|
2001
|
|
|
Alderdi horretatik begiraturik, hizkuntza txiki
|
bateko
idazle batek sorkuntzarako aukera zabalagoa du tradizio handi baina eginegi bateko idazle batek baino.Nekea ere bai, egia da, baina sorkuntzaren pozak nekearen zamak arintzen dituaskotan.
|
|
|
Alderdi horretatik begiraturik, hizkuntza txiki bateko idazle batek sorkuntzarako aukera zabalagoa du tradizio handi baina eginegi
|
bateko
idazle batek baino.Nekea ere bai, egia da, baina sorkuntzaren pozak nekearen zamak arintzen dituaskotan.
|
|
2004
|
|
|
Zergatik, ordea? Antzekorik gertatuko ote litzaioke bere buruaren jabe den nazio
|
bateko
idazleari. Erran nahi baita, ea zalantzan jarriko ote lukeen baten batek halakoaren zer nolakoa?
|
|
2006
|
|
|
Beharbada bidaia rektikineoanjada, baina, tira, botako dut: ez gara herri, nazio
|
bateko
idazleak, hizkuntzabatekoak baizik. Euskal idazleak baino areago, euskarazko idazleak.
|
|
|
Bien bitartean, bertsolari (Basarri), poeta (Lizardi) eta garai
|
bateko
idazleen (Axular) bazka gozoetan ageri ez ziren gogoeta laiko, pentsamendu filosofiko eta zientziek izaki berri miragarriak aurkezten zizkieten. Euskaraz, artean, hitzaren izendapena falta zitzaien izaki berriak, hain zuzen.
|
|
2009
|
|
|
Gure lanbidearen zerga bat da neurosi linguistikoa bizitzea ere. Baina hizkuntza hegemoniko
|
bateko
idazleak bizi duen neurosi linguistikoa oso arina da gurearekin konparatuta. Nirea bezalako hizkuntzetan idazten dugunok nekez ken ditzakegu gainetik gure hizkuntzaren egoera berezkoa eta hizkuntzaren testuingurua.
|
|
|
Euskaraz idazten hasi nintzenean bezain garbi daukat, berrogei urte pasatu eta gero ere, zein zirkunstantziatan naizen idazle: literatur sorkuntza batere axola ez dion herri
|
bateko
idazlea naiz, eta, gainera, bertan egiten diren hizkuntzetatik prestigio literario eta sozial gutxien duen hizkuntzan ari naiz.
|
|
2010
|
|
|
Eta inork ezin du beti asmatu mundua, bere zabalean, hartzen denean jokalekutzat. Beste garai
|
bateko
idazle paradigmaren azken adibidea izan da, idazle modernoarena, hala esan nahi bada. Paradigma horren arabera, idazlea boterearekin kritikoa da, baina sistemaren mugak gainditu gabe.
|
|
2011
|
|
|
Atharratze izaten ahal da toki on bat idatzitakoak berrirakurri eta ipuin bilduma hori prestatzen hasteko; izen itxurazkoa du, eta bada bertan, Lisboako Hotel Bragança ez izan arren, garai
|
bateko
idazleei gustatu ohi zitzaien moduko hotela, antzinakoa; deskuidatuz gero, aurki egongo zen zutik hemeretzigarren mendearen buruan dagoeneko, eta piztia xelebre askori abegi egina, gainera: ehiztariak, uso pasea delarik; arrantzaleak, amuarrainetan Uhaitzan, ez dakit nola baina franko omen dira oraino, euskara galtzen bada ere, amuarrainik geratuko ahal da sikiera, biharko askaziei nor garen, edo izan ginen, azaltzeko?; eta eskopetarik ezean lumaz tiro egin eta amua botatzen duten idazle bakartiak, besteak beste.
|
|
2012
|
|
|
Bruce Schneier, segurtasun informatikoko eta blog
|
bateko
idazle emankor handiena, segurtasunezko sentipena duen mundu batean bizi garela dio, eta ez dela beti benetakoa. Hondamendi naturalen aurrean babestuta sentitzen gara, baina ez ditugu kontuan hartzen eguneroko arriskuak, hala nola mugikorren bidezko komunikazioena:
|
|
2013
|
|
|
Baina bada egia bat: garai
|
bateko
idazle guztiek miresmenez aipatzen dute Ugarte.
|
|
2014
|
|
|
« Umble escoulan dóu grand Oumèro». Aparteko lan horri esker jaso zuen nazioartean sona, eta 1904an Nobel saria, Jose Echegaray idazle espainiarrarekin batera. Mistralen kasuan, gainera, hizkuntza minorizatu
|
bateko
idazle batek halako sari bat lortzen zuen lehenengo aldia zen, eta bakarra, 1978a arte. Diotenez, saria ez jasotzeko zorian izan zen, Mistralen lanaren suedierazko itzulpen kaskarra tarteko.
|
|
2015
|
|
|
Borgesek uste dut esan zuela, idazle eskuindar intelijente hark: idazle ideologikoak atsegin ez dituela dioenak, sakonean, ideologia jakin
|
bateko
idazleak gaitzetsi nahi ditu soil soilik.
|
|
2016
|
|
|
Desagertzeko arriskuan dagoen espezieren
|
bateko
idazlea da Koldo Izagirre Urreaga (Pasaia, 1953), alderantzira idazten dutenen kide. " Euskararen sintaxia ere halakoxea da, eta hura zuzendu nahian nabil", dio.
|
|
|
Errebelatu zitzaizkidan aginduen kutsua zaharra zela, zaharrunoegia agian, korritzen duten denboretarako: beste garai
|
bateko
idazle batentzako betebeharrak diruditela, egungoentzako baino; gehiago zegozkiola idazle moderno bati, postmoderno edo garaikide bati baino. Eta nire ametsak gogoa irakurri izan balit bezala, guztiz logikoa litzatekeena, ondo pentsatuz gero?
|
|
2017
|
|
|
Bai, nik uste dut bertso txapelketa nagusia dela euskal idazle onenek, edo herrialde
|
bateko
idazle onenek, literaturzaletasuna sustatzeko egingo dugu lau urtean behin herrialde honetako idazle onenen lehiaketa bat, goiz batean, ipuin onena nork idatzi. Eta horrek konbokatuko balitu milioika pertsona lehiaketa hori jarraitzera.
|
|
|
Lotkaren formulazioa, noski, ez da lege bat, azterketa estatistiko bat baino, eta erabilera handia du bibliometrian. Haren arabera, besteak beste, aldizkari edo zientzia arlo jakin
|
bateko
idazleak hiru multzotan banatzen dira. Multzorik handienak lan bakarra kaleratu duten ekoizle txikiak biltzen ditu.
|
|
2018
|
|
|
Zer helbururekin? Iruditzen zait niri garai
|
bateko
idazle eta intelektual euskaldunek, 1936ko gerra aurrekoek eta, beren lanaren inguruko bi helburu nagusi izan zituztela: ez bakarrik ohikoa, pragmatikoa, «fisikoa»; ez bakarrik irakurleak biltzekoa, haiengan era bateko edo besteko eragina lortu nahian. Kirikiñoren eta Lizardiren artikuluak etortzen zaizkit burura, Salbatore Mitxelenaren poemak, Tormes, ko itsu-mutila bezalako liburu erraz eta atseginen itzulpenak?, baizik eta, batez ere, bigarren bat, ez hain ohikoa, ez hain pragmatikoa, «metafisikoa», hots, euskara kultura hizkuntza eder bat izan zitekeela frogatzekoa.
|
|
|
Ostiralean, Gabriel Arestik bizi izan zituen garaiak gogoratu nahi dira Bilboko Plaza Barrian; batez ere, 60 eta 70 hamarkadak, erabakigarriak izan baitziren euskalgintzan. Gazte belaunaldi batek hartu zien lekukoa garai
|
bateko
idazle eta kulturgileei; inguruabar horretan sortu ziren, besteak beste, gau eskolak, ikastolen mugimendua, Anaitasuna aldizkaria, Lur argitaletxea, Ez Dok Amairu, Gaur, Emen, Orain eta Danok taldeak... Sasoi horretan antolatu zen, baita, Euskaltzaindiaren 1968ko Arantzazuko biltzarra, 1964an Baionan egin zenaren segida historikoa.
|
|
|
Demagun ehun urte barru. Hizkuntza gutxitu
|
bateko
idazle, EIZIE, Donostia.
|
|
|
Euskal poesia erdal hirian kokatu zuelako ere izan zen berritzailea. Bere burua euskalduntzeari ekin zion Arestik hamabi urte zituela eta horrela frogatu zuen gerora “hizkuntza
|
bateko
idazle jatorra ez dela hizkuntza ‘era naturalean ikasita’ darabilena, baina bai ‘era naturalean ariko balitz bezala’ erabiltzeko nahikoa ofiziale on dena”, Koldo Izagirrek Harri eta herri ren 2000ko argitalpeneko hitzaurrean dioen legez.
|
|
2019
|
|
|
Esan duzuna oso argi ikusten da, esaterako literaturan sasoi
|
bateko
idazle bat ikusten denean Dagny, interesaturik.
|
|
|
araua dute hizkerak ez diezaiola inolako enbarazurik egin tramari. Pentsa liteke Camus beste maila
|
bateko
idazlea dela tratatzen dituen gaiengatik eta daukan idazle sonarengatik, baina Camusen nobelek ere zuzen zuzen jotzen dute adimenera eta bihotzera, ez dago filigranarik haietan, ikuspuntuaren neutraltasuna gordetzen dute. Gure itzulpengintzan halako testuen aldeko apustu aurreiritzirik gabeago batek kalte gutxi, baina ez itzulerrazak direlako Leysek dioen moduan, irakurterrazak direlako baizik, zeren Simon Leysek berak dioena gertatzen baita:
|
|
|
Elebidun izateak, nire belaunaldia erdaretan eskolatua izanak, gure irakurketen parte dezentea beste hizkuntzetan egiteak ia atsedenik gabeko itzultzaile automatiko bihurtzen gaitu; hizkuntza batetik bestera gabiltza etengabe... Ez dugu ama hizkuntza guztiz nagusi duen lurralde
|
bateko
idazle elebakarraren sosegurik. Horrek, ordea, badu alde onik, eta alde on gehienek zer ikusi handia dute alerta egotearekin.
|
|
|
Baina euskaraz ari garen profesionalok gure eremuko erdaretan ari direnek baino motxila astunagoa daramagu hasiera hasieratik. Ez naiz irakurle kopuru potentzialengatik ari, hizkuntza txiki
|
bateko
idazle bat irits daiteke-eta, askoz ere ahalegin handiagoa eginda baldin bada ere, eremu zabalenetara; halaber, maisu-lan bat ere itzul daiteke, askoz ere ahalegin handiagoa eginda bada ere, eremu urrutienetik etxera. Ez naiz ari merkatuaz, ezta halako literaturaren alboko kontuek berekin dakartzaten egoera desberdinez ere.
|
|
|
Euskaraz idazten hasi nintzenean bezain garbi daukat berrogeita hamar urte gero ere zein zirkunstantziatan naizen idazle: sorkuntza literarioak axola eskasa dion herri
|
bateko
idazlea naiz, eta, gainera, bertan egiten diren hizkuntzetatik prestigio erreal gutxien eta simulakro gehien duen hizkun  tzan ari naiz.
|
|
2020
|
|
|
168 Oroitu Estepan Urkiaga" Lauaxeta" ren bertsoen aurrekaria: " Dana emon biar yako matte dan askatasunari" Mendigoxaliarena (1935) olerkian. azpiratua den herri
|
bateko
idazlea eta bere irakurleak" aliatzen" ditu. Bitartekaritza zereginean, idazlea" erresistentzian" sartzen da.
|
|
|
Hizkuntzen arteko ukipen egoeran dagoen literatura minorizatu
|
bateko
idazleak gara euskal idazleok, eta sortzen duguna, M. Foucaultek esango lukeen modura, menperatutako ezaguerak dira.
|
|
2023
|
|
|
Hizkuntza plangintza (language planning) terminoa Haugen hizkuntzalariak erabili zuen lehen aldiz 1959an. Hasieran hiztun komunitate heterogeneo
|
bateko
idazle eta hiztunentzako ortografia, gramatika eta hiztegia arautzea gisa definitu bazuen ere, gerora lan horiek plangintzaren emaitza zirela esan zuen, ez hizkuntza plangintza bere osotasunean (Cooper 1990, 30). Haugenen lanaren ondoren beste hainbat definizio proposatu dira, eta horiek aztertuta Cooperrek hizkuntza plangintza helburu anitz eta baliabide anitz barnebiltzen dituen arloa dela esan zuen (Cooper 1990, 29).
|