|
2000
|
|
|
John Fitzgerald Kennedy-ren bizitzako nondik norako azpimarragarrienak biltzen ditu Humberto Unzuetak
|
bere
idazlanean. Eta EEBBetako hiritarrek izan duten lehendakari karismatikoenetakoa dela dio.
|
|
|
Urteak iraun duen ikerketa luze eta sakon baten ondoren, 2000 urtearen haseran ikusi zuen inprimaturik
|
bere
idazlana Antxon Agirre Sorondok, eta harekin batera, bere lanaren sostengu izandako getariarrek, herriko Udalak eta Gipuzkoako Kutxak. Ia bere ondare dokumental osoa galtzea egokitu zitzaion Getariari, historian zehar jasan behar izan dituen zoritxarreko gora-beheretan zeuzkan artxibategi gehienek kiskalita bukatu zutelako.
|
|
|
franko bakan, egiaerran. Txillardegi
|
bere
idazlanen bitartez usnatzen dugu halere. Euskaltzale abertzalea (euskara baitu eta baita lehen) naski...
|
|
|
Txillardegi ez genun konformesari irabazlearen iritziarekin existentzialistai buruz eta Mitxelenak agindu zion Txillardegi gazte pizkorrari Berasaluzeren oker usteak zuzenduz lanik egiten bazun, arenarenalboan argitaratuko zitzaiola aldizkari ontan. Txillardegik itzetik ortzera baiezkoaagindu zion eta laister gozatuko gera noski
|
bere
idazlan ernegarria ausnartuz?. Etxaideren informe berean, saritua ez, baina epaimahaiaren aipamen berezia merezitakoTxillardegiren. Urruti min?
|
|
2001
|
|
|
Izan ere, egia atzeman eta erakutsi nahi du filosofiak, baina filosofatzea erratzearen ariketan datza, egilearen ustez, eta beraz, Filosofiaren Historian erratza astindu beharra dago. Baita dotore astindu ere Fito Rodriguezek erratz hori, txokorik ezkutuenean aurki daitezkeen hautsak ere harrotuz eskobatu baitu
|
bere
idazlan honetan! Honela irizten dio haren lanari Koldo Izagirrek liburuaren hitzaurrean:
|
|
|
Haatik, bizi guztia opa izan zion euskarari eta kulturari. Basque Studies Program eratzen rol handia jokatu zuen, euskaldunez girotu zituen
|
bere
idazlan asko, eta liburu berrien aurkeztu eta sinatzerakoan beti zuen euskarazko hitzen bat" bihotzez" edo" agur", gehienbat, irakurlearentzat. Eta jendaurrean ere, izan literatur mintegian, izan bestelako ekitaldiren batean, nortasun kontuak eztabaidan zirenean, Laxalten iritzi ziurra:
|
|
2002
|
|
|
Maialen Zubeldia oso idazle gaztea dugu eta, hala ere, bizitzaren alderik ankerrena gupida gabe agertzen daki
|
bere
idazlanetan, Desclee De Brouwer argitaletxeak plazaratutako «Justizia nire esku» liburuan bildurik dauden bost ipuinek agerian uzten duten bezala. Hamabost urte zituela irabazi zuen Maialen Zubeldiak lehen aldiz Resurreccion Maria Azkue saria, «Etxe madarikatua» deritzan kontakizunarekin, Bizkaiko kostaldean lekututako herri txiki batean gertatzen diren hilketa misteriotsuek jasotako erantzuna agertzen duen ipuinarekin.
|
|
|
Hasiera hasieratik, garbi adierazten zuen Marzelino Aizpuruak
|
bere
idazlanaren xedea: «Aranzadi Elkartekoek duela guti hartu dugu berak argitaratzen duen Munibe aldizkariaren azken alea.
|
|
|
Gauzak horrela, Yon Etxaidek, berriz, ez dio ohiturazko nobelaren ereduari eusten, eta nobela historikoa aukeratzen du bere kontakizunak garatzeko. [...] Hala ere, Yon Etxaide ez da guztiz libratzen Domingo Agirrek ezarritako ereduetatik eta
|
bere
idazlanetan nekazari mundua[...] eta, aurreko nobeletan bezala, kontakizunean parte hartzen duen narratzaile orojakilea ere agertzen dira. (39 or.)
|
|
|
Jon Etxaideren eleberrigintzari buruzko doktorego tesia burutzen diharduen Javier Rojo irakasle eta kritikariaren artikulu batez baliatuko gara haren bilakaera literarioaz hitz egiteko10 Rojok dioen modura, Etxaide da Espainiako Gerra Zibilaren ostean Euskal Herrian bertan agertu zen lehenengo euskal eleberriaren idazlea, 1950ean argitara eman zuen Alos Torrea lanari esker. Alabaina, Jon Etxaidek argitara emandako lanetan egilea ez da guztiz libratzen Domingo Agirrek ezarritako ereduetatik eta nekazari mundua eta narratzaile orojakile iruzkingilea kausi ditzakegu
|
bere
idazlanetan. Honetaz gain, kristau fedeak izugarrizko protagonismoa du pertsonaiek bizi dituzten gatazken konponbidean.
|
|
|
«Historiografiaz buruturiko gogoetak urriak ditugu». Horrela hasi zuen 1989koazaro abenduko Jakin aldizkarian
|
bere
idazlana Joseba Agirreazkuenagak5 Esaldihori historia ekonomikoari lotuta bazegoen ere, aldizkari horretan parte hartu zutenbeste egileek antzeko baieztapenak egin zituzten. Helburu, kalitate eta emaitzadesberdineko lanak bildu zituen Jakinek. Euskal Historiografia?
|
|
|
Honek kopiagile talde bat antolatzen zuen eta batek diktatzen zuena kopiatzen zuten gainerakoek. Zizeron bera arduratu zen hasieran
|
bere
idazlanekin lan hori egiten, baina gero Atiko adiskideari utzi zion egiteko hori, hala grekozko nola latinezko literatura lanen ardura hartzen baitzuen, nonbait kalitate handiko kopiak egin eta salduz.
|
|
2003
|
|
|
Hain zuzen ere bere «Zortzi kontakizun» euskaratu ditu Koro Navarrok. Yiddisha, Singerek
|
bere
idazlanetarako hautatu zuen hizkuntza, Europako Ekialdeko komunitate juduen hizkuntza da, goi alemanieraren aldaera, hebreerazko hitz asko ere badituena. Oharkabean hiltzen ari zen hizkuntza eta kultura hau, holokaustoaren eta baita Stalinen biktima ere izan zelako.
|
|
|
Iñaki Egaña historialari eta idazleak plazaratu duen" 1936 Aquella soledad" nobelan ikerketa lanak bazterrean uztera behartzen dizkion hainbat gai ukitu ditu, sentimenduen munduan murgilduz. Gerraren zurrunbilo krudelean harrapaturik dauden pertsonak dira
|
bere
idazlanean agertzen dituenak, milizianoak gehienak, baina baita beste aldera lerratutakoak ere: jende gazte xumea, etorkizunetik zerbait espero eta nola edo hala bizirik iraun nahi duena, gerrak berarekin dakarren ankerkeriatik ihes eginez.
|
|
|
GabAt elaberrian, beste ikasle euskaldun batzuekiko harremanak ere garantzen dizkigu; hizkeraz giputzak dira unibertsitari lagunok, eta segurtasun apur batez pentsa daiteke, idazlearen unibertsitari garaiko benetako bizipen eta gertaerekin lotura estua dutela. Geroago
|
bere
idazlanetan, besteak beste El libro negro del euskara (LibNeg) saioan behin eta berriro gogoratuko digu, euskaldunek, nork bere euskara egin ezkero, erraz elkar aditzen dutela eta erraz, baita, besteena ikasi. Eta euskararentzat berbeta modu natural hori erreibindikatuko du bere bizi guztian.
|
|
|
Mikel Zaratek, Bizkaiko Euskal Idazleak liburuan, Abeletxeri be emon eutsan zor jakon lekua; eta, beste gauza batzuen artean, hara zer dinoan: " Kirikiñoren jarraitzailea da Abeletxe eta herriherriaren filosofia umoretsuagaz egosten ditu
|
bere
idazlanak".
|
|
|
HenriBergson() filosofofrantsesa, jatorriz judua, osoeraginhandikoa izanzenXX.mendearen lehenerdian.Haurtzaroko lehenurteakLondresenigaroetageroFrantziankokatu zen, etahumanitateakikasitalizeo irakaslesartuzen. Inolakogorabeherarikgabekobizimodulasaiaeduki omenzuen, harenbizitzako mugarriaipagarrienak
|
bere
idazlan nagusienargitarapenak izanzirelarik: Essaisur lesdonnéesimmédiates dela conscience (1889), Matièreet Mémoire (1896), L, evolution créatrice (1907) etaMoralarenetaerlijioarenbiiturriak (1932).
|
|
|
azken urteetan unibertsitatea euskalduntzeko azpiegitura ari zen sortzen UEU eta Kabinetearen isiltasuna eta UEUren lankidetzarako borondatea gogoratu ondoren, honako hau nabarmendu zuen, Euskal Herriko unibertsitate pribatuek laguntza publikoak jasotzen zituztela eta inork ez ziela eskatu erakunde publikoen adar bilakatzeko. Publikotasuna aitortzen ez zitzaion bitartean, beste erakunde pribatu batzuen tratu bera eskatuz amaitu zuen
|
bere
idazlana UEUren idazkariak.
|
|
|
Beraz, hobe da aurrez neurriak hartzea. Nire Franz Kafka miretsiak ere ez zuen nahi izan
|
bere
idazlanek argia ikus zezaten (nahiz eta jadanik tolesgabetasun izugarri hori inork sinesten ez duen), eta mundu orok daki zer gertatu zen haiekin. Tira, eta distantziak distantzia, uste dut nahikoa argi azaldu dudala kontua.
|
|
|
Horren ondorioz oso heziketa zaindua jaso zuen, literatur genero guztiak ikasi eta landu zituen eta poesia idatzi zuen. Baina
|
bere
idazlan guztiak erre omen zituen Sokrates ezagutu ondoren —hogei urte inguru zituela—, honen jarraitzaile sutsu bihurtu eta filosofiaren zereginak hobetsita. Hala ere, jatorriagatik politika zen bere helburu naturala, batez ere bere gaztaroan gertatu zen Peloponesoko gerra kontuan hartuta, eta bere burua politikarako prestatzeko asmoak bultzatu zuen Sokratesen irakaskuntzak bilatzera.
|
|
2005
|
|
|
Josu Unzueta Ajuria durangarra 1961ean jaio zen, lanbidez irakaslea da. Literatura munduan Txistu y Tamboliñ aldizkarian eman zituen lehenengo urratsak,
|
bere
idazlanak Bernardo Kapanaga eta beste zenbait ezizenpean agertuz.
|
|
|
Idazle honen bizitzaren parte bat
|
bere
idazlanetan irakur daiteke: obra horietako protagonistak Tangerren jaioak dira XX.
|
|
|
Etxetzarraren leiho eta ateak gorriz margotuta daude –Prosper Meriméek
|
bere
idazlanetan aipatzen zuen" rouge basque" haren tankerakoa–, eta harrizko armarri bat ere badauka, bigarren eta hirugarren solairuaren artean. Oso goian.
|
|
2006
|
|
|
daramatzate eta, orobat, emisio horien kontrako arrazoiak. Hobeto ulertze aldera, argigarria iruditzen zaigu berba lauez osatutako ondoko adibidea: «Esate baterako, Heidegger-en inpaktu politiko eta sozialari buruzko eztabaidaren aurrean (emisio problematikoa), egia pretentsioa duen zerbait baieztatzen da (autore hau nazia izan zen) eta arrazoiak ematen dira horretarako (nazien kongresuan pribilegiozko tokian dagoela agertzen duten argazkiak; eta bere obraren izaera nazia aldarrikatzen duten
|
bere
idazlanetako aipuak). Pretentsio hori faltsutu egin daiteke, haren obraren izaera demokratiko edo igualitarioa agertzen duten aipamenak aurkezten badira edo, bestela, kongresu hartan parte hartzera behartu zutela egiaztatzen duten frogak ematen badira» (Flecha, Gómez eta Puiguet, 2001:
|
|
2007
|
|
|
Thus Alfred Rosenberg, chief ideologist of the Nazi party, after quoting a passage from Herder «which is relevant to our own age and our joyful message: . Each nation has its centre of happiness within itself??»? 295 Bunzl ek
|
bere
idazlanean I. Berlin aipatzen du (Finkielkraut ere bai); justu Herder-en esaldi horixe, hari, Rosenberg-ek aipatu duelako, arrazismorako atea zabaltzen duela begitantzen zaiona, I. Berlin-ek (aipu famatu hori mundu guztiak jaulki ohi duen topikoa dela aitortuz) abertzaletasun arranpalo eta nazionalismo ororen arbuio guztizkoaren lagin modura ailegatzen du296, eta, orokorki, Herder-en, passionate ... ederresten du297 (Rosenberg edo Goebbels ek aipatu izan dituztela eta. Herder baino maizago, dudarik gabe?, nazismoaren aitzindaritzat jo ote dira orobat Goethe, Hölderlin, Lutero?) 298 Autre philosophie de l, histoire itzulpen frantsesaren Max Rouché ren sarrera bestela bikaina ere, Herder Spengler Rosenberg ildo fatidikoa trazatzera itzultzen da behin eta berriro:
|
|
|
Dena dela, La, ttek Sabino Arana gustuko ez bazuen ere, onartu zuen lan baliagarria burutu zuela: Egia erran, Sabin da
|
bere
idazlanetan sobera garbitzalea eta ez arras gure gostukoa. Bainan aitortu behar dugu hari esker eskuarak ezagutu duela pitz aldi harrigarriena eta gure idazle multzo eder bat dugula Sabinen sailakoa, La, ttek, P.:
|
|
|
Zesar Borgia Ernazimenduko printzeen eredu izan da beti. Nikolas Machiavelok bere bizitza eta izaera izan omen zituen eredutzat" Printzea"
|
bere
idazlan handia egiteko.
|
|
|
Zesar Borgia Ernazimenduko printzeen eredu izan da beti. Nikolas Machiavelok bere bizitza eta izaera izan omen zituen eredutzat" Printzea"
|
bere
idazlan handia egiteko.
|
|
|
Txillardegik
|
bere
idazlanaren hasieran laburki aipatu dituen «sasi ezkertarrak», ez dirudi, komunistei dagokienik (Alderdikoei behinik behin) 1181, baina M. Ereñok hala ulertu du eta bere artikulua marxismo leninismoaren defentsa luze bat da1182 Hasteko, injustua iruditu zaio «euskelzale» tradizionalei erasoa bereizgabeki «zakuzale» deituz, eta seguru asko ez arrazoi gabe. Ereñok Arana Goiriri berari gogorapen positibo bat eskaintzen dio1183 Orain berrogei urteko giro politikoa gomutatzen badugu, komunistak demokrata antifrankista guztien batasunaren bila ahalegintzen ari dira, sekulako gozoena; Txillardegi eta, bai eskuin demokrata eta bai ezker tradizionaleko planteamoldeekin hautsi eta abertzaletasun berri bat
|
|
2008
|
|
|
Puntu honetara helduta pregoiak eta pregoilariak izango ditut hizpide. Pedro Migel Urruzuno elgoibartar idazleak be aitatu izan dau
|
bere
idazlanetan pregoien kontu hau. Udaletatik erderarako joera nagusitu zan eta halantxe egiten ziran oharrak be.
|
|
|
Linguae> Vasconum> Primitiae> izenburupean argitaratu zuen Bernard Etxeparek
|
bere
idazlana. Idazlanari buruzko lehen berria emateko aukera izenburuan daukanez egileak, leku aparta eskaintzen dio azpimarratu nahi duena adierazteko.
|
|
|
Une hartako testigantza gordetzea genuen xedea: haren nortasunaren eta bizitzaren zenbait alderdi ezagutzeko bidea eskaintzea eta hausnarketa egitea
|
bere
idazlanei eta ikerketei buruz. Horretarako egin zitzaien gomita Batzordetik Xabier Lete, Angel Lertxundi eta Pello Esnali, haren irudiaren alderdi jakingarriak eta pertsonalak idatz zitzaten, batzordekook egingo genuenaren ezinbesteko osagarritzat.
|
|
|
Eta euskal gizartearen historia errepikakorra da zeharo. Julio Caro Barojak
|
bere
idazlanetan argiro adierazten du aberastu gura eta inbidiaren harira herritar batzuek besteei igaroarazitakoak. Bere interesen esanetara dabiltzanei beti ordaindu die ondo Espainiak, Erromak ez bezala.
|
|
|
Urrezko medaila ez da zuen ikasgelarentzat baina beste batentzat, beste ikasle batentzat. Baina zuen lantto maitagarrien saritzeko, zuetarik bakoitzari emanen diot oñoña bat,
|
bere
idazlana ohar batekin eta egutegi hau gure buruzagiaren argazki batekin.
|
|
2009
|
|
|
Nire egarri ber zuenak palakatuko ninduke agian?". Nobelaren alderik positiboenetakotzat jo zuen aurkikuntza horixe Villasantek
|
bere
idazlan kritikoan. San Agustin handia bera ipini zuen aurreraxeago bere aurkikuntzaren bermetzat, haren hitzak bere eginez:
|
|
|
Lekuonak bere bizialdian landu zituen gaien ugaritasunaren erakusgarri dira 11 liburukiak. Ahozko literaturaren ikerkuntzan eta arte ezagutzan nabarmendu zen beste ezertan baino gehiago, baina beste mila gai landu zituen
|
bere
idazlanetan, hala nola etnografia, historia, euskerologia, antzerkia, haur kantak edota gabon eta eliz kantak.
|
|
|
Egia esan, zehatz mehatz ez dakigu nondik edo zertatik bizi zen Lazarraga. Baina aski da
|
bere
idazlanak irakurtzea konturatzeko bere bizitzaren aldi luzeetan ez zuela lanik egin. Garbi dago XVI. mendean liburuak irakurtzera, maitasunezko poemak eta narrazioak idaztera, edota maitasuna ez zenean bere familiari buruzko kronika historikoak idaztera dedikatzen zen jaun bat ez zela eskulangilea.
|
|
|
Ezaguna denez, Cervantesek edo Shakespearek idazletza zeregin profesionaltzat hartzen zuten, hots, lanbide gisa; dirua irabazteko idazten zuten. Egia da bizi zelarik Shakespearek ez zuela antzerki libururik argitaratu, baina
|
bere
idazlanen helburua antzezpen publikoak egitea zen, sarrera kobratuz, eta hortik bizi zen bera; Cervantesen kasua antzekoa da: saiatu zen antzerki munduan ere, baina arrakastarik gabe, eta orduan liburuak argitaratzeari ekin zion helburu garbi batekin:
|
|
|
Baina isilean zenbaitek eutsiko diote, nahiz eta gero eta gehiago modu bakartian jardun, lotura organikorik gabe politikarekin eta praktikarekin. Horietako batzuek Marxen ondarea aztertzen dute
|
bere
idazlanetan —Jacques Bidet, Jean Robelin—; beste batzuek lan teoriko berriak argitaratuko dituzte —Etienne Balibar, Nicos Poulantzas, Yves Schwartz, Jean Marie Vincent, Tony Andreani—.
|
|
|
Bensaiden marxismo horrek mundua, interpretatzeaz gainera, aldatzeko beharra aldarrikatzen du. Alor horretan garatu ditu Bensai' dek
|
bere
idazlan politiko, ekonomiko eta koiunturalak; bertan eztabaidatu du errotiko ezkerraren baitan iraultza estrategia; eta, areago, etorkizuneko demokrazia batean posible izan litezkeen proiektuak eratu ditu.
|
|
2010
|
|
|
Gizon honek baditu ere, jorratu dituen bestelako sorbideak. Hizkuntzalaritza izugarri gogoko du, eta hori dela eta, euskararen sorburuari eta egitura bereziari buruz egin dituen gogoetak maiz azaltzen dira
|
bere
idazlanetan, olerkietan zein hitz lauzkoetan. Horrez gain, lehen aipaturiko Izotzetik izaneraliburuan horretaz aritzen da sakon ikuspegi plastiko estetiko esperimental batetik abiaturik.
|
|
|
Azken liburu honetan euskararen sorreraz duen kezka asebetetzen saiatu da. Haatik,
|
bere
idazlanak ez dira hiru liburu hauetara mugatzen, gauzaturik edo gauzatzeko bidean dauden beste obra zenbait argitaratzeko txandaren zain baititu. Euskara errotik maite du, eta honen sustraiak aztertzen urte luzeak eman dituenez gero, bere idazlanetan beti azaltzen dira ikertze prozesu horren berri ematen diguten aztarnak.
|
|
|
Haatik, bere idazlanak ez dira hiru liburu hauetara mugatzen, gauzaturik edo gauzatzeko bidean dauden beste obra zenbait argitaratzeko txandaren zain baititu. Euskara errotik maite du, eta honen sustraiak aztertzen urte luzeak eman dituenez gero,
|
bere
idazlanetan beti azaltzen dira ikertze prozesu horren berri ematen diguten aztarnak. Horretaz gain, aho korapiloak, zentzu anitzeko esapideak, hitzen musikalitateari jarraiki burututako perpausak eta desagertutako adizkera trinkoak, behin eta berriro, erabiltzen ditu bere testuak exotismoz eta ukitu hermetikoaz zipriztinduz.
|
|
|
Ordura arteko
|
bere
idazlanik garrantzitsuenak bilduz, 1982an bi liburu argitaratu zituen Bordarik, Antonio Zabalak zuzendutako Auspoa bilduman: Bakoitzak berea I eta Bakoitzak berea II; lehenak hitz lauzko lanak jasotzen ditu, bigarrenak Bordariren poema gehienak jasotzen ditu, Goraintzi liburukoak barne.
|
|
|
Horrexegatik, bada, aipatutako galderek ezin dute berehalako eta balio unibertsaleko erantzun bat jaso. Gure ondorengo ahalegina, beraz, pentsamendu alemaniarrak esparru horretan aurkitu dituen soluzioak argi azaltzera mugatuko da, beti ere jakinik W. v. Humboldt izan dela hizkuntzaren eta herriaren arteko erlazioari buruzko galdera
|
bere
idazlanetan modu sakonenean jorratu duena.
|
|
2011
|
|
|
BiDErAgArriTASunAz y zera dio
|
bere
idazlanean zalbidek: " Adostasun terminologikoak ez dizkigu arazo guztiak konponduko:
|
|
|
Badaezpada ere, Sarean jarri ditu
|
bere
idazlan batzuk, doan irakurtzeko, denbora mugatu baterako, hori bai?, eta jendea harrapatzeko formula ere eman du: –Historia onak idatzi behar dira, erakargarriak, dibertigarriak, interesekoak eta jendea harrituko dutenak?.
|
|
|
Zorigaitzez, bizitzan jasan dituen ustekabe handiek izugarri kolpatu dute, eta 2010ean, osasun arazoak zituela ikusirik, urriaren 28an haren etxera hurbildu nintzaion, bere biografia eta bere liburuak berreskuratu nahian. Bero eta besoak zabalik hartu ninduen, beti bezala, eta nire eskuetan utzi zituen
|
bere
idazlan guztiak. Maiatz argitaletxeko Luzien Etxezaharretarekin mintzatu nintzen eta berak bultzatu ninduen liburu hori burutzera eta plazaratzera.
|
|
|
Txistulari, Karmel, Zeruko Argia, Dantzari (berak sortu zuen), Anaitasuna, Aizu!, Bilbao eta El Mundo agerkarietan, besteak beste, eman zituen argitara
|
bere
idazlanak.
|
|
|
Horren adibide da, Jakinlarien lehen bileran (1957) onartutako proposamena kultur lexikoaren gainean. Hau da, idazle bakoitzari eskatzea
|
bere
idazlanetan erabilitako kultur hitzak biltzea eta aldizkariaren zuzendaritzara bidaltzea eta gero «itz pilla oriek bildu, eta Yakin en argitaratuko genituzke kulturiztegi bezela» (Azurmendi, 2007a: 79).
|
|
|
Onengatik,
|
bere
idaz-lana zatika aztertzen ba da, fraseka esaterako, eroren batena ematen du. Ez bide dago argan joerarik.
|
|
2012
|
|
|
hitzen zentzuaren aldakortasunarena, hain zuzen. Sarrionandiak gerora
|
bere
idazlanetan behin baino gehiagotan96 aipatuko duen Stéphane Mallarmé idazlearen frantsesezko aipu hori tartekatuz, hitzen esanahi manipulatuaz jabetzeko eta horren aurka borrokatzeko deia egiten dute Pott bandakoek. Izan ere, itzulpenaren teoria modernoetan ziurtzat jotzen da hitzek zentzu finko edo esanahi literal bat dutela (ekar dezagun gogora Saussurek proposatutako adieraziaren eta adierazlearen arteko bereizketa97), eta ondorioz, teoria horien arabera, itzultzaileak egin behar duen gauza bakarra hitzen benetako zentzu hori atzeman eta beste hizkuntza batera pasatzea da.
|
|
|
Obren irekitasun horren oihartzunak etengabekoak dira Sarrionandiaren idazlanetan. Behin baino gehiagotan aipatzen du Iurretako idazleak
|
bere
idazlanak irekita uzten dituela beti, irakurleak bere irakurketa, interpretazio nahiz itzulpenaren bidez, usa eta osa, ditzan.
|
|
|
–Rabindranath Tagore' ren antza emoten dautsagu
|
bere
idazlanetan. Arek legetxe ixadija maite darua.
|
|
|
Foruen aipamenetik lurraldearena eta bertako biztanleak ageri dira bere diskurtsoan, euskal lurraldea, Irurac Bat edo hiru probintzietara mugaturik, ondoko urteetan lau herrialdeetara Nafarroa barne, proposatuko zela. Agerkariak
|
bere
idazlanetan, 1854ko giro politikoan Espainiako gobernu zentralean liberal sutsuak buru zirela, lurralde politika indartu behar zela aldarrikatuz" euskal politikaren" ikuspegia defendatzen zuen. Espainiako gobernuan liberal aurrerazaleak agintean zeudela, 1856ko apirilaren 1ean Espainiako gobernuak errege aginduz BoletÃn del Comercio de Bilbao agerkaria debekatu egin zuen.
|
|
|
20 zenbakitik aurrera (1965eko azkena) ia guztietan hartu zuen parte Txillardegik
|
bere
idazlanen batekin, aldizkaria debekuz isildu zuten arte (1969). Igara ezizenarekin sinatu zuen aurrena:
|
|
|
1967ko udazkenean Arantzazutik kanpora aldatu zuten Jakinen zuzendaritza, eta erredakzio talde berria eratu zuen Joan Mari Torrealdai zuzendari berriak, euskal kulturan itzal ona zuten zazpi lagunek osatua. Txillardegik
|
bere
idazlanak bidaltzen jarraitu zuen erbestealditik.
|
|
|
Ukrainan jaio arren bere familia eta bere hizkuntza Poloniakoak ziren, mundu osoa ezagutu zuen eta zazpi itsasoak behin eta berriz ibili zituen, aurrena Frantziako itsasontzietan eta gero Ingalaterrakoetan, kapitain gradua lortu zuen arte. Idazle euskaldun askori gertatutakoa ere suertatu zitzaion Conradi, hau da, ama hizkuntza alde batera utzi eta beste bat aukeratu zuela
|
bere
idazlanak egiteko. Conradek, nahiz eta frantsesa ia poloniera bezain ongi ezagutu, azkenean ingelesez idaztea erabaki zuen, honen azken zergatia garbi azaltzeko gauza izan ez bazen ere.
|
|
|
" Munduari zabaldutako ene leihoa delako kontsulta hori, hortik ikusi eta sentitzen dudalako gizartean gertatzen ari dena". Eta joera behatzaile hori nabari zaio garbi aski
|
bere
idazlanetan. El edficio Yacobidn obran egungo gai zail eta garrantzitsuenak jorratzen dira etengabe aldatzen ari den Egipto bezalako herri batean, hainbeste kontrastez eta kontraesanez josia:
|
|
2013
|
|
|
Honetan Miren Agur Meaberen" Kristalezko begi bat" liburua izango da aztergai. Gainera, idazlea bera saioan izango da
|
bere
idazlanaren nondik norakoak azaltzeko.
|
|
|
Gaur egungo gizartean ez du arrakastarik militantziaren balioak —ez behintzat iraganean beste—; horrek berdin balio du euskararekiko ere. Eta belaunaldi berriek euskararekiko duten loturak ez du zerikusirik garai bateko (diktaduraren azken urteetako eta demokraziaren lehen hamarraldiko) konpromiso politikoarekin, Mart� nez de Lunak
|
bere
idazlanaren hasieran gogorarazten digun bezala. Belaunaldi berriek naturaltasunez, oharkabean, inolako erresistentzia kutsurik gabe bereganatu dute euskara.
|
|
|
Nautika irakasle, matematikari eta poeta, beraz. Hortaz gain, gizon bereziki umoretsu, zirikatzaile eta alaia,
|
bere
idazlanek erakusten duten bezala. Bizia maite zuen gizon polifazetiko bat.
|
|
|
Jose Luis irakasle eta ikertzaile peto petoa zen, pasioz eta grinaz irakasten eta ikertzen zuen. Berdin zion jakintza alorra gramatika, fonologia, glotopolitika zein soziolinguistika izan; Txillardegiren kemena, amorrua batzuetan, islatzen zen
|
bere
idazlanetan, eta maiz haserre hura agerikoa zen bere idazki eta hitzaldietan. Sutsua eta, aldi berean, abegikorra, horrela gogoratzen dut Jose Luis irakaslea eta ikertzailea.
|
|
|
Inondik ere, euskaldunengana sentitzen zuen miresmenak bultzatuta egina da baieztapen hori. Lasuenek,
|
bere
idazlan batean," mi tal cual inteligencia del castellano" 262 aipatzen du, eta fraideak gaztelaniarekin zituen mugen aitorpena ikusten du Kenneallyk hitz horietan. Baina esaldiak beste esanahi bat du bere testuinguruan.
|
|
2014
|
|
|
Beraz kasu eman behar da eta behar dugu ontsa ikertu. Aipatu baitut, badira Duvoisinen idatziak euskara gaitzat dutenak edo Telemake
|
bere
idazlanari lotu oharrak.
|
|
|
dira. Arestik ere ez dauka
|
bere
idazlana gizabanako soilaren sorkuntza legez:
|
|
|
Gauza asko argitaratu da Gabriel Aresti bilbotar poeta handiaz. Hainbat dira
|
bere
idazlanak aztertu dituzten adituak ere. Ez da bada erraza ezer berririk idaztea.
|
|
|
Bizi izan balitz, aurten ehun urte beteko zituen Pierre Duny Pétré garaztar semearen obra aurkeztua izan zauku joan den ibiakoitzean. " Piarres Hegitoa" izenordea erabiltzen zuen
|
bere
idazlan frangorentzat. Euskaltzaleen Biltzarra gabe, ez ote zen euskal literatura aberasten lagundu zuen luma xorrotxeko garaztar idazle hau ere herritar gehienen ganik ahantzirik geldituko?
|
|
2015
|
|
|
Elkartasun lanetan emakumeek izandako parte hartzea eta rola ezinbestekoak izan ziren, askok ongi oroitzen duen moduan. Josefina Guerendiainek
|
bere
idazlan autobiografikoan zioenez: " Bilerak egiten genituen eta UGTko langileen artean dirua biltzen genuen.
|
|
|
zuzena prestatzen,
|
bere
idazlan bikainerako. Idatz ezazu, zehazki,
|
|
|
Pentsamendu konplexu etaparadoxikoaren adierazle da eta, halere, zartailua bezaineraginkorra izatea bilatzen du. Apustu itzela egiten diobere buruari eta iraupen lasterketarako prest dagoenirakurlea eskatzen dute
|
bere
idazlanek, orriz ugariakez izan arren.
|
|
2016
|
|
|
Piarres Larzabalek ere bere ikerketak eraman zituen pastoralaren inguruan. Antzerkiaren jatorria lantzean bera ere pastoralak noizkoak ote ziren jakiten saiatu zen, baina
|
bere
idazlanetan ez du azalpen berririk ekartzen, gehienbat Piarres Lafittek proposatzen zuen adierazpenera eramaten gaitu baieztatuz:
|
|
|
Piarres Larzabalek ere bere ikerketak eraman zituen pastoralaren inguruan. Antzerkiaren jatorria lantzean berak ere pastoralak noizkoak ote ziren jakiten saiatu zen, baina
|
bere
idazlanetan ez du azalpen berririk ekartzen, gehienbat Piarres Lafittek proposatzen zuen adierazpenera eramaten gaitu hau baieztatuz:
|
|
|
2 Zein leku dute Santa Teresaren bizitzan
|
bere
idazlanek?
|
|
|
Santa Teresak ez zituen idatzi
|
bere
idazlanak asmo literarioak bultzatuta, bide batez idazki horiek balio literario handia badute ere. Bere asmo nagusia abian jarri zuen karmeldarren erreformaren zerbitzuan jardutea izan zen.
|
|
|
industria farmakologikoaren interesaren mende eta gizarte eredu neoliberalaren balioei erantzuten dien neurrian. Gizabanakoaren ikuspegi murriztailearen aurrean, bestelako begirada sozial bati sarrera ematen dion ikuspegi antropo sozial konplexuagoa jarri dugu jomugan berrikuspen honetan, Edgar Morinek (2011) Pentsamenduaren konplexutasuna
|
bere
idazlanean agertzen duen argudiaketaren ildotik. Hain zuzen, eskola haurren medikalizazioaren arazoa auzitara ekarri dugu.
|
|
|
1 Taldeka lagunduko zeniokete Ander idazleari azalpen zientifikoki zuzena prestatzen,
|
bere
idazlan bikainerako. Idatz ezazu, zehazki, barruko pertsonaiak, ahoz, zer azaldu behar dion kanpokoari, idazlanaren elkarrizketan txertatzeko.
|
|
|
Jose Maria San Sebastian Zubillaga Donostian sortu zen 1933.ean, alabaina aitaren aldetiko sendiaren erroak nafarrak izaki, berau ere arras lotua sentitu izan da beti Nafarroarekin, eta hala erakutsi izan du behin baino gehiagotan,
|
bere
idazlanak sinatzeko ere aspaldian aukeratu zuen ezizenak argikiro erakusten digunez Iturengo auzo baten izena baita Latxaga. Nonbait, XVIII. mendean iritsi ziren Berastegira bere askazi urrunak Basaburuko Labaiendik; alta, horren urrutira joan beharrik izan gabe, Nafarroarekiko maitasuna, baita euskara eta euskal sena ere, Berako Ugainbordan arnastu zituen Latxagak bertan amatxia zeukan Maria Zugarramurdirengandik.
|
|
|
" Ez eban libururik egin Bustintza Errosak. Baiña
|
bere
idazlan guztiak batu ezkero liburu ederra argitaratu leiteke. Ain zuzen bere, amaikatxo lan egin ebazan bere denporako aldizkarietarako.
|
|
|
Olerki ta kantu letrak bere ainbat egin ebazan. Aberatsak dira
|
bere
idazlanak etnolojia aldetik. Euskera erreza, errikoia darabil; noizik bein, garbikeritxo batzuk ditu".
|
|
|
Nolanahi ere
|
bere
idazlanik ezagunena Bertoldaren maltzurkeri zurrak eta Bertoldinen txaldankeri barregarriak dugu, lehendabizi Euzkadi aldizkarian, eta geroxeago Bilbon, Verdes Atxirika’tar Emeteriren irarkolan 1932.ean agertu zena. Berrikiago ere Labayrukoen eskutik eta Adolfo Arejitak apailaturik agertu da, Bilbon, 1983.ean.
|
|
2017
|
|
|
Orixek aipatzen dituen artikuluak Jesus, en Biotzaren Deyaren gipuzkerazko bertsiokoak dira, 36 zenbakikoak (1919ko abendua). ...etan idazten du lehenengo artikulua, Asmoak atalekoa; eta, lantzean behin, baita besteren bat ere; dirudienez, euskara eredua da Orixeri atzeraka eragiten diona («Zingien (ziñiste gabien) biurpena (ontzea)» da artikuluaren izenburua); bere gainerako lanei buruz, ikusi Onaindia 1977, 150 Padre Zenon deitua Zenon Aranburu Urkiola da (Urretxu 1879 Loiola 1969), Wuhuko (Txina) gotzaina izango zena,
|
bere
idazlanak Txinatik bidali ohi zituena (Onaindia 1977, 149). Musika ondo aurkeztua eta letra prosaikoegia aipatzen dituenean, Artzayak abestiaz ari da, zeina Nemesio Otañoren musikaz eta Orixeren beraren letraz paratua baita.
|
|
|
Dasconaguerreren kasuan nahiko agerian gelditzen da biografia oso eskasa dagoela. Baina azkenean mende eta erdi besterik ez da pasa bere garaitik,
|
bere
idazlanei buruz best seller edo berehalako arrakasta aipatzen da, gaur egun arte berrargitaratuak dira (ez dira idazki galdu ezezagunak) eta halere nahiko utzita edo zaindu gabea dago bere biografia.
|
|
|
Egia da, bere obrak oraindik interesa pizten du literatura munduan. Gehiegi atzera begiratu gabe, aurkitzen ditugu
|
bere
idazlanen berrargitalpen batzuk, Pirinioetako bi aldeetan eginak. Atheka gaitzeko oihartzunak (1870ean argitaratua) eleberri nagusiaren bi berrargitalpen aurkitzen ditugu, bata 1990ekoa (Elkar, Donostia), Ander Lakarraren eskutik, bestea, gugandik hurbilagoa, 2008koa (Hiria, Donostia), Luis Haranburu Altunaren eskutik.
|
|
|
(Aurkezpen honen ondotik aipatzen dira
|
bere
idazlanak.)
|
|
|
Zein ongi bizi zen Ulises da Amurizak eman zigun errezitaldiaren izenburua, antza
|
bere
idazlanetik ateratako entresaka. Ez dut esango publiko guztientzat denik, baina han egon ginenok gozatu genuela esango nuke.
|
|
|
Munduko bi gerletan parte hartuko du. Bien artean estratega bezala, eta bereziki armada blindatuko aditu bezala nabarmentzen da
|
bere
idazlan batzuetan, baina debaldetan: Frantziako buruzagien pentsakera 1918ko garaipenean gelditu da, artillerian eta infanterian baizik ez du sinesten.
|
|
|
Titulu horren azpian, 41 orrialdetik 54.era, emaitzen sintesia egiten du, ondorioak eta irakaspenak ateraiaz. Hau dio bereziki
|
bere
idazlanaren bukaerantz:
|
|
|
Bainan guziz aipagarri bestalde
|
bere
idazlanak. Haurrentzat moldatu dituenak besteak beste," Mari Gorri"," Xoria kantari" eta gaineratikoak.
|
|
2018
|
|
|
Krutwig kulturaz oso pertsona landua zen. Hizkuntza asko ikasi zituen, eta horiekin batera, baita idazkera bitxiak ere (arabiera, hebreera, Indiako alfabetoak etab.). Bizitza burgesaren abantailak eta erosotasunak maite zituen, inoiz
|
bere
idazlanetan islatzen zuenez. Horren adibide bikaina Egan en argitaratu zuen «Ardnoaren maiestatea» poematxoan ikus daiteke.
|
|
|
Bestelakoak: berredizioak, egokitzapenak... Azkuek biltzaile eta editore gisa argitaratutako liburu bana ere katalogatu eta digitalizatu dira,
|
bere
idazlanen zortzi berrediziorekin batera.
|
|
|
Literaturari dagokionez, han eta hemengo lehiaketetan saritu izan dituzte
|
bere
idazlanak. Tartean, Basauriko Euskarabila elkarteak urtetan antolatu izan duen ipuin erotikoen lehiaketan; eta Txalaparta argitaletxeak lan sarituekin argitara emandako liburu bildumetan irakurri daitezkeenak:
|
|
|
Literaturari dagokionez, han eta hemengo lehiaketetan saritu izan dituzte
|
bere
idazlanak. Tartean, Basauriko Euskarabila elkarteak urtetan antolatu izan duen ipuin erotikoen lehiaketan; eta Txalaparta argitaletxeak lan sarituekin argitara emandako liburu bildumetan irakurri daitezkeenak: Bero Hezeak (2001) eta Esku Hori (2012).
|
|
|
Horrexegatik jo zuen hibridismo dialektalera. Horrexegatik, euskara parrokiala ingelesezko adieranetxerako eta utzita, Aldudeko medikuak euskara ekumenikoa hobetsi zuen
|
bere
idazlanetarako.
|
|
|
jazarpen politikoa, gosea, bizimodu hobearen itxaropena, mundua ezagutzeko irrika, genero indarkeriak eragindakoa, hurkoa menperatu nahia... Eñaut Etxamendik saminez gogoratzen du
|
bere
idazlan guztien bildumako batean Ezterenzubi zelan hustu zen emaztez zein gizonez, Garazin bulegoa paratu zuen agentzia baten promesa faltsuek liluratuta. Emazteei, Parisen neskame lan duina agintzen zieten.
|
|
|
21). Izan ere, Jon Etxaidek
|
bere
idazlanak argitaratzeko 1950eko hamarkadan ezagututako eragozpen handiek eta atzerrian argitaraturiko aldizkariak Hego Euskal Herrian argitaratzeagatik pairatutako isun, zigor eta kartzelaldiek bereziki oharteman zioten euskal literaturaren aurkako erasoaren gogortasunaz. Mintzatzea librexeago izan zuenetik aitzina, beti salatu izan zuen Etxaidek 1960etatik aurrera erregimenak argudiorik gabe utzi nahi zituela euskal abertzaleak, beraiek euskararen aurkako politika kulturalaren errudun egiten baitzuten, debekuez, isunez, edizio bahituez eta gisakoez euskararen garapen kultural oro galarazten zutelako.
|
|
|
9 Ez zen 1977a arte argitaratu, EFAk (Ediciones Franciscanas Aranzazu)
|
bere
idazlan guztiak publikatu zituen arte.
|
|
|
Beste adibide bat da Mitxelenak Peilleni 1957ko urriaren 24an emandako erantzuna,
|
bere
idazlan bat" guzien gogorako" izango ez zela eta ezabaketa batzuk egiteko baimena eskatuz:
|
|
2019
|
|
|
Jendeak eskatuta, Donostiako euskaltzainek berehala lehiaketaren baldintzei buruz azalpen luzeagoak eman behar izan zituzten: adibidez," dialecto central" a erabiltzea gomendatu zuten.1135 Uste baino idazlan gehiago jaso zituzten (hamaika nobela, bost ipuin bilduma eta bi biografia), baina J. Echaide, adibidez, hiru sailetara aurkeztu zen.1136 Besteak beste, Akademiaren Bilboko egoitzara joaten hasi zen Gabriel Aresti artean ezezagunak 1954ko udan gutunez eskatu zuen informazioa, baina
|
bere
idazlanek ez zuten lehiaketan tokirik, eta A. Irigoyenen bitartez Euzko Gogoara bidali zituen (Kortazar 2016). 1137
|
|
|
709 F. Krutwigen gomendioz, L. Villasantek Cantabria Franciscanako
|
bere
idazlanaren separatak bidali zituen garaiko kultura aldizkarietara: Eusko Jakintza, BRSVAP, Boletín del Instituto Americano de Estudios Vascos, Euzko Gogoa eta Gure Herria ra.
|