|
2002
|
|
|
Horregatixe joan zen Granadako eskualde hartara, jakin zuenean bazela inguru hartan mugimendu alternatibo bat, gizartearen ohiko bizimoduarekin apurtu nahi zuena: batzuek hippytzat zuten beren burua eta elkarrekin bizi ziren, komuna
|
batean
zein bestean; beste batzuek Mahomak predikatutako erlijioa eta islameko dotrinak hartu zituzten jarraibide eta ardatz, Granadako Erresuman mende batzuk lehenago izan zen bezala, errege katolikoek lur haiek konkistatu eta beren legea ezarri aitzin; hauek, berriz, gutxienak, sozialismo utopikoak bultzaturik bertaratu ziren; eta haiek, finean, Budaren irakaspenetatik abiatu ziren, beren eguneroko su...
|
|
2004
|
|
|
Oker ez banago, eskolaren izari sozialaren eta izari nazionalaren arteko lehentasun irizpideak finkatzeko orduan, errazegi lerratu izan gara aurreneko tasunaren alde. Ez bide gara ohartu, ohartu behar genukeen zorroztasunez, izari horietako
|
batean
zein bestean dauden kontraesanetan, eskola publikoan dauden interes kontrajarriak ez direlako txantxetakoak. Egin dezagun kontu, izan ere, izari publiko hori Estatuari berari darion eskumena dela, horretarako eskua berak bakarrik daukalako.
|
|
|
Edo ez du behinik behin eskumen horren ahalmenik erakutsi. Zernahi dela ere,
|
batean
zein bestean, fruituak antzekoak dira: aurrenekoan (oinarrizko hezkuntza sistema), euskararen izaera ofiziala, aplikatu, nolabait aplikatu du Eusko Jaurlaritzak, baina emaitzak ez dira legetasunaren araberako emaitza objektiboak izan erdararen kasuan bezala, legeak agintzen duena ez delako inondik inora ere bete.
|
|
2009
|
|
|
Bere haurrentzat dirua egiteko xedeaz egun guztia lan eta lan diharduenak nahikoa zentzu ematen dio bere biziari. Edo helburu politiko batzuei entregatzen zaienak, etab. Kasu
|
batean
zein bestean, zentzu hori, itxuraz bietan bera, erlijiosoa izan daiteke edo ez, kasuko pertsonaren arabera.
|
|
|
Domingok bazekien, beharbada, era
|
batean
zein bestean, anaiak asko sufritzen zuela, intziri haiek, ggrrrññññ eta ggrrrññññ, ez baitzuten beste ezertarako biderik zabaltzen, baina, errealitate hura jasanezina egiten zitzaion neurrian, beste bat asmatzen zuen, eta hala, anaiaren intziriak haren balizko boterearekin lotzen zituela, imajinatzen zuen zer nolakoak izango ziren intziri haiek haurra gizontzean, bozgorailu batek auskalo zenbat aldiz anplifikatuak:
|
|
|
anarkistekin!?: hitz ederrak, baita sentituak ere, aldaketa ezin sakonago baten adierazgarri; baina, bestetik, hitz eder haiek eragindako sentimendua ez zen, ausaz, Domingoren sentimendu bakarra, odola isiltzen saiatu arren odolak beti aurkitzen baitu bere ahotsa, era
|
batean
zein bestean, gorrotoaren ahotsa edo maitasunarena, xuxurlen edo oihuen bilgarripean emana, oroimen oroiminen lurretan:
|
|
|
Aurrerago, bi aukera zabaldu zitzaizkion Domingori, hegazkintza zibilean edo armadan ikas baitzezakeen pilotutza?. Modu
|
batean
zein bestean, nik hitz egingo dut teniente koronelarekin, hark abiazioari lotutako guztiaren berri baitaki, esan zion aitak Domingori?, eta honek ez zuen zalantzarik izan:
|
|
|
Domingok bazekien, beharbada, era
|
batean
zein bestean, anaiak asko sufritzen zuela, intziri haiek –ggrrrññññ eta ggrrrññññ– ez baitzuten beste ezertarako biderik zabaltzen, baina, errealitate hura jasanezina egiten zitzaion neurrian, beste bat asmatzen zuen, eta hala, anaiaren intziriak haren balizko boterearekin lotzen zituela, imajinatzen zuen zer nolakoak izango ziren intziri haiek haurra gizontzean, bozgorailu bate... herensugearen orroak bezainbatekoak izango ziren, menturaz, etorkizunean... herensugea bezain indartsua izango zen seinale, jauregiaren otso etsai guztiei aurre egiteko eta haiek urrun mantentzeko adinakoa; harekin batera, baina, Domingok ohartua behar zuen bere jarrera hark hunkitu eta alaitu egiten zuela bere anaiatxoa, halako eran, non, izebaren esaldia entzun ahala:
|
|
|
Aurrerago, bi aukera zabaldu zitzaizkion Domingori, hegazkintza zibilean edo armadan ikas baitzezakeen pilotutza –" Modu
|
batean
zein bestean, nik hitz egingo dut teniente koronelarekin, hark abiazioari lotutako guztiaren berri baitaki" esan zion aitak Domingori–, eta honek ez zuen zalantzarik izan:
|
|
2010
|
|
|
eta
|
batean
zein bestean,
|
|
2011
|
|
|
euskaldun izateko bi manera, inondik ere, otu zaio. Bipagoetakoak, muturretan beti,
|
batean
zein bestean, baina muturretan... eta elkarri mutur joka: ez al da hala Fermin, ez al da hala Donato?
|
|
|
batetik, momentu politikoa islatzea,, emakume eta gizon haien guztien borroka eta mugimendu gerrillariaren zapalkuntza zer izan zen islatzea?; eta bestetik, gizakion kontraesanak, ezaugarri baikorrak eta ahultasunak aurrez aurre jartzea, demagogiatik ihesi: . Pelikulan heroiak eta doilorrak daude, baina bai bando
|
batean
zein bestean; askatasuna eta demokrazia bezalako jarrerak defendatu ditzakezu, baina aldi berean gero ekintzekin eta jokabideekin akatsak egin, inolaz defenda ezin daitezkeen ekintzak. Giza jokabidea oso ahula eta konplexua dela erakustea interesatzen zitzaidan?.
|
|
|
Sentimendu eta gai unibertsalak jorratzen ditu Armendarizek, pelikula honetan bezala herrietan batzuetan, hiri handietan besteetan. Azkenean, herrixkak eta hiritzarrak ez dirudite hain ezberdinak, miseriak, itxurakeriak eta pertsonen arteko harremanak antzekoak baitira
|
batean
zein bestean. Hala ere,, herri zinema?
|
|
|
Orain Woody Allen-en azken pelikula ikustera noa: Gauerdia Parisen. Publizitateak dioenez, filmaren moraleja da ez duela inporta ze garaitan bizi zaren;
|
batean
zein bestean, berdin izan zaitezkeela zorigaitzekoa. Nik uste ez duela inporta ze lekutan bizi zaren.
|
|
|
–Tibeten eta Xinjiangen,
|
batean
zein bestean, jatorrizko biztanleak baztertuak izan dira urtetan, eta euren kultura, hizkuntza tartean, desagerrarazi nahi izan du Beijingek. Mao Zedongek 1949an bereganatu zuen uigurren lurraldea, sei urteko independentzia baino ez dute ezagutu uigurrek?, eta orduan biztanleen% 6 baino ez ziren han etniakoak.
|
|
|
Mundu zabalean, bazter
|
batean
zein bestean, gauza bera gertatzen da: hots, hizkuntza eta kultura hegemonikoetan bizi den gehiengoak ez du erakusten hiztun menderatuarekiko gutxieneko enpatiarik. Salbuespenak salbu, ez daki hizkuntzaren galera ordezkapenak, hizkuntzaren estatus galerak, zer nolako traumak dakarzkion baldintza horietan bizi den hiztun taldeari.
|
|
2012
|
|
|
Baldin eta aurkitu den gorputik bideratzen baditugu geure ikerketak, eta bide horretatik jarraituko bagenio hiltzailearen aztarrenari, gorpua beste neskaren batena delako ondoriora iritsi arte, eta ez Marierena, edota Marie bizirik zegoen unetik hasi eta neska ez dutela hil jakingo bagenu... Kasu
|
batean
zein bestean, geure nekeen saria galduko genuke, Monsieur G... rekin moldatu behar baitugu. Geure mesederako beraz, ez bada justiziaren mesederako, gure lehen urratsak, ezinbestean, gorpuaren nortasuna eta galdu den Marie Rogêt horrena bat bera ote diren finkatzea izan behar du.
|
|
|
Diferentzia hori ordea ezin nuen esplikatu, ez bazen pentsatuz guztiz irentsiak gertatu zirenak zirela gauza ezpalduak, eta besteak berriz itsasaldiaren beranduko aldi batean sartuko zirela zurrunbiloan, edota, zerbaitengatik, sartu eta hain mantso jaitsi zirela, non ez baitziren hondoa ukitzera iritsi itsasgora edo itsasbehera baino lehen, zer tokatzen zen. Iruditu zitzaidan, kasu
|
batean
zein bestean, gauza haiek zurrunbiloak berak itzuli ahal izan zituela itsasoaren azaleraino, eta ez zutela lehenago hondoratuak edo lasterrago irentsiak gertatu zirenen patu bera pairatu. Aldi berean, hiru gauza garrantzitsuz ohartu nintzen.
|
|
2013
|
|
|
Gutuna alde batera utzi zuen, alderdi guztiak grinagabea izan nahi zuen modu batez aztertu, adierazpen bakoitzaren egiantza ikertu... baina atarramentu gutxirekin. Baieztapena baino ez zen, alde
|
batean
zein bestean. Irakurtzeari lotu zitzaion berriro.
|
|
2014
|
|
|
Hortaz, edo Omsken gelditu duk, edo hura baino lehen iritsiko gaituk Tomskera eta bidea moztuko zioagu. Kasu
|
batean
zein bestean, ez duk Irkutskera sartuko.
|
|
2015
|
|
|
Alderdien dinamikatik eta kontroletik kanpo, Gure Esku Dago herri ekimenak 150.000 lagun biltzea lortu zuen 2014ko ekainean, Durangotik Iruñerako giza katean, erabakitzeko eskubidearen aldeko ekintza kolektiboan. Eskoziako eta Kataluniako independentistei begira eta zain zeuden giza katea antolatu eta osatu zutenak, atzera kontuan sartuta baitzeuden ordurako
|
batean
zein bestean. Berriak, azkenean, ez ziren hango eta hemengo independentistek nahi bezain onak izan.
|
|
|
Grunnavik aldera joan izana, mendebaldera, Leirufjordurren bidean; edota, kontrako norabidean, Nauteyrira. Kasu
|
batean
zein bestean, gauez harrapatuko dituzte, Sandeyrin norbaitek jakingo baitu zein norabidetan abiatu diren.
|
|
2016
|
|
|
Datu horiek alderatu egin nituen politikari eta legebiltzarkideen izen deiturekin, eta kointzidentzia handiak zeudela ikusi nuen. Izenetako asko errepikatzen ziren zerrenda
|
batean
zein bestean. Alor ekonomikoaren eta politikoaren artean zubiak eraikitzen dira, eta horrek bide ematen dio ate birakarien fenomenoari, interes pribatuak eta publikoak nahasita?.
|
|
|
Polemikak, gainera, departamentu guztiak zipriztindu zituen neurri
|
batean
zein bestean. Hezkuntzari dagokionez, adibidez, hiru ardatz izan zituen UPNren gobernuaren jardunak:
|
|
|
Alde
|
batean
zein bestean, talde batzuek pentsatzen zuten beren ideologia zela egokiena; izan ere, dakizuenez,
|
|
|
ebatzi beste modu batez; ondoren, ziurtatu emaitza berera iritsi zarela modu
|
batean
zein bestean.
|
|
2017
|
|
|
Edo itzuli eta ahaztutako kanforra hartu edo bestela aurrera segi zezakeen. Kasu
|
batean
zein bestean, buruko min latza izango zuen, baina bazekien etxean kanforra aurkituko zuela, igandea izanda, eta aldiz aurrera segitzen bazuen, ez jakin. Baina itzultzen baldin bazen, ordu eta erdi beranduago helduko zen Mottsonera.
|
|
|
Hegi hertsiaren hasieran baratu ziren. Anderrek 250 metrokoa ez, 300 metroko erorikoa kalkulatu zuen alde
|
batean
zein bestean.
|
|
|
Eta alkatearen benetako maitasunak urdaila eta poltsikoa bete, eta barrabilak hustutzea besterik ez zirela. Baina, hori bai, benetako enpeinua jartzen zuela
|
batean
zein bestean. Eta horregatik zela haren ardura oso miresgarria.
|
|
|
Nafarroatik bueltatzean emazte gaztearen desagerpenaz enteratu zenean, gizonak ez zuen jakin etxean emandako azken hiruzpalau ordu haietan andrea bertan zegoen, logelan, senarrarengandik metro batzuetara, edo ordurako alde eginda. Kasu
|
batean
zein bestean, gizona Nafarroara joan baino lehen egin edo Bera eta Tutera artean zebilen bitartean egin, ondorioa berbera zen: abandonatu egin zuen azken bost urteetako emazte izan zenak eta bizi ziren etxearen jabe zenak.
|
|
|
Bide erdian gelditu nintzen. Istorio hartan ere bide erdian nengoela iruditu zitzaidan, bai emakumearen bilaketan, bai Mikelekiko rolloan, eta amaieraraino jo behar nuela,
|
batean
zein bestean, zirt edo zart. Hortaz, autoari bira eman eta Oñatiko bidea hartu nuen beste behin.
|
|
|
Ez dut sinesten ama izatea denik nire bizitzako betebeharra. Alabaina, ezin dut ebitatu pentsatzea, sentitzea nire bizitzaren norabidea aldatuko lukeela haur bat izateak, eta, modu
|
batean
zein bestean, bost gramo zentzun gehiago bilatuko nioke neure bizitzari.
|
|
2018
|
|
|
«gorputza» bitarteko pasibo gisa azaltzen da, zeinaren gainean esangura kulturalak inskribatzen diren, edo tresna gisa, zeinaren bitartez borondate bereganatzaile edo interpretatzaile batek bere buruarentzako esangura kultural bat zehazten duen. Kasu
|
batean
zein bestean, gorputza tresna edo bitarteko huts baten moduan irudikatzen da, zeinarekin esangura kultural batzuk erlazionatzen diren, baina kanpotik bakarrik. Baina «gorputza» bera eraikuntza bat da, subjektu generodunen eremua osatzen duten ezin konta ahala «gorputzak» diren legetxe.
|
|
|
aitortuarekin, eta, era berean, ezker kulturalaren eremuan, postestrukturalismoaren inguruko kritikak oso eszeptiko azaldu dira politikoki progresista den oro haren premisetatik eratorri daitekeela dioen baieztapenaren aurrean. Alta, ikuspuntu
|
batean
zein bestean, postestrukturalismoa zerbait bateratu, puru eta monolitikotzat hartzen da. Azken urteotan, ordea, teoria hori, edo teoria multzo hori, genero eta sexualitate ikasketetara eraman da, ikasketa postkolonial eta arraza azterketetara.
|
|
|
Aldizkako euri jasa montzonikoek eta bero itogarri horrek laguntzen dute, azkenik, giro aparteko hori sortzen, hantxe kokatuko direlarik giza pasio gogorrenak. Maitalean, bertsio
|
batean
zein bestean, elkarrekin doaz ongia eta gaizkia, argia eta iluntasuna, krudeltasuna eta samurtasuna.
|
|
2019
|
|
|
eta une oro musika jartzen zuena. Modu
|
batean
zein bestean, atearen beste aldean musikariarekin tarte batez hitz egiteko aukera emango dio behintzat. Arratsaldeko seiak.
|
|
|
Jatorrizko senidetasun hori argiro ikusten da espezie bakoitzean kromosoma kopuru bera duten bi gametoen egituran; ernaltzean, bi nukleoek beren substantzia nahasten dute, eta kromosomak urritu egiten dira bakoitzean, hasierako kopuruaren erdiraino: berdin gutxitzen dira
|
batean
zein bestean; obuluaren azken bi zatiketak, zeinetan globulu polarrak sortzen baitira, espermatozoidearen azken zatiketen parekoak dira.
|
|
|
Emakume batek estasian esaten duenean, hau bai gizona!?, aldi berean gogora dakartza bai miresten duen gizasemearen kemen sexuala eta bai haren efikazia soziala:
|
batean
zein bestean, subiranotasun sortzaile berbera adierazten da; gizona maitale potentea ez baldin bada, emakumeak ez du imajinatzen artista handi bat denik, negoziogizon handi bat, jeneral bat, lider bat: haren arrakasta sozialak sexu erakarmena du beti; iruntzitara, emakumea prest dago menderatzen duen gizonaren jeniotasuna onartzeko.
|
|
|
Bata gizonezko batek babesten du gainerakoengandik; bestea, berriz, gizon guztiek defendatzen dute gizon bakoitzaren tirania esklusibotik. Kasu
|
batean
zein bestean, konkurrentziak mugatzen ditu gorputza emanez eskuratzen dituzten onurak; senarrak badaki beste emazte bat ere erdiets zezakeela: –ezkontzako eginbeharrak?
|
|
|
Clélia ideia liberaletan hezia da, buruargia eta zentzuduna, baina iritzi ikasi horiek, zuzenak zein faltsuak izan, ez dute batere laguntzen gatazka moral batean; Madame de Rênalek Julien maite du bere morala gorabehera, eta Cléliak Fabrice salbatzen du bere arrazoiaren kontra:
|
batean
zein bestean, onarturiko balio guztien gainetik pasatzen dira. Ausardia horrexek gogoberotzen du Stendhal, baina hunkigarriagoa da apenas aitortzen denean:
|
|
|
–Nik, Muley Muhammad, Jainko ahalguztidunaren borondatez agintari eta enperadore Afrika mendebaldean, Atlas mendien alde
|
batean
zein bestean, Fez, Zagora eta Tremissa ko errege, Mauritania eta Berberia ko jaun, nire anaia Inperio Erromatarreko enperadore eta Bohemiako erregeri diosala egin eta opa diot?
|
|
2020
|
|
|
Horregatik hartu behar dira kontuan neurtu ezin daitezkeen aldagaiak eta bigarren mailako jarduerak, hala nola, Luxanek zioen moduan, kudeaketaren, arduraren eta antolaketaren (ocupacion versus pre ocupacion; carga mental eta gestión kategoriak) pisua nork daraman. Horrek azaltzen baitu zergatik neurtu behar den emakumeen parte hartzea, esparru
|
batean
zein bestean, parte hartze horren kalitatearen bidez eta ez soilik kantitatearen bidez. Hala ere, Lan Zama Guztia neurtuta, emakumeek ordubete gehiago lan egiteak esan nahi du astean gizonek baino 7 ordu gehiago egiten dutela lan, hau da, ia lanaldi oso bat gehiago, eta 30 ordu inguru gehiago hilabetean. Bestetik, emakumeek lan ez ordainduari denbora gehiago eskaintzen diote, eta garrantzitsua da kontuan hartzea lan ez ordainduaren espaziotik ez dela kapital sozial eta sinbolikorik lortzen apenas, ezta kapital ekonomikorik ere, eta aipatu dugu kapital ekonomikoak ahalbidetzen duela prestigioa eta estatusa lortzea gizarte liberal kapitalistetan, hala nola, kapital soziala eta sinbolikoa metatzea eta alderantziz.
|
|
|
COVID inmigrazio kontrol, sentsore biometriko, zaintza digital, eta datu analitika ororen zirrikituetatik oso errez iragazten da30; bereziki orain artean, munduko herrialde aberats eta berez kapitalismoaren motorraren erdigunea izan dena. Testuinguru honetan, euskal hiritarrak ere, zentzu
|
batean
zein bestean, hiritar pandemiko31 gara, munduko beste hiritarren maila berean. Une honetan gure etxeetan sartuta gaude eta arrisku global bat berdin nozituz partekatzen dugu.
|
|
|
Erriberako jendea, Iruñekoa, Donostiakoa... Bittorik eta haren kideek 70 bat aldiz zeharkatu zuten muga norabide
|
batean
zein bestean, eta 200 pertsona baino gehiago eraman zituzten mugaz bestaldera.
|
|
|
Biloba txikienari behin, eta beste biloba bikiei ondoren. Eskerrak,
|
batean
zein bestean, gizonak garaiz heldu zion lepokotik, bestela hantxe bertan, etxeko egongelan jango zituen umeak osorik. Belarriak, besoak, hankak.
|
|
2021
|
|
|
Giltza, hala ere, ikuspegian dago, hau da, non jartzen duzun ardatza edo zentralitatea: zazpi probintzietako Euskal Herri horretan ala Euskal Herria banatzen duten estatu
|
batean
zein bestean. Egon liteke, hala ere, erdaraz egindako kazetaritza euskal munduari eta balioei begira sortutakoa.
|
|
2022
|
|
|
Mugimendu ekologista erradikala da halako gune bat. Modu
|
batean
zein bestean, mugimendu horretan dauden gizonek maskulinitatea berreraikitzeko galdegiteei egin behar diete aurre.
|
|
|
Lehen Hezkuntza eta Haur Hezkuntzako irakaslegraduak lortutakoa da, eta irakaslea da ogibidez ere. Horrez gain, baina, literaturan nahiz bertso idatzietan aritu ohi da eta sari ugari irbazitakoa da,
|
batean
zein bestean. Orain baino lehen, Erakusleihoan album ilustratua kaleratu du, baita Marrubizko uda kontakizuna ere.
|
|
2023
|
|
|
Desertuak horrela badaude, desertu, zer behar dago armadak inor bizi ez den eremu mortu horiek konkistatzera bidaltzeko? Hala, Andeen alde
|
batean
zein bestean, gobernu biek Txile eta Argentinari egungo mugak emango zizkien azken genozidio handiari ekin zioten. Maputxeak ez ziren izan sarraskitutako bakarrak.
|
|
|
Segur aski ez dago zertan denak batera martxan jarri. Agian errealistagoa gerta daiteke erabakiak progresiboki hartzen joatea, maila
|
batean
zein bestean. Baina eraldaketa helburu izango duen azken helmuga argi izanda.
|