|
2001
|
|
|
Are eta larriagoak dira
|
bere
gorputzarekin ados ez dagoen nerabearen arazoak.
|
|
|
Sormenezko joko atsegin gisa hartzea litzateke aukera on bat: bakoitzak
|
bere
gorputza ahalik eta bilgarri atseginen bihurtzea eta aldi berean, bere buruaz duen irudiarekin koherente izatea.
|
|
|
Funtsezko kontzeptu bat da nork
|
bere
gorputzaz, gaitasunez eta ezaugarri fisikoez duen irudia.
|
|
|
Eraiki dezagun geure eredua, nork
|
bere
gorputza ezagutzetik abiatuta, nolakoa den, nola espresatzen den, nola sentitzen duen eta zer gustatzen zaion kontuan izanda.
|
|
2002
|
|
|
Egungo edertasun ereduak gero eta meheagoa den gorputza ezartzen du, eta industria, alde horretatik, gero eta indartsuagoa da: dietak eta mirarizko produktuak argitaratzea, irudia moldatzeko teknikak… Horrek onura ekonomiko handiak sortzen ditu,
|
bere
gorputzetako esklabo asko eginez.
|
|
|
Normalean, irensteko arazoak eta arnasketaren ahulezia izaten dira. Hala ere, alde positiboa da Elako gaixo batek bere burua bere zaintzaz erabakitzeko ahalmena duela, eta lanean jarrai dezake
|
bere
gorputzak aukera eman arte eta, ondoren, intelektualki egin, beste lan batzuekin (irakurri, margotu, idatzi…). 900 kasu berri Espainian, urtero, Elaren 900 kasu berri diagnostikatzen dira (egunean 2) eta gaixotasunarekin bizi diren pertsonen kopuru osoa 4.000 ingurukoa da, nahiz eta zifra horiek aldatu egin daitezkeen.
|
|
|
Emakumezkoak baino handiagoak, indartsuagoak eta sendoagoak dira, baina testosteronak ahuldu egiten du
|
bere
gorputzaren immunizazio sistema, eta bakterioak eta parasitoak ugaltzen laguntzen du. Hori dela eta, lehenago hiltzen dira; edo, behintzat, hala adierazten du ‘Science’ aldizkariaren azken zenbakian argitaratutako azterlan batek, Sarah L ikertzaile eskoziarrek egina.
|
|
|
Lan horren ondorioek agerian uzten dute nerabeen %32k gehiegizko pisua zutela, nahiz eta %24k adin eta altuerarako gorputz masaren indize egokia izan. Mutilen kasuan, parte hartzaileen %29k bakarrik adierazi zuen gustura zegoela
|
bere
gorputz pisuarekin; %64k, berriz, kiloak galtzeko nahia adierazi zuen. Pisu txikia duten nerabeei dagokienez, nesken %25ek eta mutilen erdiek bakarrik uste dute haien pisua ohi baino txikiagoa dela eta handitu egin nahi dutela.
|
|
2003
|
|
|
Dantzak exekutatzailea eta
|
bere
gorputza jartzen ditu aurrez aurre, eta hor erabakiko da dantzaria izan daitekeen ala ez.
|
|
|
Itxaropen horiek bete daitezkeen ala ez gomendatu behar digu profesionalak. Arazo nagusia, zirujauen arabera, pazienteak
|
bere
gorputzaren irudi errealik ez izatea da. Beraz, ebakuntza gelara esku hartzearen aukerei buruzko informazio argi eta errealistarekin joaten gara.
|
|
|
Hautagaiak hasieran baino hobeto ikusten dira amaieran”. Interneten, programan parte hartzeko galdetegi zehatza bete daiteke, aurrekari penalak bezalako galdera egokiei erantzunez eta eramaileari
|
bere
gorputzaren zein zati ez zaion hain atsegina azaltzen duena. Lehen kapituluak gero eta gehiago onartu ondoren, ABCk beste 13 eskatu ditu eta atzerriko irratiei filoi berria saltzeko eskaintzak laztantzen hasi da.
|
|
2004
|
|
|
Oro har, Gabonetan pisua bi eta lau kilo artean handitzen da. Rubio doktorearen helburu nagusia horiek ezabatzea da; izan ere, pilatzen ez badira, “pertsona batek dietarekin jarraitzea erabakitzen badu,
|
bere
gorputz pisuaren %5 eta %10 bitartean bakarrik galdu behar du” zehaztu du. Hortik aurrera, “espezialista baten esku jartzea gomendatzen dugu”.
|
|
|
Baina metodo horrek bi eragozpen zituen. Alde batetik, erredura oso larriak dituen pazienteak,
|
bere
gorputzaren %60an, beste ebakidura bat izan behar zuen oso kaltetuta zegoen immunitate sistema batekin, eta, bestetik, lortzen zen azala oso geruza fina zen, ez zuen dermisik sortzen (azalaren beheko geruza), eta, orbaindu ondoren, lauki sare gisa geratzen zen, hura zabaltzeko erabiltzen zen sareak eraginda. Arazo horiek konpontzeko, CIEMATek larruazalaren geruza guztiak eta nerbio bukaerak nola sortu ikertu zuen, gaixoarengan sentikortasuna lortzeko eta, aldi berean, larruazal hedadura handia birsortzeko; izan ere, gorputzaren %60tik gorako erredurak dituzten gaixoek hiltzeko arrisku larria dute.
|
|
|
Aurkitu den zomorroaren hondarrak baraila pare bat eta ezaugarri osagarri batzuk dira, benetako intsektua dela adierazten dutenak. Bere egiturak, gainera, hegoak zituela eta
|
bere
gorputza arroz ale baten tamainakoa zela erakusten du.
|
|
|
Lehenengo bi urteetan, haurra jolas bakarti eta paraleloan ari da. “Jolas bakartia da haurrak bere buruarekin,
|
bere
gorputzarekin eta amaganarekin jolastea; bere hiru jostailu gogokoenak dira”. Hurrengo fasean, jolas paraleloan, haurrak “bere gorputzaren objektuak eta aukerak arakatu eta manipulatu behar ditu”.
|
|
|
Hormona mailak ere aldatu egiten dira, eta horrek ugalketa arazoak eta portaera aldaketak eragin ditzake. “Hartz polar gehienek, segur aski, ehunka kimikari izango dituzte gizakiak
|
bere
gorputzetan eginak, eta ez dute horiei aurre egiteko mekanismorik garatu”, esan du Andrew Derocher Albertako Unibertsitateko (Kanada) zientzialariak, azken ikerketetan lagundu baitu. Hartz polarrek fokak dituzte dieta gustukoena, eta, sarritan, kutsatzaile asko izaten dituzte, eta horiek ere aurkitu izan dira, adibidez, emakume eskimalen amaren esnean.
|
|
|
Díaz Marsatak ohartarazi zuen “orain arte gutxiegi erabili diren aurkezteko modu berriak agertu direla”, eta “gaixotasun horien ereduak aldatu egin direla kasu batzuetan”, izan ere, zenbait koadrotan ez da hautematen pazienteak berak gorputz irudia aldatu duenik. Psikiatrak azaldu zuenez, batzuetan, pazienteak ez du
|
bere
gorputzari buruzko pertzepzio oker edo alteraturik, erregulartasunez deskribatu den bezala, baizik eta, itxura fisiko txarra izanda ere, gaixoak jarrera konpultsiboari eusten dio. Gainera, beste batzuetan, psikiatriaren munduan erabiltzen diren “eskuzko baldintzak” ere ez dira betetzen, eta ez da tripakada edo gonbito koadrorik aurkitzen.
|
|
2005
|
|
|
Nori
|
bere
gorputzaren kontzientzia eta erritmo sena ematen dio dantzak, ahalmen eragileak eta koordinazioa garatzen ditu, sentimenen trebezia hobetzen, gogoa eta oroimena indartzen eta jendetasuna sustatzen du.
|
|
|
Larrialdi Egoeretarako Errusiar Ministerioak jakinarazi du Errusiako Reibdovo herrixkako arrantzale talde bat, Ozeano Barean, Ojotsk itsasoko ur izoztuetan harrapatuta geratu diren lau orkak salbatzen saiatzen ari dela. Bestalde, izotzaren kontra
|
bere
gorputzak jantzita ihes egiten saiatzen dira orkak, bidea irekitzeko, baina horrek mozketa odoltsuak eragiten dizkie buruei eta hegatsei, arrantzaleen arabera. Errusiar herrixkako herritarrak motozerrak, pikotxak eta palak erabiltzen ari dira izotz koraza hausteko eta orkak itsaso zabalera ateratzeko ubidea sortzeko; izan ere, izotzaren azpian igeri eginez ezin dira iritsi, estali behar duten distantziak uretan murgilduta egoteko gaitasuna gainditzen baitu.
|
|
|
Etorkizuneko amak fetuari eta
|
bere
gorputzari kaltzio ugari eman behar die, esnearen eta deribatuen eta lekale eta landareen bidez.
|
|
2006
|
|
|
Hitz goxo bat aditzen dugunean bezala gertatuko da:
|
bere
gorputzarekin gustura sentitzen ez denak ez du adierazpide hori eskertuko, ez du sinetsiko eta, areago, ez du toleratuko.
|
|
|
Elikagaien digestio prozesuan aktiboki parte hartzeaz gain, E.colik B eta K konplexuen moduko bitamina garrantzitsuak sortzen ditu. Taxonomikoki, bakterio hori Gram tindatzeari negatiboki eragiten dion bazilo gisa deskribatu da;
|
bere
gorputz osoa inguratzen duten flageloak dituen anaerobio fakultatibo mugikorra da, eta ez ditu esporak sortzen eta hartzitzen zenbait azukre, hala nola glukosa eta laktosa. Portaera ona duenez, ernamuin hori ezin hobea da genetikako eta bioteknologia molekularreko esperimentuetarako.
|
|
2007
|
|
|
Oro har, halterofilia, pisuak jaurtitzea mailua edo diskoak edo kulturismoa besterik gabe gertatzen da. Maiz joaten dira gimnasiora
|
bere
gorputza hobetu eta bere irudia zaintzeagatik. Egoera horren aurrean, mito ugari sortzen dira, eta beharrezkoa da horiek argitzea, nahi duenak muskulu masa ahalik eta modurik egokienean handitu dezan.
|
|
|
Gaur egun, 16 autonomia erkidegok garatu dituzte lege horren aurreikuspenak, pazientearen eskubideak eta betebeharrak biltzen dituena, eta beste batzuek beren erregistroak sortu dituzte. Bizi testamentuaren edo aldez aurreko jarraibideen agiriaren bidez, adinez nagusi den edozein pertsonak, gai eta aske denak, aldez aurretik adieraz dezake bere borondatea osasun zainketei eta tratamenduei buruz, edo, heriotza iritsitakoan,
|
bere
gorputzaren edo organoen destinoari buruz, borondate hori pertsonalki adierazteko edo bere kabuz erabakitzeko gai ez den unean bete dadin. Erregistro Nazionala eratu ondoren, haren funtzionamendurako 120.000 euroko finantzaketa aurreikusi da, erregistro autonomikoetako arduradunek astebeteko epean jakinarazi dizkiote inskripzio berriak telematikoki.
|
|
|
Ez du erretzen eta ez du erre; hala ere, 14 urtetik gorako biztanleen %24k iraganean erre zuen, eta %25ek ohikotasunez. Gero eta kezkatuago dago bere osasunaz, bere irudiaz eta
|
bere
gorputzaren zaintzaz; baina ez du kirurgia estetikoa erakartzen, ez eta zelulitisaren aurkakoak, zimurren kontrakoak eta abar erosten ere. Indulentea da bere buruarekin:
|
|
|
Argazkian ikus dezakezun armairua egiteko, lehenik eta behin, haren barrualdea eraiki behar dugu, oinarrizko egur bat eta beste lau alboetan, laukitxo bat osatzeko. Ondoren, haren ateak eraiki ditugu, eta horiek
|
bere
gorputzarekin lotuko ditugu bandekin. Ateak nahiko modu sinplean kokatu dira, baina koadro apaingarriagoetarako marko bat ere lor daiteke.
|
|
|
Garunaren eremu jakin bat estimulatzeak, sasoiko bikoteak, pertsona bat zegoela sentiarazi zion. Pazienteak zioen irudiak bere jarrera berak hartzen zituela, eta itzal hori ez zuen
|
bere
gorputzaren ilusio gisa ezagutzen. Ikertzaileek diotenez, halako batean, pazienteari aurrerantz makurtzeko eskatu zitzaion, eta horrek itzalak besarkatzen zuela sentitzea eragin zuen, desatsegin gisa deskribatuta.
|
|
|
Erosotasuna da garrantzitsuena: okupatzen duenak
|
bere
gorputza eserlekuari ondo egokitzen zaiola sentitzea (eta alderantziz). Horretarako, bizkarraldea altua izatea, besaulkiak beso euskarriak izatea eta nahiko biguna izatea da egokiena.
|
|
|
Urtean 6.000 euroko polizekin, edonork babes dezake
|
bere
gorputz zatia bere dirusarreretatik, eta milioi bat eurotik gorako kalte ordaina ziurtatu.
|
|
|
Horrela, irakasle batek bere ahotsa ziurta dezake, ikertzaile batek bere burua, eskultore bat, eskuak… Aseguruaren prezioa interesdunak ezartzen duen kopuruaren araberakoa izango da. Hau da, aseguratuak, neurri batean,
|
bere
gorputz kideari prezioa jarri dio. Adibidez, 35 urteko opera abeslari batek 100.000 euro inguruko diru sarrerak jasotzen ditu urtean, eta bere ahotsak milioi bat euro balio duela ezar dezake.
|
|
|
Zenbat balio dute aseguru hauek? Kontuan hartuta interesdunak erabakitzen duela zenbat aseguratu nahi duen
|
bere
gorputz adarra, prima kalkulatzeko, aseguru etxeek azterketa medikoa eskatzen dute, kasu batzuetan, aseguruaren titularraren osasun egoera egiaztatzeko. Oro har, mota horretako polizek hainbat klausula izaten dituzte, titularraren adinaren, sexuaren eta osasun egoeraren arabera.
|
|
|
Kasu gehienetan, janariarekiko kontrolik eza iragankorra izaten da, eta ez du beste kezkarik sortzen. Izan ere, eta oro har, emakumea arduratzen da gehien
|
bere
gorputz pisuaz. Era berean, gizonak baino joera handiagoa du bere irudia kontrolatzen eta pisua galtzen lagunduko dioten dietak eta bestelako estrategiak hartzeko.
|
|
2008
|
|
|
Fisioterapia saiora joan eta nork
|
bere
gorputzari entzun
|
|
|
Hala ere, neurketan parte hartzen dutenen %41ek aitortzen du arazoak dituela beti (%10) edo batzuetan (%30) arroparen neurria aurkitzeko. Horietatik, %43k dio
|
bere
gorputzerako jantzi txikiak dituela, eta %22k handiak. Inkestatutakoen %8k zailtasun handiak dituzte, eta horrek zaildu egiten die aurkitzea.
|
|
|
plakak, pieza bat edo bi pieza. Pertsona bakoitzak
|
bere
gorputzari ongien egokitzen zaiona erabiliko du, erosoen sentitzen dena. Gailuak aldatzeari dagokionez, kolostometan hiru eta lau egun bitartean eraman daitezke lekuz aldatu baino lehen, eta, are gehiago, egun askotan uztea komeni ez bada ere.
|
|
2009
|
|
|
Haurdun batzuek, gosaldu eta berehala, tenplaketa okerragoa dute; beste batzuek, berriz, digestio arazoak gehiago nabaritzen dituzte arratsaldean, eta zorionekoek, berriz, ez dute ondoezik adierazten. Hala, lehenengo hilabeteetan benetan gaizki pasatzen duen emakumeak dieta perfektua zer izan daitekeen pentsatzen du menuen planean, eta ahalegin guztiak egin ditu gosea gainditzeko eta
|
bere
gorputzak uzten dionean modu osasungarrian jaten saiatzeko. Saiatu behar da ordu asko jan gabe ez pasatzen, gutxi jaten bada ere, urdaileko eta goragaleetako huts sentsazioa arintzeko terapia ona baita.
|
|
|
Aldaketak elikagai patroian Ikerketaren egileen arabera, amaren karbohidrato irenstearen eredua aldatzeak lagundu egin lezake erditzearen ama trauma eta fetala murrizten, eta, gainera, murriztu egin lezake ondorengoen etorkizuneko bizitzan obesitatearekin zerikusia duten gaixotasunetakoren bat izateko aukera. Etorkizuneko amak ezartzen du,
|
bere
gorputz osaerarekin eta nutrizio egoerarekin, zein ingurunetan garatuko den fetua, eta, gainera, elikaduraren zuzeneko administratzailea izango da, eta horrek markatuko du haurraren garapena. Eta giro hori garrantzitsua da; izan ere, gizabanakoak, hura sortzean “ukitu” duen zuzkidura genetikoarekin batera, neurri handi batean markatuko du nola jokatuko duen gizakiak etorkizunean, ikuspuntu metabolikotik.
|
|
|
Gehiegizko karga garraiatzeak 1,6 eta 3,4 aldiz min handiagoa eragiten du bizkarrean. Hala ere, ikasle bakoitzak, egunero, gomendatutako gehieneko pisua baino pisu handiagoa duela kalkulatzen da, eta pisu hori ez litzateke izango
|
bere
gorputzaren pisuaren %10 baino handiagoa. Vall d’Hebron Unibertsitate Ospitaleko Ikerketa Institutuak Bartzelona inguruan egindako azterketa batek frogatu zuen 12 eta 14 urte bitarteko ikasleen zorroen batez besteko pisua zortzi kilogramokoa zela, gehiegizko kopurua.
|
|
2010
|
|
|
Jende asko, uda hurbiltzen denean oroitzen da
|
bere
gorputzarekin.
|
|
|
Ondoren zerrendatutako animaliak munduko mehatxatuenen artean daude. Kontserbazio ahaleginak garaiz iristen ez badira, urte gutxiren buruan desager daitezke, duela gutxi desagertutako beste espezie batzuk bezala, eta azken argazkiak besterik ez dira geratzen, hala nola Tasmaniako tigrea, Quagga (marrak dituen zebra barietate bat
|
bere
gorputzaren aurreko aldean bakarrik), Monteverde apo urrekara (Costa Rica), Karibeko fijre pirrea, Saiga antilopea. 1950ean bi milioi ale inguru zeuden.
|
|
|
Psoriasia duten pertsona asko baztertzen dituzte besteek”. Mercè Vilanovak
|
bere
gorputzaren %70 ukitua izan zuen. Lesioek leundu egiten zuten eta asko kostatzen zitzaion mugitzea.
|
|
|
Nekea, tristura sentimenduak, larruazaleko edo gogo aldarteko aldaketak dira hilekoaren aurreko egunei lotzen zaizkien seinaleetako batzuk. Espezialistek diote ikasi egin behar dela nork
|
bere
gorputza ulertzen eta aldi horretan kontrolatzen, eta tentsioak saihestu behar direla zenbait egunez sentikorrago edo nekatuago egongo dela jakiten denean. Baina, gainera, estresak menstruazioaren aurreko sintometan eragina duela dirudi, eta, beraz, ariketa fisikoak edo erlaxazio teknikek eragin positiboa izan dezakete.
|
|
|
arratoiekin antzekotasun fisiko halako bat baino ez dute partekatzen, eta ez dira itsuak, espezie askok, beren sonarraz gain, beren begi txikiak erabiltzen baitituzte hainbat jardueratarako. Haren izen zientifikoa, kiropteroa, grekozko quiros, esku eta optero hegoa,
|
bere
gorputz adarra mintz batez estalitako giza esku ireki baten oso antzekoa delako da. Fama txarra izan arren, saguzarrak kalterik egiten ez duten animaliak dira, eta ez dute ia inoiz eraso egiten.
|
|
|
Bestalde, Fernández Avilések adierazi zuenez, gizakietan egindako organo bioartifizialaren lehen transplanteak espero du argia “bost edo hamar urte barru” ikusiko duela. Sistema horren bidez, era berean, organoen errefusaren arazoa konpondu nahi da transplante konbentzionalean; izan ere, “neurrira” egindako organoak direnez, organoa jasotzen duen paziente beraren zelulekin, ez litzateke errefusatuko,
|
bere
gorputzak ez bailuke organo berria arrotz iritziko. Prozesu horretan osasun arloko profesionalen diziplina anitzeko talde batek parte hartzen du, besteak beste, kardiologoak, traumatologoak, zirujau plastikoak eta digestio aparatuko mediku espezialistak.
|
|
2011
|
|
|
Ondorioak aurkakoak badira ere, helburua berbera da bi kasuetan: nor
|
bere
gorputzarekin hobeki sentitzea eta osasuntsu egotea.
|
|
|
Herri sinesmenak dio
|
bere
gorputzen zatiekin egindako pozioek aberastasuna eta zortea ziurtatzen dutela kontsumitzen dituztenen bizitza. Hala ere, AIPC Pandora GKEak beste inork baino hobeto daki hori.
|
|
|
Haurraren larruazalak eta buruak bere marka eta berezitasunak dituzten bezala,
|
bere
gorputzak hainbat seinale izan ditzake, hasieran atentzioa ematen dutenak. Horietako asko guztiz normalak dira.
|
|
|
Eta horrek, esan bezala, aukerak murrizten ditu. Pertsona batek gorputz pisu osasungarria duen jakiteko, kontuan hartu beharreko faktorea
|
bere
gorputz masaren indizea (GMI) da, hau da, pisua (kilogramotan) bider altuera (metrotan) bider karratua. Adibidez, 55 kg pisatzen eta 1,65 m neurtzen duen emakume baten kasuan, hau izango litzateke kalkulua:
|
|
2012
|
|
|
Era berean, zuntza osagarri elikagarria da, animaliaren dietan handitu behar dena. bitamina zahartzearen aurka Txakurrarekin batera,
|
bere
gorputzeko zelulek ere urteak betetzen dituzte. Eta gizonarengan gertatzen den bezala, txakur zaharrak oroimena galtzen du.
|
|
|
Nahaste hori duen txakur bat jabearen atzetik dabil, etxetik irteteko prestatzen ari dela ohartzen denean.’ Zakurraren abusua bereiztea: seinale fisikoak Jabearen gorputzean tratu txarrak jasaten dituen txakur bat ezagutzeko, lehenengo pausoa
|
bere
gorputzari buruzko seinale fisikoak bilatzea da: lesio, zauri edo orbain anomaloek abusu egoeraren berri ematen dute.
|
|
|
Joela Sexualitatea, haurrak gorputza ezagutzen du Oinarrizko Osasun Laguntzako Espainiako Pediatria Elkartearen arabera (AEPap), haurra objektuak hartzeko gai denean (5 edo 6 hilabete inguru), normala da bere genitalak ikuskatzea eta ukitzea. Bizitzako lehen 2 edo 3 urteetan, genitalen autoazterketa haurrak
|
bere
gorputza ezagutzeko egiten duen prozesuaren parte da. Normala da, miatzean, kitzikapen pixka bat sentitzea, plazera masturbazioaren bidez aurkitzeko.
|
|
|
txakurrak zailtasunak izan ditzake oinez ibiltzeko hanketako kuxinak bermatzean. Ibiltzea esperientzia mingarria izango da
|
bere
gorputzaren zati hori behar bezala zaintzen ez duen maskota batentzat. Moztu azazkalak pixkanaka Gure txakurraren azazkal zati txikiak moztea komeni da gorputz adar horren luzera luzeak moztea baino.
|
|
|
amaren sabelean bederatzi hilabete igaro ondoren, kanpoko agente guztietatik babestuta, haurtxoa inguru berri batera ohitu behar da bat batean, eta haurdunaldian zuen inguratze eta segurtasun efektua saihestu. Amak segurtasun hori itzultzen dio haurrari, besoetan hartu eta
|
bere
gorputzarekin behar adina lotzean, haurdunaldian lagundu zioten soinu eta sentsazioen zati bat hauteman dezan. Efektu lasaigarria du:
|
|
|
4 Zakurraren ohearen tamaina Animaliaren tamaina da ohearen hautaketarekin asmatzeko faktoreetako bat. Zakurrak sehaskan erabat luzatzeko aukera izan behar du,
|
bere
gorputz adarretako bat eseki gabe, lekurik ez duelako. Lotan dagoenean, zakurraren kokapenari behatzea, ohea aukeratzeko pista erabilgarriak ematen baititu.
|
|
|
Obesitatea gaixotasun baten edo jatorri metabolikoko kausen ondorio izan daiteke, hala nola hipertiroidismoaren ondorio; beraz, egoera guztiak aztertu behar dira. Albaitariak jakin behar duen beste datu bat txakurraren gorputz indizea da, pertsonetan
|
bere
gorputz masaren indizearen baliokidea dena. Batetik bosterako eskalan, hiru da egoera egokiena.
|
|
|
Txakurrak gurearen antzeko hizkuntza erabiltzen du bere emozioak transmititzeko. Horretarako, animaliak
|
bere
gorputza eta ahotsa erabiltzen ditu: zaunkak, bikiak eta aullidoak bere gogo aldartea adierazteko modu bat dira.
|
|
|
Bihotzeko balbulen funtzionamendu egokiari eragiten dion infekzioa da. Txakurraren ahoko edozein infekzio
|
bere
gorputzeko beste atal batzuetara eraman daiteke, digestio aparatura esaterako, batez ere animaliak bere immunitate sistema egoera onean ez badu. Txakurrari txantxarra eragoztea Txantxarrari aurrea hartzeko, nahikoa modu eraginkorrean egin daiteke, txakurra pentsuarekin elikatzen bada.
|
|
|
Arrazoi nabariak daude, eta horregatik hartu zuten protagonisten rola: haurtxoak bere baitan hartzen du bere burua, haurdunaldian
|
bere
gorputzean aldaketa fisiologiko eta hormonal ugari izaten ditu, erditzean bere haragietan bizi direnak eta haurtxoei bularra ematen dietenak. Horretarako ez zegoen hain arrazoi argirik, ezta gutxiagorik ere, guraso askok prozesu osoan betetzen zuten bigarren mailako zereginerako.
|
|
|
«Kontsulta bakoitzean ekografia bat egiten duten sendagile asko daude; beraz, bederatzigarren astetik aurrera haurra ikusten has gaitezke, oso txikia bada ere». Amak haurra sentitzen du barruan hazten, eta
|
bere
gorputzaren eraldaketa nabaritzen du, aitak semearen garapena bizi behar du medikuen taldeen bidez. Harekiko lehen topaketak dira … Etorkizuneko haurrarekin hitz egitea eta haien etorrera prestatzea Badira beste aukera batzuk aita haurdun dagoen bitartean haurrarekin harremanetan jartzeko. Ohikoena hari hitz egitea da.
|
|
|
Saio horietan ohikoa da Jacobsonen erlaxazio progresiboko ariketak egitea. Klase horietan, prestatzaileak erakutsi behar dio haurdun dagoenari
|
bere
gorputzeko muskulu taldeak identifikatzen eta uzkurtzen, eta, ondoren, erlaxatzeko moduak erakutsi behar dizkio. Ideia da keinukariak kontzientzia hartzea uzkurtze eta erlaxatze ariketetan gertatzen diren sentsazioez, gero, erditzean, sentsazio horiek hauteman eta haiek menderatzen lagunduko dion sistemarik egokiena aplika dezan.
|
|
|
Defendatzaileek diote haurdunaldiaren aukerak are gehiago errazten direla, emakumeak bere pelbisaren azpian kuxin bat jartzen badu. Horrek
|
bere
gorputzean angelu handiagoa sortzen duenez, semenak Falopioren tronpetarantz egiten duen ibilbidea erraztuko litzateke. Eskuak eta belaunak:
|
|
|
Espainiako Pediatria Elkarteko (AEP) Amagandiko Edoskitze Batzordeak adierazi du epe horretan komenigarria dela haurrari «esnea eskutan» eskaintzea, hau da, hala eskatzen duenean eta nahi duen denbora guztian, eta, hartara, iraupen jakin bateko ordutegi edo hartune zorrotzak ezartzea. Udako edoskitzaroari esker, haurrak
|
bere
gorputzaren oreka hidrikoari eusten dio. «Haurtxoak ez du beste likidorik behar amagandiko edoskitzea eskatzen duenean», esan du Alba Padrók, Alba bularra ematen laguntzeko taldeko aholkulariak.
|
|
|
Udan, aldiz, ibilaldiak ordu beroenetan egin behar dira, eta arropa apur batekin. Haurrak eguzkiaren eragina behar du
|
bere
gorputzak behar duen bitamina sintetiza dezan Garrantzitsua da, gainera, haurrak eguzkiaren argia jasotzea. Beharrezkoa da bere azalak bitamina sintetiza dezan.
|
|
|
Neonato txakurkume goseteek behar duten funtsezko elikagaietako bat da, eta txakurren ama behar duten kopuruan ematen saiatzen da. Hala ere, erditu ondoren ahuldu egiten da, eta
|
bere
gorputzak ez du beti izaten kamioiak eskatzen duen abiadura berean. Gaixotasun horren sintomak ezagutzen ikastea funtsezkoa da; izan ere, garaiz tratatzen ez bada, eklampsiak txakurraren heriotza eragin dezake.
|
|
|
Mekanismo horrek, bere lehengusu urrunari otsoak bezala, elikagaiak lehenago murtxikatu edo birrindu beharrik gabe jateko aukera ematen dio. Gainera, txakurraren digestio sistemak
|
bere
gorputzean sartzen diren elikagaiei eraso egiteko prestatuta egon ohi da: urdaileko zuku ahaltsuak ditu, eta pixkanaka janaria banatzeko gai dira.
|
|
|
Txakurrak ez du izerdiaren guruinik
|
bere
gorputzean, eta, beraz, kuxinak eta mihia erabiltzen ditu hozteko
|
|
|
ukimena eta jakin mina Nola ezagutzen du haurrak sexualitatea? Bizitzako lehen urtean, haurtxoak
|
bere
gorputza miatzen du, batez ere ukimenaren bidez, baina baita gustuaren bidez ere. Haurra besarkadekin, maitasun laginekin eta azala ukitzearekin hezten da.
|
|
2013
|
|
|
Juan Boschen ustez (Kirol Medikuntzako espezialista da), jardun konplexua da, eta funtsezkoa da egoki egitea: nork
|
bere
gorputzari begiratzen ikasi behar du eta arnasketa kontrolatu egin behar da, eta horrek guztiak eskatzen du begiraleak edo gidariak gauzak ongi eta profesionaltasunez egin behar dituela.
|
|
|
«Gainera, abiadura bereziak areagotu egiten du txakur eta pertsona berriak kutsatzeko erraztasuna», azaltzen du gaitzetan espezializatutako zentro mediko honek. Abiadura bakterio hori
|
bere
gorputz luzatuari esker mugitzen da: luzera luze batek balio du bultzatzeko eta uretan igeri egiteko.
|
|
|
Txakurraren ezkerreko erdiak bere gorputzaren eskuineko aldeko jarduera kontrolatzen duenez, sentimendu positiboek eta alaitasunak lagun ilunaren isatsa eskuineko aldera mugitzea eragiten dute. Eta, aldiz, kandelaren garunaren eskuineko erdiak
|
bere
gorputzaren ezkerreko aldea, «txakurra mehatxatuta sentitzen denean, ezkerreko muturrerantz gehiago mugitzen delako», amaitu du Vallortigara. Txakurraren isatsarekin gaizki ulertuak Irudia:
|
|
|
Aldiz, garunaren eskuineko aldea sentimendu negatiboez arduratzen da, hala nola beldurra edo depresioa. Txakurraren ezkerreko erdiak
|
bere
gorputzaren eskuineko aldeko jarduera kontrolatzen duenez, sentimendu positiboek eta alaitasunak lagun ilunaren isatsa eskuineko aldera mugitzea eragiten dute. Eta, aldiz, kandelaren garunaren eskuineko erdiak bere gorputzaren ezkerreko aldea, «txakurra mehatxatuta sentitzen denean, ezkerreko muturrerantz gehiago mugitzen delako», amaitu du Vallortigara.
|
|
|
Pixoihal aldaketan ez da umea bakarrik utzi behar, arriskutsua baita. Minik ez egiteko, garrantzitsua da haurtxoaren azalera ez da gogorregia. Baina hori ere nahikoa sendoa da
|
bere
gorputza ez dadin hondoratu, eta horrek zaildu egingo luke pixoihala aldatzea. Altzari aldagarriek goma apar plastifikatuzko koltxoi txiki bat izaten dute.
|
|
|
askotan mikaztasuna izaten da aldaketan. 6 Jarri pixoihal garbia Zapi zikina erabat kendu ondoren, esku batekin hankak eta ipurmasailak altxatu eta bestearekin pixoihala ireki eta
|
bere
gorputzaren azpian jartzen da. Banda itsasgarriak atzealdean geratu behar dira, aurrealdean itsatsi beharreko zatiarekin.
|
|
|
Horretarako, haurrak indartu besoetako eta hanketako muskuluak, baita abdominalak ere. ,
|
bere
gorputz atalaren pisua jasateko. Hona hemen batzuk:
|
|
|
Zerrenda islatzailea animaliaren gorputzaren alboetan dago; beraz, kanoia ikusi ahal izango da motordun gidarientzat, kale edo errepide bat zirkulazioarekin gurutzatzen bada. Automobilaren argien argiak
|
bere
gorputzean islatuko du. Txakurrarentzako txaleko hauek 60 edo 70 euro balio dute.
|
|
|
Hala, bada, ikerketa zientifiko batzuen arabera, harburu eta felinoen laguntzaz gozatzen duten haurrak indartsuagoak eta osasuntsuagoak dira. Harburu eta katuekin hazten diren haurtxoek sistema immunologikoa indartzen dute Animaliekin bizi diren haurrak bakterio gehiagorekin kontaktuan jartzen dira, eta horrek
|
bere
gorputzak defentsak sendotzera behartzen du. Hau da, haurraren immunitate sistema garatzen laguntzen dute.
|
|
|
esku adituentzat bakarrik Heimlichen maniobra nahikoa izan daiteke txakurrari edo katuari bere asfixia eragiten duen objektua kanporatzen laguntzeko. Animalia osoa izango da, eta aire bulkada handi horrek trabatutako zatia
|
bere
gorputzetik kanpo bultzatu ohi du. Gure esku dagoen presio lehorrak ere lagundu dezake lortzen.
|
|
|
Txaletean bizi zen txakurretako bat, Rex izeneko artzain aleman bat, zaunka egiten hasi zen; hain zuzen ere, Buli rottwelier izeneko finka zaintzen zuen beste kandelaren arreta. Buli igerilekura bota zuten, eta txakurrak neskatoaren azpian igeri egin zuen,
|
bere
gorputzarekin uraren azalerantz bultzatzeko, harik eta ama beste zakurreko zaunkek ohartarazi zuten arte. Txakurrari esker bizia salbatu zuen neskatoa.
|
|
|
Zakurra lasaitzeko seinaleak Txakurrek lasaitasun seinaleak mezua eskaini nahi duten jarrera, mugimendu eta keinuak dira: «lasai, ez eztabaidatu, dena ondo dago». Helena Bat txakur hezitzailearen arabera, zakurrak
|
bere
gorputzarekin igortzen dituen seinaleek gatazka asko saihesten laguntzen dute. Lasaitasun mezu horiek senez ulertzen dira zakurren artean, baina «ez da gauza bera gertatzen txakurraren eta pertsonaren artean, eta, beraz, ulertezintasunak elkarbizitza zailtzen duten gaizki ulertuak eragin ditzake», azaldu du Batek.
|
|
|
Zer dio txakurrak
|
bere
gorputzarekin?
|
|
|
Haserrea, poza, lasaitasuna edo beldurra dira txakur batek
|
bere
gorputzarekin transmiti ditzakeen gogo aldarteak
|
|
|
Hala, belarri biluziek, beste seinale batzuekin batera doazen heinean, honako hau adieraz dezakete: arreta edo interesa, urduritasuna edo haserrea. Belarriak buruari eta hegalari itsatsita badaude, zakurrak transmiti diezaguke beldurra, mendekotasuna, antsietatea edo arreta eskaera. Zakurraren gorputza eta jakinarazten diguna Txakur suhar batek gorputz osoa luzatuta erakusten du Zakurraren belarriez eta isatsaz gain,
|
bere
gorputza informazio iturri garrantzitsua da bere solaskideentzat, pertsona zein animalia izan. Haserre dagoen txakur batek gorputz guztia luzatuta duela erakusten du, aurrera egiten duela eta atzeko hanken gainean bermatzen dela, mehatxupean sentitzen denaren gainean abalatzeko.
|
|
|
txakurraren haurdunaldia 63 eta 67 egun bitartean irauten du, eta oso etapa gogorra da etorkizuneko ama txakurrarentzat. Ernari dagoen emearen gorputzak aldaketa handiak izaten ditu
|
bere
gorputza kumeak txakurren sabelean hazten dira. Etorkizuneko txakur-kumeak gero eta handiagoak dira, eta gero eta elikagai gehiago behar dituzte, plazentaren bidez jasotzen dituztenak.
|
|
|
Taro the Shiba Inu Diabetesa duten txakurrak: aldaketak elikaduran Diabetesa duen txakur bat ez da gai
|
bere
gorputzak behar duen intsulina guztia egiteko. Arazo hori ez da txikiagoa:
|
|
|
behatzea da kontua, zer kontatzen diguten ulertzeko. Katua oso adierazgarria da
|
bere
gorputzarekin, baina ariskoa eta komunikazio gutxikoa delako fama du. «Katua ugaztun diplomatikoa da, eta ez borrokatu Beraz, beren aldarteari buruzko informazioa ematen dieten seinaleak«, azaltzen du Helena Bat felina etologoak.
|
|
|
Akrobata elastikoa da, ezinezko mugimenduak egiteko gai dena, eta gorputz oso adierazkorra bihurtzen da. Katuak lasaitasuna ematen digu
|
bere
gorputzarekin Felido erlaxatu batek begi biribilak, gurutzatuak, loa balu bezala. Bere belarriak zuzen eta pixka bat aurrerantz okertuta egongo dira. Haren atzaparrak tolestuta egongo dira, eta gorputzaren azpian jar ditzake, etzanda dagoen bitartean.
|
|
|
Beste harburu batzuen kasuan baino gantz gehiago du. Horri esker, ura
|
bere
gorputzetik irristatzen da, eta, ondorioz, igeri egitean, erresistentzia txikiagoa du uretan. Arrantzaleak erreskatatzen eta laguntzen dituzten txakur igerilari igerilariak Igeri egiteko gaitasuna duten txakurrak oso lagungarriak izan dira arrantzaleentzat.
|
|
|
Besarkadak lagundu egiten dio haurrari bere tenperatura eta arnasketaren erritmoa erregulatzen. Gurasoen akurtxoak, gainera, haurren bihotz erritmoaren egonkortasuna hobetzen du, eta horrek lagundu egiten du haurrak behar dituen kiloak irabazten,
|
bere
gorputzaren oxigenazioa indartsu eta indartsu hazteko. Baina besarkadaren abantailak ez dira hemen bukatzen.
|
|
|
Katuaren mihi bereziak asko laguntzen die felido erreak garbitzen. «Muskulu felino hau zimurtsua da, eta
|
bere
gorputzeko zikinkeria modu eraginkorrean kentzeko aukera ematen dio», dio Bruisek. Katuaren mihia milimetro baten inguruko arantzaz estalita dago.
|
|
|
«Katu baten auto garbiketak bere azala eta ilea garbitzeko lanak barne hartzen ditu, baina baita hankak ere», esan du Lincolneko Unibertsitateko adituek egindako higiene felinari buruzko azterlan batek. Katua ondo iristen ez den zati bakarra
|
bere
gorputz enborra da; horregatik, jabeak modu berezian zaindu behar du zona hori eskuilatzean. Egunean zortzi ordu inguru erabiltzen dituen felido batek (gehiago ez bada), aparteko zainketa batzuk behar ditu, katuan ile bola arriskutsuak ez sortzeko, eta digestio aparatuan pilatutako xerlo irensten eta pilatuen pilaketak saihesteko.
|
|
|
baita felidoaren oka ere. Arrazoia da
|
bere
gorputzak modu negatiboan erreakzionatzen duela alargun horien aurrean, eta, erantzun gisa, haiek kanporatzen saiatzen dela. Gauza bera gertatuko da animaliak osagai toxiko bat edo felidoak elikadura intolerantzia duen janari bat hartzen badu.
|
|
|
Irudia: Tom Thai Katu batek ez du glukosari eraso egiten eta
|
bere
gorputzak metabolizatu ditzakeen osagai sinpleagoetan, molekula dago odolean, eta, azkenean, gernuarekin kanporatzen du. Felino gaixoari esker, gernu hustuketa areagotu egiten da, eta, ondorioz, katuaren egarria handitu, kendu beharreko likidoa aldatu behar baitu.
|
|
|
Hau da, felinoaren azal lehorreko ezkatekin (zahia) etxean sakabanatzen denean, eta, pertsonetan gertatzen den bezala, giroan barreiatzen eta sakabanatzen denean. «Katuak laminan sartzen direnean, ilajea
|
bere
gorputz osoan zabaltzen dute gorputz osoan. Eta felinoaren ilea askatzen denean, proteina alergeniko horiek ere zabaltzen dira», gehitzen du Bryantek.
|
|
2014
|
|
|
Hala ere, janariaren hezetasuna ez da nahikoa katuarentzat. «Felidoak ur freskoa eduki behar du ontzian; izan ere, likidoak lagundu egiten dio katuari gorputzaren tenperatura erregulatzen, gorotzak desagerrarazten, ehunak lubrifikatzen eta
|
bere
gorputzaren bidez funtsezko gatzak eta mantenugaiak lortzen laguntzen». AEB Katuaren janarian likido eskasia izateak katuaren osasunerako arrisku larria ekar dezake:
|
|
|
Keinu horien barruan sartzen dira eskuak ahora, balduroak, haurtxoaren barreak eta abar. Baina lau hilabete igaro ondoren, «bigarren mailako erreakzio zirkularra» agertzen da, aditu horiek azaltzen dute, tamalgarria eta gorabeheratsua, baina ez du
|
bere
gorputzarekin zerikusirik, baizik eta haurraren ingurune fisiko eta sozialarekin. Haurrak sehaskaren gainean zintzilik dagoen objektu bat ukitzen badu edo besoa txintxirrinak jo dezan mugitzen badu, gero mugimendua errepikatuko du, horrela efektua errepikatzeko.
|
|
|
Bestela, txakur sedentarioak patologia jakin batzuk garatzeko joera du: Obesitatea eta gehiegizko pisua. Txakur sedentario batek ez ditu jaten dituen elikagaien kaloriak gastatzen, eta horrek esan nahi du
|
bere
gorputzean pilatzen den koipea dela. Txakurren kasuan, mugitzeko motibazio falta eta etxean jolasteko edo ariketa fisikoa egiteko estimuluak izaten dira nagusi.
|
|
|
Gordon Flood Zergatik erortzen dira beti katuak bere lau hanken gainean? 2 eta 32 landare arteko altueratik erortzen den katuen %90 bizirik irauten du, hanken gainean erortzen ikasi duelako Katuek ez dute esan bezala zazpi bizitzarik (bederatzi, kultura), baina
|
bere
gorputzeko mekanismo bikain batek urte gehiago ematen laguntzen die istripurik gertatuz gero. «Felidoen orekaren zentzua hain da aparta, ezen, Bristoleko Unibertsitateko John Bradshaw biologoak dioenez, Bristoleko Unibertsitateko John Bradshaw biologoak eta Cathsenek (Katen del Gato, 2013)» azaltzen baitute, John Bradshaw biologoak azaltzen duenez.
|
|
|
Adituek argitu dutenez, «normalena da katu batek espazioa bere buruarekin arakatzea, bertan sartu baino lehen, burua sartu eta beste gorputza sartu aurretik ateratzeko». Berriz ere, pisu handiko felidoak izanez gero, arau iletsu horrek huts egin dezake, eta, biboteak onartu arren,
|
bere
gorputza baino estuagoa izan zen. 6 Katu biboteak:
|
|
|
Haur txikien garunak
|
bere
gorputzean ikusten ditu besteek mugitzen dutela ikusten duten zatiak, eta hori funtsezkoa da bere imitazio gaitasuna ulertzeko, azken azterketa baten arabera
|
|
|
Izan ere, imitazioa da haurren ikaskuntzaren oinarrietako bat. Hala ere, duela gutxi egindako azterketa batek argi utzi du fenomeno hori; izan ere, haurtxoaren garunak
|
bere
gorputzean ikusten ditu besteek mugitzen dituztela ikusten dituen zatiak, eta horrek aukera ematen dio errepikatzeko eta ikasteko. Hona hemen aurkikuntza horren irismena eta imitazioak txikienetan duen garrantzia.
|