|
2000
|
|
|
Kontatu dizut orrialde batzuk lehenago nola egun
|
batean
ama, Mattin eta hirurok joan ginen osaba Joanikoten studiorat, ilargia teleskopiotik ikusi ahal izaiteko. Eta orain bertze egun hura oroitu nahi nuke, noiz eta habia hura ikusi baikenuen, lizar lerden baten gainean zegoena.
|
|
|
" Ene bigarren amorioa mendozatarren etxeko zaldizaina eta palaferneroa izan zen; nik ez dakit zinezkoa edo despit hutsezkoa izan zen amorio hura —zeren bainekien ezen amorio hark amari min emanen ziola, eta ni aldi hartan amaren kontra bainengoen, bekoz beko—, baina kontua da ezen harekin amorostu nintzela, burua galdu arte. Burua galdu arte erran dizut eta ongi erraiten ari natzaizu, zeren jakizu ezen egun
|
batean
ama sutan jarri zitzaidala eta erran zidala etxe hartan berak manatzen zuela eta berak deliberatuko zuela norekin ezkonduko nintzen ni eta norekin ezkonduko ziren bertze bi ahizpak, eta nik ihardetsi niola ezen, orduan, mendozatarren zaldizainarekin ihes eginen nuela. Eta, uste nuenean belarrondoko bat emanen zidala, zeren lehendanik ere bere onetik kanpoan baitzebilen ama historia harekin, zaldizain hura hutsaren hurrengoa zelakoan osoriotar batentzat, aitzitik, ihardetsi zidan:
|
|
|
Eta hala joan ziren minutuak eta orduak, egunak eta asteak... eta joan zen urte bat eta bertze bat... harik eta egun
|
batean
amaren morroi bat etorri zitzaidan arte, erraiterat ezen amak jauregirat deitzen ninduela, berri baten emaiteko.
|
|
2001
|
|
|
Mutil gazte bat neskatila lotsatuari musuka eskua gonapetik sartu nahian. Neskatila desioaren itsasontzian sartzeko portuan zain eta bat
|
batean
amak lehen jaun hartzen oparitutako Ama Birginaren irudia etorri zitzaion burura. Esku baldarrak goraka jarraitzen zuen.
|
|
|
Urtean bitan joaten da espetxera, ama ikustera. Gela txiki
|
batean
ama alabek ordu erditxo bat igarotzen dute elkarrekin. Ordu erditxo horretan amak alabatxoa aldi guztian altzoan estu estu eginda izaten du.
|
|
2002
|
|
|
Alzola etxean jaio zen 1820an, gaur egun bere izena daraman kaleko 8 zenbakian, oroitarri batek gogorarazten duen bezala. Oso gaztea zela Madrilera joan zen bere gurasoekin, eta hantxe zegoela, egun
|
batean
ama agurtu eskolara zihoala esan zion eta etxera itzuli zen, karlisten lerroetan boluntario sartuz. Bergarako besarkadaren ostean Londresen egon zen atzerriraturik, baina urte batzuk igarota berriro Euskal Herrian zen.
|
|
2004
|
|
|
Psikoterapia saio partikularrak egin zizkidan, baita ez hain partikularrak ere: egun batean aitarekin bildu baikinen; beste
|
batean
amarekin; eta amonarekin ere egin genuen beste saio bat.
|
|
|
Handik aurrera, gero eta larriagotuz joan zen aitaren gaitza, harik eta behin
|
batean
ama astindu zuen arte. Astebete lehenago, hala ere, beste liskar bat izan zuen amarekin.
|
|
2005
|
|
|
O roitzen naiz uda
|
batean
ama batek bere alaba hil zuela New Yorken. Alabak droga hartzen zuen eta familia guztia goitik behera hondatzen ari zen.
|
|
2006
|
|
|
Barbara Allen alaba bakarra zen, eta, neskatoa zela ama galduta, aita zurrutero eta jokalariarekin bizi zen. Bazirudien –Ingalaterrako literatoek, eta batez ere Charles Dickensek, gezur biribilak kontatzen ez badituzte beren liburuetan– beste hainbat bezala miseria gorrian beltzak eta gorriak ikusteko jaiotako neskato pobrea izango zela Barbara, etxe mixerable
|
batean
amarik gabe hazitako neska gajoa edo galdua izateko patua zuena... baina ez zen horrela gertatu.
|
|
|
Jarraitu dut pixka
|
batean
amarekin solasean, baina lagun batzuekin arropa dendetara joateko geratu dela aipatu(" Haiei laguntza egitera noa, besterik ez"), etzirako hitzordua egin, bere apartamentuan?, masailetan beste pare bat musu eman niri, eta erdialderantz abiatu da bere betiko nerbioak airean.
|
|
2008
|
|
|
esan nahi baita amets haiek buruhauste iturri gertatzen zitzaizkiola Ernestinari, urte gutxi batzuk lehenago patata azal, sagar azal eta fruitu azal guztiak buruhauste gertatu zitzaizkion bezala, zergatik? eta egun
|
batean
ama patata azal baten gainean irrist egin eta erortzen ikusi zuelako!, halako eran, non, handik aurrera, buruan sartu baitzitzaion lurrean ikusten zituèn patata azal, sagar azal eta fruitu azal guztiak kendu behar zituela lurretik, inor irrista ez zedin eta burua hautsi; orduan, baina, aita Martzelorekin konfesatu eta hark ezin hobeto bideratu zuen Ernestinaren arazoa; handik hiru bat urtera, or... eta zoritxarrez, halaber, aita Ireneorekin hasi zen konfesatzen, zeina zorrotza bezain neurotikoa baitzen konfesioari zegozkiòn xehetasunetan, bere aholkuekin Ernestina berriro nahasten zuela.
|
|
|
Baina orduan korapilo batean sartu zen Ernestina, barre egiteko gogoa ito nahian are barre handiagoak egiten baitzituen maiz –bururatzen zitzaizkiòn eszena batzuk ezin barregarriagoak ziren, zinez–, azkenean errudun sentiarazten zutenak: esan nahi baita amets haiek buruhauste iturri gertatzen zitzaizkiola Ernestinari, urte gutxi batzuk lehenago patata azal, sagar azal eta fruitu azal guztiak buruhauste gertatu zitzaizkion bezala, zergatik... eta egun
|
batean
ama patata azal baten gainean irrist egin eta erortzen ikusi zuelako!, halako eran, non, handik aurrera, buruan sartu baitzitzaion lurrean ikusten zituèn patata azal, sagar azal eta fruitu azal guztiak kendu behar zituela lurretik, inor irrista ez zedin eta burua hautsi; orduan, baina, aita Martzelorekin konfesatu eta hark ezin hobeto bideratu zuen Ernestinaren arazoa; handik hiru bat urtera, or...
|
|
2009
|
|
|
Familia askotan agertzen da, senidetasun harremanak. Ondo legoke hurrengo irakurraldi
|
batean
ama alaba artekoei erreparatzea, adibidez. Eta zain dagoen figuraren atzeko diskurtsoaren hariak elkarrekin lotzea, edo askatzea.
|
|
|
–Kontuz gero! , esaten zioten,
|
batean
amak eta hurrengoan izeba Ernestinak?. Burua hautsiko duzu-eta egunen batean?!
|
|
|
debekua hausteko gogoa pizten zitzaiola: ezezkoa baiezko bihurtzekoa, alegia, halako moldez, non buruaren eta gorputz osoaren mugimendu azkar
|
batean
amaren eskua saihestu baitzuen; amak ezetz esaten zion kanpotik, baina berak baietz barrutik eta, behin amaren eskutik libratuta, gora begiratu zuen, zeharka izan bazen ere, bizpahiru segundo hamarren iraun zuèn begiradan: aski, debeku haustearen plazera sentitzeko, harrotasunaren gurari asegaitzarekin ere lotuta zegoena, mutilak berea egin baitzuen, azken batean; plazer hark, baina, orpoan zeraman itzal bat ere, ordura arte sekula sentitu ez zuena eta mehatxu baten forma hartu zuena:
|
|
|
Hala, bada, amaren eguneroko eta etengabeko presentziak guztiz gogaitarazi behar zuen Maria Bibiana, presentzia hark Gabinoren aldeko faborezko tratua azpimarratzen zuen heinean? sendategiko zuzendariak ere onartzen eta toleratzen zuena, zeharka bazen ere, zuzendari jaunak bazekien orbetarren inperioaren berri, eta inperiotik sendategira eror zitezkeèn ogi papurrak ez ziren baztertzeko modukoak?, harik eta Maria Bibianak egun
|
batean
amari ohartarazi zion arte:
|
|
|
debekua hausteko gogoa pizten zitzaiola? ezezkoa baiezko bihurtzekoa, alegia, halako moldez, non buruaren eta gorputz osoaren mugimendu azkar
|
batean
amaren eskua saihestu baitzuen; amak ezetz esaten zion kanpotik, baina berak baietz barrutik eta, behin amaren eskutik libratuta, gora begiratu zuen, zeharka izan bazen ere, bizpahiru segundo hamarren iraun zuèn begiradan: aski, debeku haustearen satisfazioa sentitzeko, urguiluaren gurari asegaitzarekin ere lotuta zegoena; satisfazio hark, baina, orpoan zeraman itzal bat ere, ordura arte sekula sentitu ez zuena eta mehatxu baten forma hartu zuena:
|
|
|
ohituren kortseak gehiegi estutzen zuela: ...ik harat, arnasa bera ere ukatzen ziòn Jainko batengan. Damasok ere izan zuen Adaren jarrera hartan bere eragintxoa, Madrildik zetorren bakoitzean bere solasaldiak baitzituen Adarekin, arrebari burutik aurreiritzi bat baino gehiago kentzen lagundu ziotenak?, halako eran, non, batzuetan, isil gordean jartzen baitzuen irratia, emisore batean ez bazen bestean, tango bat noiz entzungo; harik eta egun
|
batean
amak harrapatu zuen arte:
|
|
|
" Ez begiratu gora, lotsagabe horrek!": orduan, baina –orduantxe, bai–, areagotu zitzaion Domingori gora begiratzeko gogoa, gorputz arimak akzio eta erreakzio printzipioaren agindupean balitu bezala, debekua jarri orduko –eskuaren ezezko hura, begien aurrean– debekua hausteko gogoa pizten zitzaiola... ezezkoa baiezko bihurtzekoa, alegia, halako moldez, non buruaren eta gorputz osoaren mugimendu azkar
|
batean
amaren eskua saihestu baitzuen; amak ezetz esaten zion kanpotik, baina berak baietz barrutik eta, behin amaren eskutik libratuta, gora begiratu zuen, zeharka izan bazen ere, bizpahiru segundo hamarren iraun zuèn begiradan: aski, debeku haustearen satisfazioa sentitzeko, urguiluaren gurari asegaitzarekin ere lotuta zegoena; satisfazio hark, baina, orpoan zeraman itzal bat ere, ordura arte sekula sentitu ez zuena eta mehatxu baten forma hartu zuena:
|
|
|
lehena eta ia bakarra– ohituren kortseak gehiegi estutzen zuela: ...arnasa bera ere ukatzen ziòn Jainko batengan –Damasok ere izan zuen Adaren jarrera hartan bere eragintxoa, Madrildik zetorren bakoitzean bere solasaldiak baitzituen Adarekin, arrebari burutik aurreiritzi bat baino gehiago kentzen lagundu ziotenak–, halako eran, non, batzuetan, isil gordean jartzen baitzuen irratia, emisore batean ez bazen bestean, tango bat noiz entzungo; harik eta egun
|
batean
amak harrapatu zuen arte:
|
|
|
...o presentziak guztiz gogaitarazi behar zuen Maria Bibiana, presentzia hark Gabinoren aldeko faborezko tratua azpimarratzen zuen heinean... sendategiko zuzendariak ere onartzen eta toleratzen zuena, zeharka bazen ere –zuzendari jaunak bazekien orbetarren inperioaren berri, eta inperiotik sendategira eror zitezkeèn ogi papurrak ez ziren baztertzeko modukoak–, harik eta Maria Bibianak egun
|
batean
amari ohartarazi zion arte:
|
|
|
–Kontuz gero! –esaten zioten,
|
batean
amak eta hurrengoan izeba Ernestinak– Burua hautsiko duzu-eta egunen batean...!
|
|
|
" Ez begiratu gora, lotsagabe horrek!", agiraka egin zion amak, era ezin ageriagoan; orduantxe areagotu zitzaion, ordea, Domingori gora begiratzeko gogoa, debekua jarri orduko –eskuaren ezezko hura, begien aurrean– debekua hausteko gogoa pizten zitzaiola: ezezkoa baiezko bihurtzekoa, alegia, halako moldez, non buruaren eta gorputz osoaren mugimendu azkar
|
batean
amaren eskua saihestu baitzuen; amak ezetz esaten zion kanpotik, baina berak baietz barrutik eta, behin amaren eskutik libratuta, gora begiratu zuen, zeharka izan bazen ere, bizpahiru segundo hamarren iraun zuèn begiradan: aski, debeku haustearen plazera sentitzeko, harrotasunaren gurari asegaitzarekin ere lotuta zegoena, mutilak berea egin baitzuen, azken batean; plazer hark, baina, orpoan zeraman itzal bat ere, ordura arte sekula sentitu ez zuena eta mehatxu baten forma hartu zuena:
|
|
|
Trankildua nintzen, baino hortan ginen kasuan, nahi nuen seko burutik kendu duda txar hura. Eta zuk, haur bat nahi zinuen egiazki. Nere ametsarik ederrena zen egun
|
batean
ama izaitea. Eta ohartu nintzenean haur egiteko nintzela, poza haundi bat senditu nuen.
|
|
2010
|
|
|
Non geratzen zen, baina, gozoki hura?; urrun baitzegoen, Helenaren ezpainak bezain urrun, hiriaren bestaldean!; baina ezinezkoari ere erremedioa bilatzen hasita, neure burutazioak nituen, eta hala, nola nik bai bainekien non bizi zen Helena gutxi gorabehera, egun
|
batean
amarengana hurbildu, eta honela esan nion: –Gero eta hobeto nago, eta bizikletan hasi nahi nuke, pixkanaka?; asmo hura azaldu nionean, gibel asmoz nenbilkion, bistan da, baina ez hainbesteraino ere, menturaz; izan ere, bi urte egin nituen sendategian, beste bi urte eskas etxean, eta kaiolaz kaiola ibili zèn mutilak kaiolatik ateratzeko unea irrikatzen zuen, ezer irrikatzekotan;. Hara:
|
|
|
Zapuztera nindoanean, baina, beste ezusteko batek harrapatu ninduen erdiz erdi; amari behin baino gehiagotan entzunak nizkion Helenari buruzko laudorioak: neska gaztea zela, bai, baina sekulako ganora zuela; beste muturrean, bizpahiru urte lehenagotik etortzen zèn emakumea zuen, egunez etortzen zena baina huts asko egiten zuena, batean buruko mina zuelako eta hurrengoan berdintsu; harik eta egun
|
batean
amak aurre egin zion arte;. Atzo zer??, galdetu omen zion amak, neskamea herrenka ikusi zuenean;. Oineko hatz txikian??
|
|
|
Ura hotzegi sentitzerakoan, bilatzen zuen lekura iritsi zela sentitu zuen. Bazekien uneren
|
batean
amak jokoa etengo zuela. Oso beldurtia zen.
|
|
|
Eredu gisa aipa nezake familia bat, gurasoak, bi alaba eta semeak osatzen dutena. Eguberriak etortzearekin, bakoitzak bere kalkuluak egin ondoan, kartazal itxi
|
batean
amari entregatzen diote urteko kuota modura beren emaitza, amak dena baturik hirugarren mundura igor dezan. Gisa horretan ez ote genituzke Eguberriak benetan polit bihurtuko?
|
|
|
Horren ondotik ere tentsio betean joan zen Oihana, estranjerian dena diferentea izango zen beldurrez, eta ez zen lasaitu halako
|
batean
amak esan zion arte:
|
|
|
Non geratzen zen, baina, gozoki hura?; urrun baitzegoen, Helenaren ezpainak bezain urrun, hiriaren bestaldean!; baina ezinezkoari ere erremedioa bilatzen hasita, neure burutazioak nituen, eta hala, nola nik bai bainekien non bizi zen Helena gutxi gorabehera, egun
|
batean
amarengana hurbildu, eta honela esan nion: " Gero eta hobeto nago, eta bizikletan hasi nahi nuke, pixkanaka"; asmo hura azaldu nionean, gibel asmoz nenbilkion, bistan da, baina ez hainbesteraino ere, menturaz; izan ere, bi urte egin nituen sendategian, beste bi urte eskas etxean, eta kaiolaz kaiola ibili zèn mutilak kaiolatik ateratzeko unea irrikatzen zuen, ezer irrikatzekotan;" Hara:
|
|
|
Zapuztera nindoanean, baina, beste ezusteko batek harrapatu ninduen erdiz erdi; amari behin baino gehiagotan entzunak nizkion Helenari buruzko laudorioak: neska gaztea zela, bai, baina sekulako ganora zuela; beste muturrean, bizpahiru urte lehenagotik etortzen zèn emakumea zuen, egunez etortzen zena baina huts asko egiten zuena, batean buruko mina zuelako eta hurrengoan berdintsu; harik eta egun
|
batean
amak aurre egin zion arte;" Atzo zer...?" galdetu omen zion amak, neskamea herrenka ikusi zuenean;" Oineko hatz txikian..." hasi omen zen neskamea; baina amak, esaldia bukatzen utzi gabe, buruan aspaldi zuena egotzi omen zion: " Zure jarrera ez dut gogoko, eta kale gorrian zaude"; eta neskame kexaontziaren ordez, Helena ekarri zuen...
|
|
|
Geltokian egunkaria erosi banuen ere, Bedaioperainoko bidea Teresa eta Sara Xianen argazkiari begira eta egin zidan galderaren hausnarketan pasatu nuen: gerta al zitekeen nik egunen
|
batean
ama alaba haien artean zegoena konpartitzea, photoshopak argazki hartan neurea sar zezakeen bezala. Ez al nintzen beti arrotz sentituko bi emakume haien artean?
|
|
|
– Egunen
|
batean
ama bazara emango dituzu aginduak. Oraingoz aitarengandik jasotzea dagokizu.
|
|
|
– Zeri deritzozu hanka sartzea, nire sufrimendua zuekin ez partekatzeari? Egunen
|
batean
ama bazara, gogoratuko duzu gaur berba egindakoa eta arrazoirik ez zenuela onartuko duzu. Norberaren umeak min guztietatik babestu gura izatea gurasoen berezko sena da, ez hutsegitea.
|
|
2011
|
|
|
Medem bakarrik ez, hein handi
|
batean
Ama Lur filmaren estreinaldia ekarri dit gogora Burgosko prozesua ren lehen emanaldiak: tentsio handiko pasea izan zen, poliziaz betea, eta erratzen almazenean gorde zuten kopia, proiekziora bobinak banan banan eramateko, bahituz gero film osoa harrapa ez zezaten; baina ez zen ezer gertatu.
|
|
|
Lehenaldi burutuan kontatzen dena: «egun
|
batean
amak esan zion alabari: Txanogorritxo, zoaz amonaren etxera»; edo:
|
|
|
MALEN. Bat
|
batean
ama nor den jakitea eta segidan hilda dagoela?! Ez dakit nola sentitu?
|
|
|
Angel (Tierra) edo Manuel (Vacas) bezala, Ana erdi hilik eta erdi bizirik dago, heriotzaren eta bizitzaren artean kokatua. Horrez gain, Anaren eta Saïden arteko harremana ere, erdi horretan kokatzen da; izan ere, beste bizitza
|
batean
ama semeak izan ziren.
|
|
|
Jeannot harro zegoen moxala heztea lortu zuelako. Oso bizia zen eta hasiera
|
batean
ama ikaratu egiten zen bere mutikoa pizti hezikaitz haren bizkarrera igotzeko ahaleginetan ikusten zuenean. Baina Jeannotek esku seguru eta sendoa zeukan eta zaldiak azkenean obeditu egin behar izan zion.
|
|
|
Ez dago, ordea, jendeak Ameriketara emigratzen zuen garaietara joan beharrik sasoi guztietan zakurrak ortozik ibili direla egiaztatzeko. Udaberri amaiera hartako zapatu arratsalde
|
batean
amak lehendik ere ezagun nituen kontuak kontatu zizkidan, baina inoiz baino xehetasun gehiago emanez; bere aitaita amamei eta izeko osabei buruz esanikoez gogoratzen naiz: orduan pausatuagoa zen bizimodua, bai, baina haiek ere gorriak ikusi zituzten, haiek ere etxetik alde eta ahal zuten moduan atera behar izan zuten bizibidea.
|
|
2012
|
|
|
Haurrekin askotan erabiltzen zuen aitzakia hura. Lo daudenean izaten da bakea etxean esaten zion garai
|
batean
amak.
|
|
|
Josuk azkenaldian behin eta berriz esan dio egunen batean ezagutu lukeela, baina Aniari pauso hori hain erabakigarria iruditzen zaio, beldurtu egiten baitu. Badaki, umea ezagutzen badu, bat
|
batean
ama sentituko dela, eta berak ez du inoiz ama izateko ez gogorik, ez asmorik izan.
|
|
|
Aukera hori oso baliagarria da etapa honetan: gau
|
batean
amak jaiki behar du negarrez eta jaioberriaren elikaduraz arduratzeko —aitak lo egiten duen bitartean—, eta hurrengo gauean alderantziz. Aitari arreta ematen zaionean, haurra amaren bularrera hurbildu du, amak ametsen artean bularra eman diezaion, ia esnatu gabe.
|
|
|
Anaia eta biak ageri dira, umetan, Groseko hondartza txiki zaharrean elkarri besarkatuta. Arretaz aztertuz gero, argazkiaren bazter
|
batean
ama dago, oso desenfokatuta, han dagoela antzematea ere ezinezkoa dirudi. Josuk aise imajinatzen du umeen aldera begira.
|
|
|
Galtza barrenak nasaiegiak. Oso aldian behin gurasoenera egiten dudan horietako ikustaldi arin
|
batean
ama kezkatu egin zait, aski jaten ote dudan," Horrela hasten bazara ez naiz gehiagotan etorriko!" erantzun diot zakar oharkabean igarle. Enkarguzko literatur lanak epez kanpo ematen ditut, edo ez ditut ematen.
|
|
2013
|
|
|
Handik berrehun bat metrotan dago Verduneko guduaz gogoratzeko museoa. Zerbitzari k Verdunen inguruko suntsiketa xeheki deskribatu zuen, baina bukaerakoa, herri
|
batean
ama eta haurra hilak eta bi gizon zahar hilak deskribatu zituen unea argazki bat bezala irudika dezakegu. Zerbitzari k margolan baten gisan kontatu zuen Verdunen ikusi zuena, zein gogorra zen aitortuz.
|
|
|
KANDIDO. Asko sentitzen diat... Orain badakik, denbora
|
batean
ama da baserrian bizi?
|
|
|
Nire aitaren estrategiak oso xelebreak ziren: Francoren soldaduak arrimatzen ari zirenean, nola Oñatin senideak geneuzkan, Oñatira joan ginen kotxe
|
batean
ama eta bi semeak. Aitak gudariekin egin zuen erretirada.
|
|
2014
|
|
|
bularra bilatu, eskua ahora eraman, zaratatxoak egin eta, jakina, bularra onartu, eskaintzen zaionean. Gainera, espezialistek gomendatzen dute «jaioberriaren zainketa orokorrak» izeneko dokumentu
|
batean
amagandiko edoskitzea lehen hartuneekin hasten dela, «ahal bezain laster», eta «gehigarriak (ura, ahoko sueroak edo esne formulak) ez direla beharrezkoak». Biberoia duten haurtxoek ura har dezakete?
|
|
|
Nortasun handiko sudurra zuen, tamainakoa, ez handiegia ez txikiegia. Duela gutxi irakurri dudan abizen sefardiak biltzen dituen zerrenda
|
batean
amaren abizena, Bejarano, ikusi nuenean, pentsatu nuen aitak zerbait jakingo zuela. Gogoratu dudanez, aitak norbaitekin kontsultatu zuen zuzena ote zen kartzelan zegoen gudariarentzat abizen euskalduna ez zuen norbaitekin ezkontzea.
|
|
|
Handik urte gutxira, ilunabar
|
batean
amarekin izeba Mariaren etxetik gurera gindoazela, ikusi genuen prozesio bat ari zela irteten katedraletik. Amak esan zigun eskuan zuzi piztuak zeramatzaten gizonak errezatzen ari zirela, komunistak jende zintzoa hiltzen ari zirelako.
|
|
2015
|
|
|
Mirenek arretaz entzuten du beti. Nahiz eta kontatzen diotena ezaguna izan, nahiz eta aurreko
|
batean
ama horrexek edo antzeko batek kontatutakoen berdina izan. Entzuten daki Mirenek.
|
|
|
Kontu barregarria balitz bezala. Eta txiripa
|
batean
amak keinu itsusi hura ikusi izan balio, zer, e?, zer. Batzuetan ume hutsa dirudi Begoñak.
|
|
|
Gauzak horrela, ez genuen nahi baina?, beste albiste txar baten atarian geundela zirudien, egoerak eztanda egingo zuela nondik edo handik. Eta halaxe, igande goiz
|
batean
ama balkoiko barandan igota zegoela abisatu ziguten, erdi biluzik gainera. Hura zorabioa!
|
|
|
Periploa, latz eta hotz, gerora ere jasanen zuen errusiar neguaren dasta izan zitzaion. Iraileko gutun
|
batean
ama zoriondu zuen:
|
|
2017
|
|
|
Egunerokotasun horretan iritsi zen une bat non negar
|
batean
amari hurbildu zitzaion eskuak odoletan, aurpegia zurbil eta malkoak begietan.
|
|
|
Joan ginen guretzat prestatua zutèn gelara. Kantoi
|
batean
Ama Birjinaren ikono zahar bat zegoen, masaila bere Semearen masailean pausatua eta aurpegian bi begi handi handi malkoz bustirik.
|
|
|
–Linda, ondo al zaude? , galdetu zion bat
|
batean
amak.
|
|
|
Lehendik zekiena kontatu zion. Berak eta aitak ez zutela elkarrekin lo egiten, aita beste emakume batekin zebilela, hasiera
|
batean
amak beste aukera bat eman ziola aitari, baina gauzek okerrera egin zutela, egoera hura ezin zuela jasan eta banatu egingo zirela.
|
|
|
Bere burua txiki ikusi du, ahaztua uste zuen garai batean, aspaldi, oso aspaldi. Eta Brijidaren ahotsa entzun du, neska koxkorrak etxera gonbidatzen eta egunen
|
batean
Ama Birjinaren sekretuak kontatuko dizkiela hitz ematen.
|
|
|
Bi ahizpa, urtetan elkar ikusi ez dutenak, bat
|
batean
amaren heriotzak berriro elkartu dituen arte. Asko dute batak besteari esateko, urrun egon diren bitartean bakoitzari gertatu zaizkionak, eta baita lehenagotik nork bere kolkoan gordetakoak ere.
|
|
|
– Kapoia ekarri, Txomin –esan zion bat
|
batean
amak aitari, ameskeriatik esnatuta– Lehortu egingo da bestela.
|
|
|
Hurrengo
|
batean
amak bera jaio zenean hiru osaba herritik kanpo zeudela esan dio, Durangotik herbesteratu zituztela greba egite arren, langileen eskubideen aldeko greba egite arren. Gaztetxoak ez du ulertu zer den greba, baina gerra zer den ere ez du ondo irudikatzen.
|
|
2018
|
|
|
Behin batean aitama batzuk bizi ziren beren bi haurrekin, Kataliñ eta Beñardo. Egun
|
batean
amak esan zien eskolatik lehenbizi itzultzen zuenarentzat katilu bat esne izango zela. Beñardo etorri zen, baina ez zen esnerik:
|
|
|
egun
|
batean
Amak
|
|
|
Hurrengo esaldian erakundeaz dio «sufrimendu eta atsekabearen aterpea [asile]» zela, eta hurrengo esaldian aita aipatzen du, «zeina bat bateko heriotzak ostu zion(...) gure amaren onginahi xamurrari» (4). Nahiz eta bere abandonua birritan desbideratzen duen bat
|
batean
ama barik ustekabean geratu diren beste batzuekiko errukirantz, desbideratze horren bidez identifikazio bat ezartzen du, gerora berriz azaltzen dena amaren laztana galdu duten aitaren eta alabaren zoritxar komunaren forman. Desiraren desbideratze hori semantikoki konplexua da, nolabait ean:
|
|
|
Orduan iritsi zen You Sipo, eta tente tente geratu zen sarreran. Laugarren Ergelak beldur grisa nabaritu zuen bat
|
batean
amaren aurpegian agertzen.
|
|
|
Bat batean emazterik gabe geratzeaz. Bat
|
batean
amarik ez duzula sentitzeaz. Emaztea eta ama den horrek alde egin duelako.
|
|
2019
|
|
|
452 F. Krutwigek oker adierazi zuenez, RIEVeko artikulu
|
batean
ama Nafarroa Beherekoa zuela idatzi zuen, baina aipu hori G. Lacomberi zegokion (cf. Lafon 1936:
|
|
|
Ia bi mila urte geroago, Canaanen ziren egokituak. Maria neskatila polita zen; goiz
|
batean
amari aztoratua joan zitzaion; bartatsean oinaztargi batekin batera uso bat bere gelan sartu zela, eta: " Jinkoaren espiritua naiz eta ernaltzera etorri natzaizu, haren semea sortuko duzu, Jesus erranen diotena", ahots gozoz erran eta joan zela usoa hegan, gero, lo sakon gozo batean murgildu zela.
|
|
|
1981 urtean jaio zen Lisa, New Hampshireko Manchester hirian, kanadar jatorriko familia
|
batean
ama ezkongabe gazte batengandik. Bost urte geroago abandonatua izango zen tokitik milaka kilometrora, Estatu Batuetako beste puntan.
|
|
|
Dena dela, praktikoagoa izango da, maindireak nik neuk aldatu eta garbitu ditudanez, logela bakarra hautatzea, eta hain zuzen etxeko aurrealdera ematen duen gela handitxo bat aukeratu dut, goizetan eguzkiak bete betean jotzen duena. Garai
|
batean
amak egiten zuen bertan lo, baina aspaldian dena itxita eta izara zuri zaharrez estalita egon da, denbora bera ere geratu izan balitz bezala. Aurrena pentsatzen egon naiz, pareta zuri hauek apur bat alaitzeko, poster batzuk itsastea hormetan, argazki batzuk zintzilikatzea han eta hemen, apaingarri batzuk kokatzea gelan zehar, nire nortasuna emateko logela izango dudan honi.
|
|
|
horretan huts egiten badu, atsekabea hartzen du; amarrua ondo ateratzen bazaio, ordea, erraza zaio txikitako bere konplexua berriz piztea, baina alderantziz: alabarekin sumintzen da, garai
|
batean
amarekin sumindu zen bezala; mutur beltza jartzen du, eta pentsatzen du abandonatu egin dutela, ez dutela ulertzen. Emakume frantses batek, alabak asko maite zituen atzerritar batekin ezkondua bera, honela esan zuen egun batez, koleraz beterik:
|
|
|
Bat
|
batean
ama bat aurkitu duen umezurtza bezala sentitzen nintzen, eta apaltzen hasi zitzaidan pertsona nagusiengana sentitzen nuen ezinikusia, haiek errespetatzen hasi nintzen[...] Hari nion amodioa guztiz aratza zen, eta ama bat bezala ikusten nuen[...] Gogoko nuen hark ukitzea, eta besoetan estutzen ninduen batzuetan, edo magalean esertzen uzten zidan[...] Ohean nengoenean, gabonak ematera etorri, eta m...
|
|
|
Umore onean bai baina urduri sumatzen nuen. Bat
|
batean
amarena egin nahi zuen eta ez zekien nola. Pila bat arropa erosi zidan, nire nahikeria guztiei amore eman zien, musikal bat ikustera joan ginen, gogoak eman zidan janari zaborra guztia jan genuen, elkarren besotik ibili ginen bi lagun min bezala.
|
|
|
Euren panpinekin ametara jolasten ziren neskatilei begira (geroz eta gutxiago ziren neskatilak ametara jolasten, geroz eta gehiago neska pinpirinetara), obserbatzaile erradikalari bi biak azalduko zitzaizkion: bat, neskatila haiek sozietateak eman zien rol baterako ari ziren, seguruena, preparatzen; bi, neskatila haietako asko, gehienak agian, egun
|
batean
amak izango ziren. Eta, hortik:
|
|
|
Domeka
|
batean
amak eta biok sagar salmentan ziharduen gizonezko bat begiztatu genuen plazako platanoen gerizpetan. Amak soineko berde bat zeukan jantzita, tita zuriz pikardatua, polito ematen ziona udan, beltzarandutakoan.
|
|
2020
|
|
|
Erratuta zeudela oihukatu nahi nien banan banan begietara begiratua, baina haserreak elikatuta ere neure burua gero eta nekatuago eta estutuago sumatzen nuen, amak gero eta gehiago behar ninduen, beranduago heltzen nintzen etxera eta Martin bakarrik afaltzen hasi zen. Neba arrebei ez nien deirik hartzen, azalpenik merezi ez zutelakoan eta irmo eusten nion neure temari arratsalde
|
batean
amak txirrist egin, eta lurrera erori ostean, ama altxatzeko Martini deitu behar izan nion arte.
|
|
|
Kasu guztietan, haurtxoak negatiboak izan ziren COVID kodearekin. Jaiotza
|
batean
ama positiboa zen, eta jaioberria, mundura birusik gabe etorri zena, erditu eta 30 ordura kutsatu zen, nahiz eta asintomatikoa izan. Lagun bat sar daiteke erditzean?
|
|
|
Azken urte haietan Mikelek behin eta berriro frogatua zuen oso ikertzaile bikaina zela eta izugarrizko sena zuela kasuei irtenbidea aurkitzeko, baina, horrelako kasuetan, seme alabarik ez izateak ez ziola batere laguntzen uste zuen lankideak. Ezinezkoa zitzaion horrelako egoera
|
batean
amaren larruan jartzea. Ezpaina okertu eta alboka begiratu zion ertzain gazteari, galdera hura egoera hartan egokiegia ez zela pentsatzen zuela aurpegiratuz.
|
|
|
Olibadiko Ama Birjina, Nuestra Señora del Olivar, du izena. Ohi bezala, bai izena bai monasterioaren eraikitzea bera zor zaizkio Erdi Aroan hango olibadi
|
batean
Ama Birjinak artzain baten aitzinean eginiko agerraldiari. Bake eta bakardade bila monasterioan ostatu hartu nuenean, berriki berriztatuta zegoen abade etxea.
|
|
|
aurrena geureak aldatzen ditugu, dendaostekoa eta dendako ate gainekoa; ondoren horma erloju guztiak, bitrinetakoak… Hogei bat horma ordulari dauzkagu, beste hogeita bost bat iratzargailu analogiko, iratzargailu digitalak eta erloju irratiak, eskumuturrekoak ehun eta berrogeita hamar inguru… Ordulari digitalak neuk bakarrik maneiatzen ditut, besteek ez dute ikasi nahi, lan bat gehiago egokituko zaien beldurrez. Garai
|
batean
amaren etxekoak ere aldatzen nituen, nirea zen erlojuei ordua aldatzeko ardura: hamabost ordulari zeuzkan, txikiak eta handiak, antigoalekoak eta modernoak, guztiak aldarazten zizkidan.
|
|
|
Gauetan ametsetan agertzen zitzaidan: garbiketan ari nintzela, ordurako etxea erdi hutsik, bat
|
batean
ama azaltzen zen, gazte garaiko ama: handia, garaia, lodia, indartsua.
|
|
|
Egun
|
batean
amak belaunetan eseri eta esan zidan:
|
|
|
Behin
|
batean
amari eta zuri begiratu zintuztedan eta konturatu nintzen hutsaren hurrengoa zinetela niretzat.
|
|
2021
|
|
|
Bat batean bere gauzarik preziatuenak galdu ote zituen pentsatu zuen. Brusan zeukan barneko poltsiko
|
batean
amaren orrazia eta aitaren labana txikia zeuzkala baieztatu zuen. Lasaitu ederra hartu zuen.
|
|
|
bi neskameak ziren eta hirugarrena kalean bildutako burdinkien saltzailea. Etxoletako
|
batean
ama eta alaba bizi ziren elkarrekin, biak alargunak. Beste batean, alargun bat bere alaba ezkongabearekin.
|
|
|
Gau haietako
|
batean
ama inguratu zen Oihanaren ohera. Eta ez bat eta ez bi, Oihanaren logelako argia piztu zuen.
|
|
|
Hadesek hiru arreba zaharrago zituen: Hestia (etxeko suaren jainkosa), Demeter (jainkosa ama, nekazaritzaren jainkosa, neurri
|
batean
Ama Lurra) eta Hera (jainkoen erregina, Zeusen emaztea, jainkosa nagusia), eta bi anaia gazteagoak: Zeus (jainko nagusia, jainko aita) eta Poseidon (itsaso eta ozeanoetako jainkoa).
|
|
|
Egun
|
batean
ama hil egin zitzaion; bakean utzi zuen joaten, ze geroz eta itzaltsuago zen errealitatea, geroz eta indartsuago lokamutsak. Orduan jakin zuen txatarrarekin nahasita ageri ziren haragi puska gorri haiek hesteak zirela.
|
|
|
Inongo ordenarik gabe lurrean utzita egoten ziren ia abandonatutako gauzak: ...n lehenengo astean bakarrik erabili zuen bizikleta estatikoa, kirola egiten hasi lukeela-eta; amonarena izandako aulki zaharra, lehengo garaikoa, baserrikoa, iraungitako beste mundu baten arrasto; Adrik elkarrekin egindako lehen gabonetan oparitu zion teleskopioa, muntatzen asmatu ez zuena; sasoikoak ez diren arropak, beren urtaroaren zain, sitsen kontrako produktuaren usaina noiz erantziko; garai
|
batean
amak, eta amonak, eta izebaren batek ere emandako maindireak eta toallak eta tapakiak lonazko maleta zahar batean, itxuraz arin egiatan pisu, kaltegabeak diruditen arma hilgarri asko bezala.
|
|
|
Azkenean ulertuko du. Gau
|
batean
amari hurbildu zitzaion. Egongela txikian eserita zegoen; irakurtzen.
|
|
|
Gogoan dut egun
|
batean
ama hil egin zitzaidala, biharamunean beste ama bat jaiotzeko.
|
|
|
Gogoan dut Elizen arteko Biblia, institutu garaian eskuratu genuela; ateismo oldarraldi
|
batean
amaren aldetiko amonari oparitu niola, hura hiltzean atzera herentzian jasotzeko. Egongelako apalategi nagusian daukat egun, ikusgarri.
|
|
2022
|
|
|
Silent Night ek suizidio kolektiboaren gaia dakar lehen planora. Pasarte
|
batean
ama bi ari dira pedagogiaren irudikapen gisa haurrei gertatzen ari dena azaltzen. Haurren jakin minari eta izuari erantzuten saiatzen diren arren, erantzukizuna gainetik kentzen ahalegintzen dira, azalpenak ematen erabat asmatu gabe.
|
|
|
Bazen behin Itsaso izeneko ume moko bat arropa esekitzeko pintza
|
batean
amaren izena txukun idatzi eta ondoan bihotz bat are txukunago marraztu zuena.
|
|
|
Hemen ez ditugu bi zigorrak istorio berean bilduak, bitan banatuak baizik:
|
batean
amak alaba madarikatzen du, bestean senarrak emaztea elizara bortxaz eramaten. Baina zantzu nahiko bada pentsatzeko bi gertakariak pertsonaia beraren bizitzako bi une direla, eta amak madarikatu zuen neska bera izango zela gero, ezkondu ondoan, senarrak elizara eraman zuena.
|
|
|
Orain hartu postrea! horrela hitz egin zien egun
|
batean
amak bi seme gazteenei, bazkaltzeko garaian, aldarte txarrean eta ahoan legarrik gabe, baba beltz batzuk plateretan utzi zituztenean.
|
|
|
Gauzak hala, egun jakin
|
batean
amak zera esan zion aitari:
|