|
2000
|
|
|
" Entzuten al duzue...? Den borak ere
|
bere
bihotza dik!" Eta nik, begiak hertsi, gogoa hots jarraiki haien konpasean kulunkatu, eta iduritu zitzaidan ezen denboraren bihotzean sartu nintzela. Gero, ordea, bat batean, haginetako min handi bat sentitu nuen, zeren eta baitakizu nolakoak izaiten diren usu ametsak, iduri bati bertze bat darraiola, nehongo loturarik gabe.
|
|
|
Eta hala jakin ahal izan nuen amets hartan, bizitzan behin baino gehiagotan sentitu izan dudana: alegia, denborak
|
bere
bihotza duen bezala, neure bihotzak ere bere denbora duela, eta ez duela denbora batek bertzearekin zerikusirik, zeren denbora bat baitzen makinarena, monotonoa eta beti berdina, eta bertzea odolarena, zentzuei eta sentimenduei lotua, eta barrendik bizi gaituena. Eta lehenak bere sekeretua gal bazezakeen ere, bertzeak ez, nehoiz ere ez, zeren gizonaren bihotza beti izan ohi baita sekeretu bat, zeinak bere baitan bertze sekeretu bat gordetzen duen, bertze bat eta bertze bat.
|
|
|
Baina, deusetan hasi aitzin, derradan, justuki eta zuzentki, bertze zerbait: izan ere, bertze nonbait kontatu dizut, jaun André, nola egin zuen ene arimak Felisak kontatzen zizkidan ipuinen aterbetik zientziaren aterberat; baina hirugarren aterbe bat ere izan nuen, bertze biak bezain inportanta, bederatzi hamalau urte bitartean bere babesa eman zidana eta alborat utzi ezin dudana, eta aterbe hura izan zen jaun Marcel Dibarsorok bere irakaspenekin eta
|
bere
bihotz liberaltasunarekin eskaini zidana. Zeren eta, bertzenaz, ez baitago endelegatzerik handik urte gutirat izan nuen haustura, ene nortasuna eta ene izatasuna bi partetan partitu zituena.
|
|
|
Zenbatetan etorri ez ote zaidan bururat, hartaraz gero, Salmoen liburuko aipu hura: " Erran zuen ezjakinak
|
bere
bihotzean: ‘Ez dago Jainkorik’", anaiaren iduri eta figura hura gogoan!
|
|
|
Eta enetzat ere Jainkoak egin tenplu hori gizonek egin ditzaketenen gainetik zagok... —erran zidan osabak, zeina hitzez ez ezik begiz ere mintzatu baitzitzaidan, argiz gainezka zituen bere begietarik, mens mundi aren bihotza
|
bere
bihotzean taupaka balu bezala; edo Leonardoren kintaesentzia; edo Brunoren mens indita rebus a7.
|
|
|
—Matematikak ere badu, beraz,
|
bere
bihotza... —erran zion jaun Marcelek txantxetan— Poesiari trufa egiten diozu, baina zu ere ez zinateke poeta eskasa izanen, Joanikot...
|
|
|
Eta, txantxa haien aitzinean, Mattin eta biok edonoiz hasten ginen irri karkaraka, eta amari ere, ahantzirik behingoz kontua hartu eta erantzuki egin behar zigula neurriz kanpoko barreak egiteagatik, irri tipi bat marrazten zitzaion ezpainetan. Eta orduan emaiten zuen ezen marmolak ere
|
bere
bihotza zuela, eta bihotz hartan bozkarioak ere bere tokitxoa zuela.
|
|
|
—Ez. Lehengoan mintzatu gintuan horretaz eta arrazoin batzuk eman nizkian —erran zidan
|
bere
bihotz hautsitik— Baina baduk bertze arrazoin bat, inportantagoa, benturaz...
|
|
2001
|
|
|
Begi ertzetako zimurrek pasio gau baten osteko izaren keinua ziruditen, eta masail kolorgeek sabelaren beroarekin jolasean urtzen den izotzaren pusketak. Besarkatu egin zuen, indarrez estutuz bere kontra, hainbeste edertasun
|
bere
bihotzean txintxetaz itsatsi nahiko balu bezala. Eta halaxe, iltzeen ziztada nabaritu zuen besoetan, lepoan, belarrietan.
|
|
|
Oroitzen naiz, dena den, erantzunik jasoko ez nuela jakinda ere, zenbat aldiz engainatu ninduen galdetzen niola eskutitzean. Ea hasieratik
|
bere
bihotzean bat baino gehiago al zeuden, edo hori, gezurretan ibiltzearena, nire bizkarka edozeinekin joatearena, gero soilik gertatu al zen, nitaz jada aspertu zenean.
|
|
2002
|
|
|
Polidektes erregea ez zen batere poztu gazte hura berriz ere bere muturraren aurrean topatu zuenean. Oso ziur zegoen gorgonek sarraskituta egon behar zuela ordurako Pertseo gizajoa, eta alaitu egiten zuen horrek
|
bere
bihotz gaiztoa.
|
|
|
Baina Sarak ez zituen halakoak laket, jende haiengana biltzen zen bakoitzean beste emakumeen begiradak nabaritzen baitzituen Sergiorengana itzuliak, hura begiz jan nahi balute bezala. Egia zen, halaber, berak ere nabaritzen zuela hainbat gizonezkoren begirada, baina hain sentitzen zuen, bestalde,
|
bere
bihotza Sergiorengana eroria, non bururatu ere ez baitzitzaion egiten beste gizon batekin oheratzea. Ohean ere aseta uzten baitzuen Sergiok.
|
|
2003
|
|
|
Jainko beharrik ez baitugu. Gutarik bakoitzak
|
bere
bihotz barnean sendi duen Otso gaiztoaren beldurrak baizik.
|
|
|
Onerako edo txarrerako. Horregatik miresten nuen Ana,
|
bere
bihotza zulatuta ere, gai zelako gertaerak aztertu eta biontzat onena zer zen ulertu eta onartzeko.
|
|
2004
|
|
|
Euskararen normalkuntzak
|
bere
bihotzaren erdi erdian sarturik daraman arantza mingarria hartu digu ahotan Zalbidek. Arantza diot, eta ez nolanahikoa.
|
|
|
Agerian dagoenez, ez dugu oso atzera ere jo behar eskola espainolaren eta frantsesaren arantza sentitzeko. Arantza horrek eragindako mina atzo arteko belaunaldiak jasan du
|
bere
bihotz gorputzetan. Hizkuntza ordezkapenaren uhina baserri zulo eta auzo bakartuetara iritsi den honetan bakarrik nagusitu da erabat eta osoki elebitasunaren erreinua euskal lurralde osoan barrena.
|
|
|
Hortan gauzak Garagarrillaren 16ean Schauman suomitar abertzaleak Bobrikoff gobernaria hil zuen; eta beste bala bat
|
bere
bihotzean sartuz, bere burua hil zuen. Gertakari hunek sutan jarri zuen gazteria.
|
|
2005
|
|
|
Bitartean, bere lagun Xabik etengabe hitz egiten du, taloa bezalako aurpegi borobilean
|
bere
bihotzaren neurriko irribarrea. Ez:
|
|
|
Ez zen hori buruan zeukan galdera. Zeozelan esateko, neska horrek
|
bere
bihotza ere irabazi du. Horrek gorrotagarriago bihurtzen du, baina gorrotatzeko gai ere ez da sentitzen.
|
|
|
Eta esango luke ideia horrek ez duela indarra hartu barruak eskatzen diolako, besterik gabe. Senak diotson zerbait da,
|
bere
bihotzean ez eze, burmuinetan errotu den ideia.
|
|
2006
|
|
|
Eta, zorakeria egitera doazenei gertatzen zaien legez, ohartu dela bere gorputzaren proportzio handiena ura dela, ur korronteak nabaritzen dituelako gorputzean gora eta behera, alde batetik bestera. Olatuak
|
bere
bihotzaren kontra jotzen sentitzen dituela eta sortzen den bitsa ahotik irten behar zaiola, hitz bihurtuta. Eta, bat batean, aurrean duen guztiak hartu duela borobiltzeko joera eta ez duela izkinarik ikusten.
|
|
|
Aitatxi Migelek mihi naroa zuen gertakarien segida hari batean lotzeko, eta xuhurra, berriz,
|
bere
bihotz barnea agertzeko. Hartara, sekula ez dut jakin nolako zirrara sorrarazi zioten erregeren hitzek, zirrararik sorrarazi bazioten.
|
|
|
Eta hori esatean, ez nintzen ari bere gorputz minberatuaz soilik:
|
bere
bihotzean ere pentsatzen ari nintzen.
|
|
2008
|
|
|
hitz haiek irakurtzerakoan, berriz, ekaitz izugarria lehertu zitzaion, markesa anderea bakarrik zegoen, eta ez zuen itxura egin beharrik?, ez bere gelan, beharbada, baina bai bere barnekotasunaren gelarik barnekoenean, hitz bakoitza hodei beltz mehatxatzaile bat balitz bezala, ihortziriak eta oinazturak sortzen zituena, beste hodei batekin talka egin bezain laster: oinaztura haiek, bai,
|
bere
bihotz mindua mintzen eta zeharkatzen zutenak, suzko geziak iduri?
|
|
|
Eta orkestra jotzen hasi zen, lotu ziren Gerardo eta Natalia beste saio batean? eta orduan bai, Nataliak
|
bere
bihotz arimen mugimendu guztiak egokitu zituen Gerardorenetara, pauso bakoitzean pasioaren eta harmoniaren arteko oreka lortzen zutela, biak ere beren berezko izaerarekin bat hara eta hona, ez hara eta ez hona?
|
|
|
Natividadek ez zuen kartarik idazten, baina egun batean Ricardorena jaso eta erantzun gabe utzi zuen,
|
bere
bihotzean amets baitzuen ezinezko ametsa, bere ahizpari ostu ezean, jakina.
|
|
|
hitz haiek irakurtzerakoan, berriz, ekaitz izugarria lehertu zitzaion –markesa anderea bakarrik zegoen, eta ez zuen itxura egin beharrik–, ez bere gelan, beharbada, baina bai bere barnekotasunaren gelarik barnekoenean, hitz bakoitza hodei beltz mehatxatzaile bat balitz bezala, ihortziriak eta oinazturak sortzen zituena, beste hodei batekin talka egin bezain laster: oinaztura haiek, bai,
|
bere
bihotz mindua mintzen eta zeharkatzen zutenak, suzko geziak iduri...
|
|
|
Eta orkestra jotzen hasi zen, lotu ziren Gerardo eta Natalia beste saio batean... eta orduan bai, Nataliak
|
bere
bihotz arimen mugimendu guztiak egokitu zituen Gerardorenetara, pauso bakoitzean pasioaren eta harmoniaren arteko oreka lortzen zutela, biak ere beren berezko izaerarekin bat hara eta hona, ez hara eta ez hona...
|
|
|
Natividadek ez zuen kartarik idazten, baina egun batean Ricardorena jaso eta erantzun gabe utzi zuen,
|
bere
bihotzean amets baitzuen ezinezko ametsa... bere ahizpari ostu ezean, jakina. Egoera hartan, jelosiak barrutik janda behar zuen Natividadek, ikusten zuenean, batez ere, ahizparen begietan dirdira berezi hura, Gerardoren karta bat jaso ondoren are distiratsuagoa egiten zitzaiona:
|
|
2009
|
|
|
Urrats hotsa zirudien. Adi adi entzun zuen, baina
|
bere
bihotz taupada asaldatuak besterik ez zuen aditu. Bat batean, dena ulertu zuen.
|
|
|
Harresi bat jarri zuen, Schipolerako aireportura bidean,
|
bere
bihotzaren eta munduaren artean, besteengandik salbu mantenduko zuen harresi bat eta besteak berarengandik salbu.
|
|
|
nola ezetz?; ez al zen, bada, semea babestera etorri?; etsialdiak eta gogoaren beheraldiak luxu hutsa baitziren, menturaz, baldintza larri haietan; eta, hala, arnasa barruraino hartu eta indarrik ez zuèn lekuan indar berri bat hazten sumatzen zuela, semearengana irauli zuen berriro bere samurtasuna: lasai, seme, eskua galdu baina bizia irabazi duzu-eta, esan zion hitzez, eta esan zion, halaber, bere begiekin begien mintzoaz, bere besoekin besoen mintzoaz eta
|
bere
bihotzarekin bihotzaren mintzoaz: ni naiz falta zaizun eskua, ni naiz falta zaizun indarra eta ni naiz falta zaizun guztia; baina mutilak ez zuen kontsolabiderik aurkitzen eta negarrez segitzen zuen, negar hartan bere hizpidea aurkitu balu bezala, porrotaren hizpidea, une hartan amari zerbait esaten ari zitzaiona, halako zerbait, beharbada:
|
|
|
gurutzea ohaburuaren gainean zegoen, zintzilik, eta koadroa aurrez aurreko horman; oheratu baino lehen, markesa anderearen eragina izugarria zen arren, Reginak ez zuen Regina enean kaperatxorik eraiki, markesa andereak berea ere bakanetan erabiltzen zuelako, beharbada, baita Ernestinaren iritzia ere aintzat hartu zuelako ere, ausaz: . Etxeko bakoitzak
|
bere
bihotzean tenplu bat badu, zertarako nahi dugu etxean beste bat????, etxekoandreak bere errezoak egiten zituen, bost hamar minutuko errezoak, damu osozko otoitz batekin azkentzen zituenak, inortxok ere ez baitaki heriotzaren eguna ez ordua?, Nazario otoizkide zuela maiz, biak gurutziltzatuaren aurrean belauniko; gero, ohean sartu eta Ama Birjinaren irudiaren kontenplazioan jartzen zela, hiru agurmaria errezatzen zizkion, lokartu baino lehen.
|
|
|
Ada, haur guztiak bezala, apetatsua eta tematia izan zitekeen, baina bazuen
|
bere
bihotz ona ere, horregatik zebilzkion, beharbada, buruan, Domingok segundo batzuk lehenago anai arreben aurrean ahoskatutako hitzak:
|
|
|
hots egin zuen? baita oihu ere, oihu luze ozena?, abioiaren atzetik abiatzen zen bitartean, giharretan pilatutako tentsioari ere ihesbidea emanez, harik eta, azken pausoa eman zuenean, ukabila jaso zuen arte, garaipen sinbolo gisa; gero, bat batean, Domingok
|
bere
bihotza aurkitu zuen, oharkabean aurkitu ere, pozezko taupadak bular kaiolan taup eta taup, airea bezain aske sentitzen zelarik, tiro hotsetatik ihes egitea lortu duen erbiaren antzera; Domingok ez zuen jada dudarik: aita espiritualak iragarri bezala, pilotua izango zen noizbait, izango ez zen, bada?!; gero, pilotuak airean bizpahiru bira egin ondoren, orbetarrek behetik agurtzen zuten eskuz, mila garrasiren artean?, pista berean lur hartu zuen; Domingok bazekien, bai, lur hartzea aireratzea baino arriskutsuago zela, pilotuak ere ederki baieztatu zion hura ordu laurden bat lehenago, baina lur hartzerakoan ez zuen antzeko emoziorik sentitu, aireratzerakoan emozio guztiak sentitu zituelako, beharbada; azkenik, monoplaza gelditu eta pilotua aparatutik irten zenean, orbetar guztiak inguratu zitzaizkion txaloka eta bibaka, pilotuak eskua jaso eta buruarekin esker oneko keinuak egiten zituen bitartean; gero, abioiari begiratu eta guztiek entzuteko moduan esan zuen:
|
|
|
Lekutik ateratako gauzak beren lekura bihurtzeko garaia zen. Domingo
|
bere
bihotzaren erdigunera itzultzekoa, alegia, eta Txaro bazterrera?, eta bitarteko guztiak erabiliko zituen Adak hartarako, Txarorekiko distantzia bat markatzeko ahaleginean; hitzen pisua neurtuko zuen, kontu pertsonalak ekidinez; esan nahi baita, eguraldiaz mintzatzen zenean, meteorologo bat bezala mintzatuko zela, eta sukaldeaz mintzatzen zenean, errezetaren osagaiak eta osagaien neurriak ematera ... idatzi ere, halaxe idatzi baitzion hurrengo gutunean:
|
|
|
ezetz, haren kontra ez zegoela etsipen barkamenezko politika egiterik, borrokazkoa baizik, errudunen aurkako gorroto gupidagabea bitarteko!; Nikolaik, hortaz, historia garratz hura zeukan, bere mendeku gose hura, azken batean?
|
bere
bihotz behin eta berriz minduan, Teofilo Mariarengandik pixontzia jaso zuenean; Nikolaik, bestalde, ganbarari zeriòn hatsa eta kiratsa aditu behar zuen, kexatu ere, kexatzen zitzaion Grigoriri noiznahi: –Nork esango zidan neuri, hala ibili nuela, kapitalaren gorotza garbitzen!??, ustel usain hura ere aditzeko modukoa baitzen, zinez; Nikolai, baina,, dibertitzera zihoan?; are gehiago:
|
|
|
Lekutik ateratako gauzak beren lekura bihurtzeko garaia zen –Domingo
|
bere
bihotzaren erdigunera itzultzekoa, alegia, eta Txaro bazterrera–, eta bitarteko guztiak erabiliko zituen Adak hartarako, Txarorekiko distantzia bat markatzeko ahaleginean; hitzen pisua neurtuko zuen, kontu pertsonalak ekidinez; esan nahi baita, eguraldiaz mintzatzen zenean, meteorologo bat bezala mintzatuko zela, eta sukaldeaz mintzatzen zenean, errezetaren osagaiak eta osagaien neurriak ema...
|
|
|
bere egoera gaiztoaren eragileek bai baitzituzten izen abizenak, eta alferrik baitzebilzkion apaizak, ezin ikusi zituenak, etsipena eta barkamena predikatzen, munduaren ordena Jainkoaren nahiari eta borondateari zegokiolakoan; Nikolaik, beharbada, horregatik egiten zuen birao noiznahi eta horregatik erabiltzen zuen ahoan Jainkoaren izena apaizek bezainbat, Jainkoari lotutako guztia –haren existentzia, lehenik eta behin– ukatzeko bazen ere; Jainkoaren ustezko ordena, gizonek ezarria baitzen... eta bere esku kailuz eta maskurrez josiak ez baitziren halabeharrak bideratutako zerbait, bere miseriazko soldata halabeharraren fruitua ez zen bezala; ezetz, apaizek ez zutela bera engainatzen, halakoxea baitzuen Nikolaik bere gorputz hura –kapitalak mila bider zigortua, bere esanetan– oroitarri bihurtua, etengabe oroitarazten ziona berea errudun eta errugabeen arteko historia zela, ez patuak bideratua baina bai klaseetan banatutako gizarteak: ezetz, haren kontra ez zegoela etsipen barkamenezko politika egiterik, borrokazkoa baizik, errudunen aurkako gorroto gupidagabea bitarteko!; Nikolaik, hortaz, historia garratz hura zeukan –bere mendeku gose hura, azken batean–
|
bere
bihotz behin eta berriz minduan, Teofilo Mariarengandik pixontzia jaso zuenean; Nikolaik, bestalde, ganbarari zeriòn hatsa eta kiratsa aditu behar zuen –kexatu ere, kexatzen zitzaion Grigoriri noiznahi: " Nork esango zidan neuri, hala ibili nuela, kapitalaren gorotza garbitzen!" –, ustel usain hura ere aditzeko modukoa baitzen, zinez; Nikolai, baina," dibertitzera zihoan"; are gehiago:
|
|
|
nola ezetz?; ez al zen, bada, semea babestera etorri?; etsialdiak eta gogoaren beheraldiak luxu hutsa baitziren, menturaz, baldintza larri haietan; eta, hala, arnasa barruraino hartu eta indarrik ez zuèn lekuan indar berri bat hazten sumatzen zuela, semearengana irauli zuen berriro bere samurtasuna: lasai, seme, eskua galdu baina bizia irabazi duzu-eta, esan zion hitzez, eta esan zion, halaber, bere begiekin begien mintzoaz, bere besoekin besoen mintzoaz eta
|
bere
bihotzarekin bihotzaren mintzoaz: ni naiz falta zaizun eskua, ni naiz falta zaizun indarra eta ni naiz falta zaizun guztia; baina mutilak ez zuen kontsolabiderik aurkitzen eta negarrez segitzen zuen, negar hartan bere hizpidea aurkitu balu bezala, porrotaren hizpidea, une hartan amari zerbait esaten ari zitzaiona, halako zerbait, beharbada:
|
|
|
Ada, haur guztiak bezala, apetatsua eta tematia izan zitekeen, baina bazuen
|
bere
bihotz ona ere... horregatik zebilzkion, beharbada, buruan, Domingok segundo batzuk lehenago anai arreben aurrean ahoskatutako hitzak: " Zergatik beldurtzen zarete, hain maitagarria bada?
|
|
|
esan nahi baita tentsioa metatuz eta metatuz joan zitzaiola Domingori –haren aurpegierak ez zuen zalantzarako tarterik uzten–, giharrak eta zelula guztiak elektrizatuz, gorputzaren berezko erresistentzia gutxiagotuz... abioia, bat batean, abian jarri zenean, gero eta azkarrago, gero eta azkarrago –lehertzera ere bazihoala iruditu zitzaion Domingori, une batez–, harik eta, hiruzpalau jauziren ondotik, hegan egin zuen arte; bazihoazen, halatan, hotsak eta harrabotsak, eta, joan zihoazen neurrian, Domingok espazio bat aurkitu zuen, non arnasa hartu baitzuen, gero eta arnasaldi beteagoetan: ...darraiolako edo, hotsek inguratua egon zenak –adrenalina ere uholde bat zen jada, odolbideetan hedatua eta barreiatua– hots egin zuen... baita oihu ere –oihu luze ozena–, abioiaren atzetik abiatzen zen bitartean, giharretan pilatutako tentsioari ere ihesbidea emanez, harik eta, azken pausoa eman zuenean, ukabila jaso zuen arte, garaipen sinbolo gisa; gero, bat batean, Domingok
|
bere
bihotza aurkitu zuen, oharkabean aurkitu ere, pozezko taupadak bular kaiolan taup eta taup, airea bezain aske sentitzen zelarik, tiro hotsetatik ihes egitea lortu duen erbiaren antzera; Domingok ez zuen jada dudarik: aita espiritualak iragarri bezala, pilotua izango zen noizbait, izango ez zen, bada...!; gero, pilotuak airean bizpahiru bira egin ondoren –orbetarrek behetik agurtzen zuten eskuz, mila garrasiren artean–, pista berean lur hartu zuen; Domingok bazekien, bai, lur hartzea aireratzea baino arriskutsuago zela, pilotuak ere ederki baieztatu zion hura ordu laurden bat lehenago, baina lur hartzerakoan ez zuen antzeko emoziorik sentitu, aireratzerakoan emozio guztiak sentitu zituelako, beharbada; azkenik, monoplaza gelditu eta pilotua aparatutik irten zenean, orbetar guztiak inguratu zitzaizkion txaloka eta bibaka, pilotuak eskua jaso eta buruarekin esker oneko keinuak egiten zituen bitartean; gero, abioiari begiratu eta guztiek entzuteko moduan esan zuen:
|
|
|
gurutzea ohaburuaren gainean zegoen, zintzilik, eta koadroa aurrez aurreko horman; oheratu baino lehen –markesa anderearen eragina izugarria zen arren, Reginak ez zuen Regina enean kaperatxorik eraiki, markesa andereak berea ere bakanetan erabiltzen zuelako, beharbada, baita Ernestinaren iritzia ere aintzat hartu zuelako ere, ausaz: " Etxeko bakoitzak
|
bere
bihotzean tenplu bat badu, zertarako nahi dugu etxean beste bat...?" –, etxekoandreak bere errezoak egiten zituen –bost hamar minutuko errezoak, damu osozko otoitz batekin azkentzen zituenak... inortxok ere ez baitaki heriotzaren eguna ez ordua–, Nazario otoizkide zuela maiz, biak gurutziltzatuaren aurrean belauniko; gero, ohean sartu eta Ama Birjinaren irudiaren kontenplazioa...
|
|
2010
|
|
|
Baina zer esan dit zahar horrek? Deus sentikorrik ez, deus goxorik ez, deus minberarik ez, deus arimatik jalgirik ez, deus
|
bere
bihotzetik nirera zetorrenik ez, deus nigandik berarengana zihoanik ez. Alderantziz, zehaztu gabeko, indarrik gabeko ez dakit zer, guztiari eta guztiei aplika dakiekeena; enfatikoa sakona izan behar zuenean, ahula erraza izan behar zuenean; nolabaiteko sentimenduzko sermoia eta eresi teologikoa.
|
|
|
Ilargi gunea hiltzear, sarraskituak hiltzear, gudaren mozkor liluratuaren azken arrandiak: . Eta garaipena gurea da, ziur nago, gure zoroek
|
bere
bihotzak zerurantz botatzen dituztelako, bonbak jaurtiko balituzte bezala!. Bota itzazue ahalik eta altuen!?
|
|
|
Hegazti koloredunez estalitako paisaia erdibitu zen bi muturreko tonuetan: zuria eta beltza, usoa eta saguzarra bere bularrean, erditik jasotako zauri kromatikoa
|
bere
bihotzean. Eskizofrenia dikotomikoaren marmolezko labarren hegalean, amildegiaren minean, bakea eta gerra, uso zuria eta saguzar beltza gizakiaren ohatzetik ilki eta jiten ziren, Ikaro eroriak bezala, hegazkinen eta hegaztien gerra suntsiketaren jaustegia nozitu ondoren.
|
|
|
Begiak ireki barik korrika hasi zen batera eta bestera, jauzi sinesgaitzak eginez eta bere burua lurrera botaz. Halako baten, aizto bat hartu eta
|
bere
bihotzean sartu zuen.
|
|
|
Hamar gramoko eskutitza Ninoren eskuetan uztea berrehun kiloko harritzarra lepo gainetik kentzea bezalako arindua izan zen Mariarentzat. Eta gaztearen hitzak baltsamorik arintzaileena
|
bere
bihotz urratuarentzat. Urratua, bai, orpo pean arrastaka zeramatzan haritutako espartina haiek baino urratuago zeukan bihotza eta.
|
|
2011
|
|
|
itxaropenik gabeko itxarote huts etsia gure osaba Karlosen bizialdian. Bere maiteen artean huraxe izan zen denok ezagutu genion bakarra, baina, lehen ere bai susmoa eta orain ongi dakit, ez zen hura izan
|
bere
bihotzean lekurik handiena hartu ziona.
|
|
|
Tren baten ibilaldiaren antzekoa izaten ahal baitzen haren bizitza ere, tunel batetik bertzera zihoana, iluntasun batetik bertzera, etenik gabe. Eta zerua oskarbi baino oskarbiago zegoen arren, goibel sentitu zuen Leonek
|
bere
bihotza, Anastasiaren zeru ilunean harrapatua. Eta, halako batean, arnasa estutzen bezala igarri zuen, eta, senak edo halaxe aginduta, lasterka igo zuen Gaztelugoiko talaietarik batera, nondik herri osoa ikus baitzitekeen, baita zerumuga mugagabea ere, eguzki sartu berriak urrez jantzia, harri baten gainean esertzen zela.
|
|
|
Apatx pausoak geroago eta mantsoago datoz lizar azpian eseritako andereagana. Dagoeneko emana du
|
bere
bihotza Adarbakoitz bakarti maiteminduak. Ez daki galdua duela.
|
|
|
Polito adierazten du bi anaien aldartea, Kropotkiren ustez heziketa goibel, fatalista eta zapaltzaileari zor diotena: . Gora eta behera errari dabil nire arima, atsedena erregutuz; halaxe egiten du ihes orein zaurituak basoetara, non eguerdiko itzalean deskantsatzen zuen lasai; baina goroldiozko ohantzeak ez dio orain deleiterik ematen
|
bere
bihotzari, eta antsi egiten du logabe.? (78 or., halaber 179).
|
|
|
Ulertu, beraz, nire azken erokeria hau ez dela bat bateko burutazioa, urtetan izandako kezka baten ondorioa baizik, zurbil zegoen hori esan eta eskutan zuen kaxa kristal berezi batez egina balego bezala luzatzen zidan bitartean. Ulertu nuen
|
bere
bihotza zabaltzen zidala, eta niretzat kuriositate bat besterik ez zena gauza serioagoa zela harentzat.
|
|
|
Eta berak, sentimenduak adierazten lagunduko zion hizkuntza baten faltan,
|
bere
bihotza ematen zion egunero.
|
|
|
Bazekien ate ondoan pauso hotsak entzun bezain pronto jaikiz gero, hainbeste desio zuen hura topatuko zuela, isilka,
|
bere
bihotza otarrean utziz.
|
|
|
Kaioek gora egin zuten; paper puska zuriak bezala urrundu ziren. Eta Hammond jaunak ezin zuen antzeman taupada gogor hura motorrena zen ala
|
bere
bihotzarena. Kemena behar zuen, zernahi izanda ere aurre egiteko.
|
|
2012
|
|
|
Eta zer dira kantuok? Gutako bakoitzak
|
bere
bihotzarekin mantentzen duen elkarrizketa.
|
|
|
Baina Benito gozo bizi izan da, ibilaldi ederra izan da berea munduaren zidorretan, eta hori ezagun zaio, nahiz eta bere bikingo itxurarekin hain ondo estaltzen duen, lotsa aitzakia, bere barne sentibera, sumindua, asebetea. Haizerik ahulenarekin dantzan hasten den hostoa baita
|
bere
bihotza, ur azalarekin ikara jolasetan hasten den izurdekumea.
|
|
|
Ez diot itzultzen utziko
|
bere
bihotza arakatzen uzten didan arte.
|
|
|
Eta paperak okertu zituen, apur bat, haien artetik napoleonak jalgi erazteko bezala. Orduan Emma asaldatu egin zen, esku lodi hura ikustean, bare gisako behatz gorri beratx haiekin,
|
bere
bihotzak pirpira egin izan zuen orri haien gainean pausatzen.
|
|
|
Nondik hasiko naiz?» Eta, aurrera zihoan heinean, ezagun kausitzen zituen sasiak, zuhaitzak, muino gaineko itsas ihiak, han aurrean gaztelua. Bere lehen laztantasunaren sentipenetan aurkitzen zen berriro, eta
|
bere
bihotz gaixo hertsatua hartan zabaltzen zen amuruski. Haize epelak ematen zion aurpegian; elurra, urtuz, tantaka tantaka erortzen zen ernemuinetatik belar gainera.
|
|
|
Aspertu egiten zen orain, Emmak bat batean bere bular gainean negar zotinka egitean; eta
|
bere
bihotza, musika dosi tamaina bat besterik jasan ezin dezaketen jendeak bezala, aihergatasunez lokartzen zen jada eztitasunak hautematen ez zizkion amodio haren burrunbatan.
|
|
|
Biharamunean, Charles aulkian esertzera joan zen, pendizpera. pasatzen ziren zuresitik barrena; mahats hostoek beren errainuak marrazten zituzten hondarraren gainean, jazminari lurrina zerion, zerua urdina zegoen, errauliek burrunba zegiten lili loratuen inguruan, eta Charles nerabe baten gisa hatsankatzen zen
|
bere
bihotz penatua puzten zuten amodio jario uherren pean.
|
|
|
Dezepzio honen unaduraren ondoren,
|
bere
bihotza, berriro, hutsik geratu zen, eta orduan egun berdinen zerrenda hasi zen.
|
|
|
Froga guztiak batera azaldu ziren,
|
bere
bihotzak jauzi egin zion. Subaxuko garrak erlantz alaia dardararazten zuen sabaian; bizkar gainera jiratu zen besoak luzatuz.
|
|
|
Itsasoa ez zuen maite ekaitzengatik baino, eta berdea hondakinen artean sakabanaturik zegoenean bakarrik. Beharrezkoa zitzaion gauzetatik nolabaiteko etekin pertsonal bat ustiatu ahal izatea; eta alferrekotzat iraizten zuen
|
bere
bihotzaren berehalako kontsumorako baliagarri ez zen oro, tenperamentuz artista baino gehiago sentimentala izaki, emozioen bila eta ez paisaiaren bila.
|
|
|
Charlesek nahi izan balu halere, susmatu izan balu, haren begirada, behin bederen, bere pentsamenduarekin topo egitera etorri balitz,
|
bere
bihotzetik oldarrezko oparotasuna jalgi zatekeela iruditzen zitzaion, kereta batetik uzta erortzen den bezala eskua bertara luzatu orduko. Baina beren bizitzako intimitatea hesten zihoan heinean, harengandik banantzen zuen barne etendura bat egiten ari zen.
|
|
|
Horrela,
|
bere
bihotzean sukarria apur bat astindurik izan zuenean pindar bat bera ere aterarazi gabe, eta bestalde, berak sentitzen ez zuena ezin ulertu izanik, eta halaber era egokituan azaltzen ez zen oro sinetsi ezinik, neke handirik gabe konbentzitu zuen bere burua, Charlesen lerak ez zeukala jada ezer larregirik. Erregularrak bilakatuak ziren beren jostaldiak; ordu seinalatuetan besarkatzen zuen.
|
|
|
Dafaila jaso zutenean, Bovary ez zen altxatu. Emma ere ez; eta, hari so egon ahala, ikuskari honen monotoniak hastandu egiten zuen pixkanaka pixkanaka
|
bere
bihotzaren dolumen oro. Txepela iruditzen zitzaion senarra, ahula, deuseza, alegia gizagaixo bat, inolako moduz ere.
|
|
|
Gauza zorabiagarriren bat jalgitzen zen berarentzako existentzia pilakatu haietatik, eta
|
bere
bihotza oparo puzten zen, han pilpiratzen zuten ehun eta hogei mila arimek guztiek batera igorri balute bezala berak haiei suposatzen zizkien grinen hatsa. Bere maitasuna handiagotu egiten zen espazioaren aurrean, eta harrabotsez betetzen zen igotzen ziren burrundara gandutsuekin.
|
|
|
Han hemenka, bere inguru guztian, hostoetan nahiz lurrean, argi errainuek dardara egiten zuten, kolibri batzuk, hegan, beren lumak barreiatu balituzte bezala. Isiltasuna edonon zegoen; zuhaitzetatik zerbait eztia irteten zela zirudien; Emmak
|
bere
bihotza sentitzen zuen taupadei berriro ekiten, eta odola bere haragian zirkulatzen esne ibai baten antzo. Orduan, oso urrunean entzun zuen, basoaz bestaldetik, beste muinoetan, oihu ilaun luze bat, herrestatzen zen ahots bat, eta Emmak isilean entzuten zuen, bere nerbio hunkituen azken dirdaiekin musika bat bezala nahasiz.
|
|
|
Emma tentuz sartzen zen begiak ñarrotuz, bere adatsetan pausaturiko ihintz punpuilek bere aurpegiaren inguru guztian topaziozko gandua bezala egiten ziotela. Rodolphek, barrez, bereganatzen zuen eta
|
bere
bihotzaren kontra estutzen zuen.
|
|
|
Rodolpheren oroipenari dagokionez,
|
bere
bihotzaren azkeneko zokoraino eraitsia zuen; eta han irauten zuen, errege momia bat lurpe batean baino solemneago eta ekuruago. Maitasun handi baltsamatu hartatik hats laino bat jalgitzen zen zeinak, orotan barrena iraganez, samurduraz lurrintzen baitzuen Emmak bizi izan nahi zuen orbangabepenezko eguratsa.
|
|
|
Horrek laburbiltzen zuen bere iritzia; zeren plazerek, ikastetxe bateko bailan bezala, hainbat istikatua zuten
|
bere
bihotza non bertan ez baitzen ezer berderik ernetzen, eta hartatik pasatzen zenak, umeak baino zorongoago, ez baitzuen lagatzen, haiek bezala, bere izena horman grabaturik ere.
|
|
2013
|
|
|
izango ez zuen, bada, puntuari begira zegoela musika hura etorri bazitzaion, bamm bamm bamm? musika hura, bai, gorputzean ere sentitzen zuena, bere gorputza zuhaitz bat balitz bezala, zainak adartzat zituena eta
|
bere
bihotz hura fruitutzat; bihotz hura, soka bakarreko lautak bezala, bamm bamm bamm egiten zuena, sistoleak eta diastoleak bat eginik; musika hura, segundo gutiren buruan erabateko bakera eraman zuena: BAMMM!
|
|
|
musika hartan baitzegoen sartua jada, musika hark hartua: musika hura, bai, gorputzean ere sentitzen zuena, bere gorputza zuhaitz bat balitz bezala, zainak adartzat zituena eta
|
bere
bihotz hura. Yazîdena ere bazena, ausaz, fruitutzat; bihotz hura, soka bakarreko lautak bezala, bamm bamm bamm egiten zuena, sistoleak eta diastoleak bat eginik; musika hura, segundo gutiren buruan erabateko bakera eraman zuena:
|
|
|
Bihotzak eta bihotzak, hiru milatik goiti?, mendekuaren tinbalak lerroan paratuak, nork
|
bere
bihotz erritmoa tinbalaren erritmo nagusira egokitu zezan, tarrapatan tarrapatan?
|
|
|
–eta, arrazoi teologikoen bila abiatzen zela, gehitu zuen?: Nire ahotik entzungo huen behin baino gehiagotan Jainkoak ez duela santu tristerik nahi, horregatik bidali baitzigun bere seme Jesukristo, Hark ere,
|
bere
bihotzari pox pixka bat emateko, edan egiten baitzuen, Kanaango hartan, berbarako, edo bere dizipuluekin egiten zituèn afarietan, baina buruz edaten zian, sekula burua galdu barik.
|
|
|
Hala izanez gero, eta halako erratu baten okerpean min eman badiot, zure sumindurak ez du arrazoirik falta izan. Baina traba barik adieraziko dut zure ahizparen begitarte eta eitearen bareak zelataririk txorrotxenari ere pentsaraziko ziola
|
bere
bihotza ez zela erraz ukitzekoa, zein ere maitagarria bere izaera. Egia da ni neu gogotsu nengoela Bennet andereñoa indiferente zela pentsatzeko, baina menturatuko naiz esatera nire ikerketa eta erabakiak ez direla nire esperantza edo beldurren eraginpean egoten.
|
|
|
Urtebete edo dela, eskolatik atera genuen, eta egoitza atondu zitzaion Londresen; eta azken udan Ramsgatera joan zen egoitza horretako buru zen damarekin; eta haraxe joan zen Wickham jauna ere, beren beregi duda barik; izan ere, suertatu zen gizonak eta Younge andereak aurretiko ezaupidea zutela, eta dama horren omenaz, tamalez, guztiz oker egon ginela. Wickhamek begi argia egiten zion umetan gure arrebari, eta neskatilak horren aztarna sakona gordetzen zuen
|
bere
bihotz maitetsuan; eta gizonak, Younge anderearen ez ikusiaz eta urgaziaz, hain estimagarri egin zuen bere burua Georgianaren aurrean, non bultzatu egin baitzuen gure arreba berarekin maiteminduta zegoela sinetsi eta elkarrekin ihes egiteari amore ematera. Hamabost urte baino ez zuen orduan, eta hori izan dezake zuribide; eta bere buru arinkeria adierazita, pozik gehituko dut honen guztiaren ezaguera Georgianari berari zor diodala.
|
|
|
–Zure gogoa betetzearren ia ia edozer gauza sinesten saiatuko nintzateke, baina hau sinesteak zuri besterik ez lizuke hoberik emango; izan ere, Charlottek lehengusuarekiko joerarik baduela uste izango banu, orain
|
bere
bihotzaz dudana baino iritzi txarragoa izango nuke bere adimenaz, hori da guztia. Ene Jane maitea, Collins jauna gizon buruiritzi, faratatsu, kasko estu eta tentela da; nik bezain ondo dakizu hori; eta ohartu behar zara, ni ohartzen naizen bezala, harekin ezkontzen den emakumeak ezin duela oso pentsabide zuzena izan.
|
|
|
Ahalik eta bizien agertu zion ahizpari gai horretaz uste zuena, eta laster ikusi zuen atseginez bere hitzen eragin ongilea. Jane ez zen gogo eroriko emakumea, eta Bingley jauna Netherfieldera ostera itzuliko eta
|
bere
bihotzaren desira guztiei erantzungo zielako esperantza bereganatuz joan zen apurka apurka Elizabethen eskutik, nahiz eta batzuetan gizonak benetan maite ote zuen zalantza nagusitzen zitzaion esperantza horri.
|
|
|
Baina Elizabeth ez zegoen umore txarrerako egina, eta bere balizko errotek, gau horretan behintzat, irinik izango ez zuten arren, gogo ilunak ezin zion luze iraun; eta
|
bere
bihotz min guztiak Charlotte Lucasi, zein astebete lehenagotik ez baitzuen ikusten, kontatu eta gero, Elizabeth bere lehengusuaren xelebrekerietara borondatez igarotzeko eta bere adiskide Charlotteri hura nor zen erakusteko moduan egon zen berehala.
|
|
|
Gizonak ederto asko zekien hori, baina filosofiarekin zeraman, eta, guztia gorabehera, ez zuen erabat etsitzen oraindik ere Darcy jaunaren gogoa bigundu ahal izateaz bere fortuna egiteko. Ezkontzaren kariaz Elizabethek Lydiarengandik jasotako zorion eskutitzak agerian utzi zionez, senarrak eduki zein ez eduki, emazteak behintzat esperantza hori gordetzen zuen
|
bere
bihotzean.
|
|
|
Arratsaldera arte, hots, aita tea hartzeko elkartu zitzaien arte, ez zen menturatu Elizabeth gaia ateratzera; eta orduan, aitak pairatua izango zuenagatik
|
bere
bihotz mina laburki adierazi zuenean, Bennet jaunak hauxe arrapostu zion:
|
|
|
Aitzitik, berba egiten duenean bere ahoak badu zer edo zer atsegina. Eta bere aurpegierak halako duintasun bat ageri du,
|
bere
bihotzaren uste txarrik emango ez lukeena. Baina etxea erakutsi digun dama bihotzon horrek distiraz pintatu digu bere nagusia, hori ezin ukatu!
|
|
|
Baina ez zuen ezer lortu, inork ez zuen halako jenderik hortik pasatzen ikusi. Longbournera etorri zen erabat kezkatuta, eta,
|
bere
bihotzaz oso gora mintzo zen modu batean, bere goganbehar guztiak zabaldu zizkigun. Bihotz minez nago, benetan, Forster jaun andereengatik, baina ez dute ezeren errurik.
|
|
|
Edozelan ere, Elizabethek damuz ikusi zuen Darcyren joana; eta Lydiaren laidoak ekar zezakeenaren adibide goiztiar horrek areagotu egin zuen
|
bere
bihotz estura gai negargarri hori berriz ere gogoan hartu zuenean. Janeren bigarren gutuna irakurri zuenetik, une batez ere ez zuen esperantzarik eduki Wickhamek Lydiarekin ezkontzeko asmorik izateaz.
|
|
|
Puntu hori, Lydiari zegokionez bederen, orain geratuko zen erabakita, eta Bennet jaunak ez zuen inongo zalantzarik izan bere aurrean jarritako proposamena onartzeko. Esker ona erakutsi zion anaiari
|
bere
bihotz onagatik, guztiz motz eta zehatz erakutsi ere, eta paperera eraman zuen Gardiner jaunak egindako guztiaren onespen bete betea, bai eta bere izenean hartutako konpromisoak betetzeko borondatea ere. Bennet jaunak ez zuen sekula pentsatu, Wickham bere alabarekin ezkontzera behartu ahal izanez gero, ezkontza horrek hain enbarazu gutxi egingo zionik.
|
|
|
izango ez zuen, bada, puntuari begira zegoela –puntua eguzki bihurtu eta eguzki haren orbitan ibiliko ote ziren anaia bikiak, batean, sekulorun sekulatan? –, musika hura etorri bazitzaion, bamm bamm bamm... musika hartan baitzegoen sartua jada, musika hark hartua: musika hura, bai, gorputzean ere sentitzen zuena, bere gorputza zuhaitz bat balitz bezala, zainak adartzat zituena eta
|
bere
bihotz hura –Yazîdena ere bazena, ausaz– fruitutzat; bihotz hura, soka bakarreko lautak bezala, bamm bamm bamm egiten zuena, sistoleak eta diastoleak bat eginik; musika hura, segundo gutiren buruan erabateko bakera eraman zuena: BAMMM!
|
|
|
Hamzak, beraz, leherketa hura zuen jada buruan: izango ez zuen, bada, puntuari begira zegoela musika hura etorri bazitzaion, bamm bamm bamm... musika hura, bai, gorputzean ere sentitzen zuena, bere gorputza zuhaitz bat balitz bezala, zainak adartzat zituena eta
|
bere
bihotz hura fruitutzat; bihotz hura, soka bakarreko lautak bezala, bamm bamm bamm egiten zuena, sistoleak eta diastoleak bat eginik; musika hura, segundo gutiren buruan erabateko bakera eraman zuena: BAMMM!
|
|
|
–eta, arrazoi teologikoen bila abiatzen zela, gehitu zuen–: Nire ahotik entzungo huen behin baino gehiagotan Jainkoak ez duela santu tristerik nahi, horregatik bidali baitzigun bere seme Jesukristo, Hark ere,
|
bere
bihotzari pox pixka bat emateko, edan egiten baitzuen, Kanaango hartan, berbarako, edo bere dizipuluekin egiten zituèn afarietan... baina buruz edaten zian, sekula burua galdu barik. Ulertzen duk?
|
|
|
Bihotzak eta bihotzak –hiru milatik goiti–, mendekuaren tinbalak lerroan paratuak, nork
|
bere
bihotz erritmoa tinbalaren erritmo nagusira egokitu zezan, tarrapatan tarrapatan...
|
|
2014
|
|
|
Frantziaren jeinuaren obra espezifikoa(, le génie de la France?) fusioa, zentralizazioa, etc., da,, ce que je serais tenté d, appeler le grand dogme français, l, unité de la gloire, la communauté de l, esprit humain, l, assimilitation de tous les ordres de services sociaux en une légion unique, créée, maintenue, sanctionnée, couronnée par la patrie? 2542 Frantziaren batasuna,, l, unité d, un être vivant, fortement centralisé? da, tinko hierarkizatua,
|
bere
bihotza (edo burua) erregeagan duela,, merveilleuse unité, dont le défaut, si j, ose le dire, fut d? être trop parfait? 2543.
|
|
|
Gainera, ama ez ikustea zin egin zuen... eta ez zuen ikusiko, ez nahita, bederen. Behin Tomskera iritsita, gau hartan bertan ezin eta, ihesi joango zen estepan aurrera bi gizaki haiek besarkatu ere egin gabe, hantxe utziko zituen arrisku larrien mende
|
bere
bihotz guztia hartzen zioten bi emakumeak!
|
|
|
Azken azkeneraino, sakon hots egin zuen. Eutsi zion indarrari,
|
bere
bihotzaren ilunpe elkorra elokuentziaren toles bikainetan ezkutatzeko. Ai, nola borrokatu zen, nola!
|
|
|
Sekula ez baitu asmatu bere alaba zerk egiten zuen zoriontsu. Nahiak ez baitio sekula
|
bere
bihotzik ireki. Beti izan da askea.
|
|
2015
|
|
|
Nahikoa eta gehiago, denbora hartan guztian gainean eraman zituen giltza sortaren artean, bat, sarraila hartara egokitzen zena zela ikustearekin. Gehiegi, etxeko atea irekitzearekin batera, bere buruari ukatu izan zizkion oroitzapenen orratz guztiak berriz ere
|
bere
bihotzaren titare hautsian jostearekin. Bizkarra paretaren aurka jarri eta lurreraino irristatzen utzi zion gorputzari.
|
|
|
Herri batean hezur haragizkoa zirudien gomazko gizon bat bizi zen. Bertan, gihar malgutasunagatik baino gehiago,
|
bere
bihotz handiagatik miresten zuten, batik bat.
|
|
|
Eta ametsa bezain egia da hau, zeruko argizarien ametsa bezain egia. Josek, ikusi orduko ezagutu zituen, baina ezin zuen bere burua nabarmendu, ezin
|
bere
bihotz urratua agertu. Itzultzaile bati deitu zion, bidaiarien hizkuntza arrotza zitzaiola erakusteko, eta zakar mintzatu zitzaien haren bitartez:
|