|
2000
|
|
|
Eta, gaitzetik gaitzagorat egiten zuela, urratuak eta zauriak guztiz zornaturik, sukar izugarri batek hartu zuen handik egun
|
batzuetarat
Mattin, eta kopetan zapi heze batzuk ipintzen genizkion, kasik deus ere egiten ez ziotenak, zeren haren buruak ontzi bat baitzirudien, berun goria zeukana.
|
|
|
Samosko Aristarkok mugitu zuen, Kopernikok mugitu zuen... eta Ga li leok berak ere mugitu zuen, eta are, bere baitaren baitarik mugitzen segitu zuen gero ere, zeren, sinatu nahi ez zuena sinatu behar izan bazuen ere eta halatan sentitu ezen, gorputza salbatzearen truke, itzalperat kondenatu zuela arima —eskua eta luma, alegia—, aldiz, itzalpe hartarik skribatzen eta bere skribu haiekin Lurra bulkatzen segitu zuen, eta argi berri batekin argitzen: bere Di sco rsi ekin mugitu zuen eta argitu, handik urte
|
batzuetarat
.
|
|
|
Handik egun guti
|
batzuetarat
, berriz, errotako aterabideko kanalean ikusi nuen osaba. Eta iritsi nintzenean, solasean hasi zen.
|
|
|
Zinez izan behar du egia ezen esperientzia gaixtoak injenioa eta adimendua iratzartzen dituela, zeren eta ideia hura kakontziarekin izan zuen istripuaren ondotik bururatu baitzitzaion, handik egun guti
|
batzuetarat
, arestian erran dizudan bezala!
|
|
|
—Berri ona bai hori! Zeren Jainkoaren baitarik datorren botereak bi aurpegi ditu, eta geurean ere, estatu eta erresuma ahaltsuetan bezala, geure eginen ditugu bi aurpegi horiek hemendik urte
|
batzuetarat
, Mattinen eta Joanesen eskutik... Urbiaingo markes jaunaren eta Urbiaingo apezpikuaren eskutik, alegia, biak bat eginik, Jainkoaren eta etxegoiendarren gero eta loria handiagorako!
|
|
|
Eta zer zen, bada, niri ere gertatzen ari zitzaidana, bertze aro berri batean murgiltzen ari nintzela baizen, eta mendebalari beha zegoen haurra ekialdeari beha jarri zela, kasik oharkabean? Bai, halaxe zen, nahiz eta egia ere zen ezen bi aro haiek ez zutela elkarren artean zerikusirik, zeren batak zientzia baitzuen harroin, eta bertzeak poesia; eta, poesiaren bidetik, indar ezezagun batzuek bertze mundu berri
|
batzuetarat
ninderamaten, non, matematikaren eta filosofia naturalaren kontzeptu guztien kontra, zuhaitzak eta harriak ere hegalda baitzitezkeen, eta ogi guztiak ziren usoak, esnetan bustiak.
|
|
|
Baina, zaldi zoroa bezala, zeinak itsukeriaren itsukeriaz gero eta arinago egiten baitu aitzina, gelditu beharrean edo gibelat bihurtu beharrean, aitzina egin nuen nik ere hurrengo egunetan neure ahalkearen gainetik, noiz eta osaba Joanikotek kanoiarekin tiro egin baitzion jauregiari. Handik ordu
|
batzuetarat
, berriz, zuhaur etorri zintzaizkidan jauregirat, erraiteko ezen osaba Joanikotek eta Maddalenek beren buruaz bertze egin zutela eta haien gorputzak suak erraustu zituela... Eta nola sinetsi nuen istant hartan ezen egiten ari ginen guztia zuzena zela, zeren haien gorputzek bordako sutan akabatu baitzuten, eta haien arimek ere berdintsu eta orobatsu behar zuten, infernuko garren artean, bekatu mortalean hil zirelako!
|
|
|
" Jaun Joanes —erran zidan, handik egun guti
|
batzuetarat
, don Venancioren plantazionetik paseoan gindoazela, biok bakarrik—, gure artekoa erabaki baino lehen, neure berri eman nahi nizuke eta naizen bezalakoa agertu, zeren ez baitago egiazko zuhaitzik, erro egiazkorik ez duenik, eta nik sendo nahi nuke amorioaren zuhaitza... eta, hala, adarretarik ibili gabe, jakizu ezen enegan dakusazun bakea tenpestaren ondoko bakea dela, zeren eta halaxe ibili ... Eta ene lehen tenpesta ene lehen amorioa izan zen, eta amorio hura koadro bateko gazte segail bat izan zen.
|
|
|
—Bizitza osoan —erran zuen, Mattini eta bioi beha, sagar erre puska eder baten aitzinean, Bordeleko arno paregabea lagun—, nahinuke ka ibiltzen gara, hau nahi nuke, hura nahi nuke, eta ni ere hala ibili nintzen neure Parisko egonaldian, markesa izan nahi nuke, kondea izan nahi nuke... Baina gaur erran diezazueket ezen hemendik urte guti
|
batzuetarat
Urbiaingo markesa izanen naizela, eta ez Nahinuke koa: izan ere, Villagrandeko dukeak promes egin dit ezen berak ere ahaleginak eginen dituela ene nahiaren eta ene gutiziaren betetzeko, Espainiako armadari lotuko nauen tratua eta engaiamendua akabatu bezain sarri —eta, pausa luze bat egiten zuela eta irri zabal batek begitartea guztiz hartzen ziola, erran zuen—:
|
|
|
Eta, hartarakotzat, memoriaren ur uherretan murgildu naiz, zeren memoriaren urak kasik beti baitira uherrak, nahiz eta ezin gardenagotzat ditugun maiz. Izan ere, haurtzaroko edozein gertaki hartzen dugularik ere, nola, alde batetik, bizi izan gintuèn haurrak bizi izan baitzuen gertaki hura, eta nola, bertzetik, haurraren berezko berezkotasuna den gertatu gauzen inguruan fabulatzea, asmatzea eta haiek apaintzen ibiltzea, hala iduritzen zaigu handik urte
|
batzuetarat
ezen asmatu fabula edo ipuin iduriko horiek direla zinez bizi izan ditugunak eta ez mementuan eta bere denboran gertatuak. Baina fabulatzeko duen ahal horregatik ez balitz, bertzalde, haurra ez litzateke egiazko haur izanen eta, alde horretarik, haurrak itxuraldatu errealitatea bertze errealitate horren ezaugarri ere izan liteke:
|
|
|
Eta Pedro ere, bere marrazki egin berria pintura zuri marroiska batez beztitzen eta estaltzen zuela —baita bere libertatea ere, bide batez—, bertze marrazki batekin hasi zen handik egun guti
|
batzuetarat
, zirriborro berri batzuk egin ondoren: ipini zituen lehen planoan Jesus haurra, printze tipi bat zirudiela, bere koroatxoarekin, eta hiru errege magoak, nor bere presentarekin, urre, intsentsu eta mirra; kendu eta edeki zituen hiru artzainak, ipini zituen gibelago Josepe eta Maria, eta, azkenik, gibelaldeko planoko ilunean ezkutatu zituen idia eta astoa; eta guztiak zeuden, ez lastozko ganbela batean, baina tenplu joniar iduriko aterbe batean, zeinak baitzuen zorua marmolezko, eta aitzinean hiru zutoin, hirurak ere arrosa landare batzuek izurtuak eta kiribilduak.
|
|
|
Zeren, hala balitz, nihaurk ere profita bainezakeen amak aita Bartolomerengan izan zezakeen eragina... Eta, hala, handik egun
|
batzuetarat
, berriro joan nintzaion amari, ez barrenak manatu bezala, jauzkor eta hiros, baina buruak manatu bezala, apal eta burumakur.
|
|
|
Eta maite dudalako gorrotatzen dut, hain zuzen ere! —eta, bere hitzetan urrunegi joan balitz bezala, eta arima oharkabean biluztu, noraezean geratu zen, harik eta bertze hitz
|
batzuetarat
jo zuen arte, bere arima biluztuaren janzteko eta maskaratzeko, bihotzak hain gordin adierazia adimenduz eta arrazoin hitzez estali nahi balu bezala—: Zeren, ona maitatzeko, gaitza gorrotatu behar baita.
|
|
|
Eta haren begiak bi leiho ziren, espaziorik espaziotsuenetarat jotzen zutenak, non bozkarioak hats har baitzezakeen eta ditxak eta felizitateak dantza. Eta azal hartan barrena, zenbat bide eta bideska hauteman nituen, guztiak ere hatzez eta ukitzearen ukitzez ibiltzekoak izan zitezkeenak edo bista hutsez; hauek, meharrak eta malkarrak eta mendiska ezin biribilago
|
batzuetarat
zabaltzen zirenak, eta haiek, berriz, plaunak eta berdinak baina leize batean akabatzen zirenak, non ezkutatzen baitzen ukitu leuneko goroldioaren erresuma...! Eta bide haietan barrena imajinatzen nituèn joan jinak eta itzul-inguruak hain ziren tentagarriak eta gozoz beteak, bertzalde, non desiratzen bainengoen jada noiz bihurtuko ote nintzen Axularrek aipagai zituen inurri gimnosophista haietarik bat, neke eta trabailu guztien hartzeko prest, ez nagi, baina dilijent, bide haien guztien ibiltze alderat.
|
|
|
hartarik libratzen garenean, uste izaiten dugu ezen ez garela berriro eroriko, zeren, zentzua berreskuraturik, ezinezkoa iduritzen zaigun; baina, noiz eta ustekabean berriro harrapatzen baikaitu, galtzen dugu bertze behin zentzua eta, zuriezina zuritu nahian, asmatzen ditugu zentzurik gabeko zentzugabekeriarik handienak, halako moldez, non bailirudike ezen zentzua galtzeari irizten diogula zentzuzkoen. Eta hala galduko nuen berant baino lehen, tenpesta izugarri baten erdian, ezker oineko behatza, nola jakinaraziko baitizut xeheroago hemendik orri guti
|
batzuetarat
, eta hala eginen nuen aitzina, halarik ere, mutilazionearen ondoko lehen abiaduran eta apoderan itsasoaren aurka senti nezakeen gorrotoari bertze amorio suerte bat zerraiola...
|
|
|
—Arrazoin izanen duzu, benturaz, kapitaina, baina osaba Joanikot eta Maddalen amorosturik zeuden, eta osabak ez zuen bertze portu
|
batzuetarat
joan beharrik izan eta, beraz...
|
|
2008
|
|
|
Hain zuzen, unea lapurtzeari egokia zitzaion: etxeko nagusia bere lurren bisitatzera joana zen, etxeko anderea eihera aldera, sehia aldiz salerosketa
|
batzuetarat
herrirat, denak alde bat edo beste okupatuak ziren, etxaldetik urrunxka. Ile iruteko bakarrik on zen amatxi xahar bat baizik ez zagon etxean.
|
|
2009
|
|
|
Asko loditua nintzen, hanpatua obeki errateko. Illia kima luze mehi
|
batzuetarat
billakatua nuen. Beti barrenean izanez, xuri xuri bihurtua nintzen, xuri eri tinta zikin batekin.
|
|
2011
|
|
|
Hotzegia bada ura, nekez lotzen zaizkiola haiek ere gu bezala, baldin ez badute egartsua handi. Zenbat aldiz ez da gertatzen neguko hotzetan edatera badaramazkigula abereak putzu
|
batzuetarat
, non horma hautsi behar baitiegu, guk egin xilotik ura atzeman ahal dezatengatik. Halako uretik edateko behar liteke ukan sua barnean, eta su hura laster hila duke ur hormatu horrek; geldituko baita edatetik aberea behar zukeen ur izaria hartu gabetarik.
|
|
2014
|
|
|
azkenean emeki emeki". Honat ekartzen saiatzen da, baina gogoa badoakio bertze toki
|
batzuetarat
Lurori. Zertan ari da hemen?
|
|
|
" Atzeguardiako gerla!", erran die boz fermuz. Frantziako Gobernamenduak igorriko ditu espainiarrak konbentzitzera, eta hasiko dute mintzaldi sorta hori Donostian, gero bertze hiri handiago
|
batzuetarat
joateko. Espainian alemanen aldeko kolonia bat azpilanean ari denez, Frantziak erabaki du espainiarrak kartu behar dituela, neutraltasuna aliatuen alde hautsiko ez badute, bederen neutraltasuna zorrotz bete dezaten, eta alemanek ez dezaten ahultasun hori baliatu beren alde indar baten pusatzeko.
|
|
2015
|
|
|
nor ziren asaldatuak xuxen jakitea, aurpegia gordea baitzuten eta esku larruak ere ba eskuetan... Gobernuko zerbitzu batzuk azpimarratzen dute bestalde ehorzketa
|
batzuetarat
joaiteko permisak ardura emaiten direla preso direneri bainan kasu bereziak badirela zointan ezin baititazke eman. Egundainokotan eztabada batzu samindu dira horren gainetik.
|
|
2016
|
|
|
Nahi nuke jakin nola... Ez ote ditut nik hemengo gazteak laguntzen, bizipide berri
|
batzuetarat
gidatuz. BATTITTA:
|
|
2018
|
|
|
Frantzian, hurbilenak Bordele, Tolosa, Montpellierren dira. Hego Euskal Herritik, Salamancarat, Bartzelonarat edo beste leku
|
batzuetarat
joaten dira".
|
|
|
zeru tresnak hurbiletik segitzen dituzten zerbitzu berezi batzuen arabera, xinatarrak erne omen dabiltza. Ez dute gehiago menperatzen Tiangong 1 horren kudeantza, hori ja baginakien, bainan baditake azken puntan joan araziko omen duten halere berek nahi duten tokirat, Hegoburutik hurbileko eremu
|
batzuetarat
hain segur... Gisa guziz, berantenaz zonbait aste barne, jakin behar ginuke ixtorio horren harat hunata...
|
|
2021
|
|
|
Gabe egon ote? Diotelarik elgarretaratze jendetsu
|
batzuetarat
joaiteko ageri hori baitezpadakoa izan ditakeela! Hara nolako perttolikeriak egiten dituzten beren gustuko denak badazkiten agintari batzuk!
|
|
|
Joan den aldian, errepikatu dauku gero eta arrangura gehiago badela hor gaindi, bereziki Pariseko aldean. Artategietan tokiak eskas eta zonbait ehun eri beste eskualde
|
batzuetarat
eraman behar gostaia gosta. Bainan segidan erranez ez dela halere konfinatze tinkiago baten beharrik.
|
|
|
beretik, gapirio arkatu bat. Harrizko gako azkar
|
batzuetarat
heltzen ziren gaineko muthurraz gapirio
|
|
|
Emeki emeki hedatu zen metodo berria erresuma guzian. Joaiten ginen ardura beste herri
|
batzuetarat
gure liburuak presentatzeko. Jendeek 116 bazuten berritasunen gosea.
|
|
|
Heiek ziren gure erizainak. Bakarren kilometroak egiten zituzten oinez mendian, baserri ttipi
|
batzuetarat
joaiteko, eguzki izan ala elur edo euri egin zezan. Zonbait zapata pare andeatu zituzten xendra harritsu heietan!
|
|
|
Bazakien jadanik akitua zinela eta zuretako bozkario bat zela zure semearekin lanean aritzea. Berri hori ez zinuen errexki onartu; bainan denborarekin ikusi zinuen arrazoin zuela eta zenbait aldiz, amarekin joaiten zinen haren kantuak entzuterat, Euskal Herriko eliza
|
batzuetarat
.
|
|
|
Hiriko laoziarrak budistak ziren, bainan gure leinuko jendeek" lao Theung" zuten izena, zeren mendian bizi baitziren (Theung= mendia). Horiek ziren Laoseko populu zaharrena; bainan indioak bezala kasatu zituzten mendi zoko
|
batzuetarat
eta emaiten zioten mespretxuzko izen bat: " Kha" (erran nahi du:
|
|
2022
|
|
|
Zuberoa, gainera, lan aukera urriko eremua izan da azken mendean, eta etengabekoa izan da lan bila bertze lurralde
|
batzuetarat
joatea. " Mundu oro joan da hemendik, Pariserat batez ere, neskato lanetan eta funtzionario lanetan aritzera".
|
|
|
1950eko eta 1970eko hamarkaden artean, Hego Euskal Herriko bazter ugaritik joan ziren emakumeak Lapurdiko hotel, jatetxe, ostatu eta etxe partikularretarat lanera, haur zein adinekoen zaintza lanetara. Baita Frantziako bertze hiri
|
batzuetarat
ere, hala nola, Okzitaniako Tolosarat, Pauerat, Akizerat, Bordelerat eta, batez ere, Pariserat. Bigarren Mundu Gerra akabatu eta urte gutiren buruan loraldi ekonomiko handia izan zuen Frantziak.
|
|
2023
|
|
|
Gorputzek bildu dute”. Uste du zubiak egin behar direla beste lanbide
|
batzuetarat
errazkiago joateko, formakuntzak bermatuz.
|