|
2002
|
|
|
Espainiako enbaxadako nekezaleek nahikoa buruko min dute ikasleekin, eta berri bat gehitu zaie. Nola sinetsarazi
|
beraiek
ere ez dakitela zer gertatzen ari den prentsarekin. Arazoa uste baino larriagoa baita, nazio arazoa.
|
|
2005
|
|
|
Ea hamsterrik baduten galdetzen die gelakideei, ea
|
beraiek
ere bi ama dituzten. Eta kontatzen die orduan bi amena:
|
|
2010
|
|
|
Ez nuen txalotu, ordea, nire gogoeten zurrunbiloan sartu baininduen irakurketak. Jendaurrean biluztu nindutelako sentsazioa neukan eta ez nintzen ausartzen gure delegazio txikiko beste kideei begiratzera,
|
beraiek
ere gauza bera ulertu zutela konprobatzeko beldurrez.
|
|
2012
|
|
|
Etxekoek ez didate ezkutatzeko eskatu. Errefuxiatuak dira
|
beraiek
ere.
|
|
2013
|
|
|
Ez neurri berean, baina
|
beraiek
ere eman didate berenetik: aldi aberatsak bizi izan ditut denekin.
|
|
2014
|
|
|
Aldi berean, seinale ona ere izan zitekeen: aita lasai bazegoen, halaxe behar zuten
|
beraiek
ere. Baina nola joka zezakeen hain axolagabe, etxera itzuli ezinda?
|
|
|
Eta ohea tolestuta geratuko zela zirudien arren, berehala tokatu zen hura irekitzea, etxean lehen errefuxiatua azaldu zenean. Norbait etxean hartzea ez zen batere arraroa,
|
beraiek
ere antzera ibilitakoak baitziren ordura arte, besteen etxean. Halakoxea zen Iparraldeko bizitza hura, denak denen etxeetan, beti joan eta etorrian.
|
|
2015
|
|
|
Horrek, aldaketa eragin zuen horrek,
|
beraiek
ere tartean harrapa zitzakeenez, zailagoa egiten zuen emakumeak ados jartzea bere bilaketan. Muturra okertuz eta burua ezker eskuin eraginez eman zuen horretaz zuen iritzia Odile Moresek.
|
|
|
Taxiak beti. Asiriarrak, kurduak eta irandarrak dira abegi onez hartu nauten gidariak, suediarrek
|
beraiek
ere abegi onez hartzen dituztenak itxuraz, suediar bilakatzeko haien izapideak bidean egon ala ez (baietz pentsatu nahi dut, suediarrak jende serioa direla paper kontuekin).
|
|
2016
|
|
|
Karabineroak bertan ziren. Zer egin behar zuten,
|
beraiek
ere hara joan?
|
|
|
Karmen eta Frantzisko irrikaz egoten ziren bilobak etxean hartzeko. Oporretan izaten zen hori, udako oporretan oroz gain, eta bilobak
|
beraiek
ere, nola ez, desiratzen egoten ziren barnetegietako egunerokotasun ilun eta goibela utzi eta Antsosolora joateko, aitona amonengana bai, baina batez ere bestelako mundu bat aurkitzera Ondarroan, mundu mitiko bat beraien begirada gazteetan, nahiz eta aitona amonentzat herria, askotan, kartzela handi bat baino ez izan. Gaztetxoak libre sentitzen ziren Ondarroan, libre alde batetik bestera ibiltzeko, mendira joateko, hondartzara, lagunekin jolasean aritzeko.
|
|
|
Egozteen zergatia militar frankisten dekretu bat zen, zeinaren arabera ihesi joandako senitartekoen egoera azaltzeko eskatzen zieten herritarrei; ez hori bakarrik, bultzatzen baitzituzten ihesi joandako haiekin kontaktuan jartzera, erregutzeko lehenbailehen buelta zitezen, bestela
|
beraiek
ere herritik kanporatuak izango ziren mehatxupean. Zortzi eguneko epea ezarri zieten, senitartekoekin harremanetan jarri eta haiek itzultzeko; guztiz urria, gerra bat tarteko, ezinezkoa.
|
|
|
Ez, berak, Nekaneren alboan izan nahi zuen kartzelatik ateratzen zenean, Gabriel Garcia Marquezen Ehun urteko bakardadea edo Italo Calvinoren Baroi arranpalaria nobelez mintzo zitzaion neska harekin, Sartre eta Beauvoirren harremanaz aditu baten ziurtasunarekin hitz egiten zion emakume harekin, esaten ziona “bizitzari den dena eskatu behar zaio, eta bete betean bizi”; eta betiereko maitasunik sekula ere aginduko ez zion arren, maitasun handia ematen zion bueltan ezer eskatu gabe, elkarrekin zeuden une hori infinitua bihurtuko balu bezala, borondate eta askatasunari lotutako maitasuna. ...erdeenak, belarra hazita zegoela, eta hantxe oinekin zapaldu eta ohantze bat atondu zuten, eta bertan etzan ziren elkarrekin, han belar luzearen babesean, gorderik, ohantze natural hartan, eta elkar maitatu zuten libre, animaliatxoak balira bezala, naturaren hots txikiak entzuten; eta gero belar izpi bat ahoan sartu eta zeru urdinera begira geratu zen Txomin, eta zeru eskergak eta lur hezeak legez
|
beraiek
ere bat egiten zutela sentitu zuen, une batez bada ere... Eta begiak zabaldu zituen ziegako ohean eta ikusi zuen sabai usteldua, karratua hura ere, muino hartako zeru urdin karratuarekin zerikusirik batere ez zuena.
|
|
|
Txominek grabatutako bideoa ikusi ondoren, bizikleta hartu eta Lekeitiorantz egin nuen, aldapan gora, astiro, eta gero azkarrago, aldapan behera, gurpilaren erradioen hotsa entzuten, eta iparraldetik zetorren haize fina sentitzen aurpegian, barrutik lasaitzen ninduen itsas brisa hura, eta orduan gogoan hartu nuen Txomin Letamendi tronpeta jolea eta eskuak askatu nituen eskulekuetatik eta zabaldu airera, pentsatuz, menturaz, askatasun une bera sentituko zuela Txomin Letamendik ere bizikletaz zebilenean Parisen barrena, eta agian Paris utziko zuela eta St. ...zuela Txominek, eta barre egingo zuela Karmelek, eta seme alabek horrela oroituko dutela Karmele, irribarre batekin, distirant, amorratuta koilaratik arrautza erori zitzaiolako, bozkarioz baina amorratuta emakume duina zelako, eta berriz jarriko zuela arrautza eta jarraituko zuela jolasean, erortzea eta berriz altxatzea baita bizitza, eta gero Karmele Txominekin batuko zela eta biek biziko zutela,
|
beraiek
ere bai, ordu hau, elkarrekin esnatzeko ordua.
|
|
2017
|
|
|
Ongi pasatu genuen. Uste dut
|
beraiek
ere ongi pasatu zutela.
|
|
2018
|
|
|
Sekretuak erloju bonbak dira, edozein momentutan egin dezakete eztanda. Sekretuak
|
beraiek
ere kriminalak izan daitezke. Dena ez al da krimen norbera mafia bihurtzen denean?
|
|
2020
|
|
|
|
beraiek
ere hiltzen ari larre antzuan.
|
|
|
nik nire umea zaintzen badut, berdin zait beste lagunen umeak ere zaintzea! Eta gero
|
beraiek
ere zainduko dute nirea. [...] Ume horiek ez dira bakarrik sentituko:
|
|
2021
|
|
|
ERRAMUN JOAKIN: Geldituko dira
|
beraiek
ere! Geldituko dira lepokoaren distirarekin!
|
|
|
Nik uste dut horrelako kasuetan apalen edo zapalduen arteko elkartasun moduko bat sortzen dela, eta niretzat sorpresa polita da euren gisako konpainiak eta lanak temati, sasi guztien artetik, zailtasun guztien kontra sortzen direla ikustea, baina
|
beraiek
ere poz handia hartzen dute euren ahalegina jasotzen duen egunkari bat existitzen dela jakitean.
|
|
|
Neure burua salbatzen nuen, maitasunak muga politiko sozialik ez zeukala errepikatuz, baina sinesgarritasun izpirik ez neukan. Hobeko nuen, agian, ETAko emakume pistolero distiratsu haietatik baten andregaia bilakatzea... baina gure mundua, neurri batean, ongi ikasia zen eta, ene hautu sentimentalak kitzikatzeko partez, ezpainetan nuen euskararen traketsa salatzen zuten,
|
beraiek
ere, demagun, euskara uzki zut batean “ikusteko beharra baldin badenez” gisako fraseak ahoskatzen zituztela irratietako goizetako uhinetan.
|
|
|
Herenegun berriz ere deitu zidan aitak, non eta zer ordutan izango den,
|
beraiek
ere agertuko zirela. Hor nonbait poz txiki bat piztu zait, kolpetik denak zentzua hartu izan balu bezala.
|
|
|
Txikitan nabari nabaria zen destaina hori, hizkuntzagatik. Nahiz eta herrian eutsi izan diogun, eta migrariek ere ikasi duten, ez behartuta, ezpada
|
beraiek
ere mundu bateko parte izan nahi dutelako. Euskaldun batzuek ordea hitz egiteari utzi zioten, ezertarako balio ez zuelakoan.
|
|
|
Irakasleek gurasoen etxeetan egiten zuten lo, eta igandeetan bazkaltzera gonbidatzen genituen. Maisu maistretako zenbait intelektual ezagunak ziren, oso barrutik sentitzen zuten hezkuntza berri baten misio hori, eta hiriak utzita herri txikietara joaten ziren bizitzera kasu batzuetan, parte hartzera
|
beraiek
ere esperimentu sozial hartan. Dena zen baikortasuna, dena zegoen egiteko, edo hala sentitzen zuten gurasoek behintzat.
|
|
|
Euskaraz kantatzen nion, “olatu, bare barea, itsosun... ”. Pixkanaka umeak hasi zitzaizkigun hurbiltzen, ea
|
beraiek
ere jolastu ahal ziren galdetzen. Handik gutxira dozena bat ume zebiltzan soka saltoan.
|
|
|
Gurasoak hor ikusten ditugu, egin beharrekoa irakasten dizute, hesiaren beste aldean daude, seriotasunaren aldean, autoritatearen aldean. Baina
|
beraiek
ere gazte izan ziren. Emakume hark maitasunez eta miresmenez hitz egiten zidan garai hari buruz, bere bizitzako garairik onena beharbada, gazte sasoia.
|
|
2022
|
|
|
“Gizonek eta emakumeek
|
beraiek
ere uste dute askoz gehiago emango duela halako bileretan gizonak. Buruan hori sartuta dute.
|
|
2023
|
|
|
Erromako euskal etxeak Associazione Culturale Euskara elkarteak antolatzen zuen Settimana Basca edo Euskal Astearen edizioa zen. Erroman bertan ezagutu genituen Maixa Lizarribar eta Maite Loidi,
|
beraiek
ere beren artea erakutsi asmoz, trikiti eta panderoarekin Erromako bazterrak girotzera joan baitziren.
|