|
2001
|
|
|
Beste modu batera esanda, hizkuntza
|
bateko
hiztunek, hizkuntza horren aldeko jarrera izan arren, hizkuntza hori erabiltzeari uztea erabaki dezakete.
|
|
2002
|
|
|
Hizkuntza
|
bateko
hiztunek garatutako testu generoetan islatzen dira bi ezaugarri horiek: batetik, ezaugarri testualak eta linguistikoak, eta, bestetik, hiztunekgaratutako askotariko erabilera sozialak.
|
|
|
E rrealitate gordin horrek ez ote digu irakasten hizkuntza
|
bateko
hiztuna izatea hizkuntz eduki batzuk barneratzea baino askoz gehiago dela. Izan ere, hizkuntza bat ikastea gizabanakoaren mailako gertakizuna bada, hizkuntza horren hiztun osoa izateak izaera soziala du:
|
|
2004
|
|
|
bat, bi edo nahi direnak. Nolanahi ere, bigarren hizkuntza hori, nazio zapalkuntza dagoenean, ez da beste herri
|
bateko
hiztunekin trukean jarduteko mintzabidea izaten, etxekoa ordezkatzeko eta hondatzeko baizik.
|
|
|
Zer gabiltza ordea gu bazterrak harrotzen euskal gazteen mintzamen gaia ahotan hartuta? Mintzamen kamutsaren ezaugarri horiek guztiak ez ote genituzke beste hizkuntza
|
bateko
hiztun gazte askorengan aurkituko. Espainieraz, esaterako, urrutira joan gabe, Mariano Ferrerren behinolako balorazio kritiko hau ez baita euskara gogoan hartuta egindakoa, hizkuntza menderatzaileko hiztun gazteak zituen mintzagai irrati esatariak:
|
|
2005
|
|
|
Euskara erabat normalizaturik ez egoteak posible egiten du irakaskuntzaren esparru guztietan eta baita testugileen artean ere mota hauetako guztietako hiztunak egotea. Honelako euskaldunek etengabeko hobekuntza behar dute baina dituzten hutsune asko eta asko ezin har daitezke euskara tekniko zientifiko aren ajetzat, artikulu zientifiko bat ingelesez idazten duen beste hizkuntza
|
bateko
hiztunak egiten dituen akatsak ingeles zientifikoaren hutsunetzat hartzen ez diren bezala. Lan honetan aztertu nahi ditugunak dira hizkuntz ahal men oneko hiztunek dituzten joera hedatuak, benetan hizkuntza bide batetik aldarazten dutenak.
|
|
2008
|
|
|
Lurralde jakin batean (hiri nahiz eskualde batean) H1 hiztunek duten banaketa oso lotuta dago hiztun taldearen barruko gizarte sarearen indarrarekin eta, beraz, esparru pribatu eta publikoetan H1 hizkuntzak duen erabilera maiztasunarekin (Landry eta Allard, 1994a, 1992a). Zenbat eta handiagoa izan hizkuntza jakin
|
bateko
hiztunen proportzioa eskualde jakin batean, orduan eta sendoagoak izango dira harreman linguistikoen sareak eta orduan eta aukera gehiago izango ditu gutxiengoaren hizkuntzak talde barruko komunikazioetan erabilia izateko egoera pribatu eta erdi publikoetan. Gutxiengoaren hizkuntzaren bat erabiltzen duten taldeek, kide dezente eta sare sendoa baldin badituzte eskualde jakin batean, beren hizkuntza esparru publikoetan erabiltzeko modua izan dezakete, esaterako, dendetan edota negozioetan, eta litekeena da gobernuaren zerbitzu batzuk gutxiengoaren hizkuntza horretan ematea ere lortzea (Bourhis, 1979).
|
|
|
Malin bizi den tribu
|
bateko
hiztunentzat Tere hitzak karma esan nahi du. Horregatik norbaitek edo zerbaitek Tere ona edo txarra izan dezake.
|
|
2009
|
|
|
Une eta leku jakin batean gauzak nola dauden azaltzen duen informazioa jasotzen du azterbide honek, bere lau gelaxkatan (1A, 1B, 1C eta 1D): 1A gelaxkak leku eta une jakin bateko erabilera kontuak bilduko ditu, 1B gelaxkak une eta leku jakin
|
bateko
hiztunen gaitasun kontuak, 1C gelaxkak hiztun horien hizkeraren ezaugarriak (konkretuago, hortik eratortzen diren ondorio soziohistorikoak) eta 1D gelaxkak une eta leku horretan indarrean dauden hizkuntzei eta hiztunei buruzko iritziak, jarrerak eta jokabideak. Horrela, adibidez, 1A eta batez ere 1D gelaxketan sailkatuko genuke Doctor Camino-ren aipu hau:
|
|
|
Eskualdean fabrikak, merkataritzaeremuak... eraikitzen direnean, jarduera ekonomikoari eusten dioten harreman sareak beti beste hizkuntza batez baliatzen dira komunikatzeko. Jakina, euskaldunek arrakasta eta estatus jasoa izan dezakete beren lanbidean, baina beste hizkuntza
|
bateko
hiztun gisa. Lan munduan aurrera egin nahi duenak besteen hizkuntza menderatu eta erabili du.
|
|
|
Zirkunflexua ipini ala ez ipini, frantziar idazkarisa gazteak ez du asmatuko haren izena ongi ahoskatzen, baina entomologoak liluratu egiten du zeinuaren edertasuna azalduz. Erromako Inperio Santua, tximeletak eta Jan Hus en erreforma ortografikoa aipatuz, besteak beste?, eta topaketa laburraren hondarrean irribarre xamur bat agertuko da neskaren aurpegian gizonaren bihotza harrotasun malenkoniatsuz gainezka jarriz. Egoera hau ametsezkoa da munduan inor gutxik hitz egiten duen hizkuntza
|
bateko
hiztunentzat. Mintzaira egunen batean desager daitekeelako ideia, izaki bizi baten gisa geratzen zaizkion egunak gutxi direlako ustea, ez da, esaterako, ingelesez arituko bagina bezain pentsaezina.
|
|
|
Hizkuntza hegemoniko batean idazten duen idazle batek, baita txit irudimentsua izanda ere, nekez irudika dezake, eta gutxiago sentitu? zer den hizkuntza baztertu
|
bateko
hiztun izatea, eta are ulergaitzagoa egiten zaio, eta baita susmagarria ere, halako hizkuntza ez gai batean idazteko erabakia.
|
|
2010
|
|
|
...nekiko jarrerak islatzen dituztela ontzat hartzen duela eredu teoriko honek. horrela, estatusaren dimentsioa ezaugarri objektibo, hautemangarri eta egiaztagarrien bitartez zehazten da. ezaugarri horiek, hizkuntza jakin bateko hiztunei uztartzen zaien eragite ahalmena, boterea eta kontrola dira, besteak beste. hori dela eta, estatusaren dimentsioari erreparatuz gero, balorazio positibodun hizkuntza
|
bateko
hiztunak pertsona argi, harro, arduratsu eta benetako profesional gisa hautematen dira. era berean, eurek hitz egiten dutena goi mailako funtzioetarako ezinbesteko hizkuntza garrantzizkotzat hartzen da; profesionalki zein sozialki mailaz igotzeko beharrezkoa, eta bidaiatzeko zein merkataritza akordioetarako baliagarria.
|
|
|
...entitate sozialaren (talde sozial, linguistiko, etniko edo besteren) ezaugarri adierazkorrena dela dioen premisari jarraituz, hizkuntza jakin batenganako jarrerek, izatez, bere hiztunekiko jarrerak islatzen dituztela ontzat hartzen duela eredu teoriko honek. horrela, estatusaren dimentsioa ezaugarri objektibo, hautemangarri eta egiaztagarrien bitartez zehazten da. ezaugarri horiek, hizkuntza jakin
|
bateko
hiztunei uztartzen zaien eragite ahalmena, boterea eta kontrola dira, besteak beste. hori dela eta, estatusaren dimentsioari erreparatuz gero, balorazio positibodun hizkuntza bateko hiztunak pertsona argi, harro, arduratsu eta benetako profesional gisa hautematen dira. era berean, eurek hitz egiten dutena goi mailako funtzioetarako ezinbesteko hizkuntza garrantzizkotzat hartzen da; profesionalki ...
|
|
|
Isaac Bashevis Singer gutako bat zen, beste hizkuntza gutxitu
|
bateko
hiztuna. Isaac Bashevis Singerrek, 1978ko Nobel saria eskertzeko orduan, esplikazio hau eman zion Suediako erregeari:
|
|
|
taxelhit, tamazight eta tarfit. Hiru dialekto edo hizkuntza nagusi horien arteko diferentziak nahiko handiak dira, eta hitz solte edo esaldi laburren batzuk salbu, normalean
|
bateko
hiztunak ez die besteetakoei entenditzen.
|
|
2011
|
|
|
–Hizkuntza hegemoniko batean idazten duen idale batek, baita txit irudimentsua izanda ere, nekez irudika dezake, eta gutxiago sentitu? zer den hizkuntza baztertu
|
bateko
hiztun izatea, eta are ulergaitzagoa egiten zaio, eta baita susmagarria ere, halako hizkuntza ez gai batean idazteko erabakia.
|
|
2012
|
|
|
Eta, beste alde batetik, esaldiari bigarren zatia falta zaio: toki batean hizkuntza ofiziala bada, zer da normala hizkuntza ofizial
|
bateko
hiztunarentzat. Ofizialtasunak bere horretan ez du bermatzen euskaraz normal jarduteko eskubidea hau da, normalizazioa.
|
|
|
Gemma Sanginésen ustez," hurbilpen jokaera bat da, kultura horretan kokatzeko jokaera bat. Eta hori sumatzeko sentiberatasun berezia dute hizkuntza gutxitu
|
bateko
hiztunek. Eta gainera, hizkuntza horretan hitz eginda, aukera ematen duzu saldu nahi diezun produktu horretaz zehatzago hitz egin ahal dezaten".
|
|
|
–Ez diot nik benetako izenak balituzte eskolara Butragueñoren elastikoak jantzita joango zirenik, unibertsitatera joateko euren buruak prestatuz, baina, izen horiek jarrita, zer espero zezaketen? , esan zuen eskuin muturreko irrati tertulia
|
bateko
hiztunak. Tertulia bereko beste hiztun batek,. Egoitz?,. Oier?
|
|
|
Bustosentzat (1986), esate baterako, hizkuntza
|
bateko
hiztun entzuleen asmo, uste eta sinesteak dira, hain zuzen ere, komunikazio egoera jakinetan, hizketaldien benetako testuingurua osatzen dutenak eta, funtsean, sinesmen multzoen aldatzea da komunikazio trukea aurrerabidean jartzen duena.
|
|
2013
|
|
|
Hinkuntza txiki
|
bateko
hiztuna izateak abantaila asko ematen du mundu mailako enpresa munduan. Ni Yahoo! n nengoenean telefonoz edonora deitu eta mundu guztiak gogo biziz hartzen ninduen gure proposamenak aditzeko.
|
|
|
Hizkuntza gutxituen testuinguruan aurkitzen den beste ezaugarri bat izan ohi da hizkuntza gutxitu bat hitz egiten duten hiztunen artean hizkuntza gutxitua eta hizkuntza nagusia nahastea (ikus Musk, 2010). Hizkuntza gutxitu
|
bateko
hiztunek hizkuntza nagusira kodea aldatzearen atzean dauden arrazoien artean dago hizkuntza gutxitu horretan baliabide faltan sentitzea. Eta hizkuntza estandarraz gain tokian tokiko aldaerak (gure kasuan euskalkiak) eduki edota jakiteak hiztunaren hizkuntza errepertorioa zabaltzearekin hiztunaren baliabideak ugaritu egiten ditu eta kodez aldatu beharrik ez sentitzea ekar lezake.
|
|
|
Prinzen hitz hauek garbi islatzen dute nire ustea: " hori bezain onartezina da pentsatzea hizkuntza
|
bateko
hiztun batek ezin duela pentsatu beste hizkuntza bateko hiztun baten antzera" (190 or.). Zenbaitetan iruditzen zait Prinzek erlatibista gisa aurkezten duela bere burua, baina bere argudioek eta ebidentziek planteatzen duten eszenatokia erlatibista baino pluralista dela esango nuke. Eta pluralismoa eta erlatibismoa ez dira gauza bera, nire ustean.
|
|
|
Prinzen hitz hauek garbi islatzen dute nire ustea: " hori bezain onartezina da pentsatzea hizkuntza bateko hiztun batek ezin duela pentsatu beste hizkuntza
|
bateko
hiztun baten antzera" (190 or.). Zenbaitetan iruditzen zait Prinzek erlatibista gisa aurkezten duela bere burua, baina bere argudioek eta ebidentziek planteatzen duten eszenatokia erlatibista baino pluralista dela esango nuke. Eta pluralismoa eta erlatibismoa ez dira gauza bera, nire ustean.
|
|
|
Hala datoz gaur gazteak unibertsitatera. Hizkuntza minorizatu
|
bateko
hiztun izateak behar duen arrazoibidezko baliabide nahikorik gabe. Horrek (ere) nahiko bulnerable bihurtzen ditu euskaldunen taldeetan ere gertatzen den erdararen grabitate hegemoniko horren aurrean.
|
|
|
Unibertsitateko euskarazko ikasgeletako hizkuntza erabileraren panorama aipagarria da. Esan berri dugun moduan, arrazoibidearen arloan, hizkuntza minorizatu
|
bateko
hiztun izateak behar duen baliabide nahikorik gabe datoz, denak. Sentimenaren arloan, gorago aipatu dugun atxikimendu modu lausoarekin, gehienak.
|
|
2014
|
|
|
–baltsan eta lagunekin bizitzeko?, zioen Arbelbide Etxeberrik58 Batzuk baltsa edo saldo etnikoak, bestetzuk baltsa politikoak. Denok gara hizkuntz komunitate
|
bateko
hiztunak, lurralde bateko jendeetarikoak, oroipen amankomun batzuetako partaideak, ohitura batzuetako erkideak: hots, kultura batekoak, antropologoek, etnia?
|
|
2015
|
|
|
–Hizkuntza gutxitu
|
bateko
hiztun arruntek (agian maite badute ere) ez dute aintzakotzat hartzen beren hizkuntzaren egiazko balioa, erabilpen eskasekoa ikusten dutenean. Laster beren hizkuntzaz herabe izango dira, ezkutatu egingo dute jendearen aurrean, azkenean guztiz baztertuz eta arbuiatuz bukatuko dute, hizkuntza handiago batean berak ere handiagotu egingo direlakoan.?
|
|
|
Komunitate
|
bateko
hiztunek seme alabei euren hizkuntza
|
|
|
Gauza ezaguna da Amikuzeko herri batzuetan euskal hitzetan üahoskatzen dela eta beste batzuetan ez dela egiten; esate batera, Oragarren, Amorotzen, Ostankoan, Bithiriñan edo Uhartehirin guk ez dugu entzun. Ezagutzen ez genuena da, üegiten den eta egiten ez den herrien arteko geografia mugaren inguruko herri
|
bateko
hiztun batek, kasu honetan lekuko martxuetar batek, kokagune edo hitz berean aldi batzuetan üegin dezakeela eta beste batzuetan u egin dezakeela, halako aldakortasun librea balego bezala. Adibide sorta honetan garbi ageri da:
|
|
|
Hizkuntza gutxituen testuinguruan aurkitzen den beste ezaugarri bat izan ohi da hizkuntza gutxitubat hitz egiten duten hiztunen artean hizkuntza gutxitua eta hizkuntza nagusia nahastea (ikus Musk, 2010). Hizkuntza gutxitu
|
bateko
hiztunek hizkuntza nagusira kodea aldatzearen atzean daudenarrazoien artean dago hizkuntza gutxitu horretan baliabide faltan sentitzea. Eta hizkuntza estandarrazgain tokian tokiko aldaerak (gure kasuan euskalkiak) eduki edota jakiteak hiztunaren hizkuntzaerrepertorioa zabaltzearekin hiztunaren baliabideak ugaritu egiten ditu eta kodez aldatu beharrik ezsentitzea ekar lezake.
|
|
|
Herrian euskahaldun kontzienteak sortu nahi ditugu. Euskal hiztun izatearen kontzientzia ez ezik, arnasgune
|
bateko
hiztun izatearen kontzientzia ere baduten oriotarrak. Kirolariak, artistak, arotzak, medikuak, soinu teknikariak, arkitektoak, informatikariak, publizistak, politikariak, irakasleak...
|
|
2016
|
|
|
Aldiz, hiztun gutxi, edo gutixko, dituzten hizkuntzen hiztunak euren hizkuntzan solasten ez badira, ezinezko da hizkuntza horrek luzaz irautea. Erran nahi baita, hizkuntza gutxitu
|
bateko
hiztunak hizkuntzarekiko konpromisoa duela, bere ardura du, eta inoren aitzinean bere hizkuntza gutxituan solasteak ez du ikustekorik bertzearekiko errespetuarekin ez oldarkortasunarekin: bata bertzearen ondoan baldintza berdinetan bizitzea bertzerik ez da hori.
|
|
|
boterea. Hizkuntza menperakuntza tresna indartsu bat da, ez beste hizkuntza
|
bateko
hiztunari inposatzen zaiolako bakarrik, eta hiztun minorizatuak sortzen dituelako bakarrik, eta hiztun horiek herritar eta hiritar gisa ere subordinatu egiten dituelako. Hizkuntza menekoak sortzeko makina bat izan da leku askotan, eta izaten jarraitzen du.
|
|
|
• Jendea jantzi beharra, ahalmentzearen aurreko urrats gisa edo. Nondik gatozen, zein den gure egoera, hizkuntza gutxitu
|
bateko
hiztun izatea zer den, zer esan nahi duen.
|
|
|
Erraza da une jakin batean eremu jakin
|
bateko
hiztunek hizkuntza batean (demagun euskaraz) duten gaitasunaren balizko continuum teoriko horren beheko muturra zein den finkatzea: hizkuntza hori (euskara gure kasuan) batere ulertzen ez duten eta batere hitz egiteko gai ez diren herritarrek osatzen dute beheko mutur hori.
|
|
|
g) Komunitate
|
bateko
hiztunek seme alabei euren hizkuntza irakastea, horren bitartez historia bat, antolaketa sozial bat eta kultura baten jarraipena ziurtatzeko.
|
|
2017
|
|
|
" errealitatea gordinegia delako ote?" (larrañaga, 1999). bide bereko kritikak ez dira gutxi izan. adibide pare bat: inkestatuek erantzuteko errealitateari buruzko iritzi bat eraiki behar dute eta iritzi hartan nahiak, usteak eta halakoak sartzen dira (amonarriz eta Joly, 2007); euskara jakitea oso desberdina da herri euskaldun bateko edo erdaldun
|
bateko
hiztunentzat, oso bizipen desberdinak izango dituzte euskararen erabileran (Joly, 2012: 108). azken puntu honi jarraikiz, oso agerikoa da inkesta Soziolinguistikoetan hiztunek ez dutela euskararen erabilera espazio orokor batean neurtzen (hau da, ez dute erreferentzia espazio bera), ez dituzte parametro berberak erabiltzen, ezta neurtzeko sistema berbera ere. gutxienez, kontuan hartuko genuke zein den euren inguruan hautematen eta bizitzen duten egoera soziolinguistikoa. zein den, esaterako, bizi inguruan duten euskara erabilera.
|
|
|
152. Hizkuntza menperakuntza tresna indartsu bat da, ez beste hizkuntza
|
bateko
hiztunari inposatzen zaiolako bakarrik, eta hiztun minorizatuak sortzen dituelako bakarrik, eta hiztun horiek herritar gisa ere subordinatu egiten dituelako. Hizkuntza menekoak sortzeko makina bat izan da leku askotan, eta izaten jarraitzen du?.
|
|
|
284. Esparru urriko hizkuntza
|
bateko
hiztun izatearen pedagogia sustatu genuke, zirkunstantzia horren bizipena traumatikoa izan ez dadin. Joseba Sarrionandiak zioen bezala,, txikiak izaten ikasi behar dugu?.
|
|
|
Mintzaira zahar
|
bateko
hiztunen kromosomen anitz puntu ttipitan mintzaira zahar bateko zelulak baikara guhauek ere
|
|
2018
|
|
|
Zer da, ordea, hiztun legitimo izatea? Hizkuntzalaritza klasikoan bezala gizarte ikuspegian, hizkuntza
|
bateko
hiztun legitimoa berezko hiztuna izan da, tradizioz; hizkuntza jakin bat" ama hizkuntza" duena. Hizkuntza gutxituen berreskurapena ardatz izan duen soziolinguistikak ere hizkuntzen biziberritzeari buruzko narratibak berezko hiztunak erdigunean jarririk eraiki izan ditu nagusiki, haiek harturik hiztun legitimotzat (Ramallo eta O’Rourke, 2014) 3 Legitimitatea, ordea, ez da kontzeptu estatiko bat.
|
|
|
Kulturaz edo testuen nolakotasunaz gain, bestelako faktore soziolinguistikoek ere eragin zezaketen Iruñean ezaugarri desberdinak batera aurkitzea: baliteke ezaugarri batzuk adineko jendeak bakarrik erabiltzea, edo burgu
|
bateko
hiztunek bakarrik, edo jatorria Nafarroako ibarretan zuen jendeak. Baziratekeen emakumeek gizonek baino gehiago erabiliko zituzten ezaugarriak, edo idatzizko testuetan sekula agertu ez arren, etxe giroan konfiantzaz arrunt erabiltzen zirenak.
|
|
|
Hizkera bat" bizirik" dagoela esaten dugunean, eremu geografiko jakin
|
bateko
hiztunen ahotan entzun dezakegula esan nahi dugu; horrenbestez, bizirik dagoen hizkera baten berri izan nahi badugu, aski dugu galdetegiak eta grabagailuak prestatzea, eta behar dugun informazioa emango diguten hiztunengana jotzea: darabilten hizkera biltzeko eta bildutakoa aztertzeko modua izango dugu horrela; are gehiago, egungo hizkerak aztertzean, aukera izan ohi dugu ikertu ahala aurkitutako hutsuneak osatzeko eta behar ditugun datu gehigarriak elkarrizketa saio berrien bidez lortzeko.
|
|
2019
|
|
|
bitarteko digitalak izatea eta hizkuntza erabiltzeko interesa izatea. digitalki indartsu diren hizkuntzetan hori gertatzen da ahalegin handirik gabe, ia automatikoki, baina belaunaldi berriek hizkuntza jakin hori ez badute" cool" tzat hartzen prozesua blokeatuta gera daiteke tenaza moduko batez: belaunaldi zaharrek ez dute erabilera digitala nahi, edo ez dira mundu digitalean sartzeko gai, eta gazteagoek ez dute mundu horretan erabiltzeko hizkuntza jakin hori aintzat hartzen. adiera teknikoan gerta daiteke adin
|
bateko
hiztunak hiztun osoak izatea, gramatika eta hiztegiaren kontrol osoa mantentzen dutelako. Baina, aldi berean, eremu digitalerako hizkuntza desegokitzat jotzea. horren adibide garbia da norvegieraren bi aldakuntza ofizialen kasua, Bokmål eta Nynorsk izenekoak. urte tarte luzean bi aldaeretako wikipediak neurri antzekoak izan dira, eta estimazio onenek (rehm g, de Smedt k, 2012; 81pp) erabiltzaileen proportzioa 7:1 eskalan ezarri dute. gaur egun, aldiz, Bokmål wikipedia lau aldiz handiagoa da, nahiz eta Nynorsk aldaerako wikipedia oraindik lehen 50en artean dagoen.
|
|
|
Horregatik proposatu genuen euskararen irakaskuntzak, zuzentasunean oinarritutakoa izan beharrean, egokitasunean oinarritutakoa zukeela, eta arau gramatikalei ez baizik arau komunikatiboei eman behar zitzaiela lehentasun osoa. Norabide aldaketa honek, gainera, hizkuntzaren irakaskuntza motibagarriagoa eta erakargarriagoa egingo luke, eta gurea bezalako hizkuntza minorizatu
|
bateko
hiztun berriek izan ohi dituzten premia komunikatiboei modu egokiagoan erantzungo lieke. Zuzentasunetik egokitasunera ez baizik egokitasunetik zuzentasunera abiatzea proposatzen genuen, konbentziturik gainera emaitzak askoz ere hobeak izango liratekeela.
|
|
|
Erdaldun, euskaraz hitz egiten ez duena. Adiera horretan bat egiten du barbaro hitzaren antzina
|
bateko
hiztun arrotz adierarekin, baina ez inperio erromatarraren ostean barbaro hitzak hartu zuen eta nagusitu denarekin. Zirrara eragiten du itzulpenak, baina zirrara destokitua da, anakronikoa; poemaren esanahia desbideratzen du gaurko hiztunak barbarotzat daukanetik erdalduntzat daukanera, erdaldunak salbai barbaro bihurtuz.
|
|
2020
|
|
|
Zatiak bildu eta esangurari bizia eman. Glotofagia garaiotan, non hizkuntza txikiak handien bazka bihurtu diren, gutxiagotutako mintzamen
|
bateko
hiztun tanatofobo batek bakarrik egin ditzake mota honetako ariketak. Logoziden planetan nanomakia besterik ez da poesia.
|
|
2021
|
|
|
Horrekin esan nahi dugu kategoria lexikoen barruan dauden hizkuntza ale guztiak zerrendatzea ia ezinezkoa izango litzaigukeela, zerrenda amaigabea baita. Hiztegietan ere ez dira jasotzen hizkuntza
|
bateko
hiztun guztiek baliatzen dituzten hitz guztiak. Gainera, kategoria lexikoa duten hitzak oso aldakorrak izaten dira:
|
|
|
Izen zenbakaitzak jarraituak diren gaiei dagozkie edo, egokiago nahi bada, hizkuntza
|
bateko
hiztunak jarraitu modura ikusten dituenei, hizkuntza batetik bestera aldaerak gertatzen baitira. Jarraituak dira hizkuntza horretan banakoetan ezin bereiz daitezkeenak:
|
|
|
Mugak zedarritzea ez da, hala ere, hain gauza erraza. Zenbait euskalkitan generikotzat jotzen dira beste euskalki
|
bateko
hiztunek konkretutzat har ditzaketen elementu berak: Tximista bezala bide laburrez firrindan erreka zolara jausirik (J.
|
|
|
Jakina, gure artean bizi eta mendeko hizkuntza batean mintzo diren pertsonak dira, beren hizkuntza (ez) aitortzeari dagokionez jatorrizko lekuetako egoeraren antzekoa bizi dutenak hemen. Kasu askotan, mendeko hizkuntza
|
bateko
hiztun gisa aitortuak izatean aitortza horri erantzuten dioten pertsonak dira. Hau da, elkarrekikotasun korronteak sortzen dira, onuragarriak bai bizikidetzarako, maila mikroan, bai aniztasunaren babeserako, maila makroan.
|
|
|
(Gizakiek historiaren hastapenetatik hitz egin zezaketen, lekuan lekukoak eta beste toki batzuetan ulergaitzak ziren hizkerak garatu zituzten. Horrek ez du esan nahi, ordea, jendeak hizkuntza
|
bateko
hiztun moduan pentsatu duenik. Hizkuntza kontzeptua guretzat hain arrunt eta agerikoa iruditzen zaigun zentzuan, behintzatestatu nazioen garaian garatutako asmakizuna izan daiteke).
|
|
2022
|
|
|
Hala, Éibar entzuten da euskaraz gehiago, baina bertako eta inguru zabal
|
bateko
hiztunek Eibár ahoskatzen dute, azentua atzean dela: Eibárren, Ei bárkoa.
|
|
|
Ezin dugu ahaztu euskaldun aktiboez ari garenean, hizkuntza gutxitu
|
bateko
hiztun aktiboez ari garela; hau da," koherente eta gaitu izateak gaur eta hemen ahalegina eskatzen du. Eta hurrengo belaunaldian eskatuko du.
|
|
|
Ezin dugu ahaztu" euskaldun aktiboez" ari garenean," hizkuntza gutxitu
|
bateko
hiztun aktiboez" ari garela; hau da, euskaldun koherente eta gaitu izateak gaur eta hemen ahalegina eskatzen du. Eta hurrengo belaunaldian eskatuko du.
|
|
|
Batzuetan urrutiko larreko hitz ezezagunak guretzat, esanahia ezin asmatu eta hitzak ez diren hotsak bihurtutakoak gure belarri edo begietara. Besteetan, berriz, beste artalde
|
bateko
hiztuna entzun eta, ñabardurak ñabardura, di da batean asmatzen dugu hiztun horren jatorria, herria zein auzoa ere identifikatuz, eta zeozer estutuz gero, baita bere atautxiren hitzek utzi zituzten beste nonbaiteko arrastoa ere.
|
|
2023
|
|
|
Euskararen egungo errealitateaz gogoetan eta euskarak gain behera ez jarraitzeko estatu bat behar ote duen hausnartzen aritzen direnean bost hizlari trebatu, bi orduko eztabaida sakonean, asko eta askotarikoak gertatzen dira edukiak, kontzeptuak eta ideiak; horietako bat da euskara «diskriminazio ardatz bat» dela, eta, aitzitik, «pribilegio» esaten diotenen ildoa nagusitzen dela sarri, euskal hiztunen eskubideak betetzeko aukerak aldenduz. «Biktimak» dira hiztun horiek, ez «pribilegiatuak», baina estaturik ez duen hizkuntza
|
bateko
hiztunek «gezur handi» horri eta beste hainbati egin behar diete aurre «egunero». Horregatik, euskararen geroa bermatuko luketen «lege ausartak betearazteko gaitasuna» edukitzea «oinarrizkoa» da euskararentzat, eta gaitasun hori «estatu batek» ematen du.
|
|
|
Euskararen egungo errealitateaz gogoetan eta euskarak gain behera ez jarraitzeko estatu bat behar ote duen hausnartzen aritzen direnean bost hizlari trebatu, bi orduko eztabaida sakonean, askotarikoak gertatzen dira edukiak, kontzeptuak eta ideiak; horietako bat da euskara «diskriminazio ardatz bat» dela, eta, aitzitik, «pribilegio» esaten diotenen ildoa nagusitzen dela sarri, euskal hiztunen eskubideak betetzeko aukerak aldenduz. «Biktimak» dira hiztun horiek, ez «pribilegiatuak», baina estaturik ez duen hizkuntza
|
bateko
hiztunek «gezur handi» horri eta beste hainbati egin behar diete aurre «egunero». Horregatik, euskararen geroa bermatuko luketen «lege ausartak betearazteko gaitasuna» edukitzea «oinarrizkoa» da euskararentzat, eta gaitasun hori «estatu batek» ematen du.
|