|
2001
|
|
|
Asian 1997an sortu zen diru larrialdia izan da egoera honen eragile. Krisiak
|
batez
ere emakumeei eragin die. Filipinasen, Indonesian eta Tailandian emakume askok beren gorputzak saldu behar izan dituzte familia man tentzeko, haurrek eskola utzi eta prostituziora jo.
|
|
2011
|
|
|
–Ezagun du berea dela. Bere eskua ikusten da tramaren hari etenak josteko tankeran, denboraren planoak atzera eta aurrera mugitzeko eran, eta mundua, gizakia eta
|
batez
ere emakumeak begiratzeko moduan. Finkatu gabeko estiloa izan dezake oraindik baina, harrigarria bada ere, Gantenbein en erabili zituen teknika gehienak bertan probatzen ditu?, zioen pasarte batean, eta idazle askok beren lehen lanak arbuiatu edo zapuzteko erakutsi duten joeraz hitz egiten zuen ondoren.
|
|
2014
|
|
|
la maladie littéraire(?) n, a point pénétré jusque là? 2455 Bretoi apal jatorra eskola gabe da jatorrena. Bretoiek?, survivants d, un autre monde, holaxe irautea nahi du Renanek?
|
batez
ere emakumeek?, beren tradizioekin, santu zelta zaharrekin, euren pobretasunarekin eta pobreen moralarekin. Eskola barik, modernitate barik, erosokeria dakarren progresoaren ongizatea barik.
|
|
2015
|
|
|
Errealitate sozialaren edo, bederen, zientifikoaren kreatura bat da, azken buruan; mundu aldakor baten fikzioa. Cyborga fikzioaren kontua da, baina baita bizitako esperientziarena ere,
|
batez
ere emakumeek bizi izaten duten esperientziarena, Harawayren aburuz.
|
|
|
Emakumeak, ordea, ez zion inolako garrantzirik eman gertatutakoari eta halako lasaitua eman zidan horrek, leku hartatik altxatu eta alde egin gabe bertan geratzeko. Handik aurrera errazago joan ziren gauzak,
|
batez
ere emakumeak ez ninduela ezagutzen ohartu nintzenean.
|
|
2016
|
|
|
ordura arte, katedralak, monumentuak eta enparauak ziren han eta hemen ikusi beharrekoak; hemen, berriz, aipatu ere ez dira egiten halakoak: Frantzian barrena firin faran dabil Yorick bidaiari eta narratzailea, bidean topatzen dituen gizon (eta
|
batez
ere emakume) bereziek pizten diotela gogoa eta bideratzen zangoa; plan bat egiten du eta berre, ala aldatzen; ekintza bat hasten du baina ez amaitzen; beti alai hala ere, zirikatzaile eta umoretsu bezain eskuzabal eta bihozbera.
|
|
|
Karl Marxek esan zuen: , azal beltzeko lana burdinaz markatuta badago, azal zuriko lana ez da sekula aske izango?; era berean, zuzena da Angelina Grimkek adimen handiz azpimarratutakoa ere, alegia, garai hartako borroka demokratikoak are eta eraginkorragoak izango zirela?
|
batez
ere emakumeen berdintasunaren aldeko borroka, baldin eta beltzen askapenarekin uztartzen baziren.
|
|
2017
|
|
|
11 Esklabotza ez zen inoiz abolitu Europan, eta bizirik jarraitu zuen zenbait gunetan,
|
batez
ere emakumeen etxeko esklabotzak. Baina, XV. mendearen amaieran, Afrikatik esklaboak inportatzen hasi ziren berriro portugaldarrak.
|
|
|
Aldiz, esklabotza modu gordin eta maltzurrenak sortu ditu kapitalismoak, proletarioen gorputzean banaketa sakonak sorraraziz; eta esplotazioa indartzeko eta ezkutatzeko baliatu ditu banaketa horiek. Neurri handi batean ezarritako zatiketa handi horien erruz?
|
batez
ere emakumeen eta gizonen arteko zatiketa?, metatze kapitalistak bizitza suntsitzen jarraitzen du, munduko bazter guztietan.
|
|
|
Dena den, egile honek ez dio galdetu bere buruari ea familiarteko edo komunitate arteko harremanik bazen; esate baterako, halako lotura bat aurkitu zuen Le Roy Laduriek Cevennesen, 17 alde batetik, 1476tik 1525era botere feudalaren aurka armak eskuetan etengabe altxatu ziren milaka nekazariren (gordinki garaitu zituzten) eta, bestetik, eskualde eta herri berean bi hamarkada beranduago sutan erre zituzten dozenaka emakumeren artean. Hala ere, imajina dezakegu alemaniar printzeek abiarazitako errepresio lan gordinaren eta ehunka eta milaka nekazari gurutziltzatu, burugabetu edo sutan erretzearen ondorioz, gorroto ase ezinak eta mendeku hartzeko ezkutuko planak pilatuko zirela,
|
batez
ere emakume zaharrenen artean; izan ere, ikusi egin zuten haiek zer gertatu zen, gogoan zuten, eta joera handiagoa zuten tokiko eliteekiko etsaitasuna hainbat modutara adierazteko.
|
|
2018
|
|
|
lan kontziente bat da?. Oihana Etxebarrieta ekintzaile feminista eta Jaizkibeleko kapitainak berretsi du egoera konplexua dela,
|
batez
ere emakume gazteentzat: –Emozio asko mugitzen zaizkie, eta kontraesan asko agertzen zaizkie identitatean; baina besteok ezin dugu hitz egin nagusitasunez:
|
|
|
–Ispiluari begira egotea introspekzio ariketa izan liteke edonorentzat,
|
batez
ere emakumearentzat. Emakume bat makillatzen ari denean, pentsatu, irudikatu, kalkulatu egiten du; bere buruaz, bere edertasunaz ari da gogoeta egiten; gizonen begirada irudikatzen ari da, esan zuen.
|
|
2019
|
|
|
Zalantzan ibili naiz luzaro, emakumeari buruz liburu bat idatzi, ez idatzi. Gaia amorragarria da,
|
batez
ere emakumeentzat, eta ez da berria.
|
|
|
Edozein moduz, badu eskubidea manten dezaten, eta moral tradizionalak berak horretara bultzatzen du. Naturala da bide erraz horrek tentatzea,
|
batez
ere emakumeen lanbideak esker txarrekoak eta gaizki ordainduak direlako gehienetan; beste asko baino karrera probetxuzkoagoa da ezkontza. Ohiturek zaildu egiten dute oraindik ere emakume ezkongabearen sexu askapena; Frantzian, orain arte delitua zen emaztearen adulterioa, baina ez zegoen emakumeari amodio librea debekatzen zion inolako legerik; nolanahi ere, maitale bat izan nahi bazuen, ezkondu egin behar zuen aurrena.
|
|
|
laztandua da, penetratua, eta koitoan pairatu egiten du, eta gizonak, aldiz, aktiboki jardun. Dudarik gabe, gizonaren sexua ez da borondateak gobernatzen duen gihar zaintsu bat; ez da ez golde hortza eta ez ezpata, baizik haragi soila; hala ere, gizonak nahita mugitzen du; aurrera egiten du, atzera, gelditu, berriz hasi, eta emakumeak otzan otzan hartzen du; gizonak aukeratzen ditu amodiorako jarrerak, koitoaren iraupena eta maiztasuna,
|
batez
ere emakumea hasiberria denean. Emakumea tresna sentitzen da:
|
|
|
horregatik, egiatiagoak izaten dira. Gizonak eta emakumeak gutxi asko itxurak egiten dituzte batak bestearen aurrean, nahiz eta senar emazteak izan?,
|
batez
ere emakumeak, zeinari gizasemeak kontsignaren bat inposatzen baitio beti: bertute eredugarria, xarma, pinpirinkeria, haurkeria edo austeritatea; emakumea sekula ez da guztiz bera sentitzen senarraren eta maitalearen aurrean; neska lagun baten aurrean, aldiz, ez du plantarik egiten, ez du zertan egin, antzekoegiak dira ageri agerian ez azaltzeko.
|
|
|
Maria andrea gehien narritatzen duena da hau bezalako aldaketa itzelak gertatzen ari direla eta bera ez dela ezertaz jabetu, pertsona eskarmentu handikoa izan ez balitz, den bezala, edozein egunetan, ustekabean, beste emakume batekin egingo zukeen topo muturrez mutur etxe hartan, eta ziokeen egin nahi zion galdera egin, Nor zara zu, nork deitu dizu hona, gizonak ezgai eta sentiberatasunik gabeak dira, zer kostako zitzaion Raimundo Silvari aitormenezko irribera bat, min egingo bazion ere, leungarria zatekeen jelosia mingots haren erdian, horixe baita Maria andreak pairatzen duen gaitza, nahiz eta berak ez dakien. Beste hainbat kontsiderazio praktikok eta prosaikok betetzen diote pentsamendua, eta horien artean nagusia da bere enplegua kolokan egon daitekeela,
|
batez
ere emakume hori, behin behineko moldaketa ez bada, bederen, bere lanean muturrak sartzen hasten bada, Garbi ezazu hori hobeki, ate bateko molduran zegoen hautsaz zikinduriko hatz bat erakutsiz, gaur den egunera arte ezein neskamek erantzuten jakin ez duen keinu gorrotagarri hori, zalantzarik gabe historiara sartuko litzatekeen esaldi batekin, Sar ezazu, bada, hatz hori ipurtzuloan eta ikusiko du... Errukarria, mundu honetara obeditzera etorri den oro, pentsatzen du Maria andreak, eta garbi zegoena berriz garbitzen du, zergatik jakin gabe bihotzeko malkoak begietara igotzen zaizkion bitartean, halabeharrak nahi izan zuen hau gertatzea bainugelako mirailaren aurrean, bere bilo ederrak ikusteak ere ez du Maria andrea kontsolatzen, une honetan.
|
|
2020
|
|
|
prozesua[?] Gure antolakuntza eredua, gure estrategia sindikala birpentsatu nahi ditugu genero berdintasuna bermatzeko eta estrategia feminista bat edukitzeko[?] Bi arrazoirengatik egin nahi dugu prozesu hau. Alde batetik, koherentzia ideologikoarengatik, hau da, guk borrokatzen dugun gizarte eredua feminista izatea nahi dugulako; bestetik, eraginkortasun ikuspegi batetik ere bai, gure afiliazioaren ia erdia emakumeak dira eta sindikatuak prekarietate egoeran dauden langileak lehenesteko erabakia hartu du eta prekarietate egoeran
|
batez
ere emakumeak daude[?] Diagnosia amaitua dago (kualitatiboa da). Hiru atalek osatzen dute:
|
|
|
Datu zehatzagoak edukiko genituzkeelako, eta ez dute nahi. Noski, ideia da prentsaurreko bat egitea, eta
|
batez
ere emakumeen egoera azaltzea, zenbat emakume bizi diren pobrezian eta prekarietatean. Eskatu genion zita bat Olanori apirilean, gero berriro maiatzean idatzi genion, eta lehengo egunean berriro idatzi genion, Gipuzkoa plazara joan ginen, parean jarri ginen atera zedin eskatuaz, eta hortik bi ordura deitu egin zuten eta hitzordua eman ziguten.
|
|
|
Aldiz, Bataz Besteko Denbora Sozialean (hemen erabili duguna) askoz gutxiago da, neurri hori kalkulatzeko asteko egun guztiak kontuan hartzen baitira (asteburuak barne), baita populazio osoa ere (langabezian daudenak, erretiratuak, ikasleak, etab.); horregatik, ikus daiteke gizarte moduan, bataz beste, lan ordainduari ez diogula hainbeste denbora eskaintzen eta, interesgarriena dena, etxeko eta zaintza lanen nahiko pareko dagoela. Gainera, 1998an eta 2013an etxeko eta zaintza lanek lan ordainduak baino pisu handiagoa hartzen dute Bataz Besteko Denbora Sozialean, eta horrek erakuts dezake nola krisi garaietan familiak (eta
|
batez
ere emakumeak) diren sistemaren azken koltxoia: handiagoa baita, denboran neurtuta, etxetik produzitzen diren ondasun eta zerbitzuak merkatutik produzitzen direnak baino.
|
|
|
Nola izan daiteke sendagile hori hindua, armeniarra edo nubiarra, hiru herrialdeak hain ezberdinak direnean?, galdetzen nion neure buruari. Ezin nuen ukatu, noski, gizona zirraragarria izango zenik, ezta sendagilearen eskuak miragarriak zirenik ere,
|
batez
ere emakumeari bularrak auskultatzerakoan berogailuaren gainean berotu eta pausatzen zizkionean, zertzelada hori hunkigarria iruditzen zitzaidan neuri ere, baina hortik aurrerako guztia asmatua edo irudikatua zela begitantzen zitzaidan, batez ere, eskuak bere bularrean pausatzen zituenean sendagileari arnasaren erritmoa nola aldatzen zitzaion kontatzen hasten zenean.... Ezin izaten nituen eraman asmakizun merke horiek eta ohetik altxatu eta ateko zirriztua itxi egin nuen.
|
|
2022
|
|
|
Hastapeneko urrats horien ostean oinarria ezarrita bazegoen ere, XXI. mendean garatu da
|
batez
ere emakumeen mugimendua, Abdullah Öcalanen espetxealdiaz gerora egindako hausnarketen bidetik. " Öcalanek berak dio:
|
|
|
5.000 pezetako igoera lineala izatea; lantegi barruan batzarrak egiteko eskubidea edukitzea; batzarrak langileen ordezkari gisa onartzea, eta ez sindikatu bertikala; eta kaleratzeak bertan behera uztea. " Baziren bestelako aldarrikapen batzuk ere, baina bigarren maila batean gelditu ziren,
|
batez
ere emakumeen eskubideekin lotutakoak: haurtzaindegi zerbitzua, hilerokoarekin baja hartzeko aukera izatea, ezkondutakoan lanean jarraitzeko aukera izatea...
|
|
|
Musikaren gainetik eragiten zuen zaratak eta motozerrarekin airean marrazten zituen joan etorri ikusgarriek (tresnak eskuetatik ihes egingo ziola ematen omen zuen) ikara eragin zieten
|
batez
ere emakumeei, askoren ustez horixe baitzen ekintzaren helburu nagusia, dantzan ari ziren neskei, une batzuk lehenago berari erdeinuz begiratu ziotenei, susto on bat ematea. Berak, ordea, broma txiki bat izan zela errepikatzen zuen, broma inuzente eta apal bat, tresna horrekin basoan zituen abilezien erakustaldi bat egin nahi izan zuela alegia.
|
|
|
Harritu antzean dio. Eduk aukera hori aztertu zuen,
|
batez
ere emakumearen profilean" planetaren etorkizunaz kezkatua nago" irakurri ondoan. Baztertu egin zuen, hondarrean.
|