|
2008
|
|
|
Erdialdeko orrietan Rothko, Boccioni, Pollock, bere eskulturen edo kronlech en imajinak aurkitzen ditugun bezala, liburuaren beste ataletan irudi bihurtzen diren hitzekin egiten dugu topo. Ezaugarri hau oso ohikoa da hainbat mistikoren eta poetaren idatzietan, zeren sistema kontzeptual bat baino gehiago sistema plastiko
|
bat
sortzen baitute (Hass, 1998: 13).
|
|
|
lanak testuinguru politiko eta sozial konkretu baten beharrak asetu zituen. Sabino Aranaren abertzaletasuna baztertuz, garaiko gazte mugimendu berriei beste abertzaletasun mota
|
bat
sortzeko, beharrezko zuten marko teorikoa eskaintzen zien. Horrekin zuzenean elkarturik, euskal kultura bigarren mailakoa zela pentsatzen zutenen aurka, Quousque tandem?! ek euskal kulturaren defentsarako nolabaiteko arrazoiak eskaintzen zituen.
|
|
|
zentzua sortzen dute: garaikideen arteko lotura
|
bat
sortzen dute. Bizi segida bat dugu komun, ditugun izenek argi erakusten digute zeintzuk diren gure belaunaldikoak10.
|
|
|
denbora faktorea kontuan hartu gabe. Ikusten denez, denbora lineala, mezuaren iheskortasuna, alegia?, irratiaren ezaugarri nagusietako bat bezala, desagertzear dago diakronia testuinguru berri
|
bat
sortzen delako.
|
|
|
Teknologia berriek zuzeneko eragina daukate irratiaren antolakuntzan. Saio kateaketan oinarritutako irrati programazioaren aurrean Internet bidezko irratiak eduki solteetan egituratutako aukera berri
|
bat
sortu du. Eduki indibidualen antzeztoki berri honek hedabidearen historian zehar antzeman izan den programazioaren zatikatzea erakusten du.
|
|
|
21 Nafarrete galtzeak polemika berri
|
bat
sortu zuen, nahiz eta gerran zehar izandako beste askoren moduan, ixilean gorde. Gordexola batailoiko konpainia bat Nafarretera heldu zenean, Jakakortaxarena apaizak inguruko tontor bat hartzeko esan zien.
|
|
2009
|
|
|
Bigarrenez, termino
|
bat
sortzeko erabili den baliabidea ez da bakarra izan behar; izan ere, askotan elkartzen dira bi edo hiru baliabide. Esaterako, biga, en sustrai (gaur egun, erro karratu) terminoan sintagmazioa gertatzen da, baina kalkoa ere agertzen da bigarren hitzean.
|
|
|
Itzulitako poema bat poema orijinal berri bat da, itzultzaileak bere modura osatzen duena. Itzulpena literatura eta hizkuntza literario berri
|
bat
sortzeko baliatu izan du Sarrionandiak, eta xede hizkuntza aberasteko modu gisa ikusi izan du. Bere itzulpen askotan sorburu hizkuntzaren egiturak gertutik jarraitzen ahalegindu izan da, xede hizkuntza baliabide berriz hornitu nahian.
|
|
|
Bere ustez, hainbat proiektu sortzen direnean, modu esperimentalean sortzen dira, etorkizun ziurrik gabe eta horrek langileen baldintza eta soldatak baldintzatzen ditu. «Enpresa
|
bat
sortzen denean, lehenengo ikusi behar da dirurik dagoen edo ez, dauden langileei modu duin batean ordaintzeko. Hemen kontrara egiten da, lehenengo sortu egiten da eta gero arazoak datoz dirurik ez dagoelako.
|
|
|
Sektore guztirako lan itun
|
bat
sortzea mesedegarria litzateke, profesioa arautzeko, gutxieneko lan baldintzak arautzeko, eta, bide batez, egungo anabasa honetan ordena apur bat jartzeko. Lan honetarako elkarrizketatu diren iritzi igorleek begi onez ikusten dute sektorerako hitzarmena sortzea, egungo lan baldintzak hobetzeko lagungarria izan litekeelako.
|
|
|
Euskarri bakoitza (prentsa, irratia, telebista eta sarea) nor bere aldetik ibiltzeak ere, ez dio sektoreari mesederik egiten» (Zenbaiten artean, 2006). Ekimen hartatik, idatzizko hedabideen batzorde iraunkor
|
bat
sortu zen, Jaurlaritzaren subentzio politikaz arduraturik, hedabideen biziraupen ekonomikoaz arduraturik eta etorkizunean administrazioan eragiteko xedearekin.
|
|
|
Berehalaxe eliza hartan predikuak euskaraz, frantsesez eta gaztelaniaz hasi ziren. 1867an errefortzuak heldu zitzaizkienean, hiru apaiz berrirekin, elizari erantsita ikastetxe
|
bat
sortzea erabaki zuen hango nagusia zen Jean Baptiste Harbustan aitak. Urte hartako urriaren 1ean ireki zituen ateak Sortzez Garbiaren izena ere zeraman ikastetxeak, Los Vascos izengoitia hartuko zuenak.
|
|
|
Edonola ere, euskal eskolak sortzeko asmoak oso goiz agertu ziren Amerikako euskal kolektibitatean. 1922an La Baskonia aldizkarian onartu zenez, euskal ikastetxe
|
bat
sortzea «es una aspiración vieja, de muchos entusiastas coterraneos, que hace medio siglo actuaron en Montevideo: los Ordoñana, Umaran, Udabe, Aramendi, Sierra, Carrera, Artola, Hormaeche, Latorre y otros muchos que lucharon por que aquel pensamiento se llevara a cabo».
|
|
|
Horri guztiari aurre egiteko, talde eragile batek asmo bikoitza agerrarazi zuen: elkarri laguntzeko erakunde berri
|
bat
sortzea, zeinean euskal herritar guztiek, diferentziarik gabe eta muga ororen gainetik, parte har baitzezaketen. Horrela, 1900eko apirilaren 1ean formalki osatu zen Euskal Echea, eta akzio salmenta baten bidez dirua biltzeari ekingo zion berehala, estatutuek behartuta eraiki nahi zituzten ikastetxeak eta zaharren egoitza ordaindu ahal izateko:
|
|
|
Euskal etxe haietako bat, Euskal Erria izenekoa, hasiera hasieratik euskal ikastetxe baten egitasmoaren atzetik ibili zen. Izan ere, 1915eko abuztuan ordezkaritza bat Argentinako Euskal Echera bisita bat egitera bidali zuen elkarteak, eta handik gutxira «Comisión de Beneficencia e Instrucción»
|
bat
sortu zuen zuzendaritza batzordeak (Parrabere, 1952). Horrela lehen kontaktuak egin zituen, Angeluko Mariaren Zerbitzarien ordenako «hezkuntzarako erlijiosoak» Euskal Herritik eramaten saiatzeko; hala ere, ez zen garai batere ona, Europako gerra zela eta, eta horregatik «las hermanas baskas [que iban a hacerse cargo del establecimiento de enseñanza] no podrá contarse por el momento con su concurso»20 Azkenean 1918an negoziazioak bertan behera utzi ziren, eta Hego Euskal Herriari begirada zuzendurik, beste kongregazio baten bila aritu ziren.
|
|
|
Artikulu honetan ikusi dezakegu nola Centro Euskaron egindako azken bilkuraren ondoren (urtarrilaren 20koan, alegia), bertan hartutako erabakiak jende asko lekutik kanpo utzi zuen, eta beste euskal etxe
|
bat
sortzera bultzatu. La Baskoniaren hurrengo zenbakietan, euskal etxe horren inguruko aipamenak egiten jarraituko da, onespena azaltzeaz batera19 Denbora pasatu ahala antzeman dezakegu nola La Baskonia20 aldizkariko atal ezberdinetan ez duten oso aintzakotzat hartzen Euskaro euskal etxea eta nola desiratzen dauden euskal etxe berriak bere lehenengo pausoak eman ditzan21:
|
|
|
Beraz, Bilbaoren hitzen arabera, euskaldun onak ez ziren batzuek beste euskal etxe
|
bat
sortzea erabaki zuten. Hori esatearen zergatia, Euskal Erriaren batzarrean ikusitakoarekin justifikatuko du27:
|
|
|
Nahiz eta krisi ekonomikoaren ondorioz azkar desagertu beharrean aurkitu, hala eta guztiz, haren biziraupen laburrean aldizkari bat ateratzea lortu zuten6 Bi saiakera hauen ondoren, Uruguai euskal etxerik gabe gelditu zen, beraz, hurrengo mendeko lehen hamarkada arte itxaron beharrean aurkituko gara euskal herritarrek beste erakunde
|
bat
sortu arte.
|
|
|
Arnaldo Pedro Parrabére ez zen abertzalea, baina esan beharra dago euskal kultura edo euskaltzaletasuna sendo defendatu egiten zuela. Horrek, ordea, ez dio oztoporik sortuko Hermenegildo Aramendi abertzalearekin (EAJkoa) euskal etxe
|
bat
sortzeko.
|
|
|
Gauzak horrela, 1911 urtean euskaldun batzuek beren aitzindariek eginikoa berreskuratuz euskal etxe
|
bat
sortzea erabaki zuten, Centro Euskaro deiturikoa. Baina estatutuak egiteko unean ez ziren akordio batera iritsi:
|
|
|
euskaldunak zeintzuk diren definitu behar zuten unean desadostasuna iritsiko zen. Batzuk Hegoaldeko euskal herritarrez soilik osatutako euskal etxe baten alde agertu ziren, beste batzuek, ordea, euskal etxe horretan euskal herritar guztiak bateratuko zituen gune
|
bat
sortu nahi zuten. Ondorioa da azkeneko horiek beren kabuz beste euskal etxe bat sortzeko erabakia hartu zutela.
|
|
|
Batzuk Hegoaldeko euskal herritarrez soilik osatutako euskal etxe baten alde agertu ziren, beste batzuek, ordea, euskal etxe horretan euskal herritar guztiak bateratuko zituen gune bat sortu nahi zuten. Ondorioa da azkeneko horiek beren kabuz beste euskal etxe
|
bat
sortzeko erabakia hartu zutela.
|
|
|
Lortutako emaitzek ahalbidetzen dute immigrazio eta gutxiengo kulturaletako protagonisten pertzepzioa barneratzen duen ikuspegi
|
bat
sortzea. Gainera, talde kultural bakoitzaren berezitasunak ikuspuntu gisa edukitzea bermatzen dute, baita iritzi publikoak dituen irudi eta irudikapenekiko alternatiboak diren iritziak ikustea ere.
|
|
|
13 Teknologiek eta azpiegiturek badute gizartea eraldatzeko eta testuinguru «berri»
|
bat
sortzeko aukera, eta herritarrari ez zaio hartara egokitzea beste aukerarik geratzen. Neurri berean, azpiegitura bat «efizientea» izateko ere, bizitza eredu bat egokitu behar da.
|
|
|
Baina 12 artikuluak, erlijio tokien edukitza argi eta garbi Elizari uzten dio, eta eliza, apezpiku jauregi, seminario, apaizetxe, eta abarrek zergak ordaindu dituzte13 Estatuak, lege berezi baten bidez, 11 artikuluak aurreikusten dituen gauza eta ondasunen lagapena egin du, baina betiere, 12.ean xedatzen den bezala, Estatuak gorde eta eutsiko die (16 art.) 14 Lege berezi
|
bat
sortu arte, erlijio toki hauen izaera alienaezina eta preskribaezina izango da (13 art.) 15, eta lege berezia eman baino lehenago Eliza Katolikoari entzun ondoren expediente bat idatziko da (14 art.) 16 Edonola ere, kasu berezi batzuetan Elizaren jabetza pribatua 15.17 eta 19 artikuluetan18 aurreikusten da. Araututakoaren ildotik, 17.19 eta 18 artikuluak Nazioaren altxor artistikoaren ingurukoak ziren20.
|
|
|
1075 urtean Peñalengo Antso Gartzes IV.ak Piñalbako San Salbador monasterioa Naiarako Santa Mariari eman zion, aurrerago azalduko dugun beneditinizazioaren prozesuan?. Erdi Aroan monasterio txiki hura Naiarako monasterioaren jabetza izan zen, baita XIII. mendetik aurrera ere, San Gregorioren gurtza sortu zenean eta bere kultua suspertzeko kofradia
|
bat
sortu zenean. San Gregorioren gurtza gero eta garrantzitsuagoa izan zen, eta XVI. mendean penintsulako santutegirik garrantzitsuenetako bat bihurtu zen.
|
|
|
Fullaondo, Oriol, Aizpurua, Peña Ganchegui, Eusa, eta Moneo. Arrazionalismoek eta abangoardiek eraikinak eta plaza berriak egiteko beste egitura oso
|
bat
sortu zuten, bizitza modernoak egun dituen beharren araberakoa.
|
|
2010
|
|
|
Aurreko guztia ikusi eta gero, nabaria da aurrezki hitza ia guztiz ezezaguna eta ezinezkoa izaten dela pertsona hauentzat. Ezohiko gastu bati aurre egiteko aurreztea ezinezkoa zaie eta horrelako behar
|
bat
sortzen denean, egoera are eta jasanezinago bihurtzen da. Horrelakoetan, ezohiko paga izaten da aurrera jarraitzeko aukera bakarra, eta, pentsa daitekeen moduan, hirugarren adineko pertsona hauen kasuan diru hori ez da erabiltzen opor batzuk edota kotxe berria erosteko, baizik eta bidean sortu diren zuloak estali ahal izateko edota oinarrizko beharrizanei aurre egiteko, ohikoak edo ezohikoak izanik hauek.
|
|
2011
|
|
|
Dena den, merkatuak bestelako funtzio batzuk betetzen ditu, lehia gaitasuna indartzeaz gain, ekonomia sozialari eta zerbitzuen hornikuntza kolektiboari lotzea dakarrena (Moulaert eta Nussbaumer, 2005b). Merkatu ekonomiaren eta gizartearen arteko erlazio berri
|
bat
sortzen da eta azkenean jarduera ekonomikoak bideratzen dituzten pertsonengan oinarritzen da eredua.
|
|
|
Beraz, esanahia formetan aurkitu behar dugu (keinuetan, tonuetan, etab.), hots, gauzak nola egiten diren kontuan hartu behar da. Lengoaia honek komunitatearen zimentarriak adierazten duen legitimatutako autoritate
|
bat
sortzen du, autoritate tradizionala alegia. Hitz eta jarrera batzuen erabilerak eta formak dira, erritualetan gauzatu eta indibiduoetatik at datorren autoritatea berreraikitzen dutenak.
|
|
|
Edozein forma izan daiteke nahi dugun esanahiaren euskarri, kontua hala dela adostea baino ez da: kode komunitate
|
bat
sortzea, alegia. Horregatik, «esanahia» zer edo zeri deitzekotan, adierazle batek har ditzakeen adiera guztien multzoari deitu genioke.
|
|
|
(Euskal) enpresa izenen merkatua deitu diogu. Eta han agintzen duten logikak, hau da, eremua antolatzen eta egituratzen duten logikak aletuko ditugu, edo bestela esan, izen
|
bat
sortzea, hautatzea eta izen hark balio izan dezala ahalbidetzen eta zuzentzen duten logikak. Honakoak, gutxienez:
|
|
|
Ezin da produktu baten izen arrunta erabili marka
|
bat
sortzeko. Hobe esan, produktuaren izena erabiltzen baduzu marka bezala, marka hori publikoa gelditzen da, ezin da legez babestua izan.
|
|
|
Horren ostean, solidarioek Errepublikarekiko zuten joera azpimarratzen du egileak. Euskal estatutu
|
bat
sortzea zuten helburu, eta sindikatu solidarioak lan handia egin zuen hori lortzeko.
|
|
|
Terapiaren azken jomuga antisozialarengan atxikimendu sentimendua sortzea da (Benjamin, 1996). Itun terapeutiko
|
bat
sortu behar da pazientearen eta terapeutaren artean, zeinak terapeuta iruzurtzeko desira gainditzera eramango duen pazientea. Baina, horretarako, konfiantza sortu baino lehen etsaitasuna aztertu eta irteera bilatu behar dio.
|
|
|
irregulartasun egoeran egotea. Babestu beharreko ondare juridikoari dagokionez, horrek kontraesan
|
bat
sortzen du; izan ere, biktimaren egoerari lehentasuna emanez gero, segurtasun fisiko eta morala babestuko dira. Aldiz, lehen mailan migrazio fluxuen kontrol politika jarriz gero, prozedura zigor txostena abiatzea litzateke, legez kanpoko egonaldiagatik.
|
|
|
1998an, Los amantes del círculo polar filmarekin, Medemek publikoaren aintzatespena lortu zuen. Hala ere, film horrek trauma handi
|
bat
sortu zuen Medemengan, maitasun istorio tragikoaren ondorioz. Horregatik, Anaren pertsonaiari aukera bat ematea erabaki zuen Lucia pertsonaia birsortuz, bere bosgarren film luzeko, Lucia y el sexo (2001), pertsonaia nagusia.
|
|
2012
|
|
|
Oso polikromia bizia erabiltzen da, eta esan bezala nabarmendu genuke dena dagoela forma geometrikoz osatua. Hiriaren ikuspegi oso pertsonala da, bitxia; joko
|
bat
sortzen du artistak, espazioen inguruan ironizatzea bilatzen da. Paper gainean gouachez eta koloretako arkatzez eginiko lana dugu, 41,5 X 49,5 cm dituena eta Bilboko Bilbao Bizkaia Kutxaren bilduman gordetzen da.
|
|
|
Horrela, egunerokotasunean ohikoa dugun begiratzeko modua aldatu egiten digu artistak. Beste behin ere, argazkigintza errealismoak hiria erabiltzen du, bakardadean, modu gordinean, itxurazko bat batekotasuna gailentzen duen adierazpen estetiko
|
bat
sortzeko.
|
|
|
Hauek posizio ezberdinetan jarrita, Gehryren eraikinaren «transformazioa» erdietsi zen, umore eta interakzioaren bitartez arkitekturaren eraldaketa lortuz. Airetiko perspektiba batetik soilik bada ere, museoko galeria eta pareta berri
|
bat
sortzea lortu zuten partaideek. Beraz, eta horrelako adibide gehiago egonik, askotan Lopezek egiten duena jendearen partaidetzarekin espazioa eraldatzea da, eta ez espazioa aztertu ostean haren errepresentaziora mugatzea.
|
|
|
ugariak izan ziren artean ere, instituzionalki onartutako arte mugimenduen aurrean, betiere 80ko hamarkadan sortutako eta gerora ondorioak luzatuko zituzten ekintzak izanik. Artista haiek, ohiko artearen aurrean beste arte adierazpide
|
bat
sortu eta eskaini nahi zuten. Jendearen artean harreman handia dagoen garaia dugu, jendea kalean bizi den garaia.
|
|
|
Hitzek ez dute errealitatea aldatzeko ahalmen handirik atzean dituzten aurreiritziek beren horretan dirauten bitartean. Pentsaera berri
|
bat
sortu nahi baldin badugu, agian People First Languagearen azpiko antinomia desegin dugu. Hau da, People First Languageri atxikitzen dizkiogun gizatasuna, autonomia eta autorrealizazioa batetik, eta ezgaitasunarekin, with disabilities?
|
|
|
Garai hartako pauso haundiak izan zian neurri haundi batean ez entzulego izatea bakarrik baizik eta nolabait musikan ere parte hartzea, hau da, talde
|
bat
sortuaz, rebista batean parte hartuaz, irrati batean e bai programa bat eginez. Hau da, zan ya nolabait gauza oso konkretu bat nolabait bizitza modu oso konkretu bat eramaten dizuna.
|
|
|
Beste eztabaida eta ekarpen gune
|
bat
sortu izan da aglomerazio industrial eta urbanoen funtzionamenduaren logika ulertzeko bideratu diren azalpen berrietatik, zehazkiago, «kanpo eragin»en eta «aglomerazio ekonomien» analisiaren aldetik. Korronte horren sorburuan, lehen une batean, enpresen arteko erlazioan transakzio kostuen alorrean aglomerazioak sortzen dituen abantailen konstatazioa dago.
|
|
|
Helburua, azken finean, enpresa zein arte edo kulturaren ikuspegitik ekimen, proiektu, berrikuntza eta enpresetarako haztegia izango den creative milieu
|
bat
sortzea da. Zentzu horretan hurbiltasun geografikoaz gain, kultur identitate bat eta sorkuntza balio multzo esanguratsua partekatzea konfiantza eta elkarlan giroa sortzeko baliagarria dela ulertzen dugu, ingurune berritzailea garatzeko baldintza hobeak ezartzen dituena.
|
|
|
Egia berriren
|
bat
sortu edo ahalbidetu ahal izateko, aurreko egiaren batekin amaitu beharra dago nahitaez, subjektua betiere kanpo botereren baten mendean hasi/ hazi/ hezi egiten delako. Subjektuaren lehendabiziko identitatea eratu egiten da betiere kanpo botereren baten mende aurkitzen denean.
|
|
|
Gure auzo elkartean(...) emakumezkoek tiratu dute gurditik(...) Behin baino gehiagotan esan diet: «batzorde
|
bat
sortu behar duzue, hitz egitera joan» [barrutiko udal ordezkariekin hitz egiteaz ari da](...) Zeren, jakina, «joan zu» esaten dizute. Eta beraiek joan direnean gauzak diren bezala esateko ausardia izan dute.
|
|
2013
|
|
|
ANTEAG, UNISOL, UNICAFES, CONCRAB? Baina ez dira gai izan egitura bakar eta irmo
|
bat
sortzeko.
|
|
|
Euskaltzaindiaren izenean, Juan San Martinek Itzultzaile Eskola
|
bat
sortzeko behar ziren baldintzak aztertzeko eskatu zion Xabier Mendigureni 1979an, eta 1980 urtean Martuteneko Itzultzaile Eskola izena hartu zuena sortu zen, Mendiguren bera zuzendari zela (Mendiguren, 1995: 160).
|
|
|
Ondorioz, hasiera batean, ezin izan ziren ezarri tesi berriak, gogotik ahaleginduagatik. Batzorde
|
bat
sortu zen EAE/ ANVren proiektua berrikusi eta programa berria adosteko, afiliatuen artean gero bozka zedin.
|
|
|
Gero eta nabarmenagoa zen Eusko Ekintzan San Andreseko Manifestua ordezkatu eta ezkerreko alderdi bihurtzeko gogoa. Berekin ekarri zuen beste esparru batzuk alboratzea 1931n abertzaleen batasunerako mugimendu liberal zabal
|
bat
sortzeak. Gabezia horiei erantzuteko ezintasunen aurrean, ezkerreko alderdi abertzale baten beharra nagusitu zen.
|
|
|
Bergarako kongresutik 15 egunera batu egin ziren hainbat iturritako ur emariak. Comunión eko sektore hori, Aberri tik zetozen hainbat, Barakaldoko Euzko Gaztedi, Madrilgo euskal ikasleak, eta independiente batzuk? beste alderdi
|
bat
sortzeko: Eusko Abertzale Ekintza/ Acción Nacionalista Vasca (EAE/ ANV).
|
|
|
Eremu honetan, 80ko hamarkadatik aurrera sortutako ikerlerroek aztertzen dute ezagutza modu berrien garapenean eta komunikazioaren forma berrietan elkarrekintzak duen eragina (Heath 1983 eta Cazden 1991). Ikerlerro berri
|
bat
sortzen da Wertsch en (1981, 1988) hizkuntzaren ezaugarri semiotikoen azterketarekin, bertan talde lanen bidezko jarduerei esker ezagutza partekatuak nola eratzen diren aztertu zuen.
|
|
|
Entomologoaren fikzioa, zati dokumentala nahiz animaziozko atala ez datoz bat eta filmaren barne josturak agerian geratzen dira. Zinemagile donostiarraren asmoa, finean, pieza dokumental batetik abiatuz fikzio
|
bat
sortzea da. Arrazoi erakargarria bezain zilegia.
|
|
|
Segidan, analogia moduko
|
bat
sortzen da naturaren eta eskulangileak darabiltzan makinen artean. Makina bakoitzak bere elkarrekikotasuna du naturan.
|
|
|
Biziaren kontroleta kudeaketa erantzukizun handiagoa norbere gain hartzeko testuinguru horretan, egoera berri
|
bat
sortzen da, pertsona batzuek gutxieneko baldintza batzuk ezartzen baitizkiote beren bizi kalitateari, eta baldintza horien azpitik ez dute bizi nahi.
|
|
|
Gaixoaldia eta mendekotasun aldia luzatzeak eragiten duen ondorio zuzenetako
|
bat
sortzen duen zainketa behar itzela da; erreferentzia gisa, esan daiteke egun 65 urtetik gora dauzkagunok 5etik 7ra urte bitarteko mendekotasun aldia bizi izango dugula. Egoera horrek zainketa estrategiak planteatzen ditu familietan, batzuek ez formalak deitzen dituztenak, baina, egia esan, eduki mediko garrantzitsua dutenak, guztiz harreman laguntzazkoa, Antonio Casado-k (2008:
|
|
|
Wilhelm Preyer psikologoak (Manchester,) garapenaren psikologiaren ikerketa metodo nagusietako
|
bat
sortu zuen: haurren jokabidean adinarekin lotutako aldaketak aztertzea helburu izan eta metodologikoki kontrolatuta dagoen behaketa sistematizatua, alegia.
|
|
|
Binet (Niza,) oso ezaguna da psikologian, batez ere Simonekin() batera adimena neurtzeko test
|
bat
sortu zuelako (Binet eta Simon, 1905).
|
|
|
Euskal nazio arazoa Hirugarren Munduko ereduarekin alderatzeko, ETA kolonialismoaren aurkako ikuspegiaren bidez azalduko zuen planteamendu ideologiko eta estrategiko berri
|
bat
sortzeko beharrean zegoen. Kolonialismoaren kontrako eredua zenbait militanterengan gorpuzten ari zen ikuspegi ideologikoa izan arren, ETAk ez zuen, oraindik ere, eredu hori erakundearen eredu «ofizialtzat» hartuta.
|
|
2014
|
|
|
1889 urtean Alemaniak gizarte laguntzaren eredu
|
bat
sortu zuen zahartzaroarentzat. Otto von Bismark izan zen sustatzailea.
|
|
|
1 Semiosferak espazioa eta denbora mugatzeko balio digu, bereizmen esparru
|
bat
sortzeko. Hala ulertzen dugu, giza garunak ekoizten duen sistema errepresentazionala, orobat, sistema sinbolikoa da.
|
|
|
Eta 2008az gero, euskal ikasketetan Master 2, doktoregoko eta doktoratu ondoko arloetan dabiltzan ikasleentzat harrera laborategi bilakatu zen IKER UMR. 2009an europar irizpideak errespetatzen dituen euskararen ziurtagiri
|
bat
sortu zuten Bordeaux 3 eta UPPA unibertsitateek elkarrekin.
|
|
|
Gure ustetan, Preskill eta Torres (1999a eta 1999b), Preskill eya Boyle (2008), edota McDonald, Rogers eta Kefford en antzera (2003), besteak beste, ikaskuntza kultura
|
bat
sortze bidean erakundeen ebaluatzeko gaitasuna garatu beharrean oinarritzen da, ebaluatzea, esperientziatik ikastea bezala ulertuta etorkizuneko jarduera hobetze aldera. Zentzu horretan, gainera, azpimarratu behar da testuinguru likido honetan ikaskuntzek duten behin behinekotasuna eta, ondorioz, kritikotasuna edozein esku hartze politikoren efizientzia baloratzerako garaian.
|
|
|
Eta ijitoen kulturaren soziohistoriak populazio jakin horrengan KOEM berezia badela argitzen digu. Jarrera eskala
|
bat
sortu dugu, 15 itemek osatzen dutena, eta item bakoitzerako hiru erantzun aukera ematen dituena. Ijitoak gizartean ez integratzearen arrazoiei buruzkoak agertzen dira lehendabizi (9 item).
|
|
|
Euskal nazionalismoaren ildo nagusia Sabin Aranaren jarraitzaileek osatzen zuten. Tradizio horretatik at, hala ere, abertzaletasun berri
|
bat
sortzeko saiakerak izan ziren, arrakastarik lortu ez zuten arren. Horretan lehenengoetarikoa Francisco Ulazia izan zen, Bilbon zinegotzi jeltzalea izatetik, ikuspegi liberal ezkertiarrera igaro zena, eta Eusko Abertzale Ekintzaren abertzaletasun ezkertiarraren aurrekaritzat hartzen dena (De la Granja, 2008:
|
|
|
Naziotasunaren arraza ikuspegia gainditu gabe, mugimendua immigranteei irekitzeko lehen urrats teorikotzat har daitezke jarrera horiek. Horrekin batera, euskal nazionalismo berri
|
bat
sortu nahi zuen ildoa dugu, batez ere Eusko Abertzale Ekintzaren inguruan. EAEk naziotasunaren ikuspegi berriaren zirriborroa egin zuen, eta nazioaren definizioan arraza maila sinbolikora mugatu zuen, etorkinak bere mugimendura espresuki deitzearekin batera.
|
|
|
Euskara diskurtso abertzalearen erdigunean jarrita, abertzaleen aldarrikapen nagusietako bat bilakatu zen. Beste eskaera politiko batzuen artean, Euskal Herri euskaldun baten premia nagusitu zen abertzaleen helburuetan; horrela, euskararen balioa handitzeko, herritarrak euskaran alfabetatzeko, eta euskara ikas irakasteko mugimendu zabal
|
bat
sortuz joan zen Euskal Herriko hiri eta herrietan 60ko hamarkadatik aurrera (Tejerina, 1992: 134; Zabalo, 2006:
|
|
2015
|
|
|
Ondorengo batzarretako eztabaidagai nagusia izango da. Batzorde berezi
|
bat
sortuko dute, eta Real Academia Galegak agiriaren kopia bat eskatuko du15 G. Arestik ministroarekin audientzia exijitu egin nahi zuen, baina Madrilen eman beharreko urratsak erregimenaren hurbilekoen bidez egin ziren zuhurki: J. Oleaga abokatua, J. Zaragueta katedraduna, edota P. Irizar ingeniaria (Euskaltzaindia, 1968b:
|
|
|
Abertzaleak ziren, noski, A. Arruek salatutako M. Arrutza nahiz M. Ziarsolo, besteak beste, Gerra Zibila arte prentsa jeltzalean zaildutakoak5 EAJ baztertuta, garaiko egoera politikoan gertatzen ari zen elkarlan ez naturalaren adibide bitxiak daude akademian. Izan ere, indar politiko berri
|
bat
sortua zen euskal gizartean: ezker abertzalea.
|
|
|
Laguntza eman eta bizitza gainerakoekin partekatzeak pertsonengan sentimendu baikorrak eragiteaz gain, taldekideengan konfiantza sortu eta talde zein familia sentimenduak garatzen laguntzen du, harreman sareak sortzen amaitzeko (Migliaccio eta Berg, 2007; Roster, 2007). Elkarrekikotasun orokortua (generalized reciprocity) garatzen da, «gu» kolektibo
|
bat
sortu eta elkarri babes soziala eskaintzen zaio helburu, arau, balio eta interesak partekatzean batuta mantentzeko, trukean ezer ere espero gabe (Walseth, 2008). Gainera, emakumeek euren esperientziak, hartu emanen indarra eta sakontasuna, munduan emakume izanez egoteko nahia elkarrekin banatzen dituzte, affidamento erlazio esanguratsuak sortuz eta ezberdintasunak errespetatuz (Martín, 2006).
|
|
|
Jarraian sakonduko dira zein diren elkarrekin komunikazio proiektu
|
bat
sortzeak eragiten dituen kezkak, atalez atal bilduta.
|
|
|
Plataforma digital
|
bat
sortzeak kezka eragiten du, batez ere horrek eskatuko lukeen lan kargagatik. Elkarrizketatutakoek eta eztabaida taldean bildutakoek uste dute, nahi ala ez, lan gehiago eskatuko diela webgune hori elikatzeak.
|
|
|
Xorroxin Irratiko Josetxo Apezetxeak azaldu du beren irratiaren egoera ekonomiko larria ikusirik, kezka handiarekin hartzen dutela beste proiektu batean sartzea. Are gehiago, beldur da horrelako proiektu
|
bat
sortzeak ez ote dituen murriztuko diru sarrerak: «Aldizkari horrek ere publizitatea luke.
|
|
|
«Baina konturatu ginen ez genuela ezer lortu eta ezin genuela han ezer sortu. Han ez du hemengo saioak interes handirik, eta gu ere ez gara haien bila joaten; ez dugu elkartzeko eta elkar trukatzeko dinamika
|
bat
sortu. Garai batean mugan zeuden artzainek tratu handiagoa zuten gaur egun daukaguna baino, hori horrela da, hori errealitate bat da».
|
|
|
Pirinioetako euskarazko komunikabideak zortzi dira, eta denen artean 39 pertsona ari dira lanean. 39 profesionalek osatuko luketen sare
|
bat
sortuko litzateke, plataforma hori aurrera aterako balitz.
|
|
|
Elkarrekin proiektu
|
bat
sortzeak kezka franko eragin du, zerrenda honetan laburbiltzen direnak:
|
|
|
Esperientzia horietatik erran daiteke kezka ekonomikoa kentzeko arrazoiak badaudela. Haatik, Pirinioetako proiektu
|
bat
sortzerakoan, ikusteko dago zein izango litzatekeen bertako herri eta herri elkargoen erantzuna. Kontuan hartu behar da, Bizkaian eta Gipuzkoan ez bezala, herri oso txikiek osatzen dutela Pirinioetako bi aldeetako eremua, eta ez daukatela aurrekontu handirik.
|
|
|
Kontuan hartu behar da, Bizkaian eta Gipuzkoan ez bezala, herri oso txikiek osatzen dutela Pirinioetako bi aldeetako eremua, eta ez daukatela aurrekontu handirik. Baina egoera demografiko eta ekonomiko zailean proiektu
|
bat
sortzeak beste ate batzuk ireki ditzake, baita «mugaz gaindiko» proiektua izateak ere. Ate horiek aztertu beharrekoak dira.
|
|
|
– Zein da Pirinioetako euskal komunikabideen jarrera balizko komunikabide digital batu
|
bat
sortzeko?
|
|
|
«Nola sentitzen zarete zuen lanean, eta zein aukera ikusten duzue elkarlanerako? Denek batera plataforma digital
|
bat
sortzeko eta zuek sortzen dituzuen edukiak horra igotzeko?».
|
|
|
Euskarazko albiste plataforma digital
|
bat
sortu euskal Pirinioetan: egoera, kezkak eta aukerak
|
|
|
Euskarazko zortzi tokiko komunikabide badaude euskal Pirinioen eremuan (Nafarroa iparraldea eta Nafarroa Beherea eta Zuberoa hegoaldea). Mahai gainean jarri da zortzien edukien agregatzaile izango litzatekeen plataforma digital
|
bat
sortzeko proposamena. Ikerketa honetan aztertu nahi izan da zein litzatekeen komunikabide bakoitzaren jarrera horrelako ideia bati begira.
|
|
|
Bizkitartean, ezin baztertuzkoak dira Ipar Euskal Herriko eta Nafarroa iparraldeko tokiko komunikabideak, Euskal Herriko zaharrenak direlako eta eragin handikoak direlako, beren eskualdean. Ikerketa honen helburua da euskal Pirinioetako euskarazko komunikabideen egoera aztertzea, ikusteko zein iritzi eta jarrera daukaten eremu horretarako balizko plataforma digital
|
bat
sortzeari begira. Tokikom elkarteak aztertu nahi du Nafarroa Beherea, Zuberoa, BidasoaBaztan, Aezkoa, Zaraitzu eta Erronkari eskualdeetarako agerkari digital bat sortzeko aukera, Bilbo Handian uriola.eus, Tolosaldean ataria.info, Debagoienan goiena.eus, Durangaldean anboto.org eta Sakanan guaixe.eus garatu diren bezala.
|
|
|
Ikerketa honen helburua da euskal Pirinioetako euskarazko komunikabideen egoera aztertzea, ikusteko zein iritzi eta jarrera daukaten eremu horretarako balizko plataforma digital bat sortzeari begira. Tokikom elkarteak aztertu nahi du Nafarroa Beherea, Zuberoa, BidasoaBaztan, Aezkoa, Zaraitzu eta Erronkari eskualdeetarako agerkari digital
|
bat
sortzeko aukera, Bilbo Handian uriola.eus, Tolosaldean ataria.info, Debagoienan goiena.eus, Durangaldean anboto.org eta Sakanan guaixe.eus garatu diren bezala.
|
|
|
Eremu horretan halako plataforma
|
bat
sortzeko ideia zabaldu du Tokikom elkarteak, Udalbiltzaren Garapen eta Kohesio Funtsak bultzatutako «Euskal Pirinioetan lan eta bizi» ekimenari erantzunez. Halako plataforma komunikatibo batek euskal Pirinioak kohesionatzeko balio izan lezakeela pentsatuz abiatu da ideia, jakinez azken 30 urteetan euskarazko komunikabideak badaudela eremu horietan, baina bakoitza bere eskualdera mugatuta.
|
|
|
Halako plataforma
|
bat
sortzekotan, sortuko litzateke eremu horretako euskarazko tokiko komunikabideen artean, hala nola: Irati Irratia (Aezkoa eta Erroibar), Xorroxin Irratia (Baztan), Xaloa Telebista (Baztan), Ttipi Ttapa aldizkaria (Baztan, Bortziriak, Xareta), Irulegiko Irratia (Nafarroa Beherea), Xiberoko Botza (Zuberoa), Herria (Ipar Euskal Herria) eta Kanaldude (Ipar Euskal Herria).
|
|
|
Ikerketa honek argitu nahi du zein aukera dagoen denen arteko plataforma digital
|
bat
sortzeko, aztertuz zein den eremu horretako euskarazko komunikabideen egoera, zein iritzi daukaten horrelako proiektu bati begira, zein arazo ikusten dioten, zein itxaropen sortzen zaien eta nola parte hartuko luketen. Horretarako ikerketa kualitatiboa egin da, elkarrizketa sakonen eta eztabaida taldeen bidez. Halaber, aztertu nahi izan da beste kasuak nola bideratu diren, kasu azterketa horren bidez ere erantzun batzuk emateko Pirinioetako aukerak sortzen dituen galderei.
|
|
|
1 Ikerketa galdera: Zein da Pirinioetako euskal komunikabideen jarrera (parte hartzeko aukera eta baliabideak, dauzkaten kezka eta itxaropenak, proiektuari buruzko iritzia) balizko komunikabide digital batu
|
bat
sortzeko?
|
|
|
Nafarroako euskarazko tokiko komunikabideen egoera ekonomikoa guztiz larria dela azaldu dute denek, eta Lan Erregulazio Espedienteak dauzkaten garaian, edozein proiektu berrik beldurra sortzen die ilusioa baino gehiago. Batzuek arazo larritik ateratzeko aukera gisa ikusten badute ere, askoren kezka da ea plataforma berri
|
bat
sortzeak ez ote duen lan karga handituko, diru iturri berririk ekarri gabe. Garbi gelditu da, ikertzerakoan, lan zamaren eta egoera ekonomikoaren gaineko kezka oso kontuan hartu behar dela.
|
|
|
Zuzenean galdetu zaienean, aldiz, negoziaziorik ez dagoela diote askok, erabaki zehatzak baizik: arazo, ideia, praktika edota desadostasunen
|
bat
sortzen denean erabakitzen dute zer eta nola egin. Hori dela-eta, orokorrean ez dute negoziazioen existentziaren kontzientziarik eta, beraz, ez dituzte modu «zuzenean» praktikatzen:
|
|
|
– Etorkizuneko Lege berriak, 36 artikuluan, lehendik eta Euskal Autonomia Erkidegoko Fundazioaren Erregistroan inskribatuta dagoen fundazio bat bereizi eta fundazio
|
bat
sortzeko aukera jasoko du. Eskritura publikoan formalizatu da, eta EAEko Fundazioen Erregistroan inskribatu da.
|
|
|
Hirugarren atalean omisio bidezko desberdintasun
|
bat
sortu da. Egungo idazketaren arabera, fundazioek soilik zor sozialei pertsonalki erantzuten ez zaien merkataritza sozietateetan parte hartu ahal izango dute.
|
|
2016
|
|
|
115). Gainera, 2014ko abenduan, Euskal Selekzioak eta Kataluniak Bilbon elkarrekin jokatu zuten adiskidantza partida sinbolikoari lotuta, Jauzia deituriko beste plataforma
|
bat
sortu zen Durangon euskal selekzioen ofizialtasunaren alde pausoak emateko asmoz. Kirolari eta kirol talde ugariren babesa jaso zuen ekimenak, lehenago ere helburu berarekin egindako ekimenak beren atxikimenduez sostengatu zituztenen antzera.
|
|
|
Bestalde, datuak biltzeko prozesuan informazioaren triangulazio
|
bat
sortzeko, zenbait informazio iturri erabili ditugu. Alde batetik, aurrez aurreko elkarrizketak egin zaizkie marketin arloko arduradun edo zuzendari orokorrei.
|
|
|
Gure erantzukizuna eta gure patua da jokoan dagoena. Pentsamendu konplexua abentura bat da, baina baita erronka bat ere[?] ezagutzaren modu sinplifikatzaileak ezagutzera eman nahi dituzten errealitate edo fenomenoen berri eman beharrean murriztaileak badira, orduan arazo
|
bat
sortzen da: nola aurre egin konplexutasunari modu ez sinplifikatzaile batetik?
|
|
|
48). Horrekin, Araban udalbihitegien elkarlaguntzarako sare
|
bat
sortu zuten. Hurrengo urteetan Santo Domingo de la Calzadako korrejidoreak Aguraingo alkateari zergak eskatzen jarraitu zuen, betiere ezezkoa jasoz21.
|
|
|
1849ko ekainean Araban batzorde berezi
|
bat
sortu zuten udal bihitegien gaia berriro ere aztertzeko eta ebaluatzeko. Udal bihitegien garrantzia berretsi ez ezik, bihitegi gehiago sortu eta araudi bateratu bat ere kaleratu zuen batzordeak (Angulo, 2000:
|
|
|
Gainera, ez da ahaztu behar errege ogasunarentzat udal bihitegiak zerga eta diru iturri ere bazirela. 1782an, San Karlosen Bankua sortu zenean (banku nazional
|
bat
sortzeko lehen ahalegina), erreinuko udal bihitegiak kreditu erakunde berriaren akzioak erostera behartu zituen koroak (Ruiz, 1970: 176).
|
|
|
Aguraingoa izan zen Araba osoko udal bihitegi handiena. Gasteiz hiriak ez zuen inoiz halako erakunderik izan, XVI. mendean pósito
|
bat
sortzeko ahaleginak egin zituen arren (Blázquez, 1982). Aguraingoarekin alderatuz, Arabako arca de misericordia guztiak oso txikiak ziren (zehazki zenbat izan ziren ez dakigun arren).
|