|
2004
|
|
|
Hala ere, eta ideiak finkatzeko, on izan daiteke" euskalki"
|
batzu
zedarritzea. Bonapartek egin zuen sailketa lan hau lehen lehenik; eta orain dela mende bat egin zuen zatiketa, Azkuez gero aldatuxea, ontzat ematen da oraindik.
|
|
|
Goazen orain, oso laburki bada ere, euskalki horien ezaugarri nagusi
|
batzu
azaltzera.
|
|
|
Adierazki estruktura
|
batzu
|
|
|
Batásuna, eta ez batasúna; biltzárre nagúsià, eta ez bíltzarre nagusía. Baina prosodiaren arazo hau askoz ere gehiago landu behar litzateke; erdalduntzat jotzen ditugun ahoskera
|
batzu
, egiazki entzun baitaitezke gaur hemen edo han. Eta alderantziz.
|
|
2007
|
|
|
|
batzu
batzuek hura nahiago.
|
|
2008
|
|
|
Egia esan, ezinezkoa zirudien bera edo ni denbora gehiagoz etxean gelditzeak, ikatz puskak sukaldeko su burdinan erortzen edo, erlojuaren tikitakak berak asaldatu egiten baikintuzten zeharo. Inguru guztian ez ziren sentitzen, gure belarriei kasu egitera, hurbiltzen ari ziren oin hotsak baizik; eta bateko kapitainaren gorpua salako lurrean, besteko eskale gorrotagarri hura inguruan zebilelako pentsamendua, esaerak dioen bezala,
|
batzu
batzuetan laztu egiten zitzaizkidan buruko ileak. Erabaki bat hartu beharra zegoen lehenbailehen; eta azkenean bururatu zitzaigun biok elkarrekin atera eta ondoko herrixkan laguntza eskatzea.
|
|
2009
|
|
|
Gizaki modernoa osotasun moral, erlijioso, politiko, artistiko, sozio laboral ezberdinetan banatua bizi da; eta osotasun hauek berak puskatuak dira(, espezializatuak?) eta usu euren artean inkoherenteak (morala, esaterako, ez da posible familian, negozioan, politikan, gerran, ikerketa medikaletan, berbera; bertsu esan daiteke erlijioaz, politikaz, edo are gizarte baten mundu musikalaz, literario, artistikoaz). Hainbateraino ezen ikusten baitugu, osotasun edo giza bizitzako errealitate horietako
|
batzu
eta besteetan arau ia kontraesankorrek agintzen dutela, handik hara osotasunetako batek bestearen errealitatea ukatzea segitzen baita behin baino gehiagotan, hala zientziek erlijioaren edo humanitateen errealitatea adibidez, nola viceversa. Haur jostariaren?, ludens??
|
|
|
edo guk haiek). Nahi badut eta ez, ni, barruan bat ez naizen bat naiz; eta naizen
|
batzu
horiek nire barruan elkarrekin borrokan bizi dira, orain etsai, gero lagun, ezein ezeini ezin nagusiturik). Beharbada Jainkoa honezkero fragmentotan bakarrik pentsa daiteke, senti daiteke eta bizi daiteke (politeismoa berriro?), h. d., Jainkorik ez dago, zentzu orobatu, guztiaren biltzailerik.
|
|
|
|
batzu
ikaragarriak,
|
|
|
Maitek irakurri, nik entzun. Ezagutzen dudan, edo behintzat orain gogoratzen dudan adibiderik deigarriena da, nola gertari ikaragarrizko berak biktima
|
batzu
eta besteentzat zentzu diferenteak, eta kontrarioak ere, izan ditzakeen. Deskribapen lasai lazgarria da Pliniok egiten duena, jendea nola zalapartaka ihesi doan sumendiak jaurtiriko hauts hodeiaren peko ilunpetan, gaua bera baino ilunagoan, ikaratua, aztoratua, nora ez dakiela, zer jazotzen ari den ulertzen ez duela.
|
|
|
Ez dakit. Hitz
|
batzu
euskaraz esan ohi zizkigun behintzat eta harexen akordu apurra dut eskolako gozo guztia?. Eta ironiaz, Arantzazu orain eskola frankistarekin lotuz:
|
|
2010
|
|
|
paret beltz handi
|
batzu
|
|
2011
|
|
|
Josephinek denak erantzun zituen, eta «Aitaren hutsune handia sentitzen dugu» idatzi beharrera heltzean, hogeita hiru bider tristurak jo eta musuzapia erabili behar izan zuen, eta
|
batzu
batzuetan baita malko oso urdin argi bat lehortu ere, xukatzeko paper mutur batekin. Zein arraroa!
|
|
|
Jakina, denak ez ziren asebete eta pozez lehertu, baina politikak hori du berezko gaitzetako bat. Hartzen eta ematen jakin behar da, eta
|
batzu
batzuek ez dakite erregela oinarrizko hori errespetatzen. Horiekin saihestezina da liskarra, gatazka, kalapita, azantza gaiztoa.
|
|
2012
|
|
|
A!, borrokatu beharreko aurreritzi frankorekin topo egingo duzu, Bovary jauna; ohiturazko hamaika burugogorkeria ere bai, eta zure zientziaren ahalegin guztiek egunero haien kontra topo egingo dute; zeren oraindik ere bederatziurrenetara, erlikietara, apaizarengana jotzen baita, noski, medikuarengana edo botikariarengana zuzenean etorri baino lehen. Halere, klima, egia esan, ez da hain txarra, eta gure herrian laurogeita hamar urtetik gorakoak ere
|
batzu
batzuk baditugu. Termometroa (neuk egiaztatu izan dut) neguan lau gradutaraino jaisten da, eta, urte garai bortitzenean hogeita bost, asko jota hogeita hamar zentigradutara heltzen da, alegia hogeita lau Reaumur gehienez ere, edota berrogeita hamalau Fahrenheit (neurri ingelesa), gehiagorik ez!
|
|
|
–egiten zion oihu, mila erreforma dira behar beharrezkoak, burutu ditzagun». Ondoren, Kontseilariaren sarrerari ekinez, ez zuen inola ere ahazten «gure gudalostearen aire martziala», ezta «gure herriko emakume bizkorrenak», ezta agure burusoilak ere, «han zeuden patriarka irudikoak, zeinetariko
|
batzu
batzuek, gure falange hilezkorren apurrek, oraindik ere beren bihotzak taupaka sentitzen baitzituzten danborren doinu arrarekin batera». Epaimahaiko partaideen artean bere burua aipatzen zuen lehenetarikoa, eta gogorarazi ere egiten zuen, ohar batean, ezen Monsieur Homaisek, farmazialariak, Txosten bat bidalia zuela sagardoari buruz Nekazaritza Elkartera.
|
|
2015
|
|
|
Eta orduan oposaketa deitu zuen, oposaketa lehiaketa zuzenago esateko, eta nik merezimenduen sailean puntu aunitz neuzkan, topea baino gehiago, esperientziarengatik. Jende ugari hurbildu zen feria lekura azterketa egunean, bostehunetik gora oposiziogile;
|
batzu
batzuk oso urrundik etorriak, atzerritik eta Espainiatik, baina euskararik gabe, arimarik gabe, begirik gabe, biluzik, itsu eta lizun, endes, zilarraren azpian ustel. Ez denak, jakina, ez guzti guztiak, baina bai asko eta asko:
|
|
|
Horrekin ezin da soneto bat egin, lagunok. Neuk ere egin nituen
|
batzu
batzuk, gaztetxo nintzela. Damurik ez dut.
|
|
|
Pentsamenduak elkarri lotu ezinik aurrera doa kapitain gaztea, hankak eta burua azkar, bihotza are eta azkarrago. Badiara iritsi direnean, elkarren ondoan topatu dituzte gizon guztiak, batzuk etzanda, beste batzuk lurrean eserita, gehienak burumakur,
|
batzu
batzuk negarrez. Arropak bustita dauzkate eta hotzez dardarka daude bakan batzuk.
|
|
|
Epaia errespetatu beste aukerarik ez dago, ordea, eta festaz pentsatzeari lotu zaizkio denak: xehetasunak lotzeko
|
batzu
batzuk, eta bertan egingo dutenaz amesteko gehien gehienak.
|
|
|
Isiltasuna nagusitu eta gero ere, txingarrei begira geratu dira
|
batzu
batzuk, bizkarretik helduta eta baten burua bestearen sorbaldan jarrita, amets lausoz beterik gogoa, lotara joateko unea atzeratu nahirik; gau hau, udalekua eta uda bera ere luzatu nahirik bezala, denbora oraintxe bertan geldituko balitz...
|
|
|
Untzi
|
batzu
salbaturik,
|
|
|
Euskaldun guztiok gure herriaren batasunagatik guztiontzako forma literari bat ukhan behar dugu, eta ez bata prantsez euskaldunentzat eta bertzea español euskaldunentzat. Halabaina, lapurdara literatur euskara bezala onhartzea ezta izanen nehoiz ere dialektuen ezabatzea(...) Themat
|
batzu
orain arte bezala dialektuetan erabiliren ditugu, baina laburdara klassikoa orain arte español eta frantsez erdaraz erabili ditugun thematentzat izanen da, haur da, dialektuen anaie handiagoa izaiteko. Batez ere prestijea handiagotzekotz kultur symbol euskalduna izan dadintzat.
|
|
|
Aspalditik agertu da gainerako herrialdeetatik bereizita. Halaxe eman zuen aditzera Joanes Leizarragak 1571n, bere Testamentu berriaren amaieran? Çuberoaco Herrian usançatan eztiraden hitz bakoitz
|
batzu
hango ançora itzuliac, azaldu zituenean.
|
|
|
Hona hemen euskal kazetaritzaren puntu larri
|
batzu
. Aztertzeak merezi du, eta aurrez aurre ez ikusi nahia geure buruaren kaltetan da.
|
|
|
frantziskotarrek sortu zituzten Anaitasuna (1953) eta Jakin (1956), kaputxinoek Zeruko Argiaren etapa berria, eta karmeldarrek Karmel (1956). Beste
|
batzu
instituzio ofizialen babesean eragin ziren: Egan, 1954ean euskaldun bilakatu zena; 33 eta Euskeraren bigarren aldia (1956).?
|
|
|
–Españako gerla aintzinian, hego Eskual Herriko abertzaletasunari oharturik, eta beren euskaldungoak jasaiten zituen zaurriak senditurik, Aintzina deitu batzar batean bildu ziren ipar aldeko euskaltzale
|
batzu
, ber izeneko hilabetekari bat hedatzen zutela. Bainan hamalaueko gerlaren ondoriozko frantses nazionalismo gogor baten pean zagon ipar aldea:
|
|
|
–Egoera inoiz baino indartsuago eta hobea du Gure Irratiak gaur. Gaur egun Lapurdi osoan entzungarri gara, 2000n lortu baikenituen Parisko Conseil Supérieur de l. Audiovisuel etik frekuentzia eroso
|
batzu
90,5 MHzetan. Hori Hendaian, Sara gainean Suhalmendin, Ibardinen, eta Hazparnen.
|
|
|
Arratsekoari hedatu zen 1986an. Elkarrekin egiten genituen ere igande goizak eta festa nagusi
|
batzu
(Herri Urrats eta Nafarroaren Eguna, adibidez). Igandeko meza elkarrekin euskaraz hedatzea ordukoa da ere.
|
|
|
–Gaskoierari tokia eman zaio larunbateko Escotatz izeneko emanaldi batean: ordu erdi bat Aci Gasconha elkarteak eginik, talde
|
batzu
dira txandaka, edo zuzenean edo grabaketa bat uzten dute: beste ordu erdian gaskoierazko klaseak ematen dira, hizkuntzaren ikasteko.
|
|
|
Desagertu dira erredakzioan ziren hirurak: José Luis Alustiza, Lurdes Auzmendi eta Gorka Reizabal, prentsa elebidunak irentsirik; 34 beste
|
batzu
, idazle zakuan gorderik dira, era sinbolikoan gehien bat desagertu arte. Izenik esanguratsuenak ematearren, adibidez, Elixabete Garmendia (zuzendaria), Pilar Iparragirre (zuzendariordea), Mikel Atxaga. etab.?
|
|
|
–Hemendik zonbait denbora barne, errekontruz kanpo segurik, irrati edo radio berri
|
batzu
sortuko zaizkigu. Non, zonbat, norekin eta nolakoak?
|
|
|
Goizetan ere berriketarien itzulia egina da 9tan Xuberoa, Makea, Hazparne, Ziburu, Baztaneko berriketariekin. Gero emankizun
|
batzu
ere egiten dituzte gau eskolek, bertsulariek, eta bat ere osoki euskaraz arraintzaz, ahantzi gabe musika klasiko saio bat eta igandetako mezak. Kirola mailan ere lan ospagarria egina da alde hortarik.?
|
|
|
–1967an, irratilari multzo bat ekarri zuen frantses irrati ofizialak Baionara eta hor jarri eguneroko emankizun labur
|
batzu
presta zitzaten erdaraz eta euskaraz. Ezen euskarazko emankizunentzat irratilari euskaldun bat bazen, Maite Barnetche.
|
|
|
Legeengatik. Zeren zenbait legezko agerketa
|
batzu
badira eta diru aldetik holako zerbait izaitea beharrezkoa daukagu. Hargatik egiten dugu artikulu bat bakarrik.?
|
|
|
Zer gertatu da? Ala kexu dira hor jauntto
|
batzu
irrati hori hetsiegi izanen dela, euskaraz bakarrik aritzeko xedea agertu duelakoan. Bertze batzuen ganik ere entzun ohi izan den leloa baizik ez da beraz!
|
|
|
Bada ere Baionako festen standa, irratian berean. Kanpaina
|
batzu
egiten dira ere urtero, diru bilketak ere etxez etxe herri txiki batzuetan (Ahetzen) egin dira. Aspaldiko urteetan bada ere partaidetza bat Euskadi Irratiarekin, korrespontsal lan bat eginez (eguraldia, kronikak, kirolak).?
|
|
|
Hala ere generalista eta libre (hots, independiente eta laiko) garen elkarte irrati bakarrak gara Lapurdin. Hori ez zen horrela 1982an, Angelu, Baiona eta Biarritzen eta Donibane Lohizunen ere elkarte irrati
|
batzu
ari baitziren. Orduan, informazio libre baten pasaraztea jendeari edota euskal kultura eta Euskal Herriaren beste irudi baten ezagutarazteko jende erdaldunari (20 urtez 15.000 atzerritar kokatu dira Lapurdin!) erdarazko emanaldien egitea pentsatu da azken denboretan.
|
|
|
Orduan, informazio libre baten pasaraztea jendeari edota euskal kultura eta Euskal Herriaren beste irudi baten ezagutarazteko jende erdaldunari (20 urtez 15.000 atzerritar kokatu dira Lapurdin!) erdarazko emanaldien egitea pentsatu da azken denboretan. Oraindik ez da egiten baina uste da legezko baimenekin (CSAren eskutik) beste frekuentzia batean ordu
|
batzu
egunean egitea erdaraz. Hala ere, ez da ezer ziur oraindik.?
|
|
|
–(...) euskara zailegia zaielako, hura ezin ikasi dutenak, guk subgizontzat jo dituzkegu. Eta ba dirudi holako gixonskak direla, hain zuzen, euskaldunon interesak Madrilen defendatzen ari diren
|
batzu
.
|
|
|
–(...) Guk ez dugu esan nahi errugabeak garenik, ez, mediorik bagenu igual leporaino hanka sartuko genuke. Bitartean beste
|
batzu
egiten ari dira hau. Zertaz ari gara?
|
|
|
Nolaz? Zeren, orain arte erabilia den moldeak, euskarari artikulu xume
|
batzu
uzten baitizkio bakarrik, gaineratekoak erdaraz pentsatuak direlarik. Eta hauek berak euskaraz ere aurkitzen baldin badira, beti presaka beraz gaizki, itzuliak izaten baitira.?
|
|
2016
|
|
|
Beraz, bortxarik gabe aurka egiteko ausardiarik izango ez zutenek (alegia, bortxarik gabe HILTZEKO gertu ez zeudenek),, deberían actuar lo mejor que supieran y pudieran, del modo QUE FUESE, con tal de no someterse?. Xehetasunetan sartu gabe, britaindarrek Nehru, Azad, eta beste abertzale ezagun
|
batzu
detenitu zituzten. Segituan indarketa lehertu zen inperialisten kontra; eta zapalketa inoiz baino latzago bihurtu zen; eta metrallaketak, afusilaketak, ugaldu egin ziren.
|
|
|
erantsi behar zaio(...) bi hildakoen eskandalo historiko horrek, ez du herrian (aparato politikoetatik ez genuen deusik espero; eta pozgarri izan zaigu EAren jokabide parlamentarioa, basamortu betean) erantzun harrigarriegirik lortu. . Pakto, koen kanpaña lotsagalduaren ondorioz, jende gehiegik eutsi dio lanari;, violento, ei jokoa ez egitekotan(...) Baina herri honetan orain dela urte
|
batzu
gertatzen ari den eskandalo eta traizio ilara azkengabean, besterik espero zitekeen komisarian gizaseme bat eta emakume baten heriotza asaldagarrien ondoren? (...) Herri hau, honenbeste zafrada eta ostikoren ondoren, anestesiak zurrunduta dago.
|
|
|
Kondenatzale komunistak... Kondenatzale PNV ko
|
batzu
ere... Nere irudipena da kondenatzale horien jokaera zela ustela.
|
|
|
Gainzarain, J.M. Benito del Valle, Jose Manu Agirre, Julen Madariaga, eta hemen sinatzen duena. Aurreko hilabeteetan, eta ikas lanetan bakarrik, beste pertsona
|
batzu
ibili ziren. Baina. Ekin?
|
|
|
talde itxia, horrela sortu zen; eta ez bestela. Gurutz Antsola berehala erretiratu zen, Ramon Labaien edo beste
|
batzu
bezala; eta ez ziren lehenengo sailean egon. Gainzarain bera ere, dudarik gabe. Ekin?
|
|
|
Ezaguna, nik uste: Serbia-ko magiartarrei eta albaniarrei autodeterminazio eskubidea aitortzea; eta mugak aldatu behar badira, eta Serbiak eskualde
|
batzu
–galdu, behar baldin baditu gal ditzala.
|
|
|
proposatzen dugunok,, ameslari?
|
batzu
omen gara, gaurko egoeratik arrunt urruti. Gaurko egia, egunero ikusten dugunez,, klase frentea?,, pacto autonómico, a, eta abar, omen dira(...)
|
|
|
Bibliofobikoak gizaki jantziak izan ohi dira, askojakinak, etsiak. Ezagutzen ditut nik
|
batzu
batzuk, liburuzain sukartsu honek. Eta halaxe dira, bai, alderantzizkoa dirudien arren.
|
|
|
Kaxa osoa? Ezta pentsatu ere, oraindik geratzen dira
|
batzu
batzuk. Etxeari su ematen diodala ia?
|
|
|
Mila eta milaka urte badituzu, Eskual lurretan mintzo zirela zu! Erdal mintzairak zuretzat dira haurño
|
batzu
, Zure suntsitzeko xedetan badute espantu!
|
|
2017
|
|
|
Kakalardo malapartatu
|
batzu
ziren, hemen ditugun gau kakalardo haundi horietakoak saltoka ibiltzen dira elkarren bila, airean batzen dira eta danba erortzen dira gero lurrera.
|
|
|
Ixiltasun erabatekoan iragan ziren minutu luze
|
batzu
. Azkenean, bere ohetik jaiki eta nire gelara joateko agindu zidan, gau hartan bakarrik egon behar zuen eta.
|
|
|
Eta minutu batzutan zehar gisa horretan iraun ondoren, indar berria hartu zuen geroari aurre egiteko. Hurrengo gauaz, azkenean hirurok lo ondo egin genuela uste dut, eta biharamunean Salamanca aldera egin zuen alde, non senide
|
batzu
omen zituen.
|
|
|
Ezartzen ditugun helburuak, gehitu nuen nik? hurbilegiak baldin badira, urrunago dauden edo egon litezkeen beste
|
batzu
somatu ere ez ditugu egiten, eta Mozart musikagilearen adibidea jarri nion, txikitatik elbarri izateagatik gogor eman zion musika ikasteari, oso pianojole eta konpositore bikaina bihurtu arte. Eta berriro hasi zen farrezka, elbarria bazen pianoko pedalei nola eragin ziezaiekeen galdetuz.
|
|
|
Lehen gurdien babeserako balio zuen estalpea, automobilez beterik ageri zen, familiaren abokatuak deiturik gure sorgunea izandako etxaldera abiatu nintzenean. Bilboko Ospitaleko nire erizainak hartu zuen abisua goizeko lanaldia hasi orduko, eta eguerdirako Zugarramurdiko baserri jauregiaren aurrean nuen kotxea aparkaturik, neu baino lehenago etorriek, ezagunak
|
batzu
eta gehienak ezezagunak niretzat, libre uzten zidaten leku estuan.
|
|
|
Gabardina alferrik hartu zuela ohartu zen Mikel Zulueta; leihotik ortzea behatu zuenean, hodei ilun
|
batzu
ikusi zituen zaparrada mehatxuz; ataritik irten bezain pronto, ordea, haize zantarra zebilen bazterretan eta urrundurik zeuden hodei ilunak jada. Kale oraindik bustietan, goizeroko sukarrak harrapatua zeukan hiria:
|
|
|
Zerbitzari gorbatadunak opiltxo
|
batzu
ekarri zituen kafesnearekin batera. Beste ezer nahi ote zuten galdegin zien segidan.
|
|
2019
|
|
|
2003ko Lazkaoko Kilometroen antolatzaileek eskatuta, Zazpiak Batman kolektiboko kideok (Antton Olariagak, Asisko Urmenetak eta hirurok) prestatutako Mezu Sekretuak liburuxkan genioen bezala, hauek dira mezuak (orduan SMSak) bidaltzean aintzat hartu beharreko 10 arauak(
|
batzu
batzuk jada zaharkituta geratu diren arren denak zerrendatuko ditut):
|
|
|
Ait, et, ama zoro
|
batzu
irriz daude haurreri,
|
|
2020
|
|
|
|
batzu
dirutan emokatuak, gako guziak eskuan,
|
|
2022
|
|
|
Edonola ere, kapitulu honetarako zerrenda egitean ohartu gara, arian arian, ekimen mordoa antolatu direla eta harreman sakonak landu azken hamarkadotan Kurdistanekin eta hango erakunde, elkarte eta pertsonekin. Baionan, Iruñean eta Bilboaldean XX. mendearen amaieratik izan dira kurdu bakarren batzuk bizitzen, gutxi, baina
|
batzu
batzuk bai. Azken urteotako migrazio eta errefuxiatu mugimenduen ondotik, berriz, hiriburu gehienetara etorri dira herritar kurduak; ez dute diaspora handirik Euskal Herrian beste nazionalitate batzuen aldean, baina egon, badaude.
|