|
2008
|
|
|
Nikaraguan Rositaren antzeko kasuak egunero izaten dira, baita mundu osoan ere. Halako indarkeria sexista krudelen kontra gogor aritzen gara, gizalegeak hala agindutzen digulako eta
|
batez
ere emakumeak garelako.
|
|
|
Sexua presente dago, ez bakarrik gure imajinazio morbidoan, baizik eta esplizitu edo ezkutuan hainbat lanetan. Botilen instalazioaren aurrean agertzen diren bi natura hiletan,
|
batez
ere emakume baten biluzia hildako animalien buruekin erakusten duen horretan, sexua eta heriotza Dali gogorarazten duen modu nahiko zuzenean aurkezten dira. Eta are argiago erakusketa aretoaren azken aldarean agertzen diren sex shopetatik hartutako lau plaka karteletan:
|
|
|
Hazkundea, labur esateko, zerbitzu pribatuetan edo sektore publikotik pribatizatu diren enpresetatik dator, eta
|
batez
ere emakumeak dira. Sektore baztertuenak, soldata eta baldintza kaskarrenak dituztenak, afiliatzen ari dira.
|
|
|
Ez nion sufritzen ari zen pertsonari inolako kasurik egin, nire probetxurako baliatu nuen istorioa. Ez nuen inolako ahaleginik egin pertsonaien,
|
batez
ere emakumearen larruan sartzeko, hura ulertzeko, adierazi du. Emakume hura ulertzeko ahaleginean hasi zen liburu honen ideia lantzen.
|
|
|
Horiez gain, beste ondorio batzuk ere aipatu dituzte sindikatuek, esate baterako, lana eta familia bateratzeko zailtasunak. Hori dela eta, askok lana utzi behar izan dutela uste dute,
|
batez
ere emakumeak. Europako Batasunean gizonezkoen %29k izaten dituzte lan egun luzeak, emakumeen bikoitzak, alegia.
|
|
2009
|
|
|
Andreak eskaera egin nahi die Nafarroako Gobernuari eta udalei orekatu dezaten obretarako funtsaren maskulinizazioa, eta bereziki babestu ditzaten menpeko pertsonak zaintzeko zerbitzu publikoak; izan ere, zerbitzu horietan
|
batez
ere emakumeek lan egiten dute, eta, aldi berean, zerbitzu horiek zama kentzen diete familiako emakume zaintzaileei, osasuna, enplegu ordaindua eta bizitza pertsonala izatea eragozten duen zama hori.
|
|
|
Emakumeak soldatapeko lanean hasi eta, kasu askotan, genero desberdintasun sakonak etorri dira horrekin batera. Horrela,
|
batez
ere emakumeok lan egiten dugun sektoreak, 3 adineko egoitzak, eguneko zentroak, etxeko laguntza, garbiketa... gutxiago kontsideratzen eta okerrago ordaintzen diren sektoreak dira.
|
|
|
Mota horretako baieztapenak entzuten ditudan bakoitzean,
|
batez
ere emakumeen ahotan bada, urduritu eta, zergatik ez esan, haserretu egiten naiz. Zalantza izpirik gabe, emakumeon arteko harremanak desitxuratzen dituzten gezurrezko topikoak dira, eta patriarkatutik hala sinestarazi nahi diguten arren, maltzurkeriaren genea ez dator emakumeon DNAn; elkar larrutzen duten gizon asko ezagutzen ditut nik.
|
|
|
Hiria kolektiboko Oihane Ruiz arkitektoak Kaleak berdintzen proiektuaren nondiko norakoak azaldu ditu: Hainbat tailer egin genituen helduen hezkuntzan,
|
batez
ere emakumeekin, Hiri Debekatuaren kontzeptuari buruz, eta hori zabaldu nahi izan dugu, herritarrei egunerokotasunean Tolosa nola bizi duten adierazteko tresna bat sortzea pentsatu genuen.
|
|
2011
|
|
|
Gorputzak hiru edo lau gramo burdina dauka, eta heren bat odolean dago. Burdin faltak anemia ferropenikoa sortzen du, eta
|
batez
ere emakumeetan ager daiteke, kirolarien kasuan ere burdinaren falta ohikoa izaten da. Haragia, arraina eta arrautzak dira kalitate oneko burdina ematen dituzten elikagaiak.
|
|
2015
|
|
|
enplegua eduki arren oinarrizko gastuei aurre egin ezin dieten beharginak dira. Esnaolak erantsi du
|
batez
ere emakumeak direla langile pobreak, zerbitzu arloan aritzen direnak, ordukako kontratuekin, etxeko langileak, adibidez?. Haien ondoan, gazteak ari dira eredu horretara biltzen.Lan merkatuaren ikuspegiaKrisi garai betean, kontratazioek eragina jasatea «ohikoa» dela dio De la Ricak.
|
|
2018
|
|
|
«Prekarizazioak
|
batez
ere emakumeei eta gazteei eragiten die»
|
|
|
Langabeziaren datuak «oro har positiboak» iruditu zaizkie Nafarroako Langile Komisioei, baina datu negatibo franko ere ikusten ditu. «Prekaritatea handitu da, eta
|
batez
ere emakumeei eta gazteei eragiten die, langabezia eta behin behinekotasun tasa oso handiekin jarraitzen baitute». Datu batekin indartu du baieztapen hori:
|
|
|
Horregatik, baldintza horiek hobetzeko neurriak eskatu dizkie enpresariei, lantegiekin duten konpromisoa indartze aldera. Baina kultura aldaketa bat ere eskatu du,
|
batez
ere emakumeak sektore eta ikasketa maskulinizatuetara erakartzeko. «Etorkizun profesional hobea eskaintzen duten lanpostu eta ikasketetara gerturatzeko aldaketa bat beharrezkoa da».
|
|
2020
|
|
|
Besteak beste, amiantoaren biktima guztiak —zuzenekoak eta zeharkakoak— onar ditzatela nahi dute, «inolako diskriminaziorik gabe». Horri lotuta, aitorpen espezifikoa ere nahiko lukete zaintza eta garbiketa lanengatik gaixotutako pertsonentzat, eta
|
batez
ere emakumeentzat.
|
|
2021
|
|
|
Azken hiruhileko hobekuntzak
|
batez
ere emakumeei egin die mesede(+ 12.500 landun), eta gutxiago gizonei(+ 1.700). Datu horrekin bat egin du beste batek:
|
|
|
obuluen donazioa asko handitu da, besteak beste, inguruko herrietan zaila delako emandako obuluak lortzea eta erabiltzea. Ereduaren motorra da ia; izan ere, ernalketa lagunduko teknikek arrakasta tasa oso txikiak dituzte (%15 inguru), baina igo egiten dira beste pertsona batzuen material genetikoa erabiltzen bada,
|
batez
ere emakume gazteen obuluak badira. Espainiako industria horretan espezializatu da, obuluak erraz eskuratzen dituelako; beraz, ezinbestekoa da hausnartzea nola iristen diren obuluak kliniketara.
|
|
|
Azpimarratu dute osasun langileen alorrean, zaintzan eta hezkuntzan dagoela behar hori, eta horietan diharduten langileen lan baldintzak hobetzea galdegin dute: «Hobekuntza horiek aldarrikatzen dituzte zerbitzuetako langileek ere,
|
batez
ere emakumeek, eta, askotan, emakume migratuek. Pandemiaren hasieratik ari dira borrokan, agerian gelditu baita azken hamarkadetan pairatu ditugun gobernu neoliberalen abandonua eta erantzukizun falta».
|
|
|
Zaintzaren arloa oinarri izan zuten: «Sistema honetan gehiago balio du torloju batek jendea zaintzeak baino; ez zaio inolako baliorik aitortzen lan horri;
|
batez
ere emakumeek egiten dute, eta nabarmenago, andre migratuek».
|
|
2022
|
|
|
Janire Diaz Jauregi ELAko ordezkariak, erraterako: «Kontuan eduki behar dugu
|
batez
ere emakumeen sektore bat dela, eta zaintza esparrua dela».
|
|
|
«Planifikazioa, kudeaketa, besteen beharrizanei adi egotea... Guk egindako ikerketen arabera,
|
batez
ere emakumeok hartzen dugu horren ardura». Ikerketa horiek bat datoz Euskal demokrazia patriarkala liburuko datuekin:
|
|
|
Batzuetan, ez naiz kontziente Suitzan egin dudanak hemen zer ondorio daukan edo alderantziz, baina, bai, nabaritzen dut erreferente bat naizela,
|
batez
ere emakume askorentzat, argi daukadalako bizipen hauek emakume izaeratik kontatu nahi ditudala. Niri ez dit balio esateak:
|
|
|
Langabeziak
|
batez
ere emakume aurpegia du, ia hamarretik sei baitira sexu horretakoak: 83.886 andre daude lanik gabe, eta haien artean %12, 7koa da langabezia tasa; lau puntu txikiagoa da langabezia gizonen artean:
|
|
|
Amak gozatzeko esan zidan, Gasteizi asko zor diodala, asko eman didalako. Hemen gauza asko ikasi ditut, gauza asko egin ditut,
|
batez
ere emakumeentzat. Eta nik hiriari eman diodana hiriak bueltatu dit.
|
|
|
«Lortuko bagenu Mafaldaren antzeko pertsonaia bat!». Pixkanaka sartzeko jendeari pentsarazteko gauzatxoak,
|
batez
ere emakumeei. Harremanetan jarri ginen hainbat jenderekin, baina ekartzen zizkiguten gauzak ziren matxistak ez, hurrengoa!
|
|
|
batean, autopsiak erakusten ditu [The Act of Seeing with One' s Own Eyes, 1971], eta, bestean, bere bikotekidearen erditzea [Window Water Baby Moving, 1959]. 18 urteko ikasleak,
|
batez
ere emakumeak, ikaratuta ateratzen ziren erditzea ikustetik; autopsiekin baino askoz ere ikaratuago. Hausnartzeko modukoa da nola zinemak alde batera utzi duen fisiologiari dagokion guztia:
|
|
2023
|
|
|
Nik dakidanagatik, irakurle komunitate sendo bat dago,
|
batez
ere emakume irakurleena. Sendotasun hori bai, antzematen dut, eta jende oso gaztea irakurtzen dabilela, hori ere bai.
|
|
|
Hezkuntzari dagokionez, azaldu du 25 urte bitarteko herritarren erdiek baino gehiagok (%53, 1) goi mailako formakuntza dutela, Europako Batasuneko batezbestekotik urrun (%33, 4). Ehunekoak nabarmen egin du gora hamarkada hasieratik,
|
batez
ere emakumeen artean.
|
|
|
ardura hartzea ere bada. Liburua
|
batez
ere emakume zuriontzako irakurraldi bat da, aliatu sare zuriekin gure hausnarketak konpartitzeko erreminta bat. Zer da Euskal Herri dekolonial bat?
|
|
|
ardura hartzea ere bada. Liburua
|
batez
ere emakume zuriontzako irakurraldi bat da, aliatu sare zuriekin gure hausnarketak konpartitzeko erreminta bat. Zer da Euskal Herri dekolonial bat?
|
|
|
Horrez gain, sexu arrakalaren osagarriak %10eko igoera izango luke bi urtez, 2024tik 2026ra, urteko errebalorizazioarekin batera. Aurten 30,4 euro dira seme edo alaba bakoitzeko, 121 euroko mugarekin, eta
|
batez
ere emakumeek jasotzen dute.
|
|
|
Psikofarmakoak ere gero eta gehiago kontsumitzen dira, eta Sagarduik azaldu du
|
batez
ere emakumeen eta nerabeen artean igo dela kontsumoa. Gainera, ohartarazi du gizarteak askotan ez duela adikziotzat hartzen.
|