|
2007
|
|
|
— Bai, harritzeko afera
|
bat
dun, hau Xana, Isidrok ustegabean egin kausitzeak herri guzia airean ezarriko din, ez dun hoberik! Kasetak dion ere, egunetik harat, paristar arkeologo batzuek ikusterat jiteko xedea dutela.
|
|
|
— Pena
|
bat
dun, bainan bainan, zer debru gordetzen ahal dauku ixtorio mixterio horiekin! Haurrek zer dute ba ikusteko bere ergelkeriekin?
|
|
|
Eta gertatzen baldin bazen, noizbait edo nunbait, Maritzak iragartu alaba seme sortzea, edota aldrebes berdin, ondoko urtean joaiten zitzaizkion konduen eskatzera eta orduan zen, orduan gure atso azti zaharra burgoi eta harro heien errezebitzeko. Bere karrosan sararazten zituen bikote kexatuak, polliki polliki mintzatuz, bere orduko errana ahantzia zuela" pentsa, urte
|
bat
badu halere, nola nahi duzue gogoan atxik ditzadan guziak, eta... nola duzu izena. A, ba Etxeberri Gaxine" berehala so eginen zuela bere liburu sainduan, hala deitzen baitzuen kuaderno zahar okitu bat nun ere idazten zituen aldi guziz bere errantzunak.
|
|
|
Horiek hola, negu batez jakin zuen, ilober entzunik," gure amak beste haur
|
bat
ukanen du", horrek ez baitzizaioten gehiagoko efetorik egiten, aski zirela biak bai jostatzeko" zer izanen dugu gehiago anai edo arreba ttipi batekin. Zer afera!".
|
|
|
Hauxe da berria! Beharrik arreba
|
bat
banuen, zerbait ikasi nuela egun hartan segur nintzen eta, gainerat, zerbait izugarririk.
|
|
|
— Ez nau ni jakintsu hi bezala... eta beraz, diok kamelu
|
bat
bazuela etxean. Hemen gure eskualdean?
|
|
|
Kameleoia? Baina hori ere erbesteko abere tzar
|
bat
duk! Zer derasak!
|
|
|
— Aise sinesten diat! Nik hasteko kameleoi
|
bat
banu baratzean nehori ez nezakek aipa ere... nitaz irri egin dezaten beldurrean... kuskandela bat, bai, hori non nahi bizi daitekeena duk, baina... kar, kar, kar... kamelu edo kameleoi bat... Ostaler! Beste biga otoi!
|
|
|
— Kamelia
|
bat
bazuela baratzean eta...
|
|
|
— Badakik ala ez? Kamamila eta kamelia ez dituk berdin, bata lore arbola
|
bat
duk, hirietako baratze publikoetan landatzen dutena, edergailu gisa han emana baita pasaianten ibilaldiak agradatzeko, bestea aldiz nornahik bere baratzean hazten ahal dik, preseski tisana edo infusio baten egiteko...
|
|
|
Zer arraio! Beste seme
|
bat
bazuen eta... ene izen bera emana zitzaion! Ordaindua ninduen... deabruak sar balekio...!!!!
|
|
|
—... baina, hik, beste
|
bat
badun orain?
|
|
|
—... bai, umea, bai, ez gaituk gu, ar ala emeak, bakarrik bizitzeko eginak, batek huts egiten duelarik, beste
|
bat
baduk faltaren ezabatzeko, hutsaren ordaintzeko, beropearen atxikitzeko izotz sasoietan, pizti ehizatzeko guk sua artatzen dugun artean eta hola duk bizia...
|
|
|
Dutan adinarengatik betaurrekoak behar ditudala erratea trufa molde
|
bat
duk, bista ona diat oraino eta ongi ikusten diat gauzak aldatzen ari direla. Dena duk, kasetetan erabiltzen dituzten hizkiak xeheagoak direla, eta irakurtzen hasten naizelarik, begiak okertzen zizkitala, ala behar bada besoak laburtzen, ez dakiat!
|
|
|
... zer debru, ez datak bakerik emanen bere lapin zikin... xo... xo... zertan nintzan... a ba, hola pasatu dituk uda huntako egunak... suerte on
|
bat
ukan diauk holako langilearen kausitzea... langilea bai, bainan ez lan gose diren hoietarik ez... gozoki ari den bat, karkulatuz... denbora hartuz ere zonbait aldiz... auzoeri ez zeian ez sobera gustatzen hori... bena, bakotxak bere heina... eta beti prest halere... iduriz frango laket zian gure etxean... eta frango ontsa akomatzen gintian...
|
|
|
— Hauts untzi
|
bat
badun, Xexili?
|
|
|
Eta nigarrez hipaka joan zen alkirat buruz, han jarri bi eskuak papoan emanez, bihotz joandura
|
bat
ukan balu bezala.
|
|
|
... urteak joan... denbora joan... nausietxekandereak eztitu zitian, bai segur, nitaz arta gehiago hartuz: heiekin askaltzen ahal nindian, artetan arno xorta
|
bat
ukaiten nian igandetan, ene lanak ez zitian hain bortitzak, ohartu zitian ahala ttipituz ari zitzaitala eta arras ontsa konprenitzen zitean gauza hori, nun ari zitzaizkian biak, aldizka edo betan, familiako seme bezala nintzela etxe huntan, beren haurra bezala konsideratzen nindutela eta horrengatik ene geroaz kezkatu behar zutela, eta hola beren ustez bainan" ez bortxaz he, hiaunez", b... ..."
|
|
2008
|
|
|
zer hatzeman dudan alorrean ihaurri: eskalapoin pare bat, galtzerdiak, galtza hauek beren bretelekin, atorra hau kasik berri berria, tarratadura
|
bat
badu, segur naiz dupa pirripitan abiatu eta ez dutela atxiki ahal izan. Lau arto lerro badira zapalduak lisa burdinez bezala.
|
|
|
Ez da harritzeko adimen bihurria balinbadu ere. Hor ez daiteke erran bere nahizko huts
|
bat
duela gure semeak. Ez duela bere nahizko gogo zimurdikaria.
|
|
|
Auzapez eta kontseilukoak ere hor? Asmatu duenean soka tira
|
bat
dutela hor antolatua, besteak beste meza denboran, izugarrizko hasarrea jeusten zaio bihotzera. Bere baitan erabakia du zer moldez behar dituen Jainkoaren izenean gaztigatu.
|
|
|
Noiz eta ere entzun baititut, urrunean, otso zakur hasarretuen erausi latzgarriak. Aise pentsa zitaiken aharra izigarri
|
bat
zutela piztua beren artean. Batek besteari egiten zituzten ausiki eta letain ukaldien harrabotsek ikaratzen zuten oihana!
|
|
|
Pintarreneko zezenak, etxetik eskapirik, lau hatzkadan, karrikan barna zoalarik, izpilu horretan ikusi du bere burua! Ustez etsai
|
bat
zuen, buruz buru jokatu zaio izpilu ateari eta hau porroskatuz edaritegian sartu da. Hor ehun pintako arno untzi bat zartarazia baitzuen, hartarik zarga, zarga, arno edaten hasi.
|
|
|
Eroa edo tzarra edo izpiritu eskasekoa behar dik izan lan hori egiten duena. Egun batez mintzaraziko diat jaun hori!" Amatxi, aitatxi, zerbait behar dizuet jakinarazi! Zer bada, haurra. Emaztegai
|
bat
badut!
|
|
|
Ezagutua ere bakartasunaren goibeldura! Etzaitela harri, aita, jakitean neureak ditudan ontasunetarik zentimo bat ere ez dela beste nehoren ekoizpenera eroriko. Uste ginian gure Maianak anaia
|
bat
bazuela! Ene arrebak ez du hitza atxiki eta bestalde zuk ez duzu deus ikustekorik afera horretan.
|
|
|
Ostatu aintzinean iragaiten zirenek sentitzen zuten besta bukatzera zoala. Hortik entzuten ziren kantuek erlastura
|
bat
bazuten hartua. Haatik, ostatuek bazuten, egun ere bazkaltiar ainitz.
|
|
|
— Egia da Tiber, saguak maite izan dituzu beti, ez nuen gogoan ere... A, banuke bai hor zure asebetetzekoa... auzoko zapatagileak saguz betetako ezkaratz
|
bat
badu... Gauza ttipia da sagua, baina hauek behar den heinean eta gizenak daitezke.
|
|
|
— Errege jauna, iharduki zion Harrabosek, kondenatuak epe
|
bat
ukan du bere krimen kofesatzeko, ez gutaz trufatzeko bere istorio misterioekin.
|
|
|
—Janari bakarra lukainka ttipi
|
bat
nuela Gorrailek lapurtu zidan.
|
|
2009
|
|
|
Baino ez du nahi ihes egin, kupeta ematen diote deneri. Nik hemen lan berri
|
bat
dut, bertzea baino obekoa, eta nere bizia ongi irabazten dut. Maiz Pantxoa eta Maitenarekin egoten naiz.
|
|
|
Beñatekin bizi naiz orain. Neska ttiki
|
bat
badugu, Arantxa ite asko omen duena denak dioten arabera. Amatto salbo.
|
|
|
Ez dut berri haundirik. Bai, zakur txuri beltx ttiki
|
bat
badut, orain. Aitz bizia eta graziosa.
|
|
|
Holakoetan dantza ttiki
|
bat
badu, harat eta honerat tigre bat bere kayolean bezala guri burua turnatuz, bere gorputz zator guzia jestu haundiz astinduz.
|
|
|
Ez zen sorpresi haundia, baino bai aspergarria, bakarra izaitia inguru honetan sentsu piska
|
bat
duena.
|
|
|
Asia naiz debatez, amets
|
bat
dut bakarra, arratsean lanetik sartu eta filma romantiko baten aitzinean bi oren pasa, burua seko hutsa, zabal bezin luze fotoil batean botaria.
|
|
|
" Herrian haren kanpaiak ixildu dira ba!". Kutxaran urdai puxka
|
bat
duela, haren hortzek disdis egiten dute kandilaren argitan.
|
|
|
Bitiñeko ezkaratzean aulki batean jarririk, aurpegia ez diogula ikusten, Timok mapa
|
bat
du zabalik bere aurrean.
|
|
|
Timo arropa gainean manta
|
bat
duela dago; mantaren azpitik bota lokaztuak ageri dira. albaren irudiak 60
|
|
2010
|
|
|
Hire gorputzean suntsitzen ez duen su
|
bat
badun, hiltzen ez duen pozoina. Nola hori daiteke?
|
|
|
Berekoikeria pisu dun; HAREN ezkerreko eskua. Gizakiarentzat pisu
|
bat
dun, baina aberearentzat goratzeko bide bat, zeren dena bere tokian delarik, ongi baita.
|
|
|
AITA eta hire aita
|
bat
dituk.
|
|
|
Burua eta denbora
|
bat
ditun.
|
|
|
Galdera
|
bat
badun?
|
|
|
Hori gauza
|
bat
dun.
|
|
|
Bi zuhaitzetarik
|
bat
dun argiak hire ‘ni zaharra’ islatzen duena.
|
|
|
Izpi konoaren azpian, beste izpi kono
|
bat
badun, baina azpikoz gora ezarria. Salbamenduaren erdigunea dun!
|
|
|
Kimu berria eta haziaren begia**
|
bat
ditun.
|
|
|
Izen berri
|
bat
ukanen dun.
|
|
|
Hanna sobera akitua da segitzeko. Erran ezin zizkidan hitzak geroago erranen dizkit. Nahikaria horma
|
bat
dun, ez maila bat.
|
|
|
BAT, soinua eta erritmoa bezala, bereiz ezinak. Orkestra handiko musikalari bakoitza bere aldetik ari dun. baina sinfonia
|
bat
dun.
|
|
|
Betierekoari buruz irekitzen duen ate
|
bat
badun.
|
|
|
Leize beldurgarriaren gainean zubi hertsi
|
bat
badun.
|
|
|
Sortu hinduen dirdiratzeko, baina, hi eta HI ren artean bide
|
bat
badun.
|
|
|
Gorria eguzkien, ilargien eta izarbelen mundu
|
bat
dun.
|
|
|
Bi begi baditun baina soilik ikuspegi
|
bat
dun.
|
|
|
Borobildua mugagabearen zati
|
bat
dun.
|
|
|
Hik egin margolan bakoitza urrats
|
bat
dun altxatzeko.
|
|
|
Hire ekintza bakoitza opari
|
bat
dun.
|
|
2012
|
|
|
Hemen bakoitzak bere papoa idekitzen du katheter berezi
|
bat
duela larrupean hortik zain nagusirat erraz heltzeko
|
|
|
Bazen ori hor eskaler abandonatuaren fantasmaren hazteko gaia, jakizazu... Amodio galdu eta solas ezin eginen min izigarri
|
bat
dut ere, beti, horri pentsatzean... Mintzo naiz, mintzo naiz, ixilarazi behar nauzu pixka bat... Ez, ez, maite dut.
|
|
|
gazteenari berdin. Laneko xehetasun zerbait galde egin behar bainio bezala hurbiltzen nitzaio. Zure laneko laguna zen Antonio. Ba, ezagutzen duzu ala zer. Urrungo ahaide
|
bat
dut, badakizu, eta berria jakin baitut ari nintzen norbaitek bazakienez zerbait... Hemen denak untsa joan dira, gero. Entzuna dut biziki langilea zela. Ba egia, baina pixka bat burua airean egoiten zen frangotan eta lana aintzinatu behar, badakizu zer den ofizialeen lana egungo egunian, ez duzu aise eta klientak ez pagatu nahi eta guk martxandiza fornitu behar eta deklarapena eta beste tatsak, ez... Kasik urririk zinuten. Ba hori frangok erraiten dute jakin gabe.
|
|
|
Kantak garai
|
bat
duela noizbait ixiltzen da oihan ttiutakaria galernak etsiarazten duen antzera munduaren akabantza jainkoek idatzia gertatzen dela iduri
|
|
|
ala jainko ezazol hotz zozo bat diaguk ote asmatu? ez dik bihotzik kriminal horrek uste dik hi gabe zoriontsu gintaizkela ez duk hola sinetsi, alez Jean Louis jainko bihozdun
|
bat
duk besarkatu munduaren borrokan etsiturik direnak laguntzen hintuelarik lehertuak direnak altxatzen ahalge direnak irri eginaraztean pitokeria jauzarazi nahiz.
|
|
|
9 Azkenetako artikulu
|
bat
dugu" Les modes de transition en Amerique latine, en Europe du Sud et de l’Est", Terry Lynn Karl eta Philippe C. Schmitterek idatzia, Revue Internationale des Sciences Sociales, 128, 1991eko Maiatza. Zenbaki osoa dagokio trantsizioaren arazoari.
|
|
|
Leku askotan diktaduren estalkia izan da delako nazionalismo iraultzaile hori; guztietan, planifikazio ekonomiko zentralizatuak huts egin du, eta modelo horren krisi orokorra ukaezina da: Algeria, Etiopia, Angola... Kuba bezalako ereduak isolatuak dira, eta etorkizun latz
|
bat
dute aurrean.
|
|
|
Beltza. Beno, hor hipotesi
|
bat
banuen, alegia EAJk aurkituko zuela burgesia espainolarekin konponbide egonkor bat, eta dena dela, etorkizunerako akordio helduko dela uste dut gauzak sobera mintzen ez badira.Bainagauzabateznuenaskikontutanhartu: espainolennazionalismoa. Argi da.
|
|
|
Argi da. Gure gazte garaian Espainia nazio bat zen baina ez kontzientzia nazional indartsu
|
bat
zuen nazio bat, eta Euskal Herrira zetozen etorkinak ere Extremadurako edo andaluz ziren, kontzientzia erregionalagoa zen nazionala baino. Estatuko nazioak artikulatzeko ere, oposizioaren eskema ez zen oraindik finkatua:
|
|
|
Horregatik, nekez aplika dakizkioke Cohn Benditen konklusioak Euskadiko borroka armatuari. Hemen, herriarekin borroka honek dituen loturek beste eragin bat, beste sakontasun
|
bat
dute, Europako beste estatuetan ez bezala. Baina erokeria ere litzateke Mendebaldeko beste estatuetan gertatu denarekin gureak zer ikusirik ez duela pentsatzea.
|
|
|
Horrela baledi, eztabaida aberasgarri gerta dakiguke. Bestela, beste mokokaldi
|
bat
ukanen, eta hamaikatxo daramatzagu...
|
|
|
Maiatz126 ek idazle gisa gomitatu bainau mahai inguru honetara, zilegi bekit argitzea nola ausartzen naizen zuen aitzinean agertzera. Liburu
|
bat
badut gaurko gaiaz, Terrorismo eta biolentzia iraultzailea, 1998an Likiniano elkarteak127 Bilbon argitaratua. Euskarazko edizioa agortu da eta espainierazko itzulpena ukan du gero.
|
|
|
Zuk iradoki elkar ulertzeari buruz, negoziaziorako mugimenduetan badago, nire ustez, gauzak ikusteko bi modu desberdin:
|
bat
duzu negoziazioa nahi elkar ulertzeko, bigarrena da negoziaketaren frontea beste fronte bat bezala kontsideratzea, hau da etsaiari ez zaiola tantorik eman behar eta edozein proposamenak etsaiaren diskurtsoa deuseztatzeko helburu duela. Askotan bigarren diskurtso negatibo horrek lehentasuna hartzen du gure herri honetan:
|
|
|
Gure ideiaren zenbait; Gure taldearen labur bilduma iharkiera armatuaz; Oinarrizko agirian emateko zenbait printzipio; Autodeterminazio eskubidea; Nazioa eta kultura; Euskera; Euskal Herriko suntsipenetik salbatzeko plana; Autodeterminazio eskubideaz. Dokumentu bakoitzak egile
|
bat
du, izenpeturik gabe egon arren, Zortzigarren dokumentu, halere, Herria 2000 Elizak egina da.Txosten hura dokumentu multzo hurazenbait eskutara pasarazi eta, azkenean, hogei bat erantzun izan zituen Madariagak. Horiek guk ezagutzera ematen ez ditugun izenak, hain zuzen ereEmilio Lopez Adanen eskuetan jarri ziren, eta honek laburtu eta bere iritzia eskaini zion Madariagari.
|
|
|
Beraz, errealismoaren izenean eta irtenbiderik gabeko egoera gainditzeko, eszenario posible
|
bat
dugu. ETAk PSOEkin bildu luke, Gobernuan diren bitartean, aitortu edo aitortu gabeko su etena hasita; ENAM, bil dadin EAJ, EA, Alli93 eta IU EBkin kaleko giroa baretuz geroz.
|
|
|
Karrikako biziaren eite poxi
|
bat
badu orain gureak. Bost ehun bat bizi lagun dituen FortFraser herri huntan.
|
|
|
Biharamunean berean, Godel medikuarekin batean etorri zen, George Hamilton. Aurpegi irritsu eta behako xorrotx
|
bat
zuen. Bi hitzez konpondu ginela bai.
|
|
|
Gizona, gizatiar izaitetik urruntzen delakotz dirua jainko daukanean, aurreko bestea ihesteko jaiduran. Beldur naiz, azkenean, zuzenezko egoera
|
bat
dugula gure gizadi hau hiru mailetakoa izaite hori. Erdi maileko jendetze horrek aldiz zer du erakusten?
|
|
|
Karrikan urrundu zen bera iduriko beste lagunekin. Ezagutzen huen? dio Claudinek. Clarke City ko Lantegian ezagutu dutan euskaldun
|
bat
dun! Zer gertatu ote zaio hein hortaratzeko. Nahi gabe jasanezinezkoa, segur naun! Kemen oneko mutikoa zunan, laguneri atxikia eta langile ona.
|
|
|
Bat zen Rene Etcheverry, Bankakoa eta bestea, Mathieu Indaburu, Sarakoa. Izei ondo motzle ekarriak ziren eta lan hitzarmen
|
bat
bazuten hartua, Fort Fraser, urruntxagoko herriaren aldeko oihanean.
|
|
|
Hiruhogoi bat urte! kolorez gorria da, bekain ile zuriak ditu eta buruko biloak hori zurpail batera itzuliak, begi urdinen behako irritsu
|
bat
du. Miguel ezagutzen du eta besoaren jestuaz egiten digu etxolarako gomitea.
|
|
|
Egun lasaigarriak ziren. Larunbateko egitarauetan zakur lasterkadek mundu
|
bat
zuten behari. Halaber haurren jostaketa eta zoingehiagokak.
|
|
|
Urte azkeneko gogoeta
|
bat
hau ere:
|
|
|
aurpegi zurastak zituzten eta bele lumek bezala isladatzen zuten haien bilo beltzek. Begi beltzen behako ingurukari
|
bat
zuten zenbaitek. Saguenay iparraldeko jendetze gehiena, frantses arrazakoa, oihan lanetik, egurgile eta segerietako lanetik zaukaten beren bizi gaia.
|
|
|
Etxeak zaukan gibeleko barne ttipian nuen lo gela. Berinazko ate ttipi
|
bat
zuen argi gisa. Ate hortarik irteeratu zitaken errebidera ere.
|
|
|
Ez dakiat zer duten bilatzen bainan. Buruzagia mozkortzaile
|
bat
duen enpresan ni ez nauk zahartuko. Ni ere ez! nion ihardetsi.
|
|
|
Hemen lan errexa zinuen, ikasteko parada ona ere astiaren gatik, bainan nunbeit ulertzen dut egiten duzun aldaketa hori. Uste gabeko lan eder
|
bat
ukana zinuen hemen. Ez zinduke behar bihar erori uste gabeko lan txar batean.
|
|
|
Lehendakariaren bularra agurtzen dut eta euskal herriari buruz gogoeta
|
bat
dut. Baina gaur gauza bitxi bat gertatu zait.
|
|
|
Argitara. Berezi
|
bat
dut. Beste batzuek.
|
|
|
Baina bururik gabe hitz egiten zuen. Izen eta abizen
|
bat
zuen existitzen ez den mihiaren puntan. Izena.
|
|
|
Ene egiazko nirekin, Vianekin noa, madarikatu olerkariekin. Unibertsoan, poetak, baleak eta elefanteak bezala, toki berezi
|
bat
dute. Heriotz eta bizi arte kokatzen den lekua.
|
|
|
Diptiko
|
bat
dut buruan. Marrazki marradun bat da.
|
|
|
Ahoan, gustu bitxi
|
bat
dut. Buruan, enbrioi, ernamuin, hozi, umeki lehorrak.
|
|
|
Argitara. Berezi
|
bat
dut. Beste batzuek.
|
|
2013
|
|
|
Geroago ikusiko dugu hori. Zer egin behar zenuen gaur honetan. Arratsaldeko zortzietan, aurtengo pastoralaren errepika
|
bat
banuen. Sujeta naiz eta hortako garrantzitsuena da nire presentzia.
|
|
|
Etxeko bidea hartuz Frantxoak erran zion bere axuantari: Eñaut Aizpuru behar dugu zaindu. Mauleko jendarmeek eginen dute lan hori, ez dira lanpean. Ziurki, keinu
|
bat
ukanen du Gorkak, ez dakit nola, baina ukanen du. Eman diot hemengo interneteko helbidea.
|
|
|
Berehala harrapatu zuen tresna. Bai, erran ezazu. Etxehori jauna... Mendiburu hemen... mezu
|
bat
ukan dugu. Noiz. Orain berean. Zer erraten du. Hau da mezua.
|
|
|
Hamar orenetan dei
|
bat
ukan dut telefonoz. Bozak, gizon baten bozak, erran dit, nire gutun ontzira joatea.
|
|
|
Etxehori makurtu zen berehala, gero luzatu zen lurrean, ahots behera eta asmura tirokatu zuen ilunean, bertzeari jakinarazteko bederen arma
|
bat
bazuela, eta kasu egin behar zuela. Aizak hi, bota ezak hire arma, baditiat jendarmeak nirekin, pean. Ez duk xantzarik batere ihes egiteko. Hi, Ivan deitzen da eta horra haren agurra.
|
|
|
Lore Aldapekak bahiketa bat jasan du Oskazeko lepoan. Bahitzaileak beribil urdin
|
bat
badu, 4X4 Pajero motakoa. Artzain batek ikusi du baina ez aski ezagutzeko.
|
|
|
Ez zuen bere begitartea ikusten baina, aski azkar iruditzen zitzaion eta eskuetan karabina
|
bat
bazuen. Igaiten zen eta maiz burua itzultzen zen bere atzekaldeak segurtatzeko.
|
|
|
Polizier sobera dun mundu honetan, bat gehiago edo gutiago ez din fitsik aldatuko. Nahi dun hil dezadan. Ez, ez nauk hiltzaile bat, mediku
|
bat
nauk, mediku ahul bat bakarrik. Nire lana ez duk nehor hiltzea baizik jendea artatzea.
|