|
2001
|
|
|
Minos Garziarena, (1993): . Testu
|
bat
ulertzeko lau ere desberdin [Sarrionandiaren. Ekibokazioa, testuaz]?, Garziarena 3.
|
|
|
Ikus Minos Garziarenak sinatutako. Testu
|
bat
ulertzeko lau era desberdin?, Garziarena, 3.zb., I; ik., orobat, Markuleta (1997).
|
|
2002
|
|
|
13 Ikasleak bere ikaskuntzaren jabe izan behar du: berak jakin behar du zeregin behar duen (testu idatzi
|
bat
ulertzeko, elkarrizketa informal bateanparte hartzeko, debate batean parte hartzeko, ideiak ordenatzeko zailtasunak dituenean, ideia bat adierazteko zailtasunak dituenean, unitate linguistiko jakin baten erabileran zailtasunak dituenean...) garatu nahi dituenkonpetentziak garatu ahal izateko (etxean familiakoekin komunikatzeko, mediku lanak egiteko, irakasle lanak egiteko, bulego bateko leihatila... Horretarako hainbat estrategia garatzen lagundubehar dio irakasleak eta, halaber, horien inguruan gogoeta egiten.
|
|
|
Gaztelaniaz, euskaraz bezain gutxidaki. Ingeles apur
|
bat
ulertzen du.ZER EROSI: Bere herrialdean ohikoak ezdiren produktuak.NON EROSI:
|
|
2004
|
|
|
Errealitate objektiboak ezagutzera bideratzen den analisi sistematiko edozientzia delako
|
bat
ulertzeko, bost puntuko eskema bat erabiliko dugu balizkohauetan oinarriturik:
|
|
2005
|
|
|
Eta linguistikarekin. Horretarako, ordea, diziplina bakoitzak berari dagokion metodologia baliatu behar du, bere berea dentalaiatik eta bere tresneriarekin begiratu behar du, baina ahaztu gabe zubiak behardituen auzi
|
bat
ulertzeko zubiak behar dituela aplikatutako metodologiak ere.Nirea ez den beste diziplina bateko hizkuntza arrotza entzuten jakitea, nirea ez denposizio arrotz horren ahotsa ere entzuten hasteko modu bat da.
|
|
2006
|
|
|
Hau guzti hau kontuan izanik, adopzioan inplikaturiko profesionalek lagundubeharko diete adopzioko guraso izango direnei ebaluazio psikosozialaren eta horrekin loturiko egokitasun ziurtagiriaren beharra ulertarazten. Oro har, adopziorakohautagaiek ebaluazioaren aurrean jarrera baikorrik izango ez dutela kontuan izanik, profesional hauek adopzioaren oinarrizko alderdi
|
bat
ulertzen lagundu beharkodiete: adopzioa haurtzaroaren babes neurri bat dela, hau da, adin txikikoarenbeharrak eta eskubideak lehenetsiko dituela, horiei erantzuten saiatuko dela, eta ezdela gurasoengan zentratuko.
|
|
|
«Testu historiko baten iruzkina egitea, azkenean, iragandako garai
|
bat
ulertzea da testuak berak eskaintzen dizkigun edo ulertarazten dizkigun
|
|
|
Frankfurtiarren pentsamendu negatiboak ez du lekurik uzten aktore sozialen esku hartzerako, eta ondorioz, mundu modernoak agertzen duen alderdi garrantzitsu
|
bat
ulertzeko bidea itxita geratzen da. Frankfurtiarrek badute, izan, gizarte modernoaren gaineko analisi zorrotza eta entzun beharrekoa, baina, Touraine ren iritziz egun ezerk ez du justifikatzen boterea erresistentzia barik zabaltzen deneko mundu itxi baten irudia.
|
|
2007
|
|
|
Langileei informazio bat ematean, oso ongizehaztu behar duzu zer informazio ematen den, nola ematen den, nola dagoenprozesatua... Zure langile guztiak ordenagailu baten aurrean dauden ingeniariakbadira, hizkuntza mota
|
bat
ulertuko dute. Eta langileak tornu aurrean baldin badaude eta hogeirentzat ordenagailu pantaila bakarra baldin badago izkina batean, langile horiei ematen diezun informazioa ere egokitu egin duzu.
|
|
|
Gradu horiek direla-eta, bada beste modu
|
bat
ulertzeko ikusi ditugun hiru garaiedo aro horiek, pentsa dezakegu hiru logika kultural direla eta nahasian gertatzendirela, ez bata bestearen segidan, alderantziz, bata bestearen gainean, ondoan edotabarruan. Elkarren barruan daudela.
|
|
|
Aipatutako maila hauek erabat erlazionatuta daude; ezinezkoa izango litzateke horietariko
|
bat
ulertu nahi izatea besteak alde batera utziz gero: bizitza eta gorputzaren definizioa; izaera kolektiboa kontrolpean izateko erabilitako estrategiadiskurtsiboak; eta, azkenik, subjektibazioaren prozesua.
|
|
|
Azken batean, hitz bat konnotazio guztiekin ulertzea berdin hizkuntza osoa ulertzea, berdin herri
|
bat
ulertzea bilakatzen da. Hizkuntza diferentetan bizi izan denak (hitz egin, idatzi, etab.), esperientzia egin du, zein diferentea den mila
|
|
|
La visión del mundo no la da de ninguna manera la lengua, sino el pensamiento del sujeto reflejando la realidad objetiva [«mundu ikuskerarekin» munduaren ikuskera ez subjektibo, zientifiko?
|
bat
ulertu behar da hortaz?]. Txillardegi, al exagerar el descubrimiento humboldtiano, al absolutizarlo, al aceptar tesis irracionalistas, adopta una posición de solipsismo lingüístico absoluto de lo más reaccionario que se pueda imaginar, pues por lo menos objetivamente si parecía haber abandonado el racismo biológico abraza ahora lo que se puede llamar el «racismo» lingüístico, y eso aunque otra cosa piense él de sí mismo.
|
|
2008
|
|
|
Hogeita hamarreko hamarkadan, jadanik, erredukzionismoaren aurkako kritikaren bultzatzailea izan zen; hura une hartako pentsamendu zientifikoaren ezaugarria zen. Erredukzionismoak defendatzen zuenez, hauxe zen fenomeno
|
bat
ulertu ahal izateko errezeta hutsezina: gero eta bakunagoak eta txikiagoak ziren elementuak eta unitateak bilatzea, eta, hala, sistema eta egitura konplexuagoen analisia haiek osatzen zituzten elementu sinpleenen analisira murrizten zen.
|
|
|
Haurrak hitza ulertu bai baina esaten ez badu, markatu ulertzen du zutabeko borobila. Zerrendako hitzen
|
bat
ulertu eta esan ere egiten badu aldiz, marka ezazu ulertu eta esan egiten du. Oharra:
|
|
2009
|
|
|
Azpimarratzekoa da eredu psikosozialean ez dela proposatzen maila bakoitzaren eragin banakakoa, hau da, nahaste bat maila biologikoan esplikatuko dugu, eta beste nahaste edo problema bat maila psikologikoan edo sozialean; oso bestela, proposatu egiten da edozein osasun arazotan maila guztiek eragingo dutela etaeragingo diotela elkarri, beren eraketa hierarkikoaren ondorioz (ikusi 2 irudia). Azpimarratu behar da, orobat, eredu biopsikosozialean ez dela esaten arazo medikoen jatorria biologikoa, psikologikoa edo soziala denik, hiru mailok eragiten dutelabaizik, kausa aniztasun baten ikuspegitik. Osasun arazo
|
bat
ulertu nahi badugu, eredu biopsikosozialaren arabera gizakiaren hiru maila horien eragina etaelkarreragina kontuan hartu dira, hanka motz geratu nahi ez bada.
|
|
|
programatzen esperientziarik ez duenak hobe du orrialde zenbakiek markatutako ordenari jarraitu. Gure asmoa azalpenak modu progresiboan ematea izan da, eta atal
|
bat
ulertu ahal izateko haren aurrekoak irakurtzea komeni da lehenbizi.
|
|
2010
|
|
|
Hasiera batean, ikusi estimulu konplexuetan eta antolakuntza espazialeanzailtasunen bat ager daiteke. Esaterako, erloju
|
bat
ulertzean edo marraztean, hozkailuko atea sukaldekoarekin nahastean, edo hortz eskuila orraziarekin nahastean.Gaixotasuna garatu ahala, beste pertsonak ez ezagutzea gerta daiteke: bizilagun etalagunekin hasiko da, ahaideak, bilobak, seme alabak edo bikotekidea ez ezagutuarte.
|
|
|
Lehenengoarekin bat, demandatzeko asmoa duenak organo jurisdikzionalari eska diezaioke demandatua izango denak bere nortasunari buruzko egitateren bati buruz deklara dezala, egitate horren berri jakin gabe ezin has badaiteke epaiketa (LPLren 76.1 art.) 210 Era berean, liburuak eta kontuak aztertzea edo beste edozein dokumentu kontsultatzea demanda oinarritzeko ezinbestekoa suertatzen bada, etorkizuneko demandatzaileak organo jurisdikzionalari eska diezaioke agiri horiek helarazteko. Kontabilitate dokumentuen kasuan, demandatzailea gai horretan aditua den batek aholkaturik joan daiteke (LPLren 77.1 art. LEren 29.2 artikuluarekin
|
bat
ulertuz).
|
|
|
Azpifuntzio jurisdikzional hau jurisdikzioari bakarrik dagokion «epaitzea eta epaitutakoa betearaztea»ren (EKren 117.3 art.) parte da, eta horregatik zuzenbide jurisdikzionalaren oinarri diren beste bi elementuekin
|
bat
ulertu behar da, akzioarekin eta prozesuarekin bat, hain zuzen ere. Lehenengoaren gainean, puntu honetan jada ikasi ez den ezer ezin daiteke aipatu, haren funtsa edo muina gogoratu besterik ez da egin behar.
|
|
|
551 Ikasi den moduan, xedapen honen konstituzionaltasuna bizkortasun printzipioarekin
|
bat
ulertu behar da.
|
|
|
Ez da frogarik onartuko honako kasu hauetan: ...87.1 art.), (2) desegokiak direnean prozesuaren objektuarekin harremanik ez dutelako (PZLren 283.1 art.), (3) alferrikako frogak (arau eta irizpide arrazional eta seguruen arabera eztabaidatutako egitateak argitzeko inoiz balio ez dutenak) (PZLren 283.2 art.), (4) ahozko epaiketan praktikatu ezin direnak (LPLren 87.1 art.) (azken kasu hau lan prozesua informatzen duen konzentrazio printzipioarekin
|
bat
ulertu behar da). Horregatik, alderdiei egiten zaien zitazioan erabili nahi dituzten froga guztiak eramateko eskatzen zaie.
|
|
|
kautelazko babesa. ...hiz eta Espainiako lege guztien amak haiekin batera aipatu ez, funtzio jurisdikzionalaren parte da kautelazko funtzioa, azkenaldian PZLk berariaz aintzatetsi duenez (PZLren 5 art.). Kautelazko prozesuaren bitartez mamitzen den eta herritarrei kautelazko babesa eskaintzen dien kautelazko funtzio hori beti ordenamendu juridikoak eskaintzen dituen beste bi tutelekin eta beroriei dagozkien prozesuekin
|
bat
ulertu behar da. Testuinguru horretan, adierazpen edo betearazpen prozesu baten eraginkortasuna zalantzatan egon daiteke haren izapidetzeak galdatzen duen denbora dela-eta, eta berandu ematen den sententziak edo betearazpenak herritarraren epai bidezko babes eraginkorrerako eskubidea asegabe utz dezake.
|
|
2011
|
|
|
kin eta beraiei dagozkien prozesuekin
|
bat
ulertu behar da. Testuinguru horretan, adierazpenezko edo betearazpenezko prozesu baten eraginkortasuna zalantzan egon daiteke haren izapidetzeak galdatzen duen denbora dela-eta, berandu ematen den sententziak edo betearazpenak herritarraren epai bidezko babes eraginkorrerako eskubidea asegabe utz dezakeelarik.
|
|
|
Edo beste kontu bat izan liteke ea nola neurtu behar den elkar ulertzearena. Erabateko elkar ulertzea gertatu behar da ala nahikoa da pixka
|
bat
ulertzea. Irizpide honen ahultasuna erakusten duen beste adibide bat izan liteke ahoz bakarrik egiten duten eta bata bestearengandik gertu dauden komunitateena.
|
|
2014
|
|
|
Hiztegi elebidunak dira itzulpenaren oinarrietako bat. Morfologiak eta sintaxiakez dute askorik lagunduko esaldi
|
bat
ulertzen, hitzen esanahia daramaten lemak faltabadira. Hiztegiak goitik behera aldatu behar dira, gaztelania euskara baliokideenordez ingelesa euskara baliokideak txertatzeko.
|
|
|
Argi dago Elhuyarren hiztegian agertzen diren hitzak ingeleseko testuetanmaizen agertuko direnak direla eta testu orokor
|
bat
ulertzeko nahikoa izanzitezkeela. Hitz kopuru dezentea den arren, Oxford English Dictionary aren bigarrenedizioko (1989) hiztegiak 231.100 sarrera nagusi dituela kontuan hartuta, Matxinenestaldura zabaltzeko asmoz bestelako iturri bat bilatzen saiatu ginen.
|
|
|
Esan bada ere jarrera pasiboa erakusten duen ni poetiko bat ageri zaigula, zehazki uler genezake pasioaz eta desiraz gutxi esaten digula, praktika horiekindisfrutatzen ez duela, hori bera ere desiraren aldarri izan daitekeela. Hots, ulertzenda, egoera horretan ez gozatzeak, edo beste gogoeta batzuk egiten egoteak, bestedesira bat iradokitzen digula, beste kode
|
bat
ulertuko duen pasio eta desira bat. Horiongi ikusten da autore beraren beste poema honetan (2000:
|
|
|
Mekanismoak gramatika unibertsala du berekin, hau da, hizkuntza guztietarako erregela komunak jakitea. Beraz, ume batek entzun duena kontuan hartu gabe, hiztegi nahikoa ikastea, erregelei lotuta hitzak konbinatzea eta entzuten duenaren parte handi
|
bat
ulertzea dakar hizkuntzaren mekanismoak. Teoria natibistaren aldekoek honako puntu hauek azpimarratzen dituzte.
|
|
2015
|
|
|
Ispilu neuronen aurkikuntzak hautemate eta exekuzio prozesuak hurbildu zituen, mugimendujakin
|
bat
ulertzeko norbere buruaren identifikazioa beharrezkoa baita. Batzuek haukomunikazioaren eta hizkuntzaren oinarri ebolutibo bezala ikusi zuten (Gallese, 2003; Oberman et al., 2008; Rizzolatti eta Arbib, 1998), besteena ulertzea baita komunikatzeko lehenpausoetako bat.
|
|
|
Hala ere, IOSen araberako posizioak pragmatistak direnez, ulermena ez da prozesu mental gisa ikusten, aldiz, funtsean, gaitasun baten gisa hartzen da. Hau da, subjektu batek objektu matematiko jakin
|
bat
ulertu duela esaten da, baldin eta zenbait praktiketan trebetasunez erabiltzeko gai bada.
|
|
2019
|
|
|
Bizitako paisai jakin
|
bat
ulertzeko, berau definitzen duen giroa [ambiance] ulertzea ezinbestekoa delaonartuz gero, giro hau osatzen duen soinu paisaiari arreta jartzea ezinbesteko dela adierazten du Jean PaulThibaud hirigileak (Thibaud, 2011; 43/ 2013; 62) besteak beste. Bestalde, zarataren definizioa alderdikuantitatiboetan soilik neurtzean, paisaia edo soinu paisaia Kode Penalaren eremura daramagu, adierazpenaskatasuna urratuz kasu askotan (Labelle, B. 2010).
|