|
2000
|
|
|
Esperientzia pertsonal batetik abiatu nintzen, eta terapia moduko bat izan zen niretzako. Egun batean nire gurasoak jatetxe batera joan eta afaltzen zeudela, bat
|
batean
aita hil egin zen. Amak deitu eta gertatutakoa kontatu zidan.
|
|
|
—Eta, hala, igande
|
batean
aitarekin jauregirat etorri eta, zalditik jaitsi bezain sarri eneganat lasterka eta hatsangaka zetorkidala, Pedrok erran zidaan: " Datorren hilean noak, Joanikot!" Eta, hatsa bereganatzen zuela, esplikazioneak eman zizkidaan:
|
|
|
Ordea, osaba ez zen ohitura hartarat makurtu, halako moldez, non, bereari zetxekiolarik, kanporat joaiten segitu baitzuen, etxeko kakontziez eta aulkiaz ahantzirik, etxeko sehien mailan eta haien graduan ipintzen zela, gure amaren eskandalurako. Harik eta bertze egun
|
batean
aitak aulki eta kakontzi berriak erosi, eta osabaren gabinetean paratu zituen arte. Eta, handik harat, kanporat joaiteko ohitura nagusiarekin segitu bazuen ere, aulkian jartzen ere hasi zen osaba noizik behin, behar larriren batek edo eraginik, egun batean beherakoa zuelako eta bertze batean eten ezin zuen pentsu ezin inportantago batean murgildurik zegoelako.
|
|
|
Aitak etxeko mutur batean egiten zuen lo, eta amak bertzean, zeren eta hura baitzen ohitura eta usantza, eta ni haien gibeletik ibiltzen nintzen, haiek elkarrekin noiz harrapatuko. Harik eta egun
|
batean
aita ehizatik basurde pare batekin itzuli, eta, jauregiko atarian, amari erran zion arte: " Zer iduritu zaizu gaurko ehiza, Graziana?" Eta amak ihardetsi zion:
|
|
|
Harik eta egun
|
batean
aita Bartolomeri erraiterat deliberatu nintzen arte:
|
|
|
Eta, hala, oroitzen dut nola egun
|
batean
aita jesuitak galdetu zion amari, artean Pagabasoko kontu haien entzutea baizik ez zuela:
|
|
|
Adi egon, bada, zeren kontatuko baitizuet nola sendatu zuen Avilako Teresak gure aita —eta ikusirik ezen guztiek kasu egiten zidatela, nahiz eta zaldunek, artean, mesfidantzaz behatu, aitzina segitu nuen, hiztun onen antzera, hitzaren jabe—: Gure etxean oro zen ditxa eta oro zen zorion, harik eta egun
|
batean
aitari gaitz hura sartu zitzaion arte, ezin eriago jarri zuena eta ezin flakoago, betartea zurbil eta gorputz osoa hil hurran; haren begiak martiri batenak ziren, haren hatsa hauspo hautsi batena zen... eta han eta hemen garau gorri zornetsu batzuk bihitu zitzaizkion, guztioi goragalea eragiten zigutenak; eta ez zegoen, ez, hilik, baina, hilik ez zegoen arren, hila baino hilagoa zirudien, hatsa e... " Mutila, ez didazu sinesten, baina erradazu:
|
|
|
" Zer erran behar ote diot nik orain Iruñako Konpainiako aita na gu siari? Zeren errana bainion ezen jauregia, gertuki eta segurtki, Konpainiarena izanen genuela noizbait, zeure testamentaren arauaz..." Nola inarrosi ninduten hitz haiek errai erraietan, eta nola ohartu nintzen bat
|
batean
aita jesuita enekin jokatzen ari zen joko ezin makurragoaz...! Zeren ni Urbiain izurrite hartarik libratzeko ahaleginetan ari bainintzen, eta hura, berriz, kontutxo harekin baitzetorkidan, bere probetxu pertsonala eta Konpainiarena urbiaindarren salbazionearen gainetik paratzen zuela...
|
|
|
Eta egun
|
batean
aita Bartolomeren hitz haiek etorri zitzaizkidan bururat, erran zuenean, dantzen debekatzeko argumentu eta justifikazino gisa, ezen dantza ez zela berez bekatu mortal, baina, aldi berean, bazela, zeren eta dantzak noiznahi den jar baikintzakeen bekatu mortalen bat egiteko arriskuan, eta arriskuaren hartzea eta perilean jartzea berez zen bekatu mortal.
|
|
2002
|
|
|
Zeinen poz handia hartu nuen, egun haietako
|
batean
aita irritsu itzuli zitzaigunean, ez dakit bederatzigarren edo hamargarren egunean! Esan zidan:
|
|
|
Bere izenaren deiadarra entzun zuen aurrez eskuma aldeko bazter ilun batetik, eta hasiera
|
batean
aitaren antza zeukan gizonezkoa gerturatzen ari zitzaiola ikusi zuen. Zentimetro gutxitara, eskukada jo zion bizkarrean, eta ezaguna balu legezko berbak esan zizkion, Joseluri hain toki ilunean tonukera lar altukoa iruditu zitzaion ahotsaz.
|
|
2003
|
|
|
Iristen dira biak Sararen etxera, eta Txomin oraindik pozik da, Sarak txakurtxo bat duelako. Baina halako
|
batean
aitak agur esan eta etxe horretatik badoala ikustean, Txominek ere berarekin joan nahi du, eta negarrari ematen dio. Baina Sara lagun ona du, eta malkoak lehortzeko gereziak eskaintzen dizkio.
|
|
|
Manuk, baina, ezkutuan gorde behar izaten ditu etxean. Lehengo
|
batean
aitak eskolako karpetan itsatsita zeraman ikurrina handi hura ikusi zion, eta sekulako errieta eginez kenarazi. Horregatik  jadanik ez du ikurrinik etxeratzen.
|
|
|
Kartzelara egindako bisita
|
batean
aitari esan zenionean Juanan Iriarte irakasle zenuela, ez zuen Kromagnon izenik aipatu, ez erdeinuzko keinurik egin ere. Ordurako jada urteak zeramatzan, zure amak esaten zuen bezala, nebulosa hartan sartua.
|
|
2004
|
|
|
Iritsi bezain azkar alde egin du lagunekin jolastera, eta ohartu denerako gurasoak non dituen ez dakiela aurkitu da. Untxi Txiki Zuria estu eta larri dago eta negar
|
batean
aita eta ama non ote dituen galdezka hasi zaie guztiei, andre batek lasaitu eta bilaketan laguntzen dion arte.
|
|
|
Baliteke seme alaben hezkuntzan eragina duen konturen
|
batean
aita eta ama bat ez etortzea, baina hori ez da eragozpena; areago, desadostasun horiek agerian uztea komenigarri izaten da.
|
|
|
Batbatean, pauso eta hitz hotsak entzun ditut eta gerturatzean, beltzez jantzitako gizonkote batzuk zirela egiaztatu dut. Korrika
|
batean
aitarengana joan naiz eta ikusitakoaz jakinarazi diodanean, aurpegia zuri zuri jarri zaio, eskutik heldu, ta basoan barrena isilik joan gara.
|
|
|
Psikoterapia saio partikularrak egin zizkidan, baita ez hain partikularrak ere: egun
|
batean
aitarekin bildu baikinen; beste batean amarekin; eta amonarekin ere egin genuen beste saio bat.
|
|
2005
|
|
|
Denek aitarekin konparatuko dute, batzuk bihotz onez eta beste batzuk punta sartzeagatik, baina berak mentalizatuta egon behar du, bere emaitzak eman behar ditu eta bere bidea egin. Gainera esan izan diot lehen ere, egunen
|
batean
aitarekin konparatzen hasten baldin badira, ez dela seinale txarra izango.
|
|
2006
|
|
|
Hiru hilabete pasa nituen txistu eskolara joan gabe. Halako
|
batean
aitak esan zidan arte: " Hi, Beteluk (txistu irakasten ziguna zen hura) esan zidak zer pasatzen den, zergatik ez haizen eskolara joaten!".
|
|
2007
|
|
|
Hark ez zekien alboka jotzen, zarata egiten zuen, baina hari ikusi nion nik. Eta egun
|
batean
aitari esan nion" nik ere ikasiko nuke alboka jotzen!"," esaiok ba orduan Leon Artaberi" erantzun zidan. Leon Bilbao ere ikusten nuen, eta hark ere jotzen zuenez, ea alboka zeinek egin zion galdetu nion.
|
|
|
Seguruenik halako beste santu asko ibiliko da kristandadean. Eta joaten zara Vatikanoko San Pedro Basilikara, eta marmolezko erliebe
|
batean
Aita Santu Leon I.a topatzen duzu, Atila eta hunoen erasotik Erroma salbatzen. Leon I.ak hatzarekin gurutzea seinalatzen du (gurutzearen izenean irabazi zuen Konstantino-k Milvio zubiko bataila!); baina buruzagi barbaroak (hor erliebean Karlos I.aren zaldun bat iruditzenago duenak), izuturik, ez dio begiratzen gurutzeari, baizik bi apostolu santuri, San Pedro eta San Paulo suposatzen dut, Aita Santuaren atzean sekulako ezpatekin zemai beldurgarria egiten diotenak, bietako batek gaur ezpata apurtua badauka ere.
|
|
|
Etxera deitu gabe zegoen, gainera, baina horrek jada ez zuen kezkatzen. Aurreko ika mika
|
batean
aitari" mozkor alua!" esan zionetik elkarrekikoak erabat hautsi zituzten. Alabak aitarik ez balu bezala jokatzen zuen, eta alaba etxetik behin betiko egozteko aitzakia bila zebilen aspalditik aita.
|
|
2008
|
|
|
Pentsatu zuen aitaren arropak entregatzea izan zitekeela bere alabarekin adiskidetzeko bidea. Ausardia kolpe
|
batean
aitaren arropak portalera jaistea erabaki zuen.
|
|
|
Beñardo Orbe mutil bizi bat zen, bizia bezain alferra, lanari ihes egiteko aitzakiarik merkeenaz baliatzen zena; orain, baina, aitzakia bat gehiago zuen, buruan eman handiko iturri hura baitzuen, ireki orduko jarioaren ibilian arrastatzen zuena izerdiaren zigorrarekin zerikusirik ez zuèn beste lur baterantz, lurra zeru zuèn jolasaren lurrerantz? Eta aita eta hiru anaiak ohartu egin ziren, jakina, Beñardo txinbo bat balitz bezala zebilela, piku batetik bestera, harik eta egun
|
batean
aitari pazientzia bukatu zitzaion arte.
|
|
|
Aita ere han zegoen, baina ez zuen hitzik egiten, Ernestinak ere ez, eta Reginak behin eta berriz begiratu zien biei,
|
batean
aitari eta bestean ahizpari, harik eta begirada Ernestinaren begietan pausatu eta honela mintzatu zitzaion arte, etsipenaren ertzetik:
|
|
|
Eginiko bisitetako
|
batean
aitak zioen bere bizitzari errepaso egin ziola eta gauza batekin zegoela pozik eta gauza batekin damu. Pozik zegoen itsasoan egin zituen urte luzeetan ez zuelako gizonik galdu.
|
|
|
Beñardo Orbe mutil bizi bat zen, bizia bezain alferra, lanari ihes egiteko aitzakiarik merkeenaz baliatzen zena; orain, baina, aitzakia bat gehiago zuen, buruan eman handiko iturri hura baitzuen, ireki orduko jarioaren ibilian arrastatzen zuena izerdiaren zigorrarekin zerikusirik ez zuèn beste lur baterantz, lurra zeru zuèn jolasaren lurrerantz... Eta aita eta hiru anaiak ohartu egin ziren, jakina, Beñardo txinbo bat balitz bezala zebilela, piku batetik bestera, harik eta egun
|
batean
aitari pazientzia bukatu zitzaion arte.
|
|
|
Aita ere han zegoen, baina ez zuen hitzik egiten, Ernestinak ere ez, eta Reginak behin eta berriz begiratu zien biei,
|
batean
aitari eta bestean ahizpari, harik eta begirada Ernestinaren begietan pausatu eta honela mintzatu zitzaion arte, etsipenaren ertzetik:
|
|
|
Ordu arte itzalita egon zen argi bat piztu zidan bat
|
batean
aitari buruzko ametsen kontuak. Rosak eta Tomasek ez zuten seme alabarik.
|
|
2009
|
|
|
Izan ere, Basilikako gela
|
batean
Aita Larramendi Jesuitak El impossible vencido (1729) euskal gramatikari buruzko lehenengo liburua idatzi zuen eta Lopezek liburuaren zati txiki bat irakurri du.
|
|
|
ABSak, zaldiak, aseguruak, diesel edo gasolina, Agateri bost axola zitzaizkion gauzak. Baina bat
|
batean
aitak esaldi gogoangarri hura bota zuen, belarrian bete betean jo zuena:
|
|
|
Gure etxeko bebarruak bi zati zituen: alde
|
batean
aitaren bizartegia zegoen, eta han gizonak baino ez ziren sartzen, eta gizonen gauzei buruz hitz egiten zen. Hala esaten zidan aitak burua, deskuiduan, dendako mostradoretik bizartegiko atera arrimatzen banuen:
|
|
|
ai, mutila izan balitz, zer nolako muturrekoa joko zion?! Maria Bibiana, baina, neska zen, eta Teofilo Mariak ez zekien zer ematen zion hari muturrekoa jotzeak, Maria Bibianarekin berarekin hiruzpalau urte lehenago borrokan ari zèn egun
|
batean
aitak errieta txikia egin ziolako, ausaz: –Mutilak neska jotzea ez dago ondo, Teofilo Maria, pisu astun batek pisu arin bat jotzea ongi ez dagoen bezala!?; hura Jack Dempseyk euli bat jotzea bezalakoa zela, alegia!
|
|
|
Ikusi zuenaren aurrean, aitak eskuin eskua ukabil bihurtu, atzeratu? baina atzeratu orduko, hantxe geldiarazi behar izan zuen mugimendua, militar itxurakoak, barrealdia hasi orduko eten behar izan zuenak, kanoia bularrean jarri baitzion, erreakzio bizkor batean; gero,
|
batean
aita destatzen zuela eta bestean semea, honela esan zuen:
|
|
|
belaunaldi biren arteko inkomunikazioa. Garai
|
batean
aita joan etorrian zebilen figura zen etxean?. Ez zuen harreman handirik seme alabekin, eta hala gertatu zaie Patxiri eta bere aitari.
|
|
|
Ikusi zuenaren aurrean, aitak eskuin eskua ukabil bihurtu, atzeratu... baina atzeratu orduko, hantxe geldiarazi behar izan zuen mugimendua, militar itxurakoak, barrealdia hasi orduko eten behar izan zuenak, kanoia bularrean jarri baitzion, erreakzio bizkor batean; gero,
|
batean
aita destatzen zuela eta bestean semea, honela esan zuen:
|
|
|
ai, mutila izan balitz, zer nolako muturrekoa joko zion...! Maria Bibiana, baina, neska zen, eta Teofilo Mariak ez zekien zer ematen zion hari muturrekoa jotzeak, Maria Bibianarekin berarekin hiruzpalau urte lehenago borrokan ari zèn egun
|
batean
aitak errieta txikia egin ziolako, ausaz: " Mutilak neska jotzea ez dago ondo, Teofilo Maria, pisu astun batek pisu arin bat jotzea ongi ez dagoen bezala!"; hura Jack Dempseyk euli bat jotzea bezalakoa zela, alegia!
|
|
2010
|
|
|
–Nor zen gizon txikia???. Eta
|
batean
aitari eta bestean Heinrichi so egiten niela, autoaskitasun handiz, esan nuen: –Gizon txikia Johann Allgaier zen, Napoleonen garaiko xakelaririk onentsuenetakoa??.
|
|
|
baina bai ezustekoaren gaineko ezusteak harrapatu ninduelako, Jainkoa izaki infinitua baitzen gurean, ezin uki zitekeèn oinarri guztien oinarria, laudorio eta alabantza baizik merezi ez zuena, loreak eta lore urrinak, apoak eta sugeak eta kiratsa heretikoentzat eta antzeko jendilajearentzat utzita? entzun ere, entzun nion behin
|
batean
aitari, gizaki jainkogabeen eta biraolarien kontra birao egitea, berak ohi zuen bezala, otoitz egiteko modu bat zela, nahiz eta otoitz egiteko modu berezi hura berarentzat zuen bakarrik, hitz itsusiak ere demokrazian galtzen du bere indarra, guztien ahotan jartzen denean?, bera baitzen, azken batean, etxeko lehena, bere lehentasunak zituena, Teofilo Mariak ere, denborarekin, aitaren jokabidea berea egingo zuen arren, apurka apurka.
|
|
|
hango eta hemengo jendeak, bai etxean, bai ikastetxean? esaten ez zidan, bada, marrazteko dohain guztiak nituela, etxeko artista nintzen, Damaso!?, marrazkilari edo pintore on bat izateko?!; harik eta egun
|
batean
aitaren iritziarekin talka egin nuen arte; esan nahi dizudana da gure aitak, aita guztiek bezala, nik uste, bere ametsak zituela, semeongan proiektatzen zituenak, alabena beste mundu bat zen:
|
|
|
barre ederrak egiten zenituzten behintzat?; bere burbuilan pozik bizi den mutila: horra nire haurtzaroko irudia, burura datorkidana; gero, ordea, haserretu zitzaidan egun
|
batean
aita nire marrazkitxoak ganora gabekotzat jota; harrapatu nuen tuberkulosia, hartu nuen bizitza apustu ezin serioago bat bezala, eta urte luzeetan ibili naiz geroztik horrela, tartean gerra gerraondoetako aro ezin ilunagoa, batere egokia izan ez zena guk geure barruari nabaritzeko moduko astindu bat eman geniezaion, ez behintzat jendaurrean eta era agerian; baina iluntasunak hartuta geunden arren, ez geunden, ez, hilik, eta hala, ezkutuko giro bat eraikiz joan ginen apurka apurka, berrikuntzarako dei bat ere bazena?
|
|
|
Harri bihurtuak gelditu ginen Bibi eta biok: ...retzat ordurako, Jainkoaren existentzian sinesten ez nuenez gero... baina bai ezustekoaren gaineko ezusteak harrapatu ninduelako, Jainkoa izaki infinitua baitzen gurean, ezin uki zitekeèn oinarri guztien oinarria, laudorio eta alabantza baizik merezi ez zuena, loreak eta lore urrinak, apoak eta sugeak eta kiratsa heretikoentzat eta antzeko jendilajearentzat utzita... entzun ere, entzun nion behin
|
batean
aitari, gizaki jainkogabeen eta biraolarien kontra birao egitea —berak ohi zuen bezala— otoitz egiteko modu bat zela, nahiz eta otoitz egiteko modu berezi hura berarentzat zuen bakarrik —hitz itsusiak ere demokrazian galtzen du bere indarra, guztien ahotan jartzen denean—, bera baitzen, azken batean, etxeko lehena, bere lehentasunak zituena, Teofilo Mariak ere, denborarekin, a... Bibi, baina, beste arrazoi bategatik zegoen harrituta... baita, ni ez bezala, minduta eta nahigabetuta ere —nola egin zezakeen orbetarron buruak birao, Jainkoaren izen garbia guztiz kakaztuz! —, nahiz eta aitak berandu gabe gozatu zuen haren nahigabea:
|
|
|
Baina orduan, aita, ordura arte isilik geratu zena, mintzatu zen: ‘Nor zen gizon txikia...? ’ Eta
|
batean
aitari eta bestean Heinrichi so egiten niela, autoaskitasun handiz, esan nuen: ‘Gizon txikia Johann Allgaier zen, Napoleonen garaiko xakelaririk onentsuenetakoa... ’ Eta nola nik esandakoaren frogen egiaztapen zehatzik ez baitzegoen —‘Ehuneko ehunean ez behintzat’ esan zidan Gerhardek bere garaian—, ondorioa azpimarratu beharrean sentitu nintzen:
|
|
|
Orain artean aditzera eman dizudanagatik, ohartuko zinen, bai, neure idazki hau lantzeko prozesu honetan guztian oztopo bat baino gehiago izan dudala; izan ere, sortze lanekin —kreazioarekin— beti izan ditut arazoak: umetan ez, hala ere... hango eta hemengo jendeak —bai etxean, bai ikastetxean— esaten ez zidan, bada, marrazteko dohain guztiak nituela —etxeko artista nintzen, Damaso! —, marrazkilari edo pintore on bat izateko...!; harik eta egun
|
batean
aitaren iritziarekin talka egin nuen arte; esan nahi dizudana da gure aitak —aita guztiek bezala, nik uste— bere ametsak zituela, semeongan proiektatzen zituenak —alabena beste mundu bat zen: haiek ongi ezkontzearekin aski—, horregatik nahi baikintuen nor bere tokian eta nor bere bidean:
|
|
|
Eta, hala ere, neure mea culpa aitortu beharrean nagokizu; izan ere, gogoan dut neure haurtzaroa, baita zer nolako marrazkitxoak egiten nituen ere; haietatik, komiki bandak azpimarratuko nituzke, bere grazia zutenak, zuek —anai arrebok— barre ederrak egiten zenituzten behintzat...; bere burbuilan pozik bizi den mutila: horra nire haurtzaroko irudia, burura datorkidana; gero, ordea, haserretu zitzaidan egun
|
batean
aita nire marrazkitxoak ganora gabekotzat jota; harrapatu nuen tuberkulosia, hartu nuen bizitza apustu ezin serioago bat bezala... eta urte luzeetan ibili naiz geroztik horrela, tartean gerra gerraondoetako aro ezin ilunagoa, batere egokia izan ez zena guk geure barruari nabaritzeko moduko astindu bat eman geniezaion, ez behintzat jendaurrean eta era agerian; baina iluntasunak hartuta geunden arr...
|
|
2011
|
|
|
–Martxoan neskato
|
batean
aita izanen naiz. Beldurrak akabatzen nago.
|
|
|
Histerikoak nahiago du irudimenean babestu, harreman errealak eduki baino. Hasiera
|
batean
aitaren konkista posible zitzaion alaba histerikoari, baina beste gizonekin dituen harremanetan inor ez da heltzen aita idealizatuaren mailara. Aitaren irudi idealizatuak maitatua izatea nahiko luke.
|
|
|
" Nahikoa duk eguraldi txarra egitea...", esan zuen. Lanak bukatuta buelta bat ematera joan ginen, baina agudo itzuli ginen eta sutondoan geratu ginen puska
|
batean
aita etxera joan zen arte. Lotara joan aurretik, ordea, berriro etorri ziren behorrak irrintzika eta ukuilura sartu genituen, karrera betea baitzegoen beste batzuenak ziren behi eta behorrekin, eta hori eginda ohera joan ginen.
|
|
2012
|
|
|
Erosotasunean eta inertzian kokatua eta desaktibatua, automatismoan lokartua dagoen pentsamenduaren aurkako latigazoak espontaneoki eta edozein unetan ateratzen zaizkio Benitori. Bazkari
|
batean
Aita Santuak heriotzaz esan zuen zerbaitekin kezkatua agertu zitzaion hari bota ziona, kasu: –Zergatik nahi duzu zure neurriko Aita Santu bat?
|
|
|
Aingeruk patxadaz aditu du aitak xehe xehe kontatu dion guztia. Beste garairen
|
batean
aitak horrelako zerbaitegatik Donostiara etorrarazi izan balu, liskar handia izango zuketen elkarren artean, baina Aingeruk gaur ez dauka horretarako asmorik. Gustatu ere egin zaio aita berriro kementsu ikustea.
|
|
2013
|
|
|
Aita Iliodor Trufanov apaiz iluminatuak fundatu zuen. Garai
|
batean
aita Iliodor Trufanov eta Rasputin lagun handiak izan ziren. Baina, urteen poderioz, ikusirik Rasputinek lortu zuen boterea, ikusirik Rasputin edozein unetan sar zitekeela Neguko Palaziora ere, eta baita Tsarskoe Selo palaziora ere, eta bertan Nikolai II.a tsarrarekin eta Alexandra tsarinarekin guztiz adiskidetuta zebilela, eta ikusirik bera baztertuta geratua zela, inolako botererik gabe, bada, izugarrizko gorrotoa hartu zion Rasputin garai bateko lagunari.
|
|
|
Gauza asko, berak banatu eta ulertu ezineko anabasa bat, Kimuren barruan. Eta bat
|
batean
aita altxatu, eskua eskaini eta zera esan zion:
|
|
|
eta neskak, liberalagoak?? . Ni ezin joan nauk horra, badakik, eta etorri hi heu hona, ez haiz damutuko eta!???, eta hala, egun
|
batean
aitari bere desioaren berri eman, eta honek, amak azaldu zizkiòn erreparoen gainetik: –Zelan joango haiz, bada, munduaren azken puntaraino bakarrik???
|
|
|
Halako
|
batean
aita aspertu, gandhizale amorratua zen!?, eta honela mintzatu zitzaion arte:
|
|
|
Are gehiago: egun
|
batean
aitarekin diskusio bat izan zuen, garrasika bukatu zutena: –Neska bihurtu nahi ote dituk heure mutilak??, erran zion aitak, halako batean.
|
|
|
Hemengo mutilak, gainera, gu baino ekintzaileagoak dituk ‘horretan’, ulertzen didak... eta neskak, liberalagoak"... " Ni ezin joan nauk horra, badakik, eta etorri hi heu hona, ez haiz damutuko eta!"... –, eta hala, egun
|
batean
aitari bere desioaren berri eman, eta honek –amak azaldu zizkiòn erreparoen gainetik: " Zelan joango haiz, bada, munduaren azken puntaraino bakarrik?" – halaxe esan zien, lehendabizi emazteari:
|
|
|
Halako
|
batean
aita aspertu –gandhizale amorratua zen! –, eta honela mintzatu zitzaion arte:
|
|
|
Are gehiago: egun
|
batean
aitarekin diskusio bat izan zuen, garrasika bukatu zutena: " Neska bihurtu nahi ote dituk heure mutilak?", erran zion aitak, halako batean.
|
|
|
Gure etxeko bebarruak bi zati zituen: alde
|
batean
aitaren bizartegia zegoen, eta han gizonak baino ez ziren sartzen, eta gizonen gauzei buruz hitz egiten zen[...] Orduan jakin nuen gizonen kontuak zirela barre algara altuegiak eta apustuak, ohorea eta tiradera bat giltzaz itxita, mesanotxean. Gizonez gain gure ama ere sartzen zen bizartegira gizonen ileak jasotzeko orratza pasatzera, baina amaren aurrean ez zen" gizonen kontuez" hitz egiten, amari esaten zioten" zu etxerako" eta amak irribarre egin eta lurra garbi garbi uzten zuen.
|
|
|
Gizonez gain gure ama ere sartzen zen bizartegira gizonen ileak jasotzeko orratza pasatzera, baina amaren aurrean ez zen" gizonen kontuez" hitz egiten, amari esaten zioten" zu etxerako" eta amak irribarre egin eta lurra garbi garbi uzten zuen. Alde
|
batean
aitaren bizartegia zegoen eta, bestean, amaren janari denda txikia, aitak esaten zuen bezala," emakumeek ere beraien gauzez hitz egiteko" (57 or.).
|
|
2014
|
|
|
Hala, handik hiru hilabetera, bere patrika gizentzeko onena zelakoan, Nafarroako eskuineko alderdira jo zuen, UPNra. Eta egun
|
batean
aitaren hilobira joan, hari bere erabakiaren berri eman?. Jatorrizko ereduaren eta kopiaren artean, jatorrizkoaren alde egitea hobe, ezta, aita???, eta nola sentitu zuen orduan Peter Planek bere aitak irri batekin erantzun ziola, hilarrian zegoèn argazkitik!
|
|
|
Gaizki zaintzen naute, goseak akabatzen naute. Halako
|
batean
aitak erreakzionatu zuen arte. Deitu zuen taxi bat, hartu zuen poltsa ilun bat ez dakit nondik eta hasi zen amonaren arropak poltsan sartzen, orain pelikuletan hainbestetan egiten duten bezala, tolestu gabe, dena tropoiloan.
|
|
|
Agian izebak ekaitzei zien beldurra kutsatu egingo zitzaidan eta ni ere beldurrez egoten nintzen, tximistorratzik hurbilenak non zeuden gogoratuz. Halako
|
batean
aitak sendatu ninduen arte. Lehertu zen gau batean sekulako ekaitza, izebak san Migeli lanparatxoa piztu zion eta aitak gure gelako balkoira eraman gintuen.
|
|
|
Atzean, ama, izeba Pakita eta haurrak. Aitak jarri zion emozioa guri sekulako abentura iruditzen zitzaigun bidaiari eta izebak egiten zion koroa, Oñatirako bidean errepidearen bihurgune itxi
|
batean
aitak amildegira erortzeko arriskuan geundela esaten zuenean. Ai ene, ai ene Jesus, egiten zuen izebak eta nik zirrara nabaritzen nuen bizkarrezurrean.
|
|
|
Bat
|
batean
aita bat izango al zara?
|
|
2015
|
|
|
Egunen
|
batean
aita plazan kateatuta aurkituko dut. Amak barre egiten dio, baina gero eta gertuago ikusten dut polizia etxera bere bila joan dudan eguna.
|
|
|
Hari begira jarri zen, aitak hankak bilduta liburu txiki hura irakurtzen zuela; orri horixkako liburu hura, ezaguna, ez jakin arren bertan zer zegoen idatzita. Txikia zen; estu estu inprimatua; babes orrian, Camek bazekien, afari
|
batean
aitak hamabost libera gastatu zituela zeukan idatzita; ardoa, hainbeste; eskupekoa, hainbeste; txukun zegoen batuketa eginda orriaren behealdean. Baina poltsikoan egoteagatik ertzak biribilduta zeuzkan liburu hark zer zioen, ez jakin.
|
|
|
baleak arrantzatzeari. Hura zuen obsesio, egunen
|
batean
aita eta aitona bezain trebea eta ausarta izatera iristsi, eta haiek hainbat balea arrantzatzea.
|
|
|
hamar bat urte edo. Perretxikotara joan ginen egun
|
batean
aita eta biok. Larunbat edo igande goiza hortaz.
|
|
|
Haren zoriona kendu didazue, haren hazteak eta gizon egiteak ematen zidaten poza ere bai. Egunen
|
batean
aita bihurtzen ikusteko aukera eta eman behar zizkidan bilobekiko jolasak, haiei beren beregi kontatzeko gordean izan ditudan ipuin eta elezaharrak ere isilpean geratuko dira. Ez ditut, beraz, nire ondorengoak hazten eta ugaltzen ikusiko, akabatu egin duzue nire leinuaren atal bat.
|
|
|
31 Hau nola gertatu zen beste leku
|
batean
aita hauek idatziko dutenez gero, nik ez dut horretaz zertan idatzirik. Esan egin dut, fundazio honetan ari ginela burutu zuelako gure Jaunak hain gauza garrantzitsua, bere Ama aintzatsuaren ohore eta aintzarako, beraren Ordenakoa baita, gure Andre eta Zaindaria denez gero; eta niri bizitza honetan izan dezakedan pozik handienetakoa eman zidan; izan ere, 25 urte baino gehiagoan jasan izan nituen neke, jazarpen eta nahigabeak kontatzeak luze joko luke eta gure Jaunak uler ditzake soilik.
|
|
|
5 Ez bedi gera errektorearekin tratatu gabe; nik diotsot, beharbada, beste inor baino adiskide hobe aurkituko duela harengan; azken
|
batean
aita hauek mesedegarri dira. Hemengo errektoreak egin zuen erosketa eta kapitulura joan da eta gauzak oso ongi egiten ditu.
|
|
|
Kristau ikasbidea du izenburu, eta Donostian argitaratu zen 1958an. Izatez, aurreko atal
|
batean
aita Villasantek deskribaturiko giro garbizale itogarri baten ondoriotzat edo jo genezake, eta Manuel Lekuona egiletzat:
|
|
|
Hau duk jende zintzoa, nire baitarako. Bat
|
batean
aitagandik aldendu, korrika atera eta harri handi bat eskuan zuela itzuli zen. Garaiz makurtu ezean, bertantxe hautsiko zidan burua.
|
|
2016
|
|
|
Halere, gogoan dut nola Pazkoko afari horietako
|
batean
aitak ohiko kritikak ez ezik, mingotsak, orokorrak, beti berdinak izaten ziren, batez ere Komunitatearen istorio zaharrak gogoratzearren eginak?, beste batzuk ere bota zituen, harrigarriak.
|
|
|
Izeba Josunek ekartzen zizkigun tupper ei esker elikatzen ginen, amak ospitalean ematen baitzuen denbora guztia. Larunbat goiz
|
batean
aitak arreba eta ni sukaldera deitu, eta han bildu ginen hirurok.
|
|
|
Ikastetxea zen etxearen jabe, eta egunen
|
batean
aitak lan hura uzten bazuen, alde egin genuen handik. Aitak etxezain postua lortu zuenean joan ginen hara bizitzera.
|
|
2017
|
|
|
Gauetan pixoihalak kendu zizkiguten halako
|
batean
aitak eta amak. Konfiantza larregi zuten, ez genuela ohean txixarik egingo.
|
|
|
Labanarekin lapak arroketatik erauzi eta gordinik jaten zituen heroi haren arrastorik ez nuen aurkitzen konkortuta eta betaurrekoak jarrita ikusten nuen figura harengan. Garai
|
batean
aita eta biok elkarrekin joaten ginen mendira gaztainak biltzera. Gero ganbaran egunkari orrien gainean zabaltzen genituen.
|
|
2018
|
|
|
–Zure hitzek kontrakoa iradoki arren, esango nuke neurri
|
batean
aita zorrotzagoa izatea nahiago zenukeela... –Xabierrek ez zuen erantzun, baina aitaren zabaltasunagatik agertu nahi izan zuen harrotasuna ziplo apaldu zitzaiola ematen zuen, begiak mahai azpian ezkutatutako eskuetarantz jaitsita?.
|
|
|
Hortzak estutu zituen eta egunen
|
batean
aitak esandakoa beteko zuela pentsatu zuen bere baitan. Irribarre egin zuen eta apur bat lasaitu zen.
|
|
|
Bere eskerrak emateko modua izango zen. Une
|
batean
aitari besarkada bat emango ziola pentsatu nuen, halakoxea baitzen gizonak zuen bozkarioa, baina ez zuen horrelako gehiegikeriarik egin; eskuak askatu, autora joan eta atzeko partean loturik zekarren estalki etzanetik ispilua atera zuen eta abiatu zen sukaldera. Gure gelara igo ginen, nesken gelara esan nahi dut, pauso bakoitzeko karranka txikiak ateratzen zituzten egurrezko eskaileretan gora.
|
|
|
Herrian zehar hasi nintzen txirrindulaz ibiltzen eta egun
|
batean
aitari eskatu nion bizikleta erosteko. Horrela hasi zen guztia.
|
|
|
Hain zuzen ere, %3ko hazkundea izango du udal aurrekontuak 2019an, hazkunde apala 2017 eta 2018ko aurrekontuek izan zutenarekin alderatuta. 2018koetan, %12koa izan zen igoera, hein handi
|
batean
Aita Agirre eraikina birgaitzeko obrengaitik. 2019koetan, 4.227.287 euro jarriko ditu Udalak inbertsioetarako.
|
|
|
Hortzak estutu zituen eta egunen
|
batean
aitak esandakoa beteko zuela pentsatu zuen bere baitan. Irribarre egin zuen eta apur bat lasaitu zen.
|
|
2019
|
|
|
–galdetu zion katuak?. Egun
|
batean
aitak liztorretatik salbatu zintuelako?
|
|
|
Ahorik gabeko aurpegi hark ahoa ireki zuen: ezpainak materia lirdingaz josita zeuzkan, eta heintxo urrun
|
batean
aitarena zirudien ahots batek xuxurlatu zuen:
|
|
|
Ez dakit, ez zakiten asko gustatzen. Egun
|
batean
aitta lunbalgiarekin gelditu zen gaixo. Iruñean nengoen orduan.
|
|
|
Behin batez, etxe eder
|
batean
aita bat hiru alabarekin bizi zen. Ahizpek josten, brodatzen eta beren lurraldeetan bidaiak egiten pasatzen zuten denbora, baina eztabaidan ere bai.
|
|
|
Enigmatikoa, lehorra, agurrak eta afektuak neurtzen zituela eseria zuten jada," Eskerrik asko", capitone besaulkian eta arrautza formako mahaian buru. Eskoltako zituen beste bi besaulkietako
|
batean
aita, paperak eta gutunak prestatzen ari zela, eta bikarioa bestean, zigarroa pizteko lanean hau. Hirurek zeramaten, noski, konspirazio haren zama.
|
|
2020
|
|
|
Iluntzean, gautu aurretik, Autzaganera jaitsi ziren, han egiten baitzen Bizkargitik bueltako erromeria. Bi taberna ziren hor, eta horietako
|
batean
aita Luzio bertsotan ari zela, sasi bertsolaria baitzen hura ere, norbaitek mostradore gainera igo zuen Xabier txikia, eta handik, zintzilik zeuden bakailao eta lukainken artetik kantatu behar izan zuen bertso bat. Aitak jarraitu egin zuen, eta Xabier Amurizak ere ez zuen jarraitzea beste erremediorik izan.
|
|
|
Aitak zer gertatzen zitzaion galdetu eta burua mugitzen zuen ezker eskuin, betiere aitaren begirada saihestuz. Bera zegoen gela
|
batean
aita sartuz gero, aitzakiaren bat bilatu eta bertatik alde egiten zuen. Hobeto sentitzen zen bakarrik.
|
|
|
Ana garai
|
batean
aitaren bulegoa izandakora sartu da; Dariok esan dion tokira sartu da. Hitzik gabe ematen dizkio aginduak.
|
|
|
(Bat
|
batean
AITAk barre egiteari utzi dio. Maleta ikusi du eta zeharo emozionatuta gazte garaiak gogoan PATXIrengana hurbilduko da.)
|
|
|
Alabari bizitzeko gogoa kentzen dio aitak, ingurura begiratzeko behar duen oinarria ezabatzen, heldulekuak desagerrarazten. Azken
|
batean
aitaren presentziak ama ezkutatzea eragiten duen bezala, Martiñarengan sentitzeko eta mundua ikusteko gogo guztia ezabatzen du. Gerrako gertaerekiko inolako ezagutzarik gabe geratzen da Martiña, kanpoko mundurik gabe, eta Teresa egoera apurtzen saiatzen den arren, ez du lortzen.
|
|
|
Gizon eta emakumeen ardurak, hizkuntzak eta hizketagaiak genero kategorien arabera sailkatu izan dira bere etxean, eta berak iturri horretatik edan du, banaketa hori zalantzan jarri gabe: "(...) alde
|
batean
aitaren bizartegia zegoen, eta han gizonak baino ez ziren sartzen, eta gizonen gauzei buruz hitz egiten zen" (57)," Alde batean gure aitaren bizartegia zegoen eta, bestean, amaren janari denda txikia, aitak esaten zuen bezala, emakumeek ere beraien gauzez hitz egiteko" (58). Hortik ikasten du Martiñak genero bakoitzari dagokion rola zein den:
|
|
|
Egunen
|
batean
aitari esan diozu.
|
|
2021
|
|
|
Euskara eta euskal kulturarekiko dudan atxikimendua, hein handi
|
batean
aitak eta herriak eman didatela uste dut. Gogoratzen dut aitak askotan mahaia biltzeko bertsotan eskatzen zigula eta ahizpak belarriak tapatzen zituela:
|
|
|
Geletako
|
batean
aita, eroturik, aurrera eta atzera ibiltzen zen, aldiro bere baitarako bat bateko barrealdi laburrak eginez. Sarreran, ama, aulki batean eseririk, hasperen eta intziri aritzen zen.
|