|
2009
|
|
|
Era berean, gizonezko eta emakumezkoen arteko soldaten banaketa hobetzeko saiakera egingo duela gaineratu du. Mendekotasunen
|
bat
duten pertsonen zaintzaren alorrean heziketa programa berezi bat martxan jartzeko asmoa ere iragarri du lehendakarigai sozialistak.
|
|
|
Geroztik ohartu da herri guztietan funtzionatzeko manera bera dagoela. Parte guztietan zaila zaie tziganoak eder eta kultura aberats
|
bat
duten pertsona gisa irudikatzea.
|
|
|
Momenturen batean gastroenteritis edo horrelako gaixotasunen
|
bat
duten pertsonek hobe dute sendatu arte janaririk ez ibiltzea esku artean, hori ere kutsadura bide izan daitekeelako.
|
|
|
Eta gizarteko ahulenen artean ezintasunen
|
bat
duten pertsonak ditugu. Haien lanei uko egiteko arriskua hor dago, bizi bizirik.
|
|
|
Adimen urritasunen
|
bat
duen pertsona bat zaintzeak bizimodua baldintzatzen die Hego Euskal Herriko 17.000 familiari baino gehiagori. Baina ahalegin pertsonala ez ezik, ahalegin ekonomikoa ere badakar adimen urritasuna dutenak zaintzeak.
|
|
|
2007ko apirilean onartu zituen Txinako Gobernuak adoptatzeko baldintza berriak. Hala, ordutik, bikote homosexualek, ezkongabeek, gaixotasunen
|
bat
duten pertsonek, batxilergoa gainditu ez dutenek eta urtean familiako kide bakoitzeko 7.325 euro irabazten dituztenek ezin dute haur txinatarrik adoptatu. Horrek eragin handia izan du, Txinatik haur asko adoptatzen baitziren, nabarmendu du Villarrek.
|
|
|
Delituen egintzari dagokion alorrera ekarriz gero auzia, iduri luke bestelako ohiturak, beste kultura bat eta beste balio eskala
|
bat
dituzten pertsonek egindakoak direla gizartean alarma sortzen eta segurtasunik eza areagotzen duten delituak. Eta biztanlerik gehienen edo bertakoen ohitura berberak, kultura berbera eta balio berberak dituzten pertsonek egindako delituek, aldiz, ez dute halakorik eragiten.
|
|
|
Bestalde, jatetxera politikari garrantzitsu asko etortzen dira; gauzak aldatzeko boterea duen jendea, alegia, azaldu du Edouard de Broglik, jatetxeko arduradunak. Azken finean, honekin guztiarekin erakutsi nahi dute ez dela lan berezirik sortu behar ezintasunen
|
bat
duten pertsonentzat. Are gehiago, ekimen horren bidez, kasu honetan itsuen gaitasunak aprobetxatzen dira, euren mugak nabarmendu ordez.
|
|
2018
|
|
|
Dena den, badira salbuespenak: esaterako, Lantegi Batuak erakundeak, zeina urritasunen
|
bat
duten pertsonen lan integrazioaz arduratzen den, badu irakurketa errazeko euskarazko talde bat. Eta hori da, hain justu, liburu guztiak irakurri dituzten taldeetako bat.Gaztelaniara itzuli beharElgoibarko (Gipuzkoa) liburutegiko taldean ere berdin daude.
|
|
2019
|
|
|
Kezkagarria al da. Datuok erakusten digute errealitate ukaezin bat: jokoarekin arazo
|
bat
duten pertsonen soslaia aldatu egin da. Eta gaztetu.
|
|
2020
|
|
|
Alzheimerra edo dementzia motaren
|
bat
duten pertsonentzat «oso nekeza» izaten ari da itxialdia. Gaixoak artatzen dituzten zaintzaileak «hersturaz» bizi izaten ari dira egoera.
|
|
|
Alzheimerra edo antzeko eritasun
|
bat
duen pertsonak ez du ulertzen egungo egoera; kalera atera nahi du, eta eguneroko bizitzarekin jarraitu». Yanela San Millan neuropsikologoaren hitzek laburbiltzen dute alzheimerra edo dementziaren bat dutenak nola ari diren bizi izaten konfinamendua.
|
|
|
27.000 euro bideratuko dira bazterketa arriskuan diren pertsonak gizarteratzeko zentro berezian parte har dezaten; 100.000 euro inbertituko dira bazterketa arriskuan diren pertsonei bizitoki bat errazeko, eta beste 105.000 jantoki sozialen beharretarako; 115.000 gizarte laguntza espezializaturako, eta 295.000 ijito gazte eta emakumezkoren sustapenerako eta eskolaz gaindiko jardueretarako. Presoentzat eta buruko gaixotasunen
|
bat
duten pertsonentzat hainbat ekintza kontuan izan dituzte, gainera, eta 160.000 eta 72.000 euroko finantzaketa jaso dute, hurrenez hurren.
|
|
|
EBko gainontzeko herrialdeetatik joandako 2,45 milioi lagunek jaso dute bi estatusetako bat dagoeneko. Trantsizio epea amaitzean, bi estatusetako
|
bat
duten pertsonek bizi diren lurraldean dituzten eskubideak mantenduko dituzte, hil bitartean.
|
|
|
Egindako diagnostikoaren arabera, urritasunen
|
bat
duten pertsonen %37, 4k zailtasunen bat dute garraio publikoan. Gainera, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako etxebizitzen %57 ez daude prestatuak iristeko errazak izateko, eta %30ek ez dute igogailurik.
|
|
2021
|
|
|
Ilunioneko langileek, berriz, datozen egunetarako mobilizazioei eutsiko diete. ONCE fundazioaren parte da Ilunion, eta elbarritasunen
|
bat
duten pertsonak enplegatzen ditu, beste enpresa batzuentzat azpikontratatuta. Sindikatuek salatu dutenez, 49 langile kaleratu nahi dituzte, «egungo egoera aprobetxatuz».
|
|
|
Zer berri ematen digu inkesta horrek? Euskadin bizi diren familien ezaugarriei dagokionez, inkestak argi uzten du Euskadiko familiak gero eta txikiagoak direla, gero eta gehiago direla bakarrik bizi diren pertsonak (herritar guztien %12a), gero eta gutxiago direla seme alabak dituzten familiak eta hazi egin direla azken bost urteetan jatorriz beste nazionalitate
|
bat
duen pertsonez osatutako familiak (%8, 8 dira gaur egun). Jaitsi egin da 2015 eta 2019 urte bitartean pertsona aktibo guztiak langabezian dituzten familien kopurua —%9, 3tik %6, 3ra— eta mantendu egin da norbait lan prekarioan duten familien kopurua.
|
|
|
Adinekoen egoitzetan ere sartu da birusa: 11 kasu atzeman dituzte egoitza horietan, eta beste zazpi mendekotasunen
|
bat
duten pertsonak artatzeko zentroetan. Ikastetxeei so, orotara, Haur eta Lehen Hezkuntzako 1.693 ikasle daude bakartuta gaitzarengatik.
|
|
2022
|
|
|
Izan ere, gaixotu ostean ere, ez zuen ohiko borrokarako sena galdu. AFAGI Alzheimerra edo beste dementziaren
|
bat
duten pertsonen senitartekoen eta lagunen Gipuzkoako elkartean, esaterako, kexua azaldu zuen ez zutelako euskaraz eskaintzen memoria lantzeko tailerrik, eta haren eskeari lotuta jarri zuten abian zerbitzua. Hizkuntza Eskubideen Behatokiak eredutzat hartu zuen Rekalderen aldarria, eta bideo bat egin zuen 2015ean eskabide horren gainekoekin:
|
|
|
Berritasunez betetako urtea izango da aurtengoa; Martuteneko kartzelako partida, esate baterako. Bertako preso talde batek lagunarteko partida bat jokatuko du Leganesko (Espainia) desgaitasunen
|
bat
duten pertsonaz osatutako talde baten aurka, asteazkenean. «Uste dugu denak ez duela lehia izan behar, eta futbolak balio dezakeela elementu integratzaile moduan», azaldu du Batistak.
|
|
|
Egitasmo horrek barnean hartzen ditu familia zaintzaileak, mendekoak, diru sarrerak edo prestakuntza bermatzeko errenta jasotzen dutenak eta bazterketa arriskuan dauden profesionalak. Ascudean Familia Zaintzaileen eta Mendekotasunen
|
bat
duten Pertsonen Elkarteak kudeatuko du zerbitzua.
|
|
|
Gainera, COVID ez ziren eritasunen diagnostikoa eta tratamendua bigarren mailan gelditu zela nabarmendu zuten. Urritasunen
|
bat
zuten pertsonek, erraterako, adierazi zuten fisioterapia zerbitzua eskasa zela. Izan ere, ahal bezainbertze mugatu ziren aurrez aurreko kontsultak.
|
|
|
kultura kokatuaren kontzientzia. «Mundu globalizatuan gero eta hobeto ulertzen dugu beste kokapen
|
bat
duen pertsonaren unibertsoa, eta hori ere gauza ederra da. Euskal kultura erabat unibertsala da, baina erabat kokatua».
|
|
|
Orain, indarrak batu eta Zaintza Babesten federazioa sortu dute. «Erakunde bakoitzaren autonomia errespetatuz, helburua indarrak batzea da, adinekoen eta mendekotasunen
|
bat
duten pertsonen bizitza duinaren alde eta haien eskubideen alde lan egiteko», azaldu zuen atzo Iraide Urriz Babestu Bizkaiko kideak, Bilbon egindako agerraldian. Eta zahar etxeetako langileei euren babesa eman zieten, greban baitaude.
|
|
2023
|
|
|
ezintasunaren ardatza pertsonarengana aldatu dugu, bere duintasunera, bere eskubideetara... Ezintasunen
|
bat
duten pertsonek, garun paralisia duten pertsonek konkretuki, eskubide asko lortu dituzte: berdintasuna, botoa emateko eskubidea, irisgarritasuna... baina eskubide horiek bermatzeko oraindik asko dago egiteko, eta ibilbide horretan denok parte hartu behar dugu:
|
|
|
Desgaitasuna terminoa behin bakarrik aipatzen da egitasmoan, — zehazki, II. tituluaren III. kapituluan, 34.6 artikuluan— aniztasunarekin lotutako neurriak garatzen direnean, eta hor erabiltzen den terminologia ez da guztiz inklusiboa, ekarpenekin dokumentua ondu duten pertsonen iritziz. Uste dute arauak baduela zer hobetu, eta elbarritasunen
|
bat
duten pertsonen errealitatetik ikusita, «eztabaidagarriak» direla lege proiektuaren hainbat atal. «Hutsuneak ditu», zehaztu du Antxustegik.
|