|
2008
|
|
|
Izan ere, badira aditzak berezko inkoatibotzat jo tzen direnak, esaterako, erori, > ez dutenak pareko kausatiborik(* erori du;* jaio du); eta baita berezko kausatibotzat jotzen direnak, eragin, esaterako, ez dutenak pareko inkoatiborik(* eragin da). Operazio lexikalen bidea hartuz gero (hau da, oinarrizko egitura bat hautatzera joko bagenu), hautatuko genukeen oinarrizko egituraren arabe ra, bi kasuotan aditzaren forma
|
bera
ere aldatu genuke. Oinarrizkotzat kau satiboa hartuz gero, erori, agian bota tik sortu genuke, eta inkoatiboa hartuz gero, eragin en inkoatiboa lortzeko gertatu??
|
|
|
Bada oraindik zuzendu eta aldatu beharreko jokabide franko, eta zeharo bat nator Ibon Sarasolak (1997) salatzen dituen ajeekin, hau da, Hegoaldean gehiegi begiratzen zaiola Hegoaldekoari eta, batez ere, gaztelaniari, eta Iparraldean, era berean, gehiegi begiratzen zaiola Iparraldekoari eta, batez ere, frantsesari. Baina, ajeak aje, asko aurreratu da 1960tik hona, eta geure herrialdea edo geure euskaldetxoa ez ezik, Euskal Herria
|
bera
ere onartzen eta ikusten dugu gaur egun.
|
|
|
Eta gauzak nola diren: euskarak sekula guztian bizi izan duen egoerarik okerrenetakoan sortu zen Euskara Batua, Hego Euskal Herria diktadura militarraren azpian zela, eta, beharbada, euskara
|
bera
ere sekula baino ahulago zela. Gogora dezagun Pedro Irizarrek, 1973an. Euskara Batua sortu berritan, beraz?, argitaratutako emaitza:
|
|
|
Sarrera atala, jakina, konta saioaren lehen fasea da. Corpusean garbi agertzen da saio bat
|
bera
ere ez dela zuzenean ipuin batekin hasten; sarrera batek beharrezkoa dirudi. Ipuin kontalaria eta entzulegoa kontestu enuntziatibo berean aurkitzen diren momentutik lehen ipuinaren hasierara (bazen behin?) heldu arte, badira berbazko nahiz ez berbazkoak diren produkzioak ipuinari berari ez dagozkionak.
|
|
|
Guk Iparraldean mugatu dugu lantto hau, ezinbertzez. Bainan jauzi bat egin dugu ere Baigorri eta Izpegitik Baztanera Josetxo Mendioroz apezaren etxeraino, hango apez pilotarien berri jakin beharrez,
|
bera
ere pilotari izan baitzen gaztean. Doala hemen Josetxo jaunaren eskutikako bildumatxo hau.
|
|
|
Bibliografoen arabera, gure euskal egutegi modernoetan lehena 1815ekoa da, Bilbon inprimaturiko Egutegia> eusquerascoa> zeritzana, Jose Pablo Ulibarri idazle arabarraren ardurapean kaleratutakoa. Aipu bibliografikoa ezaguna dugun arren, ez zaigu geratu liburutegietan honen ale bat
|
bera
ere.
|
|
|
1942, 1943 eta 1945etan liburu bat
|
bera
ere ez zela kaleratu euskal Hegoaldean (Madrilen argitara emandako Azkueren Euskalerriaren> Yakintza k ezer gutxi egin zezakeen egoera konpontzeko: Espasa Calpe 1942, 1945, 1947).
|
|
|
Aurrerantzean, esanguratsua izango da zein hizkuntzatan idazten den; egoera hartan, beren buruak nazionalistatzat ez zituzten idazleentzat (R. M. Azkue, Txomin Agirre), Unamuno eta Baroja (eta Sabino Arana
|
bera
ere, kontrako aldetik) urrutiegi joanak ziren. Barojak ez zuen Unamunok eta are gutxiago Ramiro Maeztuk erakutsi zuten espainolitatearen espiriturik; hala ere, gogor egin zuen nazionalismo katalanaren eta bizkaitarrismoaren aurka.
|
|
|
Scardenallik gutxiagotasun konplexutik zuzenean gehiagotasun konplexura igaro ohi diren idazle faszista zenbait dakarzkigu gogora. Esaterako, gaztaroko Cioran errumaniarra, edo gure Mirande
|
bera
ere. Baina kontuz, Scardenalli ez da Atxaga.
|
|
|
Carlos izenak Atxagaren Gizona> bere> bakardadean> eleberriko protagonista dakarkigu gogora. Euskal Herriarekin moztu eta Bartzelonara bizitzera joaten den pertsonaia. Urretabizkaia abizenak, berriz, abertzaletasun estutik harat doan aldarrikapen feministarekin zerikusia duen idazle bat oroitarazten digu ezinbestean, eta azkenik« Bazter» sasizena
|
bera
ere gardena suertatzen da pertsonaiak euskal munduan izango duen izaera marginala adierazteko unean. Ezizena, bidenabar, komunitateak gizabanakoari inposatzen dion nortasuna sinboliza dezake:
|
|
|
Londresen pub bat ireki eta« familia» berri bat osatuz joango da Carlos, Marck mutil lagun« ofiziala» eta Ike amorantearen artean banatuko delarik aurrerantzean bere bizitza sentimentala. Marckek atzean utzitakoa eta egindako aukera existentziala asumitzen lagunduko dio Carlosi, besteak beste iraultza politikoa« beti arra» dela azalduz eta Carlosek onartuko du
|
bera
ere zentsuratzaile izan zela hainbat urtetan, ezinbestean: « herriak eta neronek, zoritxarrez neronek ere bai, ezarri lege estuaren hesietatik kanpo ateratzen zen oro izendatzen genuen keria» (Ibid.
|
|
|
Gasteiz ez baita benetako hiriburu literarioa, kontzeptuaren definizio hertsiari bagagozkio, hau da, liberalismo politikoa eta aberastasun literarioak uztartzen diren lekua. Izan ere, Madril
|
bera
ere ez baldin bada erabat hiriburu literarioa1, nola izango da, ba, Gasteiz?
|
|
|
Ideia erreformazaleen eragina suma daiteke halere batzuetan. Ohargarria da, adibidez, azken judizioa, infernua eta parabisua, damnazioa eta salbamendua, aski luzeki aipaturik ere, nehon purgatorioaren nozioa (eta beraz ez hitza
|
bera
ere) ez dela agertzen Echepareren kopletan. Bistan dena, ezinezkoa da jakitea isiltze hori nahizkoa izan zen, ala ustegabekoa, baina kontuan izanik garai hartan purgatorioaz izan ziren eztabaidak (gogoan izan induljentzien auzi bizi bizia kontu hari zerraiola), badaiteke orduko eztabai den ondorioa dugun isiltze horretan.30 Purgatorioari buruzko doktrina franko berant arautu zen arren (Emery 1999), 31 haren kultoa biziki zabaldua izan omen zen XV. mendearen bigarren partetik aitzina Frantziako hegoaldean (ikus Fournié 1997).
|
|
|
Dena den, bataila XIV. mendekoa izanik, ez da argi Garibay eta Zaldibiaren bitartez baizik ezagutzen ez dugun kantu hau (hots, galdu ez ziren hiru neurtitzak), noiz eta nola sortu eta finkatu zen. Badaiteke guregana heldu izan den zatia
|
bera
ere puska bat geroago egina izatea (Mitxelena 1964, 68 or., Juaristi 1986).
|
|
|
Biderkatzeko taula, Pitagorasen teorema, azido klorhidrikoaren formula, Lituaniaren kokaera geografikoa, Amazoniako flora eta faunaren berezitasunak, greziar tenpluen arkitektura ezaugarriak, Indiako mitologia, Beethovenen sinfoniak, Shakespeare en obrak, giza eskeletoaren hezurren izenak edota Jupiterren sateliteen izenak ez ditu eskuarki jendeak bere etxean ikasten, eta are gutxiago kultura apaleko familietan. Normala da, beraz, horien gorabeherak zehaztasunez azaltzeko orduan ere, etxeko terminologia jatorra
|
bera
ere anitz arlotan labur, urri eta eskas gelditzea.
|
|
|
deitzen dena adierazteko, fruto> esatea(, este> huerto> > dado> ya> su> segundo> fruto?) baina, testuinguru berezi horretatik at, inongo erdaldunek ez luke cosecha ren ordez fruto> erabi liko,?* vino> del> fruto> de> 1998?, >?* el> granizo> ha> malogrado> el> > de> fruta> de> este> edo?* el>? moduko xelebrekeriak esateko33 Hortxe dugu, are etsenplu argiagoa ipintzeko, erdara arrunteko santo> hitza
|
bera
ere, behialako eliz liburuetatik aterea,, ilustrazio, adieran,(, no> leo, > solamente> > mirando> > santos?); baina inori bururatuko al litzaioke, liburu baten apaintzailea aipatzerakoan, kortesien orrian, ilustra > ciones> edo dibujos en ordez,?* Santos: > Fernando> Gartzia?
|
|
|
Zentzu horretan esan liteke ideal komun batzuk, izendapen hoberik ezean erromantiko dei daitezkeenak, mantendu egin zirela luzaz. Azkuek heredatu eta bizi izan zuen garaia ideal horiek blaitu zuten, eta testuinguru horretan azaldu zen
|
bera
ere.
|
|
|
sostengu urriagoekin atera ahal izan zituenean Ibaizabal eta Euskalzale. Hor jeltzaleen euskararekiko apostuaren ahulezia ageri da, EuzkoDeya
|
bera
ere alderdiaren aparatutik bainoago gazte entusiasten eskutik sortzeak berresten duen bezala490.
|
|
|
Zalbidek onartzen du hala ere, delako puntua, sakontzeko aukera gabe irakurri bide zuela Arana Goirik («laburlabur jorratu du ordea, isilpean gorde ez duen arren»). Eta ondorioz, «Beldur izatekoa da Hendaiako biltzarlagun gehienak ez direla jabetu Aranak bere proposamen horrekin zernolako bidea zabaltzen duen eta bidezabaltze horrek zenbateko arriskua dakarren.» Izatez «Abandoarra
|
bera
ere konturatzen ote da, puntu hori zein garrantzitsua eta zein irristakorra den? »88 Beraz, bai Aranak txostena aurkeztean zein kongresukideek hura onartzean, beharbada auziari ez zioten nahikoa arreta eskaini, nahiz alde guztiek fede onez jokatu. Hala ere Zalbidek aditzera ematen du Azkue eta beste batzuk, agian osoki jabetu ez arren, nolabait susmatu bai egin zutela Arana Goirik irekitzen zuen bideaz89 Beraz Azkueren eta bere adiskideen geroko maniobrak hein handiz kontzientzia horretatik sortuko ziren, hots, gertatuaz jabetu eta Hendaian ofizialki onartuari kasu egin gabe aldatu guratik90.
|
|
|
Baina izatez, formalki plana Arana Goiriri eskatzea Ademari edota Guilbeauri zegokien, eta haiek ez zutenez eskatu (antza Daranatzen akta aski zitzaien), Broussain eta Azkue ere ez ziren saiatu. Esan beharrik ez dago, jatorrizko proiektua ez eskatzea ez zela oso prozedura txukuna izan, baina izatez Arana Goiri
|
bera
ere ez zen molestatu bere plana Guilbeauri edo kongresukideei helarazteaz. Hortaz Guilbeau, Adema edo Azkue arduragabeak izan baziren, Arana Goiri ez gutxiago.
|
|
|
Athekagaitzeko oihartzunak nobela apokrifoa (Dasconaguerreren frantsesezko eleberri baten iturburua bailitzan euskaratua, 1870); J. Duvoisin kapitainaren Baigorriko zazpi liliak (liburu gisa barik aldizkarietan argitaratua,); J. B. Elizanbururen Piarres Adame ipuin luzea (1888) eta A. Apaolatzaren Pachico cherren moldapena (1890) 181 Beraz laupabost lan, batzuk liburu formatoa ere ez zutenak, eta edozein kasutan hedapen urria lortu zutenak. Azkuek, adibidez, testu horietatik bat
|
bera
ere ez zuen ezagutzen 1893an bere Bein da betiko legenda luzea argitaratu zuenean182.
|
|
|
Zer gertatu ote zen halako eliz agintari euskaltzalerik ez zegoen herrietan? Ziurtzat eman daiteke toki askotan diktadurak euskal katiximaren irakaste soila
|
bera
ere iraungi zuela, gaztelania hutsezko hezkuntza ezarriz milaka euskaldunei.
|
|
|
Beraz Broussainek pozik jaso zuen Bizkaiko Diputazioko proposamena, zeinen arabera Azkue, Campion, Urkixoren eta Lhanderen adiskideen alboan
|
bera
ere egon zen, Eskualdunak ordezkari gisa hautatu baitzuen. Nolanahi ere Broussain aise ohartu zen Iparraldeko kide gutxiegi aurreikusten zituela proiektuak eta lapurtar baten beharra aipatzen zuen.
|
|
2010
|
|
|
litekeena da modulu guztiek irakurleria bera ez izatea. Izan daiteke, orobat, kapitulu guztiek ez izatea interes
|
bera
ere. Irakurle batek sermoia ilokuzio egintza den neurrian izango du interesa; hots, zein den sermoilariaren asmoa.
|
|
|
13 Egituratze> jarduera> deritzoguna ez dago literaturan edo sermoigintzan bakarrik, jokabide horren ondorio ulertu behar da Larramendiren El>
|
bera
ere. Halaber, Kardaberazen Euskeraren> Berri> > lehen euskal idazkuntzarako hausnarketa, Koldo Garairen arabera (2004:
|
|
|
Horrekin esan nahi da testuak baduela esanahi> testu atalei ezinbestean mugatzen ez zaiena. Testua
|
bera
ere zeinua da.
|
|
|
Atal horietako batzuetan sarrera interesgarriak txertatzen ditu idazleak atalaren praxiari buruz, batzuetan euskaraz, nagusiki gazteleraz. Halatan, egilea
|
bera
ere mintzo da kalkulatu duen obraren iraupenaz, edota xehetasunak ematen ditu kontenplatu dituen hartzaileen inguruan. Adibidez, hona hemen 2 liburukiaren gaineko plangintza nola azaltzen duen:
|
|
|
esate baterako, kortesiazko formulak; bigarrenek, portaera modu berriak sortu edo definitzen dituzte. Futboleko erregelek edo xakekoek, esaterako, ez dute adierazten futbolean edo xakean nola jokatzen den bakarrik, nolabait esateko, joko hori egiteko posibilitatea
|
bera
ere sortzen dute (1969/ 72).
|
|
|
Gauzak horrela, ikusi da hizketa egintzak zein motatakoak diren eta, gainera, zein hierarkia> duten testuaren barruan, hots, euren garrantzia erlatiboa hizketa> eraikitzeko. Ildo honetatik, hizketa egintzak sailkatzea
|
bera
ere hipotesitzat hartu beharra dago. Sermoiek duten azken helburua argitzeko ahalegina egin nahi badugu, nekez onartuko da hizketa egintzen artean erlazio hierarkikorik ez dagoenik.
|
|
|
Madril, Alianza Universidad, 1992; frantseseko edizioa Bakhtine/ Voloshinov. Le>, Minuit, Paris 1977 Bai eta Mijail Bajtin
|
bera
ere (1995/ 1979). Estética> Madril, Siglo veintiuno editores.
|
|
|
Hauxe da gehien agertzen dena, hots, kristau fededunen taldea. Esataria
|
bera
ere talde honetako kidea da, eta erdibana dituzte zenbait kontu taldekideok. Horrela, GU= ZU/ ZUEK+ NI. GU honi kontsentsuzkoa ere esan geniezaioke:
|
|
|
B barrutiari dagokionez, hor ere agertzen da aipua iruzkina hurrenkera. Baina ez du estatutu bera, ezta funtzio
|
bera
ere. Aipu horien erreferentziala iritzia da, doxa, eta gauzak aldatu egiten dira orduan.
|
|
|
ikastola. Hizkuntza
|
bera
ere eszenario berri horretarako egokitzen saiatu ziren euskaltzaleok: urrats handiak egin zituzten egokitze lan horretan, bereziki, euskal idazle eta euskalari batzuk.
|
|
|
–1977ko maiatzaren 2an bertan eman zizkidaten Iruñeko Sociedad de Amigos del Pais ek (Euskalerriaren Adiskideak Elkartea) San Anton kalean zuen lokaleko giltzak; gero federazioak erosi zuen?, dio Larrazak. Egoitzan, ordea, ez zegoen deus, telefonoa
|
bera
ere ez. Baina ondo gogoan ditu ezarri zizkioten zereginak:
|
|
|
Euskaltzaindia
|
bera
ere jabetu zen jokabideaz, eta bere kezka agertu zion Nafarroako Diputazioari, 1975eko maiatzaren 25ean Iruñean egindako bilera berezian: –Euskara Nafarroan lege baliakizunik gabe dago eta ohartzen da Nafarroak dituen eskubideekin elebitasun dekretu bat atera behar duela?.
|
|
|
HBz eta EEz gain, EEPA plataforma edo mugimendua ere sare bakarraren aldekoa zen, noski. Baina baita ikastolen mugimendua
|
bera
ere. Guztiek defendatzen zuten Euskal Eskola Publikoak sare bakarrekoa izan behar zuela, bi zutabeetan oinarrituta:
|
|
|
Euskarak, iraungo badu, bere hizkuntza eremuan hizkuntza nagusi izatera iritsi behar du. Baina, era berean, euskaldunok euskaraz ez ezik beste hizkuntzak erabiltzeko gauza izan behar dugu; bestela, euskara
|
bera
ere arriskuan bailegoke. Eta bi elementu horiek uztartzeko era bakarra eleaniztasunaren eskutik dator?.
|
|
|
Ikastolek 1991n Oliveri Sailburuarekin itxitako akordioa ez zela loteslea zioen Buesak, eta argudio hori erabili zuen ikastolei ez ordaintzeko, edota berandu eta partzialki ordaintzeko. . Buesak esaten zigun Euskal Eskola Publikoaren Legea egin arte zentimo bat
|
bera
ere ez genuela jasoko, gogoratzen dute Ikastolen Elkartekoek.
|
|
|
zuela azpimarratzen zuen bitartean. Ikastolen ordezkariek, berriz, Buesak lege zirriborro bat
|
bera
ere ez ziela pasatu gogoratzen dute, eta gehitzen dute sailburuak bidea bere kasa eta haiekiko ez ikusiarena eginez burutu zuela.
|
|
|
Azken finean, itotze ekonomikoa areagotu ondoren, administrazioak eskainitako goxokiaren aurrean publiko egin zirenak. Ikastolen mugimenduko partaideen esanetan, horrela publifikatu zen, adibidez, Irungo Txingudi ikastola, nahiz eta faktore gehiago izan?,, ikastolako batzar nagusi bat
|
bera
ere egin gabe?.
|
|
|
Ogasun Saileko teknikariak han bertan jarri ziren informe guztia aztertzen, datuz datu, arratsaldera arte. Dena egiaztatu zuten, baina ez zuten akats bat
|
bera
ere aurkitu. –Eskerrik asko.
|
|
|
–Legearen kontrako gure jarrera oso nabarmena izan zen, ikastoletan, komunikabideetan nahiz Eusko Legebiltzarrean. Nik neuk kristoren borrokak izan nituen Buesarekin, eta zuzenketa bat
|
bera
ere ezin izan genuen sartu!?, gehitu du Oliverik.
|
|
|
hezkuntza eta hizkuntza gaietan adostasun zabalak duen garrantzia. Horrela egiten du aurrera hezkuntzak, horrela sendotzen da gure hezkuntza sistema
|
bera
ere. Alderdiak eta sailburuak pasatzen direlako.
|
|
|
–Guk uko egin genion horri. . Ez dugu bat
|
bera
ere itxiko!?, esan genuen. Eta horretarako, elkartasun bide batzuk jarri genituen martxan.
|
|
|
–Gure ustetan, ikastolak deitzen eta berezko nortasun juridikoa duten hezkuntza entitate horiek banaka eta elkarrekin konpartitzen duten hezkuntza proiektua, eta beste eskola mota eta eredutik ezberdin dituzten ezaugarrien multzoa da ikastola eredua. Eta hezkuntza proiektua esaten dugunean ez dugu bakarrik esaten alde curricularra, pedagogikoa; eskolaren kontzepzioa
|
bera
ere hartzen dugu aintzat. Eta beste eskola ereduetatik desberdinak diren ezaugarriei dagokienez, desberdinak dira ez bakarrik diseinuan, baizik eta ikastolek modu ezberdinez gauzatzen dituztelako?.
|
|
2012
|
|
|
–«Autorea» ez da beti hain beharrezkoa izan. Hizkuntza mintzatua
|
bera
ere «autorerik» gabe bilakatzen da, ez delako inorena eta, aldi berean, denena delako. Alfabetoaren eta inprentaren ondoren, burgesiaren politika kulturalak asmatu zuen «autoretza».
|
|
|
Jainkoak Babelgo dorrearen eraikuntza eten zuenetik eta gizakiak hizkuntza desberdinak hitz egitera behartu zituenetik, ez dago adierazi unibertsal eta bakarrik. Hitz unibertsala
|
bera
ere, beraz, plurala da hasiera hasieratik, eta etengabe dago itzulpenean. Babelgo gaitza, azken batean, munduko hizkuntza guztien gaitz bera da.
|
|
|
Funtsean, poemagintza
|
bera
ere irakurketa da, izkiriatzea izan orduko. Harold Bloom kritikoak proposatu duen teorizazioaren arauera, edozein poema lehenago irakurritako beste poema bati dagokio, eta edozein poetak aurreko beste poeta bati erantzunez idazten du.
|
|
|
50 Sarrionandia
|
bera
ere oso kritiko azaldu izan da beti globalizazioaren garaian promozionatzen den kultura aniztasunaren aurrean: –Lehenagoko kolonialismoek ez bezala, oraingo inperioak ideologia multikulturalistarekin funtzionatzen du.
|
|
|
Orixe
|
bera
ere iritzi berekoa zen, zenbait hilabete geroago aldizkari berean argitaratu zuen. Orientaciones literarias, artikuluan adierazi zuenez:
|
|
|
Lehen euskal itzultzailearen hizkuntza biblikoa parodiatu nahi horretan, argi ikusten da Mirandek obra hori itzultzean zuen asmo nagusia: moral kristauaren guztiz kontrako ideologia proposatu, hain zuzen lehenengo euskal itzultzaile handiak erabili zuen idazkera erabilita, biblia berri bat proposatuko balu bezala, Leizarraga aitzindari izan zen legez
|
bera
ere aitzindari izanez.
|
|
|
Batetik, faltsifikazio hori aipatuta,. Bela Penitentialea?
|
bera
ere faltsua dela iradoki dezakeelako. Bestetik, eta batez ere, idazlea/ asmatzailea/ itzultzailea/ faltsifikatzailea maila berean jartzen dituelako, eta interpretazio horrek kolokan jartzen duelako itzulpenaren epistemologia modernoa:
|
|
|
Poemagintza,
|
bera
ere utopikoa da, ez da territorio edo aurkikunde konkreto eta finkoa. Poesia, ausentzia eta oker kolektibo eta pertsonalen leku inguruetan mogitzen da, munduaren hutsuneak eta kalteak emendatzeko ahalegina delako.
|
|
|
(1983d) deituriko narrazioan, Hamlet antzezlanaren hainbat pasarte tartekatzen ditu euskarara itzuliak. Izenburua
|
bera
ere Shakespeareren hitzek osatzen dute: –bounded in a nut shell?.
|
|
|
Sarrionandiak Apollinaire Babiol idazle apokrifoari egozten dizkion poemek ere trintxeretan dabilen norbaiten bizipenak kontatzen dituzte. Apolinar Bilbao, berriz, badirudi Sarrionandiaren lagun bat dela, hainbat urtez kartzelan egona
|
bera
ere. Sarrionandiak behin baino gehiagotan aipatzen du bere lanetan.
|
|
|
119 Izena
|
bera
ere, Jeronymo, esanguratsua da: ba ote du loturarik Bibliaren latinezko bertsioa (Vulgata) egin zuen eta gaur egun itzultzaileen patroia den San Jeronimorekin?
|
|
|
Sarrionandiak bestelako hizkuntzak ikusarazi nahi ditu, ikusgarritasuna eman Mendebaldeko kanonean, ikusezinak? izan diren hizkuntzei; badirudi batzuetan ez dela konformatzen hizkuntza txikietan idatzitako literaturak euskaratzearekin, eta itzulpenez gain izenburuak edota jatorrizkoak ere jatorrizko hizkuntzan eman nahi izan dituela, literaturaz gain hizkuntza
|
bera
ere ikusgarri egiteko.142 Aldiz, itzulpena egiteko erabili duen zubi hizkuntza, hizkuntza, handi, edo, lehen mailakoa?
|
|
|
Eta horrek dakar `parentetiko? adigaia
|
bera
ere, preteorikotzat? (Maldonado 1991) jotzeaz gain, adigai honek guztientzat gertakari berberak ez biltzea.
|
|
|
– Orain bilduak agertzen diren bertsoetan ez dago beharbada185 poesia gehiegirik, neurria
|
bera
ere ez zuen, dirudienez, txit zuzen erabiltzen beti Imazek?, baina bai garai luze bateko kondaira, eta ez kondaira hotza eta lehorra, bizia eta umoa baizik, gertakarien kontaketari iritzien beroa eransten dion herri periodismua. (LIB II:
|
|
|
– Axularren garaikoek. Pizkunde arokoek, alegia,
|
bera
ere, berandu xamar jaioagatik, horietakoa baitzen, antzinako Greko eta Erromatarrak hartu zituzten maisutzat, eta ez hizkuntza gaietan bakarrik. (LIB II:
|
|
|
arteko bereizketa. Mitxelena
|
bera
ere badirudi jakitun dela hartzaile guztiak ez direla bere mezuaren norentzako.
|
|
|
– Dassin
|
bera
ere, badakigu guztiok zergatik bidali zuten Ameriketatik, ez da ausartu langile iaio eta adoretsu hauei zor zitzaien neke saria ematera.
|
|
|
Baina subjektua topikalizatzeko ez ezik, maiz adberbio osagarria
|
bera
ere topikalizatu edo hanpatzeko bitarteko gertatzen da enuntziatu parentetikoa. Holakoetan, mintzagai eginkizunean dagoen adberbioa perpausaren hasierara bidaltzen du eta justu ondoren enuntziatu parentetikoa kokatzen.
|
|
|
Gure, kritiken? kasuan, Koldo Mitxelenak liburu eta filmen iruzkin epaiak egitean zuzen zuzenean gogoan duen Egan aldizkariko ohiko euskal irakurlea izango da; baina ez hori bakarrik, baita neurkizun duen lanaren egilea148
|
bera
ere.
|
|
|
Norentzakoak etengabe ibili du estalirik edo erdi ezkutaturik dagoen hura nor ote den jakin nahian. Mitxelena
|
bera
ere maiz dabil ikusi makusika irakurlearekin; ez agian, norentzakoarekin, baina bai une jakin batean bere testuak irakurtzera lerratu den irakurlearekin.
|
|
|
– Dassin
|
bera
ere, badakigu guztiok zergatik bidali zuten Ameriketatik, ez da ausartu langile iaio eta adoretsu hauei zor zitzaien neke saria ematera.
|
|
|
97 Eta juntagailua lokailu gisa erabiltzeko ahalbidea dugula esango zaigu EGLU IIIan (Euskaltzaindia 1990: 23): . Hortaz, eta
|
bera
ere lokailu izan daiteke. Horretarako aski da eten markatu baten ondoren, eta batez hastea perpausa.
|
|
|
Murriztaileak, izan ere, bere iragazitik pasata edo modalizaturik birformulatzen duen baieztapenari mugak zedarrituko dizkio, nolerebait esataria
|
bera
ere egin dezakeen hutsetatik babestuz. Birformulazioa hautatzean ere ez du edozein hautatzen, birformulatzaile zuzentzailea baizik, eta horrek edo antolatzaileak berak dakarren balio zuzentzailea indartu egingo du.
|
|
|
edo, intzisoen? definizioa
|
bera
ere, preteorikotzat? (Maldonado 1991:
|
|
|
Egitura parentetikoetan, beraz, gutxienez bi enuntziatu ditugu jokoan, parentetikoa
|
bera
ere enuntziatua baita eta enuntziatu honek ez du E1 edo tartekatua izan denarekin lotura sintaktikorik. Beraz, beregainak diren bi enuntziatu ditugu.
|
|
|
–mikroegitura?
|
bera
ere barne hartzen baitu, baina ez alderantziz.
|
|
2013
|
|
|
Oxobi halako trenetan ibiltzen zen. Jean Saint Pierre
|
bera
ere andazain gisa ibili zen gerla hartan, berak bere lehenbiziko kronikan (frantsesezkoan) idatzi zuen bezala.
|
|
|
Bide horretan, mezen eta besta buru berezien kronika anitz ageri zen Zerbitzari ren eta Jean Saint Pierreren kroniketan. Baina Frantziaren alde gerlan ari ziren soldaduen giristinotasuna azpimarratzeaz gain, Jainkoa
|
bera
ere Frantziaren alde zela ohartarazi zuen kazeta honek, jendeari otoitz egiteko deia eginez bezala. Gertatzen ziren garaipenak Jainkoari zor zitzaizkiola idazten zuten behin eta berriz.
|
|
|
1871n garaile atera zen Alemaniak sekulako garapena izan zuen 1880tik1914era. Ekonomikoki jauzi handia egin zuen, industria arloan ordu arte nagusi zen Ingalaterraren parera heltzeraino; eta Frantzia
|
bera
ere bere industrian franko zaharkitua gelditu zen, Alemaniarekin alderatuz. Baina arazobat zeukan, eremuz mugatua zegoelako eta ez zuelako koloniarik, ingurukobeste estatuek zituzten gisan, lehengaiak merke eskuratu ahal izateko eta geroeta gehiago hazten ari zen biztanleria hornitzeko.
|
|
|
Baina ez ziren ezker muturrekoak bakea eskatzen zuten bakarrak. Vatikanoa
|
bera
ere bake galdez aritu zen behin eta berriz. Benedikto XV Aita Santuak gerlaren kontrako hainbat mintzaldi egin zituen, 1915eko urtarrilaren 22tik aitzina.
|
|
|
Zergatik harritu? L. Action Française egunkaria
|
bera
ere osoki sartu zen batasun sakratuaren logika hartan eta Frantziaren defentsan. Ororen buru, izan eskuineko ala ezkerreko, errepublikazale ala monarkiaren alde, lehentasuna Frantziak zuen, frantses nortasuna defendatu behar zen, eta horrek zatiketa guztiak ahuldu zituen.
|
|
|
Baina ez zen bakarra. Urte anitzen buruan, Revue Historique aldizkariak berak aitortu zuen
|
bera
ere propaganda horretan aritu zela, erranez alemanen 1815eko gehiegikeriek azaltzen zituztela 1916koak, eta mende bat lehenagoko gaiztoa ezin zela zintzoa izan orain. Mezu hori orokorra zen, beti horrekin ari ziren, eta baita Eskualduna ere.
|
|
|
Jean Etxepare
|
bera
ere antzeko terminologiaren erabiltzaile izan zen. Nahiz eta, oro har, testu hotzagoak idazten zituen alde horretatik, izaten zituen alemanen kontra beste batzuetan baino gogorrago idazten zuen aldiak.
|
|
|
Hegazkin bidez zibilen kontrako eraso gogorrak egin zituztela kontatu zuen, tresna horren alde negatiboa nabarmenduz. Beste batean, Champagne inguruan alemanen hegazkinek torpedoekin egin zituzten erasoak aipatu zituen, erranez uste zuela
|
bera
ere hilen zela oldar gogor haren azpian, etxolak suntsitzen baitzituzten. Eraso hartan gizon anitz galdu zutela aitortu zuen, baina ez zela Verdunekoa bezain gogorra izan zehaztu zuen.
|
|
|
Guduaren bilakaera orokorragoak edo gerla
|
bera
ere pilotarekin konparatzeko joera bazuten zenbait aldiz. Horrela egin zuen Zerbitzari k, behin:
|
|
|
Horiek horrela, ez zuen hainbesteko kezkarik frantses nortasunaren galtzeari begira. Gero aski fede erakutsi zuen Frantziaren baitan, zehaztuz frantsesek aski indar bazutela kanpoko jendea bertakotzeko eta frantses bilakarazteko, bistan denez, pluraleko lehen pertsona erabiliz,
|
bera
ere indar horren jabe eta frantses gisa kokatuz. Lehenago erakutsi badugu ere Euskal Herriarekiko atxikimendu eta herrimin bat bazela, Pierre Purseiglek ongi azaltzen dulekuko nortasuna frantses nazioarenganako atxikimenduaren helduleku bat baizik ez zela, gerla hartan.
|
|
|
Adémak garbiki azaldu zuen, batzuen ustez ingelesak gibelerarazteraino oldartu zirela alemanak, ahul zirelako eta gerla laster bukatu nahi zutelako, eta beste batzuen ustez oldar hark erakusten zuela indarra bazutela eta amerikarrek aliatuak lagundu baino lehen egin nahi zutela oldar hori. Alemanen indarrari buruzko hipotesi hori ematea
|
bera
ere ez zen ohikoa, normalean alemanak ahul zirela erakustea baitzen Eskualduna ren helburua. Alemanen indarraren hipotesia onartuz, aliatuen indarra erlatibizatu zuen.
|
|
|
Nekez egin zitekeen lohiaren kaltearen erlatibizatzerik. Saint Pierre
|
bera
ere hain ezkor agertzea adierazgarria zen: lubakietako baldintzak biziki gogorrak ziren, besteak beste lohiari zegokionez.
|
|
|
Bestalde, ohar daiteke Eskualduna astekaria
|
bera
ere, nahiz eta euskal prentsaren historian pisu handia duen, ez dela unibertsitate mailako ikerketa anitzen gaia izan. Astekari horren edukiak aztertzeko lan handia bada egiteko.
|
|
|
Amerikar eredua sartzen hasi zen: egunkariek gero eta orrialde gehiago zituzten, gero eta ale gehiagotan inprimatzen zituzten eta informazioaren antolaketa
|
bera
ere aldatu zen. Ordu arte, informazioa era bertikalean ematen zuten, baina Espainian, amerikarren ereduari jarraiki, egitura horizontala hartu zuten egunkariek, hala nola tituluak hainbat zutaberen zabaltasunean egiten zituzten eta artikuluak ere zutabeka antolatzen zituzten.
|
|
|
Frantses prentsa bere gisara egokitu zen, eta halako oreka bat aurkitu zuen, estilo propioa sortuz. Gisa horretan, frantses kazetari eta erreportarien berezitasuna zen, beren erreportaje edo ikerkuntza artikuluetan, «interpretazio eta subjektibotasun kutsu bat» sartu zutela, eta idazkera
|
bera
ere hobeki landu zutela, nahiz eta prentsa «anglosaxoiak baino informazio gutxiago eskaini».
|
|
2014
|
|
|
Herria deitzen duen giza multzoarekin bat egin nahiak beraietako bat bezala aurkeztera darama: poetak ere ez du ulertzen oteizaren sorkuntza;
|
bera
ere eskolarik gabeko gizona da. Alabaina, badu ezaugarri bat herri deitzen duen giza multzotik bereizten duena:
|
|
|
kazetaritza, klasikoen berrargitalpenak, antzerkigintza... oro ziren harentzat eginkizun eta egingarri. Euskaltzaindia
|
bera
ere ederto astindu zuen, euskararen batasuna zela eta.
|
|
|
Arestik> Lizardirengatik> esaten zuen gauza
|
bera
ere esan de zakegu guk Arestirengatik:
|
|
|
Bertsolaritzari balioa ematean, bertsolaritza bera baino gai askozaz ere garrantzitsuagoa zeukan gogoan: hizkun tza, euskara. izan ere, hizkuntzaren inguruan auzi latz bat zegoen; betidanik, noski, gutxiengo baten hizkuntzaz ari garela, baina inoiz baino latzagoa XX. mendearen hasieraz geroztik. txirrita
|
bera
ere konturatua zegoen horretaz. Gogoratu Victoria Euge niako 1935eko lehen bertsolari lehiaketan kantatu zuen bertsoa:
|
|
|
testuinguru horretan, iruditzen zait zaila dela urte haiek bizi izan ez zituztenek ez Arestiren poesia ez Aresti
|
bera
ere ulertzea. Ez naiz metrikaz ari, ez jakintsuen iritzian jaso zituen kanpo eraginez edo eragin politikoez; ari naiz hitzei jariatzen zaizkien sentimenduez, ari naiz barruko borroka pertsonalaz, kontraesanez, asmoez, ametsez eta ameskeriez, lilurez, ari naiz sortzaile baten lana era batera eta ez bestera osatzera bultzatzen duten elementuez. oi nazea dago poetaren bertso lerroetan, arrangura bere herriaren gatik, bere sustraiengatik, kexa bere garaikideek erakusten zio ten ulertu ezinagatik, sumina dago langileriarengatik, gizakiek bizi dituzten justiziarik gabeko eta desberdintasuneko egoerengatik, eta gai horietan mugarik ez dago.
|
|
|
kararen aurka zerabilen desprestigio kanpaina gogoan izanda, iruditzen zitzaidan, abertzale zintzoa izateko, nahitaezkoa zela hizkuntzaren garbitasunaren fabore jokatzea, erdaratikoen or dez hitz berriak asmatuz. zoritxarrez, jende asko ez zen kontura tzen itxurazko garbizaletasun horrek atzean zer nolako osin iluna ezkutatzen zuen, hura irteerarik gabeko bide gero eta hertsiagoa zela, inora ere ez ginderamatzana. Gainera, Luis Villasantek bere Historia> de> la> Literatura> Vasca n (1961), hura salatzera ausartu zenean, kritika zaparrada ederra erori zitzaion, eta luzaro euskal kausarako susmagarri eta traidoretzat hartua izan zen
|
bera
ere.
|
|
|
Faktore horiek tokian tokikoak izaten dira, eta, be raz, nazio batek ez dauka horiek beste batetik mimetismo hutsez kopiatzerik. Horregatik, oinarrizko bultzatzaile horien arabera hiz kuntzaren batasuna
|
bera
ere denbora eta modu ezberdinetan planteatu, mamitu eta garatu ohi da.
|
|
|
ren egiazko hedadura urrunago heltzen dela konturatzen da, eta orduan, auzo dialektoen eta jende urrunduagoen ezaugarriak ere hartu eta bere idazkeran integratzen saiatzen da, pixkanaka bere hizkuntza ahalik eta erabiltzaile gehienengana iristeko gogoare kin. Bide horretan idazleak hizkera aberastu egiten du, dialekto ezberdinetako hitzak eta sinonimoak tartekatzen ditu, hango eta hemengo esaerak onartzen, eta sintaxia
|
bera
ere zaluagoa erakusten du, ahalik eta hiztun gehienak besarka ditzan.
|
|
2015
|
|
|
Elkarren artean kateaturiko baldintza eta arazo horiek guztiak, XX. mendearen hirugarren herenetik aurrera ere, ez dira erabat konpondu eta, oraindik ere, neurri batean, oztopo izaten segitzen dute. Hizkuntza
|
bera
ere, mendeetako lasta eta traben eraginez, arazoa da maiz. Bitoriano Gandiaga lekuko, bere Uda batez Madrilen poema liburuan.
|
|
|
Bidaietan, tokiak eta harremanak hautatzen dira; lehiaketetan, iaioenak, bikainenak; politikan, hautagai eta programen artetik, prestuenak, egokienak; salerosketetan, onuragarrienak, beharrezkoenak; eta abar. Hitzezko komunikazio prozesua
|
bera
ere, ahozkoa zein idatzizkoa, itzulpen eta literatur lantze oro barne, beste ezer baino lehen, konbinazioan amaituko den hautapena da.
|
|
2016
|
|
|
Gauden ixilik eta utz dezagun denbora lan egiterat. Denborarekin auzitegirat deituko du bertzeekin, jendarmea
|
bera
ere.
|
|
|
IRRATIA: Bere emaztea tirokatu duen Baigorriko jendarmea aurkitu dute, oihan batean, bere autotik hurren, baina
|
bera
ere hila, bere buruari tiro bat emanik.
|
|
|
Gerla aitzin, Euskaldun Gazteriaren antolaketa hasia zen, apaizak izendatuak ziren, orotara hogeita bost bat apaiz izendatu zituzten gazteez arduratzeko. Domingo Soubelet
|
bera
ere antzerki idazlea, horietako bat zen. Gerla bukatu eta, Piarres Larzabalek, gazteekin eta Jeunesse de l. Action Catholique ekoekin (JAC), lan egin zuen gisa berean eta sare hau baliatu zuen bere antzerkien ezagutarazteko.
|
|
|
Piarres Larzabalek ere bere ikerketak eraman zituen pastoralaren inguruan. Antzerkiaren jatorria lantzean
|
bera
ere pastoralak noizkoak ote ziren jakiten saiatu zen, baina bere idazlanetan ez du azalpen berririk ekartzen, gehienbat Piarres Lafittek proposatzen zuen adierazpenera eramaten gaitu baieztatuz:
|