|
2008
|
|
|
Hau da, batean, lehenengoan, batutik desberdintzeko helburuz sortua, bestea ingurune batean ekoizten den batua. Beste era
|
batera
esanda: Zuazoren, eskualdeko batua, k, erregiolekto, arekin lotura handiagoa du, nire ustez,, eskualdeko estandarra, rekin baino.
|
|
|
Herriak ikasi egin behar ditu hitz horiek: lehendik ezer erabiltzen ez bazuen hori esateko, ikas dezala aurrerantzean nola esan; eta, ordurarte beste era
|
batera
esan bazuen, ahaztu dezala hura eta arau egokien arabera moldaturiko berria ikas dezala.
|
|
|
Testu hauek sailkatzeko ardatz biak izan ditugu kontuan. Alde batetik, testuaren espezializazio maila edo, beste era
|
batera
esanda, ea testua espezialistarentzat, ikaslearentzat edo irakurle arruntarentzat idatzia dagoen. Bestetik, testu horien ezaugarriak izango ditugu gogoan, batez ere:
|
|
|
kontua dugu lan horri nola heldu. Beste era
|
batera
esanda, hitzek dituzten edo izan ditzaketen lerratze semantikoez gain edo jatortasun etimologikoaz aparte, nazioartekotasuna edo paradigmak osatzeko oinarri izatea irizpide sendoak izango dira maileguak erabakitzeko orduan.
|
|
|
Beste espezialitate arlo batzuk ez bezala (haien garrantzia ukatu gabe) osasungintzak egunero eta astero betetzen ditu orrialdeak egunkari eta astekarietan eta hainbatetan sortzen ditu hiztegi katramilak esatari, idazle eta itzultzaileen lanetan. Beste era
|
batera
esanda, arlo honetan zail gertatzen da espezialitateko arloaren eta orokorraren arteko bereizketa zehatza egitea: ikerketa nahiz goi mailako jakintzaren emaitza, alde batetik, eta erreferente hartaz hiztun arruntak irakurtzen eta idazten duena, bestetik.
|
|
|
Kortazarrek nahi duen bezala? Europako haustura, tradizioaren edo, beste modu
|
batera
esanez, poesia modernoaren euskal bertsioa, Lauaxeta eta Lizardi direlako baieztapena.? (189.or.
|
|
|
esan nahi du horrelakoetan, ez, pagoak dauden lekua?. Beste era
|
batera
esanik, erator penezko aniztasun eta multzo atzizki hutsa da di, goiko adibide horietan guztietan. Lehenik eta behin eratorpenezko aniztasun eta multzo atzizki dela esan ohi da, horregatik, di> atzizkia.
|
|
|
Goiko adibidearekin konparatuz, di1> atzizkiaren pare parekoa da, semantikari dagokionez, alde1 Beste era
|
batera
esanik, Ak determinaturiko multzoa> adierazten du alde1> morfemak. Azalpen saio teorikoei dagokienez, atzizkiaren jatorrizko adiera alde1> hori dela esan izan da inoiz105 Laster ikusiko dugunez, alde1> adiera nahiko ugaria da A alde> hitzaren enborra biziduna denean (gizalde, > jendalde, > haurralde, > urdalde, > artalde, > ahuntzalde?).
|
|
|
Goiko adibidearekin konparatuz, gauza bat dago argi: di2> atzizkiaren pare parekoa dela alde2 Beste ere
|
batera
esanik, A multzoak> determinaturiko lekua> adierazten du alde2> atzizkiak. Atzizki hori ere ugaria da, aniztasun edo multzo adierako hitz eratorrietan.
|
|
|
Bilboko institutuan euskara katedra hartzeko lehiatu zirenen artean, kezka hori zabaldurik egongo zen baina une hartan behintzat, prestakuntzan desberdintasuna nabarmena zen. Goi mailako eta herri mailako kulturaren bereizketa egiten zen, berezitua eta orokorra beste era
|
batera
esanez. Eta jakina, E. S. Dodgson-ek eta M. Unamunok Azkuek egiten zuena euskararen asmakuntza berria, azkuencea zela salatu zutenean, bere erantzuna argia izan zen:
|
|
2010
|
|
|
Adibide horietan guztietan, bestalde, ez dira bakarrik besteen hitzak ekartzen, ekartzen dira, baita, beste iritzi edo abiaburu batzuk ere. Beste modu
|
batera
esanda: bi enuntziatzaileen arteko aldentzea markatzen du esatariak, distantzia.
|
|
|
Aipuaren inguruan egiten den iruzkina, jakina, adierazlearen gainekoa da, inolaz ere edukiaren gainekoa. Horregatik, iruzkinean aipuan esandakoa ber esaten da, baina beste era
|
batera
esaten da, nahiz eta ez den gauza berririk esaten. Iruzkina da idazlearen estilo pertsonalaren agerlekua, aipuak ekartzean ezin baitu ezarrita dauden moduetatik kanpo ibili.
|
|
2012
|
|
|
Objektuak objektiboki deskribatu edo interpretatzeko ezintasunak, beraz, kolokan jarriko du halaber egiaren eta gezurraren arteko bereizketa, edo beste modu
|
batera
esanda, errealitatearen eta fikzioaren arteko muga. Errealitaterik ez dagoela onartuko dute, esate baterako, idazle postmodernoek, eta dena fikzioa dela, Sarrionandiak ere behin baino gehiagotan gogorarazi digunez:
|
|
|
Dena den, jarduera hori paradoxiko samarra da; izan ere, itzulpenak jatorrizko testua iraunarazten duen arren, aldi berean haren originaltasuna ezabatzen du. Edo, beste modu
|
batera
esanda, itzulpenak jatorrizkoaren heriotza iragartzen du, Paul de Man estatubatuar dekonstrukzionistak Benjaminen artikulu berari erreferentzia eginez aldarrikatzen duen bezala. De Manek jatorrizkoaren heriotzaren ondorengo bizitza bezala ulertzen du itzulpena, Benjaminek proposatutako? Überleben?
|
|
|
Hitzaurre honetan garatzen den bigarren ideia nagusia, lehenengoarekin lotua noski, itzulpenaren eta sorkuntzaren arteko mugaren lausotasunarena da. Itzulpengintzaren diskurtso modernoan sorkuntza originala lehen mailako jarduera sakratutzat jotzen bazen eta, itzulpena, berriz, erreprodukzio teknika sekundariotzat, Sarrionandiak maila berean jarriko ditu sorkuntza eta itzulpena, edota, beste era
|
batera
esanda, irakurketa, idazketa eta itzulpena: –Poemagintza translazioa dela esan dugu, eta izkiriatzea translazioa dela, irakurtzea bezala.
|
|
|
Sarrionandiak ere adierazpen forma ludikoagoak bilatzen ditu bere itzulpenen artean sasi itzulpenak eta ustezko autore eta itzultzaileak tartekatzen dituenean. Autoretzaren erantzukizuna saihestuz eta hainbat autoreren hitzak bereganatuz, moldatuz eta nahastuz, jarraipena ematen dio literatura den jolas interaktibo eta biziari, eta autore bakar bati egotz ezin zaizkion testuak sortzen ditu, inorenak ez direnak, edo, beste modu
|
batera
esanda, denenak direnak.
|
|
|
zentzurik, interpretazio pertsonalak baizik. Era berean, ez dago jatorrizkorik, testu oro baita beste testuren baten itzulpen; dena da kopia, edo, beste modu
|
batera
esanda, dena da original.
|
|
2019
|
|
|
Arabak, duela 3040 urte, ez zeuzkan, objektiboki, Nafarroak baino baldintza hobeak euskararen normalizazioari begira baikorra izateko. Beste modu
|
batera
esanda: Arabako euskaltzaleak ez ziren Nafarroakoak baino gehiago; ez zeuden hobeto antolatuta; ez zegoen testuinguru politiko edo soziolinguistiko egokiagoa.
|
|
2021
|
|
|
Birformulatzaile batzuk, salbuespenak salbuespen, ez dira konbinatzen (e) la menderagailuarekin: bestela esanda, beste era
|
batera
esanda, beste modu batera esanda, beste hitzetan esanda... Beste birformulatzaile batzuk (e) la menderagailuarekin agertzen dira batzuetan, baina sarriagotan erabiltzen dira gabe:
|
|
|
Birformulatzaile batzuk, salbuespenak salbuespen, ez dira konbinatzen (e) la menderagailuarekin: bestela esanda, beste era batera esanda, beste modu
|
batera
esanda, beste hitzetan esanda... Beste birformulatzaile batzuk (e) la menderagailuarekin agertzen dira batzuetan, baina sarriagotan erabiltzen dira gabe:
|
|
|
43.7.6f Gainerako birformulatzaile esplikatiboei dagokienez (beste era
|
batera
esanda, beste modu batera esanda, bestela esanda, beste hitz batzuetan/ batzuekin (esanda)), azpimarratzekoa da, alde batetik, gutxitan erabiltzen direla birformulazio partzialetan, eta, bestetik, halakoetan gehien gehienetan atal birformulatzailearen hasieran kokatuta ageri direla: Pailazoa ez den pailazoa, beraz, edo, bestela esanda," normalitatearen zirkuko pailazoa", umeen aurrean normaltasuna, heldutasuna edo zuzentasuna ordezkatzen baititu:
|
|
|
43.7.6f Gainerako birformulatzaile esplikatiboei dagokienez (beste era batera esanda, beste modu
|
batera
esanda, bestela esanda, beste hitz batzuetan/ batzuekin (esanda)), azpimarratzekoa da, alde batetik, gutxitan erabiltzen direla birformulazio partzialetan, eta, bestetik, halakoetan gehien gehienetan atal birformulatzailearen hasieran kokatuta ageri direla: Pailazoa ez den pailazoa, beraz, edo, bestela esanda," normalitatearen zirkuko pailazoa", umeen aurrean normaltasuna, heldutasuna edo zuzentasuna ordezkatzen baititu:
|
|
|
Era berean, ez da anbiguotasunik sortzen eskuarki esan aditzaz osatutako birformulatzaileak (bestela esanda, beste era
|
batera
esanda, beste modu batera esanda, beste hitzetan esanda...) koma pareaz ematen badira. Izan ere, halakoak ere atal birformulatzailearen hasieran jartzen dira gehienetan birformulazio partzialetan:
|
|
|
Era berean, ez da anbiguotasunik sortzen eskuarki esan aditzaz osatutako birformulatzaileak (bestela esanda, beste era batera esanda, beste modu
|
batera
esanda, beste hitzetan esanda...) koma pareaz ematen badira. Izan ere, halakoak ere atal birformulatzailearen hasieran jartzen dira gehienetan birformulazio partzialetan:
|
|
|
43.7.8b Beste alde batetik, enuntziazioari loturiko esapide birformulatzaileak ditugu, esan aditzaren bidez gauzatuak: erran nahi baita, bestela esanda, beste era
|
batera
esanda, beste modu batera esanda, beste hitz batzuetan/ batzuekin (esanda), beste hitzetan/ hitzez (esanda). Haien artean ere, noski, badira desberdintasun nabarmen batzuk (lexikalizazio maila, sintaxia, kokagunea...), baina guztiak bat datoz gauza batean:
|
|
|
43.7.8b Beste alde batetik, enuntziazioari loturiko esapide birformulatzaileak ditugu, esan aditzaren bidez gauzatuak: erran nahi baita, bestela esanda, beste era batera esanda, beste modu
|
batera
esanda, beste hitz batzuetan/ batzuekin (esanda), beste hitzetan/ hitzez (esanda). Haien artean ere, noski, badira desberdintasun nabarmen batzuk (lexikalizazio maila, sintaxia, kokagunea...), baina guztiak bat datoz gauza batean:
|
|
|
Gainerako birformulatzaile esplikatiboek (bestela esanda, beste era
|
batera
esanda...) berriagoak dirudite, eta maizago azaltzen dira hizkera zainduan lagunartekoan baino; hizkera zainduari eta azalpenezko testuei lotuta daudenez, ahozko hizkuntzan agertzekotan erregistro edo testu mota horietan agertuko dira batik bat.
|
|
|
diskurtso markatzailearen bidez aurretik esandakoa (birformulakizunean esandakoa) berraztertzen da eta hausnarketa edo azterketa horri bidea ematen zaio atal birformulatzailean, azken hori behin betikotzat hartuz. Beste era
|
batera
esanda, diskurtso markatzailearen bidez diskurtsoan lehenago —birformulakizunean— adierazitakora itzultzen da esataria, baina ez bertatik funtsezkoena ateratzeko, baizik eta birformulakizunean adierazitako hori beste ikuspuntu berri batetik aurkezteko atal birformulatzailean.
|
|
|
Haren zeregina ez da aurreko enuntziatua parafrasi baten bidez beste era
|
batera
esatea, baizik eta auzipean jartzea lehen atalean aurkeztu diren ideien pisu edo garrantzia. Eta urruntze prozesu hori bi modutara gertatu ohi da, batez ere (Garcés 2008:
|
|
|
Birformulatzaileak a) Esplikatiboak alegia bestela esanda beste era
|
batera
esanda... beste modu batera esanda... beste hitz batzuetan (esanda)... beste hitzetan (esanda) erran nahi baita... hau da b) Zehaztaileak hurrenez hurren zehatz esanda/ esateko... zehatz mehatz zehatzago esanda/ esateko... zehazkiago... c) Laburbiltzaileak c1) Laburbiltzaile hutsak labur esanda/ esateko... laburbilduz, laburbilduta... hitz batean/ batez hitz batean esateko hitz ...
|
|
|
Birformulatzaileak a) Esplikatiboak alegia bestela esanda beste era batera esanda... beste modu
|
batera
esanda... beste hitz batzuetan (esanda)... beste hitzetan (esanda) erran nahi baita... hau da b) Zehaztaileak hurrenez hurren zehatz esanda/ esateko... zehatz mehatz zehatzago esanda/ esateko... zehazkiago... c) Laburbiltzaileak c1) Laburbiltzaile hutsak labur esanda/ esateko... laburbilduz, laburbilduta... hitz batean/ batez hitz batean esateko hitz bitan esateko hitz gutxitan....
|
|
|
– beste era
|
batera
esanda (beste era batera esateko...)
|
|
|
– beste era batera esanda (beste era
|
batera
esateko...)
|
|
|
– beste modu
|
batera
esanda (beste modu batean esanda/ esateko)
|
|
|
Adibide horietan ikusten denez, bestela DMa perpaus oso baten laburduratzat har genezake: " bestela gertatuko balitz"," eguzkirik ez bada"," hamarrak ondoren joaten badira", etab. Beste modu
|
batera
esanda: " aurreko perpausak esaten duena betetzen ez bada" esapidearen laburdura litzateke, alegia.
|
|
|
Beraz, mugakizunaren esanahia zabalagoa da, eta esanahi horrek hartzen du bere barruan mugatzailearena ere. Beste modu
|
batera
esanda, mugakizuna genus proximus eta mugatzailea differentia specifica izan ohi dira; hau da, ‘espezie genero’ erlazioa dago bi osagaien artean. Horrek bereizten ditu gorago ikusi ditugun atributu egiturako elkartuetatik (§ 7.1.3c); ‘artziprestea pintorea da’ edo ‘osaba bertsolaria da’ gisa ulertzen ditugun artzipreste pintore eta osaba bertsolari elkartuetan, kalifikatu egiten du bigarren osagaiak lehena.
|
|
|
Emankortasunari dagokionez, Hitz Elkarketa/ 3 lanean esaten den bezala, adibideek zerrenda dagoeneko osatua eratzen dutela dirudi; aspalditxoan ez da berririk sortu. Beste modu
|
batera
esanda, egitura hauek ez dira gaur emankorrak. Predikatu konplexuei eskainitako atalean aztertzen ditugu xehekiago [izena+ izan] egiturak (§ 23.2.1.3.4).
|
|
|
Oinarriak postposizio sintagma izateak argi adierazten du ez dela beti erraza kategoria lexikal/ kategoria funtzional bereizketa. Edo, beste modu
|
batera
esanda, ez direla beti kategoria lexikoak eratorpenaren oinarri direnak (§ 3.1j, § 11.4).
|
|
|
Horrela, aparteko lematzat jotzen dira, esaterako, honelakoak: beste era
|
batera
esanda beste modu batera esanda azken batean azken buruan hala ere hala eta guztiz ere zehatzago esanda zehazkiago
|
|
|
Horrela, aparteko lematzat jotzen dira, esaterako, honelakoak: beste era batera esanda beste modu
|
batera
esanda azken batean azken buruan hala ere hala eta guztiz ere zehatzago esanda zehazkiago
|
|
|
Bigarren adibidean, aldiz, bi dira eta bi horien arteko erabateko antza, berdintasuna predikatzen dugu. Bigarren perpaus hau beste modu
|
batera
esan nahi bagenu, honela egin genezake: Zure alabaren soinekoa, nire alabarena bezalakoa da.
|
|
|
20) esaten den bezala, adibideek zerrenda dagoeneko osatua eratzen dutela dirudi; aspalditxoan ez da berririk sortu. Beste modu
|
batera
esanda, egitura hauek ez dira gaur emankorrak.
|
|
|
Horrela, lotsatu da baldin badiogu, norbait lotsatu dela ari gara esaten; aldiz, eskuratu du esaten badugu, norbaitek zerbait eskuratu duela ari gara adierazten; azkenik, eman dio esanez gero, norbaitek zerbait beste norbaiti eman diola ari gara adierazten. Beste modu
|
batera
esateko, aditz bakoitzak sare semantiko bat eratzen du, eta sare semantiko horrekin batera gauzatzen da sintaxian. Ezinbestekoa da norbait lotsatzea, norbaitek zerbait eskuratzea, edo norbaitek beste norbaiti zerbait ematea, lotsatu, eskuratu edo eman aditzen esanahiaz jabetu nahi baldin badugu.
|
|
|
Hala ere, esan dugu predikatu gobernatzaile gehienek badutela joera aski nabarmena, beren semantika dela eta, osagarriaren denbora interpretazio jakin bat behartzeko edo iradokitzeko. Beste modu
|
batera
esanda, osagarrian adierazten den denbora ez da absolutua, perpaus nagusiarekiko erlatiboa baizik. Alegia, osagarriak adierazten duen egoera perpaus nagusiak adierazten duenaren aurretiko, aldiberekoa edo ondokoa izango da.
|
|
|
Etxepare); Ez baitzitzaidan axola [bere ondoko hotelean ostatu hartzearen arrazoi benetakoa] asmatzea ere (Saizarbitoria). Beste modu
|
batera
esanda, tzea, tzeak edo tzeari egiturazko kasuek aditzarekiko betetzen duten rol semantiko bera betetzen dute tzearen perpausek izenarekiko: tzeak ematen didan kezka> tzearen kezka, tzeak ematen didan lotsa> tzearen lotsa; tzea behar dut> tzearen beharra; tzeari diodan beldurra> tzearen beldurra.
|
|
|
emendio hori egiten dugunean enfasi berezia emateko perpausari. Beste era
|
batera
esanda, ere daraman egitura batek bi esanahi izan ditzake, egoera bakoitzaren arabera interpreta daitezkeenak: emendio hutsa egiten dugu, edo interpretazio enfatikoa ematen dugu.
|
|
|
Nik ez dakit nor zaitudan, edota, baldin badakit, zeharbidez dakit (Mitxelena); Euskara, uste denez, irla berezia da, edota zehatzago esan, genetikaz berezia (Mitxelena); Hilabete osoa jateke pasatzea, edo ta, jatekotan, eskuera daukaten hartatik jatea (Berrondo). Edo, nahiko antzekoa, lehen juntagaia beste modu
|
batera
esateko, hura azaltzeko: Haritzak zozpela beretarikoa omen, edota, beste nolarebait esan, ezpalak bere egurra dirudi ta egurrak bere ezkurra, edo,[...], nolako zura, halako ezpala (Zaitegi).
|
|
|
galderarekin ere. Beste modu
|
batera
esateko: eztabada eta beroriketa erregistroek ez dute solaskidearen aldetik aparteko hizkera aldaerarik eskatzen.
|
|
|
Zerbaitekin/ norbaitekin
|
batera
diogunean, aldi berean gertatutako bi kontu elkartzen ditugu. Hau esatearekin batera agertu zen haurra esanez gero, adibidez, batera postposizioak soziatiboa du osagarri eta aldibereko bi gertaera aipatzen dira:
|
|
|
Baina hiztunak ez du bereizketa hori egin, eta hiri hartako monumentu guztiak jotzen ditu harrigarritzat. Edo, beste modu
|
batera
esanik, harrigarriak diren zerak bakarrik jotzen ditu monumentutzat. Gauza bertsua gertatzen da hortz zuriak, haitz gogorrak, gau ilunak, ezpain gorriak edo belai berdea diogunean, adibidez.
|
|
|
kasuren batean). Beste modu
|
batera
esanda bada goiko adibideetan zer osagai hori hautatzen duen elementuren bat: gehienetan aditza (esan, uste izan, nahi izan, eskatu, espero, ikusi).
|
|
2023
|
|
|
Dena dela, hizkuntzaren lanketan zehaztasun handia behar da, sekuentzian zenbat eta zehaztasun gehiagorekin jaso, orduan eta neurgarriagoak baitira hobekuntzak. ...ehien, ordea, hizkuntzaren moduluan ikusten da, sekuentzian hizkuntza baliabideak zehazteko zailtasuna dagoelako; zer hizkuntza baliabide irakatsi ongi josi behar delako testugintzarekin (aurreko moduluarekin, diskurtsoaren testuratze mekanismoak bideratzeko zer hizkuntz baliabide behar diren), eta azkenik, atal honetan nabarmena delako ikasle bakoitzaren hizkuntz baliabideen pisua edo, beste modu
|
batera
esateko, ikaslearen hizkuntza maila.
|