|
2008
|
|
|
Gaztelania euskarazko edo frantses euskarazko hiztegigintzari dagokionez, bete beharreko hutsunea izugarria da. Jakina, gauza
|
bera
esan genezake frantses euskarazko hiztegiei buruz.
|
|
|
Hizkuntzen arlora itzuliz, nolabait horixe
|
bera
esan daiteke dialektoez ere: Dialekto bat grafiaz, morfologiaz eta gramatikaz erabat arautzen denean, bere inde pendentziarako tresnak eskaintzen zaizkio, hots, ordura arte dialekto izandakoa hiz kuntza bilakarazten dugu.
|
|
|
Gauza
|
bera
esango nuke Otxandion, agian gehiago, zeren eta jakingarria da nola Julio Caro Barojak markatzen duen Euskal Herriko mapa bi zatitan: bata Atlantikoko Euskal Herria, populazio sakabanatutakoa baserri etxeetan eta, bestea, Ebroaldeko Euskal Herria populazio bildutakoa, Araba eta Nafarroa gehienak, izan Lautada edo Errioxa, Sakana edota Erribera baina, baita ere, Bizkaiko herri bi, hain zuzen Otxandio eta Ubide, biok Ebroko isurira dauden bakarrak.
|
|
|
3 Gauza
|
bera
esan genezake gazteleraz idazten zen garaiko poesiari buruz Bilintxek
|
|
|
(52) an eta (53) an gauza
|
bera
diogu, funtsean. Alde bakarra da, (52) an koska hori zenbatekoa den zehaztu gabe utzi dugula eta bestean, bi zentime trokoa dela diogula.
|
|
|
Gauza
|
bera
esan daiteke Asterix-en itzulpenez ere. Gabriel Arestik egin dako moldaera benetan txirene eta barregarriak alde batera utzita25, hizkuntza askotara itzuli den pertsonaia baten izenaz gauza bera gertatu da.
|
|
|
Lizarra aldean, Etaiun hain zuzen, Gregorio Monrealen lekukotasuna hona ekarriz, orain dik ere ir> al> monte> > por> abarras> esaten omen da, eta erdaraz mintzatzean ere euskal hitz zaharra gordetzen. Pello Etxaniz-en Lizarrako> euskara/ Historia> de> > lengua> > en> Tierra> Estella> liburuan datorren hiztegitxoan ere gauza
|
bera
esaten da: Abarras: > del vasc. abar, rama?.
|
|
|
Caro Barojak aipatu zuen bezala: «Azkue en sí era una personalidad hasta cierto punto wagneriana, poco dada a la medida, sí a la pasión»250 Julio Urkixok zuzenki ezagutzen zuen eta gauza
|
bera
zioen: «Azkue es un impulsivo y a pesar de sus aptitudes se deja llevar por la impresión del momento.
|
|
|
–Ojarbidek?, Euzkadin idazten zuenean zein Azkueri pribatuki zuzentzean, gauza
|
bera
esaten zuen: euskararen onerako ezinbestekoa zela Akademiaren inguruan guztiak elkartzea.
|
|
|
Hurrengo egun batean Bizkaiko Diputazioan onarturiko testua entregatu zuen hizkuntza sailaren baitan onar zedin. Hizkuntza sailean, ordea, Eleizaldek adierazi zuen, beti oso forma leunekin, jada egoera beste bat zela eta jatorrizko proiektua aldatu beharra zegoela223 Azkueren berririk ez da akta ofizialetan aipatzen, baina antza bilbotar apaizak ere gauza
|
bera
esan zuen. Gertaera horren lekuko litzateke aste batzuk geroago idatzitako gutun hau:
|
|
2010
|
|
|
Hemen ere gauza
|
bera
esan liteke. Eskubide aukeren aldetik sendoagoa da norbanako irizpidea, bere hutsean hartuta, eta obligazio baldintzen aldetik irmoagoa zonalde soziolinguistikoa.
|
|
|
Konstituzioak eta Autonomia Estatutuak garbi diote, Estatuak ezartzen dituen oinarrizko baldintza jakinen barnean jardunez gero bertako (hots, EAEko) herri aginteei dagokiela hizkuntza politika erabakitzea, ez Madrilgo Aginte zentralari. Gauza
|
bera
esana du, funtsean, Konstituzio Epaitegiak97 Hori dela-eta ez da estatuaren aginte zentraletik berariazko legerik sortu, hizkuntza normalkuntzaren alor hori aurrez aurre osatu, eguneratu edo aldatu duenik. Horrek ez du esan nahi, Madrilgo Gorteek lege orokorrik (minimoen legerik edo) eman ezin dezaketenik gaztelaniari dagozkionetan, ez eta Gorteetako hainbat legek zeharkako eraginik izan ez duenik EAEko eskola munduaren hizkuntza politikan98 Bistan da eragin ohargarria izan duela zenbait legek, eta zenbait artikuluk erabatekoa.
|
|
|
128 Behin eta berriro agertu den emaitza da hori, orain arte egindako ikerketa lanetan. Bertako eta atzerriko formulazio teorikoekin zeharo bat dator emaitza hori, gainera, eta hainbat irakasleren urterik urteko esperientziak horixe
|
bera
dio. Eskola orduetako erabilera garrrantzitsua da, hizkuntzaren erabilera formaletik hurbilagoko jarduera moldeei (batez ere idatzizko jardunari) dagokienez.
|
|
|
Aitzitik: itxuraz gauza
|
bera
esaten ari direnak (hots,, ereduak ken bitez, diotenak) aski posizio diferenteetan daude sarri.
|
|
2011
|
|
|
133 Txineraren esparruan ikus lehenago ere aipatu Pulleyblank (1992). Hori
|
bera
esan liteke, noski, filologiatik letorkigukeenaz: lekukotasunak ikertzea eta ikertzeko moduan eskura jartzea komenigarriago bide da diru publikoa baliatuaz testuak faltsutzea edo desitxuratzea baino?
|
|
2012
|
|
|
53 Gauza
|
bera
esan genezake aurrerago aztertuko dugun Antoine Bermani buruz ere.
|
|
|
Gauza
|
bera
esan genezake Gartzelako poemaken ageri den. Xinar poema, ri buruz ere (2003: 85).
|
|
|
Gauza
|
bera
esango genuke Sarrionandiak ematen duen postmodernismoaren definizioaz, hots, berak definitzen duen postmodernismoa,, sistemaren logika eta arrazionalitatea interiorizatzen, dituena, itxuraz baizik ez dela postmodernoa, hatsarre modernoen gainean eraikita dagoelako.181 Lan honetan definitu dugun postmodernismoa lotuago dago, esan bezala, Gorka Merceroren interpretazioarekin.
|
|
2014
|
|
|
Baina horien idazteremua Penintsulako Euskal Herriaren mugetan gelditzen zen nagusiki, Pirinioez bestaldeko mintzakideez horrenbeste ar duratu gabe. Gauza
|
bera
esan dezakegu, alderantzizko balioan,
|
|
2015
|
|
|
Hori da, ordea, gure eskoletako historia liburuetaraino lerratu den estereotipoetako bat. Gauza
|
bera
esan genezake arrazoimenaren eta pertsonaren eskubide eta askatasunaren aldeko aldarriei erreparatuko bagenie; aski argi dago non ikusiko lituzkeen Ilustrazioko historiografiak aldarri horiek eta non teologiaren irrazionaltasun, aurreiritzi eta sineskeria. Ez zuen besterik egingo Jules Michelet ek (1855:
|
|
|
Gauza
|
bera
esan daiteke. Aro Modernoa, ren eta Errenazimentuaren goraldiaren kointzidentziari buruz. Egia da era guztietako aurkikuntzak gertatu zirela garai horretan:
|
|
2021
|
|
|
Erlazio hori perpaus bat aurreko solas zatiaren ondorioa dela seinalatzean datzanean, ondoriozkoak deitzen dira. Gramatiketan ‘ilatiboak’ deitu izan zaie, gutxi gorabehera gauza
|
bera
esan nahi duen latinetik hartu hitz batez baliatuz. Baita ‘kontsekutiboak’ ere arrazoi beragatik, aurreko solas zatiaren kontsekuentzia edo ondorioa markatzen baitute.
|
|
|
eta ea beraz! gauza
|
bera
esateko erabiltzen direnean. Hala, Oihenartek bigarren neurtitzean honela dio:
|
|
|
Eia bada/ ordüa da/ suretan has siteen/ ene harzen (Oihenart). Eta hori
|
bera
diogu ‘Salbe’ deritzan otoitzean, OEHk dioenez: dozena bat doktrinatan halaxe agertzen da.
|
|
|
Hori
|
bera
esan dezakegu hemengo izen eratorrien adieraz ere. Gogorgarri uler daiteke ‘zerbait gogortzen duen zera’ dela, baina baita beste modu honetan ere:
|
|
|
Lehen kasuan perpaus nagusia" badugu erletegi bat" da; datxikiola" erletegi bat" sintagmaren egoera deskribatzera dator, eta ez perpaus nagusi osoa deskribatzera. Gauza
|
bera
esan behar dugu bigarren adibideaz ere: herrestan zabilala" mutiko gaixoa" sintagmari dagokio, eta ez perpaus nagusi osoari edo haren aditzari.
|
|
|
Ez diazadala hori galdetu niri, bada naiz ignorantea... (Irazusta);[...] eta orain ere hauxe
|
bera
esan dezakegu Euskal Herrienzat; bada Jainkoaren hitzaren ogia txikitu bageaz... hiltzen daude asko eta asko (Larramendi);[...] ezagutu nuen hau ere niri Loiolan eragiteko izandu zela aldi artan Jaungoikoak ni hara bidaltzea; bada hara ni joan ez banintz, ez nuen[...] libururik eginen (Mendiburu); Bitzuek uts egiten dute. Bada ez olgeeta guztiak dira onak, ez guztiak dira txarrak edo bekatuzkuak (Frai Bartolome).
|
|
|
Adibide horietan guztietan bana jarriz gero perpausak gauza
|
bera
esan nahi du: bakoitzak liburu bat, zigarreta bat, azote bat... eta abar.
|
|
|
Gauza
|
bera
esan daiteke dina morfemaz ere: Jaunak emango digu bizitzeko dina (Urruzuno); konparazio perpausean erabiltzen da hau, inoiz, adina morfemaren aldaera gisa edo:
|
|
|
Superlatibo erlatibo deitzen dira horrelako sintagmak, multzo edo esparru jakin bateko elementuei erreferentzia egin eta haiekin alderatuz eratzen direlako, esan den bezala. Superlatibo absolutu deitu izan dira, berriz, oso, hagitz, izugarri, biziki eta horrelako mailakatzaileekin egindako adjektibo edo adberbio sintagmak, goi maila seinalatu bai, baina erreferentzia zehatzik ez dutelako, hau da, konparazio zehatzik adierazten ez dutelako (oso handia, hagitz ongi, izugarri zaila); gauza
|
bera
esan daiteke adjektiboa edo adberbioa errepikatuz egiten diren sintagmez ere (garbi garbia, urrun urrun). Erreferentziazko multzoa edo esparrua mugatzen duten sintagmak onartzen dituzte superlatibo erlatiboek (denetan handiena, aurtengo filmik politena); ez, ordea, absolutuek(* denetan oso handia,* aurtengo film oso polita) (§14.10.5.8a).
|
|
|
Nor bere da izenordain horren genitiboa. Norbera, bere horretan, izenordaintzat hartzen ahal dugu, nahiz eta nor+ bera modura osatua egon, Andoni
|
bera
esaten dugunean bezala. Horrek esan nahi du, beste inolako elementurik gabe izen sintagma osa dezakeela:
|
|
|
Hola, EGLU I liburukiak bereizketa egiten du liburu asko erosi dut eta liburu asko erosi ditut perpausen artean. " Ez dirudi gauza
|
bera
esaten dugunik", dio, eta azalpen hau ematen du: " Lehenbiziko adibidean liburu masa hartzen dugu gogoan.
|
|
|
Partizipioetatik sortu ziren izen zenbait lexikalizaturik geratu dira hizkuntzan (esan zaharrak, hilak, irabaziak...), eta beste batzuk partizipio erabilera galdu eta oso osoan dira izenak (erauntsi, bizi...). Gauza
|
bera
esan genezake bi aditz elkarturik moldatzen diren izenez: joan etorriak, har (tu) emanak, sal (du) erosiak...
|
|
|
162). Goenagak (1980) ere gauza
|
bera
dio.
|
|
|
Lehenago esan dugu nekaturik formakoek ez dutela tokirik izen sintagmaren barnean (non ez den testuinguru markatu batzuetan, partitibozko sintagmak posible diren tokietan alegia), adberbioak baitira. Gauza
|
bera
esan behar da nekatuta formari buruz. Orain esan behar dugu alderantziz ere betetzen dela araua, hau da, adjektiboek ez dutela tokirik adberbioaren tokian:
|
|
|
Kopuru azkengabea, betiere beste perpaus bat gehiago eransteko gai izango baikinateke, perpaus ustez luzeena baino beste bat luzeagoa erraz asma baitaiteke beti: hori badakigu> hori badakigula uste du> hori badakigula uste duen orok gauza
|
bera
esango dizu> hori badakigula uste duen orok gauza bera esango dizulako ustea okerra da> hori badakigula uste duen orok gauza bera esango dizulako ustea okerra den bitartean... Hortaz, perpausak sortzeko ahalak ez du mugarik, teorian behintzat.
|
|
|
Kopuru azkengabea, betiere beste perpaus bat gehiago eransteko gai izango baikinateke, perpaus ustez luzeena baino beste bat luzeagoa erraz asma baitaiteke beti: hori badakigu> hori badakigula uste du> hori badakigula uste duen orok gauza bera esango dizu> hori badakigula uste duen orok gauza
|
bera
esango dizulako ustea okerra da> hori badakigula uste duen orok gauza bera esango dizulako ustea okerra den bitartean... Hortaz, perpausak sortzeko ahalak ez du mugarik, teorian behintzat.
|
|
|
Kopuru azkengabea, betiere beste perpaus bat gehiago eransteko gai izango baikinateke, perpaus ustez luzeena baino beste bat luzeagoa erraz asma baitaiteke beti: hori badakigu> hori badakigula uste du> hori badakigula uste duen orok gauza bera esango dizu> hori badakigula uste duen orok gauza bera esango dizulako ustea okerra da> hori badakigula uste duen orok gauza
|
bera
esango dizulako ustea okerra den bitartean... Hortaz, perpausak sortzeko ahalak ez du mugarik, teorian behintzat.
|
|
|
10 Hemen ere, gauza
|
bera
esan dezakegu eta ri buruz ere: adizki alokutiboekin erabiltzen da menderagailu erabilera horretan:
|
|
|
Balio dezakete, testuinguru jakin batzuetan, kontzesioa adierazteko, baina ez da hori kontzesioa adierazteko forma arrunta. Gauza
|
bera
esan dezakegu kontzesio balioa izan dezaketen beste forma batzuei buruz ere, nahiz berez kontzesioari lotutako formak ez izan. Adibidez, honako hauek:
|