|
2000
|
|
|
Badira bestelako alderdi batzuk, pluralismoaz maiz mintzatzen direnak, eta aldi
|
berean
euskararen aurka ere bai. Beraz, hizkuntzari buruzkoan, zer da horientzat, pluralismoa??
|
|
2001
|
|
|
Euskalgintza ez da egoera politiko gatazkatsu honen erruduna ez eragilea, izatekotan biktima da, erakunde batzuek erasoaren ondorioak pairatu behar izan dituztelako. Aldi
|
berean
euskararen normalizazioaren alde neurri eraginkorrak hartzeko garaian, batzuek egoera gatazkatsu eta tamalgarri hori aitzakiatzat hartzen dute prozesu horretan ezer gutxi egiteko. Euskalgintzak bere diskurtso autonomo propio bat sortu eta plazaratu behar du.
|
|
|
–Anaiak gara –zioen– Konfiantza ematen baldin badiguzue, salbatuko zaituztegu eta futxo, harri berdinarekin kolpeka aldi
|
berean
euskara ere salbatuko dizuegu. Euskal nazio bat duinki eraikitzea lortuko dugunean klase borrokaz axolatuko gara; bizkitartean goazen eskuz esku langileak, laborariak, nagusiak eta gure herriak kudeatzen dituzten euskaldun zintzoak.
|
|
2004
|
|
|
Hasteko, adi lehendabiziko ondorio honi: . Euskal kultura erdaraz egin daitekeela onartu genuke, hizkuntza ez izanik elementu definitzaile bakarra, helburua baizik, eta modu
|
berean
euskara erabiliz, erdal kultura egitea posible dela?. 729
|
|
|
Izan ere, euskararen alboan, gainean zein azpian, bere bilakaeran eraginez zein ia oharkabean igaroz, estatus desberdindun hainbat hizkuntza hitz egin izan dira (zeltar berbetak, latina, arabiera, nafar erromantzea, gaskoia, erromintxela, gaztelania...). Horiek guztiak beren baitan aipatzeko modukoak dira, eta aldi
|
berean
euskararekiko harremanean ere azter litezke (utzi dituzten mailegu hitzak ikusiz, euskararen garapen ofiziala mugatu ote duten ala ez aztertuz, etab.). Eta historiak berak baliorik emango ez badigu ere, gaiak parada ematen du eleaniztasunaren eta hizkuntzen arteko elkarbizitzaren inguruan hausnar egiteko.
|
|
2005
|
|
|
Hala nola, eta datu bakar batzuk aipatzearren, haurrek eskolan euskara ikas dezaten gehiengoaren nahia baieztatzen da. Gisa
|
berean
euskara ikasi nahi luketen ehunekoak helduen irakaskuntza indartu eta garatzeko premia erakusten du. Euskarazko toponomia atxiki eta agertzearen alde adostasun zabala nabaritzen da, duela zenbait urte borrokaren bitartez lortu eta oraindik hainbat leku publikotan kalapita iturri gelditzen den euskal izenen presentzia erabat onartu dela frogatuz.
|
|
2007
|
|
|
Getxo udalerriko hainbat ikastetxetako 2.366 ikaslek izena eman dute ikasturte honetan euskal dantza, kanta eta bertsolaritza klaseetara joateko, bertako Euskara Zerbitzuak jakitera emandako datuen arabera. Hain zuzen ere, euskal dantza ezagunenak ezagutzea, apurka apurka euskal dantzetan trebatzea eta aldi
|
berean
euskararen erabilera bultzatzea helburu dituzten dantza klaseetara aurten Lehen Hezkuntzako 1.595 ikasle joango dira. Bestalde, euskal kanta klaseen helburuak betiko kantuak ezagutzea, horien zergatia ezagutzea eta banaka edo taldeka kantatzeko gai izatera heltzea dira.
|
|
2008
|
|
|
" Paradoxo" bat topatu dute eta hori Euskal Herri osoko: " Jende gehienak [euskara] euskal kulturaren eta nortasunaren oinarrian kokatzen du(...) baina aldi
|
berean
euskaraz ez dakiten askok ere beren euskal nortasuna eta euskal kulturaren parte izatea onar dadin eskatzen dute, euskararen ezagutza euskal nortasunaren eta kulturaren ezinbesteko baldintza denik ukatuz" (Euskal nortasuna..., 2006: 140).
|
|
|
Hauxe da, hortaz, nire epaia, inork entzun nahi balu ere: dabiltzala uztarri
|
berean
euskara batua eta euskalkiak; elkarren osagarri baitira, eta ez elkarren etsai. Jakin bezate, gainera, elkarren premia dutela bizirik irauteko, eta bataren heriotzak besteen hondamendia ekarriko lukeela.
|
|
|
Erreakzio horrekin ematen du Azkuek lasaitu ederra hartzen zuela sabindar idoloen aurka (guztiz aurka behintzat) joan behar ez izateagatik. ...ek ontzat ematea Euskaltzaindian bertan Astarloaren erretratu bat jartzea (eta Sabino Aranaren beste bat) 74, bai eta Akademiaren babespean antolaturiko lehen Euskal Egunak Astarloaren omenez egitea Durangon75 Zentzu horretan, argi geratzen da Azkuek ez zuela bere burua Arana Goiriren eta haren eskolakoen kontrako gisa jarri gura, baizik haien alboan kokatu nahiago zuela, osagarri gisa, biak bando
|
berean
euskararen alde lanean balebiltza bezala. Ildo horretan, 1935eko Euskalerriarenyakintza obran, Azkuek era honetara azaltzen zuen abandotarrarekiko gertutasuna:
|
|
|
Azterketak hizkera zenbaitetan gertatzen ari den bilakaera zehaztea du helburu. Eta aldi
|
berean
euskara batuaren eragina zein motatakoa eta norainokoa den zehaztea.
|
|
2009
|
|
|
Nola hustu nuen gurasoen etxea, Amodio gutunak oinordetzan eta Izua. Hirurak daude sail
|
berean
euskaraz argitaratuak. Joxan Elosegik egin du itzulpena.
|
|
|
Izan ere, zilegi da eta hala onartu behar da, aldi
|
berean
euskararen lagun izatea eta eremu pribatuan kontsumitzaileek dituzten hizkuntza eskubideak bermatzeko Euskadiko araubidearekin osorik edo parte batean bat ez etortzea. Zilegi da hori, eta, aukera moduan bada ere, normaltasun osoz onartu behar da pentsatzea araubidean jasotzen ez diren beste neurri batzuk ere egokiak eta eraginkorrak izan litezkeela herritarren hizkuntza eskubideak bermatzeko.
|
|
|
Hori esan zuenak badaki inoiz ez dela kirurgia gutxiago dakien kirurgilaria gehiago dakienaren aurretik lehenetsi euskaraz jakiteagatik. Deigarria dena da, baieztapen barregarri hori egiten duenari, nonbait, burutik pasatu ere ez zaiola egiten kirurgia gehien dakiena elebiduna ere izan daitekeela, hots, kirurgia gehien jakiteko baldintza ez dela euskaraz ez jakitea, eta, beraz, kirurgia gehien dakiena bera ere izan daitekeela aldi
|
berean
euskaraz gehien dakiena. Zergatik ez?
|
|
2010
|
|
|
Gure espantuak gezurtatzera etortzen diren berriak ere badira. Horra, konparaziorako, nazioarteko merkatuan onespena jasotzen duten liburuak aldi
|
berean
euskaraz ere plazaratzeko ekimena; Alberdania eta Erein argitaletxeek elkarrekin abiatu dute, Batera izenarekin.
|
|
|
Baina hori ez al zen benetako diskriminazioa politika munduan batez ere? Edota, erdaldunen hitzak une
|
berean
euskarara itzulita eman bestela. Irtenbideak ez ziren errazak eta galdera hauek asko eztabaidatu genituen.
|
|
2011
|
|
|
nola lagunduko diegu haurrei etxeko lanak egiten guk euskaraz ez badakigu?. guraso eta irakasle askok bilatu dituzte baliabideak, tokian tokiko arazoei aurre egiteko. Adibidez, euskarazko liburuen erdarazko bertsioak izan ohi dira bitartekorik lagungarrienak. eta ikasleek, gurasoekin lan egiteko, aldi
|
berean
euskara eta erdara lantzen dituzte. Lan handiagoa dela?
|
|
|
Horien artean aipatu behar dira Txillardegi, Gabriel Aresti eta Jakin aldizkariaren inguruan zebiltzan apaizgai euskaltzaleak (Intxausti, Azurmendi...). Jakin aldizkariak euskara kultur hizkuntza bihurtu nahi zuen eta aldi
|
berean
euskara erraztu, ordura arteko euskara garbi bezain ulergaitzak euskaldun arruntak izutzen zituelako. Beraz, euskaldunak euskal kulturara erakartzeko Jakinek 1959 urtetik aurrera planteatutako alternatiba hauxe izan zen:
|
|
|
Baionan, esate baterako, Institut Universitaire du Technologien (Teknologiaren Unibertsitate Institutuan) euskara ikasteko klaseak zeuden (astean 3 ordu) 240 Garai horretan, «Bilboko Escuela de Idiomas en frantsesa edo inglesa bezala jartzen da euskararen irakaskintza»241 Eta 70eko hamarkadaren amaieran, ikastetxe batzuetan, esate baterako Bilboko Irakasle Eskolan eta Zientzia Fakultatean, lehenengo euskarazko eskolak ematen hasi ziren karrera barruan eta modu ofizialean. Leku horietan hamarkada
|
berean
euskararen irakaskuntza, urte gutxiren buruan euskarazko irakaskuntzara igaro ziren, hau da, karrerako irakasgaiak euskaraz ematera. Baina progresio hori ikastetxe batzuetan baino ez zen egin, eta hein handiz, salbuespentzat hartu behar da.
|
|
|
Beraz, urte tartean Euskara Batua ikusmiran zegoen, eta haren inguruan hartutako erabaki gehienak oso eztabaidatuak ziren (H-aren inguruko eztabaidak gogoratzea baino ez dago). Abagune honetan, Elhuyarreko aldizkari proiektuak, Euskara Batua ontzat emateaz gainera (era
|
berean
Euskara Batuaren prozesua indartzeaz gainera), estandar harentzako prosa zientifiko teknikoaren oinarriak ezartzen saiatu zen. Halaber urte tartean, baita 1978tik aurrera ere, hizkuntza harekin lan egin behar zuten irakasleek eta bestelako profesionalek Elhuyarren aurkitu zuten asetzen hasteko moduko euskara eredua.
|
|
2012
|
|
|
Ikusitakoak ikusita, ezin dugu ukatu Mirandek euskal itzulpengintzari egindako ekarpen handia. Lehenik eta behin, euskaraz oraindik ezagutzen ezziren hainbat autoreren lanak euskaratu zituelako, eta aldi
|
berean
euskaratik beste hizkuntzetara ere itzulpen ugari egin zuelako. Bestetik, itzulpenaren bidez bere garaiko euskal literatura itxi, ikol, garbi eta jatorra kanpoko literatura korronte eta poesia formez kutsatu zuelako.
|
|
|
Berria egunkaria, Berria.info, Hitzak, Hamaika Telebista, Nora bidaia aldizkaria, Iragarkilaburrak.com, Berriketan.info sare soziala eta Irria umeentzako hilabetekaria. Gainera, aldi
|
berean
euskararen normalizazioaren baliabideak dira. EKT taldeak 2010ean Berria Taldea izena hartu zuen.
|
|
2014
|
|
|
Esparru honetan gehiago sakondu badaiteke ere, erabiltzen dituzten sare sozialen artean gehien erabiltzen dutena twitterra da eta era
|
berean
euskaraz gehien erabiltzen dutena ere bada. Baliteke mezu motzagoak izateagatik gertatzea hori.
|
|
|
Mende horren erdi aldean euskara nabarmenki sartua zen hizkuntza ordezkatze prozesu batean: hizkuntza nagusien jakitea eta erabilera gero eta gehiago ari zen hedatzen, eta aldi
|
berean
euskararen hiztunak gero eta gutiago ziren eta murritz murritza zen euskaraz bidera zitekeen funtzio sozialen kopurua. Joan den mendearen erdian (50eko eta 60ko hamarkadetan) euskarak ez zuen batere presentzia axolazkorik, bere?
|
|
|
lehenengo Hitler pasatu zen, judu guztiak deportatuz (eta ondoren gas ganberatan hilez) eta ondoren Stalin pasatu zen, aleman guztiak deportatuz Siberiara, non konzentrazio zelaietan hil ziren asko eta asko. Juduen berri ugariagoak izan ditugu guztiok, baina aleman horien patua ezezaguna zaigu ia guztiz; 2009an Nobel Saria jaso zuen Herta Müller errumaniar alemanak idatzi izan du horretaz, urte
|
berean
euskaraz argitaratu zen Hatsaren kulunka nobela zirraragarrian irakur daitekeen bezala; Errumaniako alemanei buruz dihardu, baina ziur aski Ukrainako alemanen patua ez zen hobea izan, izatekotan okerragoa, deportazio masiboak pairatu baitzituzten. Alemanak Errusian, historia bereziki beltza da, itxura guztien arabera:
|
|
2015
|
|
|
–(2)?? hitzaren ereduari segituz, guk ere euskañol asmatu genuen modu
|
berean
euskararen
|
|
|
Urte guziz Abendoaren 3an jakinarazten da eta aurten Associazione Culturale Euskara di Roma elkarteari egokitu zaio. Izenean
|
berean
euskara eta kultura hitzak biltzen dituen elkarte hau Erromako euskal etxea da, eta bere lan eta helburua horixe du: euskara eta euskal kultura ezagutaraztea bere inguru italiarrean.
|
|
2016
|
|
|
Kontua da lehenago euskaraz idatzitako liburu bat gaztelaniatzea erabakitzen dudanean ez dudala bakarrik pentsatzen laurehun milioitako hiztun komunitate global horretako irakurle potentzialen gutxiengoan, ezta gutxiago ere?, baizik eta baita nire erkide euskotar elebakarrengan ere, gure aitarengan edo lehengusuengan, adibidez?, zeinek nekez izango baitzuketen nire lanak irakurtzeko aukera, bestela. Bide batez, horrekin lotuta, eta guztiz zilegi den arren, arriskutsu samarra iruditzen zait gure obrak aldi
|
berean
euskaraz eta gaztelaniaz argitaratzeko joera, katalanaren edo galegoaren alibiarekin batera, ez gutxitan?, oraindik ere iruditzen zaidalako hizkuntza minorizatuari abantailaren bat eman behar zaiola, elebiduntzen ari den baina oraindik ere argiki diglosikoa den testuinguru batean, berdin pentsatzen dut, adibidez, Twitterren dabiltzan komunikabide eta erakunde elebidunei buruz: segundo edo minutu gutxiko aldearekin bada ere, EITBk edo Gasteizko udalak pixka bat aurretik bota lituzkete euskarazko txioak, gaztelaniazkoak baino, Aitorren hizkuntza zaharrak behintzat abantaila ñimiño bat izan dezan oihan digitalean??.
|
|
|
Euskarari lehentasuna emateko modurik ez dute uzten Espainiako auzitegiek, beraz. Eta legeetan ez daude maila
|
berean
euskara eta gaztelania. Hala ere, euskara sustatzeko politikak hartzea onartzen dute.
|
|
|
2 Euskaraz ulertzen duen guztiari. Are halakoa aldi
|
berean
euskaraz erantzuteko gai sentitzen ez bada ere, eta berak nahi duen hizkuntzan egiten badit ere (ondoko 3.3.2 atalean aipatzen dugu EAEko zenbat herrikiderekin jardun genezakeen hala, ulertuak ez izateko batere beldurrik gabe).
|
|
|
– «Aldi bereko irrati entzule euskaldunen kopuruari erreparatuz gero, goizeko 9etatik 10ak artekoa izan liteke ordurik oparoena eta hor, 60.000 euskaldun daude aldi
|
berean
euskarazko emanaldiren bat entzuten. Euskaldungoaren %10a.
|
|
|
Maiatzaren 27ra bitartean zabalik egongo da. Ekitaldi
|
berean
Euskararen Herri Hizkeren Atlasa ren VII. liburukia aurkeztu du Euskaltzaindiak. Andres Urrutia euskaltzainburuak esan duenez, hau guztia gure ondarea zabaltzeko auzolanaren emaitza da.
|
|
|
Katalanek.. (1).. deitzen diote gaztelania eta katalana nahastuz egiten duten nahasturari.. (2).. hitzaren ereduari segituz, guk ere euskañol asmatu genuen modu
|
berean
euskararen eta espainolaren nahasketa izendatzeko. Gaztelaniaren eragina sekulakoa baita katalanaren lurraldeetan, katalanek catanyol izeneko fenomenoa penatzen dute, hemen euskañola.. (3).. dugun bezala.
|
|
2017
|
|
|
26. "... ez zen maila
|
berean
euskara internazionaltzat jotzen diren gainerako hizkuntzekiko".
|
|
|
Gauza praktikoetara goazen: Zazpi etxe Frantzian ia aldi
|
berean
euskaraz, galegoz, katalanez eta gaztelaniaz argitaratu zuen Atxagak. Rivasek A desaparición da neve poema bilduma atera zuen Espainiako Estatuko lau hizkuntza ofizial nagusietan.
|
|
|
... erabaki garrantzitsuak hartzen ziren. Baina jende gutxik daki, toki
|
berean
euskarak beste aurrerapauso ikaragarria eman zuela.
|
|
2020
|
|
|
espainieraren inbasioa. Kultura arloak eta bere edukiek dute arduratua, oso kosmopolita garela esaten dugun aldi
|
berean
euskararen bazterketak gutxi asaldatzen ote gaituen iritziz. Euskararen erabilera etxetik hasi behar omen da, baina, azkenaldian, kontrako bultzada izan ei da:
|
|
|
Eta joera eta galdera berriak ere bai: sare sozialen gailentasuna musikaren irismenerako, talde
|
berean
euskara beste hizkuntzekin nahas mahas erabiltzea naturalizatu (arazi?) izana edo letretan kolektibotasunetik indibidualismora pasa izana. Zinemak ere 2005ean aro berri bati ekin ziola iritzi dio Maialen Goñi Balentziagak, eta azken urte honetan ere joera finkatu egin dela, bai film kopuruan eta baita ikusle kopuruan ere.
|
|
|
Eta hizkuntza anitz ditugu bitartean Euskal Herrian, ez hiru bakarrik, horiek hain garrantzitsuak izan arren. Ezin dugu euskara defentsiboki berreskuratzean geratu; leihoak parez pare ireki eta aldi
|
berean
euskarari inoiz baino sendoago atxiki zaio.
|
|
2021
|
|
|
argudio linguistiko erlijiosoekin, kristau zaharren leinukoak zirela ezarri nahi zuten. Kaparetasun unibertsala eta postu garrantzitsuak lortuko dituzte integrazioaren truke, foru sistema orduan finkatuko da, baina aldi
|
berean
euskaraz hitz egiteari utziko diote:
|
|
|
Euskararen eta harrera linguistikoaren eremura ekarrita, mentoretza linguistikoaren bidez mentoreek haur gaztetxo etorri berriei herriko aisialdian, lagunartean, espazioetan... euskaraz sozializatzen lagunduko liekete, eta aldi
|
berean
euskara praktikatzeko gunea sortzen da mentorearen eta haur gaztetxoen artean.
|
|
|
Ebolutiboak «profesional bakoitzak nahiago duen hizkuntzan» (sic) baino gehiago, pazientearen lehentasunezko hizkuntzan egon lirateke. Horretarako, arreta bere osotasunean euskaraz bermatzeko eta aldi
|
berean
euskaraz lan egiteko, euskararen ibilbideak edo zirkuituak proposatu genituen. Arretaren normalizazioa, ebidentzian oinarriturikoa eta protokolizatua, ahalbidetzeko, eta ez inondik inora itzultzaile automatiko baten plazeboa.
|
|
2022
|
|
|
Irakasletza ikasten ari ginen hainbat euskaldun juntatu ginen. Hasi ginen Patxi Zabaletarekin alfabetatzen, eta era
|
berean
euskarazko klaseak eman behar genizkien deus ez zekitenei: hartu eta eman.
|
|
|
Urratsak eman behar ditugu. Inor bazterrean utzi gabe gabe eta aldi
|
berean
euskara ikusgarri eginez eta baliagarria dela erakutsiz.
|
|
2023
|
|
|
Berrogeita hamar zentimetroko labanak zituzten eskuetan. Momentu batean, oso azkar eta haserretuta bezala hitz egin ondoren, izkinatan zeuden belauniko zeuden bi pertsonei labanak saihetsetatik sartzen eta lepoa mozten hasi dira, eta aldi
|
berean
euskaraz zerbait esaten zieten. " Kaixo", zast!," itsasontzia", zast!
|
|
|
Izatez, erdaretan eginak ere baditu gogoan, eta, hain justu, horietako bat bururatu zaio bertso sorta kutun bat oroitzeko eskatuta. Lau inprobisatzailek, errima jostalariz eta txandaka, saio
|
berean
euskara eta gaztelania taularatu zituzteneko bat: Tomasita Quiala repentista (Banes, Kuba, 1961), Araceli Arguello Argentinako payadorea (Pozo del Molle, Argentina, 1995), Maialen Lujanbio (Hernani, Gipuzkoa, 1976) eta Julio Soto (Iruñea, Nafarroa, 1987) bertsolariak aritu ziren kantuan.
|