|
2000
|
|
|
Argi zegoen kontrazeinuren bat bazegoela, baina zein? Logelatik bueltaka hasi zen, buruan makina
|
bat
hitz zirimolaka zebilzkiola. Eta orduan... zergatik ez?
|
|
|
Homo est animal bipes sine pennis, 9 erraiten zuen Platonek, baina anaiak lumak maite zituen eta lumaz jazten zuen bere iduria, eta, gainerat, oilarra bezala, ahalik eta lumarik ikusgarrienez apaintzen zen; eta luma bat zen haren urguilua, eta bertze
|
bat
hitz handi hura —ohorea—, bere dikzionario partikularraren lehen hitza eta azkena zirudiena.
|
|
|
Bi gizon gazte ikusi genituen alde banatatik heldu eta elkartzen. Besarkatu eta beren artean pixka
|
bat
hitz egin ondoren guri begira geratu ziren tarte batez. Hurreratu egin zitzaizkigun.
|
|
2001
|
|
|
apur
|
bat
hitz egin dugu zoriaz eta ezbeharraz
|
|
2002
|
|
|
Hemen askotan izan da jotzen, horrez gain, hemengo musika guztia ezagutzen du eta entzuten du, euskaldun askok baino hobeto. Eta horrek ere pentsatzen dut erraztu egingo ziola pixka
|
bat
hitz egiterako mementoan, hau da, doinuak eta ezagunak egiten zitzaizkiola. Horrez gainera, Josebarekin egon zen entseatzen.
|
|
|
Gurean ez du zertan erosi, hizkuntzak ematen dio legitimitatea. Guk erdaraz esan dezakegu «euskaldunak gara eta hizkuntza berezi
|
bat
hitz egiten dugu». Gizartearen legitimitatea, nolabait, hizkuntzatik sortzen da.
|
|
|
Kazeta diskurtsoan, hizkuntzen eta estilo liburuen arabera jakina? esaldiaren luzera 20ren
|
bat
hitzekoa da, batez beste; eta, esaldi bakoitzean 2,5 proposizio topa daiteke, batez beste. Horrexek adierazten digu estilo periodistikoaren zailtasun maila.
|
|
|
Horrela, fonologiako analizatzaileak fonemetatik lexikorako bihurketa egingo luke, eta sorkuntzak morfema katetik fonemetara. Tartean egin liteke sistema
|
bat
hitzen eta fonemen arteko jauzia emateko. Hala eta guztiz ere, adibideetan testu hitzetan agertzen diren fenomenoekin arituko gara batez ere, ikuspuntu morfologikoa areagotuz.
|
|
|
Orain ez bada, bihar, baina ozpin putzu hori ez da pare
|
bat
hitz entzun gabe geldituko.
|
|
2003
|
|
|
Bere izena adieraztera ausartzen ez den maitasuna omen da sexu bereko pertsonekin harremanak izatea gustuko dutenena. Aldiz, makina
|
bat
hitz asmatu izan dituzte menderik mende lesbianak eta gayak izendatzeko beren sexu aukera dela-eta haien aurka zeudenak (eta zoritxarrez oraindik ere horrela daudenak). Gaiak argitaletxeak plazaratu duen" Beste sexualitateak (Sexu aniztasunerantz)" izenburuko liburuan jokabide sexualek garai eta kultura ezberdinetan izan duten trataera aztertzen da, desira homosexualak ere baudakalako bere historia, sexu bereko pertsonen artean erakarpena sentitzea gizakia bezain zaharra delako, nahiz horrela sentitzen dutenak gehienetan baztertuak eta zigortuak izan diren.
|
|
|
“Bi errealitate daude:
|
bat
hitzez egina, emaitzarik ez dutelako zentzurik ez duena, eta bestea, nik bizi dudana, non hildakoen eta infektatuen kopurua hazten baita egunero”. Eta Rwasaren kasua kontatu zuen, itxaron ondoren hil zen seropositiboa.
|
|
|
irriak mundua gobernatzeko mila eta
|
bat
hitz
|
|
2004
|
|
|
Batasunak hil honen 14an Anoetan egin zuen proposamenaren inguruan, lehenik eta behin, pare
|
bat
hitz: Ezker Abertzaleari oihartzun mediatikoa eta itxaropenak pizteko duen gaitasun mugagabea aitortu behar zaizkio.
|
|
|
Pare
|
bat
hitzetan,
|
|
|
Aipua sartzea beste egileren baten liburuko pasarte garrantzitsu
|
bat
hitzez hitz kopiatzeada. Hori egiterakoan, esan beharrik ez dago, argi erakutsi behar da beste baten hitzak direla.
|
|
|
Kopuru horiek gorabehera, Hizkuntzen Europako Urtea zela eta egindako Europako Eurobarometroaren arabera, 2001ean, espainiarren %72 ez da gai ama hizkuntza ez den beste hizkuntza batean hitz egiteko; Europar Batasuneko (EB) gainerako biztanleen %56, berriz, gai da. Bost nazionaletik batek bakarrik dio beste hizkuntza
|
bat
hitz egiten duela —nagusiki ingelesa—, eta Europako Erkidegoaren batezbestekoa ia bi hizkuntzatik batean dago. Alde handia da, eta areagotu egiten da Espainia oso kasu zehatzekin konparatzean, hala nola Luxenburgokoarekin, non biztanleen %95ek ezin hobeto komunikatzen baitu berea ez den beste hizkuntza batean, gutxienez.
|
|
|
Europako Estatistika Bulegoak (Eurostat) Europako Batzordearentzat egindako estatistika txosten baten arabera, Espainiako herritarren %32 bakarrik da gai atzerriko hizkuntza
|
bat
hitz egiteko, eta horrek Europar Batasunaren (EB) ilaran jartzen gaitu, hungariarren eta britainiarren aurretik soilik. Viviane Reding Hezkuntza eta Kulturako komisarioak atzo argitaratu zituen zifrak, eta Christopher Huhne Europako Liberalen eta Demokraten Aliantzako eurodiputatu britainiarrak (Alde) egindako galdera bati erantzuten diote.
|
|
|
Eskolak eman eta ikertu, ez dik besterik egiten. Saiatu banaiz ere, nik ezin izan zioat sekula elkarrizketa bat lapurtu, eta pare
|
bat
hitz trukatu genituelako ezagutzen diat bakarrik. Hala ere, ezagutzen dutenek sekulakoa dela esan zidatek.
|
|
|
ostatu
|
bat
hitzen herrian,
|
|
2005
|
|
|
Hori dela-eta lexiko eta morfologiako elementu batzuk aztertu ostean, ondokoa proposatu zuen: penintsularen hegoaldean euskararekin zer ikusirik zuen hizkuntza
|
bat
hitz egingo zela, baina lurralde honek ele hau galduko zuela iberizazio prozesuaren ondorioz, eta beraz, bata desagertuz zihoan heinean, bestea ezarri zela, berezitasun batekin: bi hizkuntzen arteko kontaktuaren ondorioz, iberierak, euskararen itxuradun mintzaira horren hainbat elementu linguistiko onartuko zituela.
|
|
|
Isasmendiren letrak irakurri eta entzun ondoren, geldiunea egingo dugu pare
|
bat
hitz egiteko aditzondo eta izenordeen inguruan. Euskarazko albistegietan askotan entzuten diren akats txiki bezain garrantzitsuak.
|
|
|
eskolak, enpresak, familiak, etab. Bitartekaritzaren abiapuntua da indarkeria behar bezala bideratu ez diren gatazka txikien ondorio dela. Sistema hori aldezten dutenek uste dute gatazka
|
bat
hitzez adierazi ezin izateak frustrazio bat sortzen duela, eta horrek eraso bat eragiten duela. Hori dela eta, bitartekari inpartzial baten figura sortu behar da, alderdiei gogoeta egiten, hitz egiten eta hitzarmen bat adosten laguntzeko.
|
|
|
Adostasun handirik ere ez dago hainbat zeinuei buruz, hain zuzen, herri ezberdinen elkarren arteko jatorria aditzera emango luketen zeinuei buruz. Maizegi konformatzen gara ohitura bakanen edota hizkuntza bati zoriz kendutako dozena
|
bat
hitzen zatikako konparaketarekin. Mugarik gabeko eremu zabal honetan, oraindik, euskarri eta konparazio puntu bezala balioko duen gertaera gutxiegi dago.
|
|
|
Ez nuke sartu nahi ez dagozkidan gauzetan, baina, berak ez dizunez esango, neuk kontatuko dizut pare
|
bat
hitzetan: Lupe haurdun dago eta jada hasia zaio nabaritzen handitua.
|
|
2006
|
|
|
Eta hor dabil esatean bere buruari galdetu dio benetan non dabilen ama. Atzo apur
|
bat
hitz egin zien, baina gero berriz galdu zuten. Telefonoak kobertura barik geratzen diren bezala geratu zitzaien ostera.
|
|
|
nondik norakoaz, eguraldiaz, kale batean edo bestean egiten ari ziren konponketa lanez... eta hitz juxtuekin normalean. Kalean geldiarazten zuten ezagunekin beste pixka
|
bat
hitz egingo zuen, baina jendetasunez beste ezer baino gehiago, aukeran nahiago izaten baitzuen gure joan etorria honelako topaldirik gabe burutzen bagenuen.
|
|
|
Informazio estatistikoaz pare
|
bat
hitz
|
|
2007
|
|
|
Eta bukaerarako, gurasoak bere jokaera gaitzetsi ziotenean, arrebak diskretuki komunean negar egin zuenean, bere lehengusinek begiradarekin ze koño ari zara esan ziotenean, azken ukitua etorri zen, bere maisulana. Musika bandaren eszenatokira igo, musikariekin pare
|
bat
hitz trukatu, eta I will survive kantuaren bertsio bati ekin zion, homosexualen himno mitikoa, keinuak esajeratuz eta bere lumazko boa bizkarretik irristatuz.
|
|
|
Nessie munstroarengana ere joan zait gogoa. Pare
|
bat
hitz esango nizkioke munstro puta horri.
|
|
|
«Ozta izan liteke nehor espainiarra Donostian; euskaldunak dira bertakoak oro. (...) Ongi da gaztelera apur
|
bat
hitz egitea; bainabascuence hitz egiten da hemen bereziki».
|
|
|
edo sentsibilitatearen menpeko161 (b) Adigai enpirikoetan beretan parte esentzial
|
bat
hitzen hots edo boz diferentzien gainetik («zaldi», «cheval», «horse») hizkuntza guztietan berdina bada (berba ezberdin denok objektu berari dagozkio), arrazoia, antza, hizkuntzan bertan parte bat pre edo ezhizkuntzazkoa delako da162 Are, (c) hizkuntzetan bertan, gramatikan nahiz lexikoan, «hamaika gauza» a priori ezarria da, unibertsala eta guztietan halabeharra hortaz?, hizkuntza jakin ... Hori erabakigarria da zuzen ulertzeko Humboldt-en eboluzioan, haren adierazpen batzuek (hizkuntzak egiten duela mundua, estiloan) betiere beren zentzua mugatua zein mugen barruan daukatela, ezin baitira zentzu absolutuan hartu.
|
|
|
Hasteko, hizkuntza eskimo bat ez dago, baizik eta hizkuntza ezberdinen multzo edo familia bat (hizkuntza eskimo aleutak). Propioki elurraren izenak inola ere ez dira hizkuntza horietan ingelesez edo baino ugariagoak, izatekotan urriagoak baizik (Yupi hizkuntzan, adb., 24
|
bat
hitz; ingelesez 40 inguru ba omen dira orotara). Edonola ere, hizkuntza horiek polisintetikoak izaki, elurra esan duen hitzarekin, atzizki batez elur bigun zuria esan dezake, eta atzizki eran konposizioa luzatuz, elur bigun zuria lupeztu eta gogortu egin da gure esaldi osoarekin «hitz» bakarra osatu.
|
|
|
Joseba Achoteguik, Bartzelonako Laguntza Psikopatologiko eta Psikosozialeko Zerbitzuko psikiatrak (SAPPIR), sindromearen definizioan zehazten du ez dela berez depresioa, osasunaren eta gaixotasunaren arteko mugako nahastea baizik. Ez da erraza urrutiko herrialde batean bizitzea beste hizkuntza
|
bat
hitz eginez, beste erritu batzuk praktikatuz eta bertako biztanleen ezaugarri fisiko desberdinak erakutsiz. Soziologia nitxo marjinalenetan lan egiteak, lanpostu gutxietsienetatik lan merkatura sartzeak eta soldata irrigarriekin edo oporrik gabe lan egiteak ez du laguntzen, espezialistak azpimarratzen duenez, osasuntsu egoten.
|
|
|
ikusezin bihurtu aurretik hala ere pare
|
bat
hitz
|
|
2008
|
|
|
Kasu batzuetan zaila da ingurukoekin euskaraz hitz egitea, lotsa galtzea... gainkarga eta guzti sortu daiteke. Horregatik, hizkuntza berri
|
bat
hitz egiteko garaian, beldurrak kontrolatu egin behar ditugu.Tituluen homologazioak metodologia aldatuko al du. Kasu batzuetan bai, ikasle guztiek ez baitira tituluaren bila etortzen. Horregatik, ikasturteko plangintza egiten dugunean, ikasleak hartzen ditugu kontutan.
|
|
|
Definitu zure lana Pasalo saioan milioi
|
bat
hitzekin. Txantxa da:
|
|
|
Ez egin desafiorik! Pasalo k irauten duen bi ordu eta erdietan Iñakik eta biok milioi
|
bat
hitz botatzen dugu, behin batean zenbatu genituen. Erredakzio lana gure ezagutza apurraz igeri egitea da, edukien itsaso zabalean.
|
|
|
Etorri nintzenean banekien hemen beste hizkuntza
|
bat
hitz egiten zutela, baina nik ez nuen hizkuntza ezagutzen, eta ikasten hasi nintzenean ulertzeko oso zaila iruditu zitzaidan. Seigarren mailan nengoenean aparteko eskolak eman zizkidaten euskara ikasteko, eta gauza batzuk gaztelaniaz egin nitzakeen.
|
|
|
Ikaragarria da ikustea azken 20 urtean zelan aldatu diren konputagailuak eta Interneteko informazioa lortzeko eta sortzeko modua. Ikaragarria da era digitalean eskura dugun testu masaren tamaina; Interneten ingelesez bilioi
|
bat
hitz edo dagoela estimatzen da (miloi bat miloi hitz!). Euskaraz, ingelesez baino mila aldiz edo hamar mila aldiz gutxiago omen dagoenez1, gutxi gora behera mila miloi hitz izango dira sarean orain.
|
|
|
Alderdi semantikoan hainbat alor txerta daitezke, baina arazoa ematen dutenetako
|
bat
hitz mota edo hitzen ezaugarriak ondo ez zehaztetik dator. Oso garrantzitsua izan daiteke jakitea ze hitz motaren aurrean gauden.
|
|
|
Lanketa osoa eskolako orduetatik kanpo egiten dugu eta oso pozgarria da ikustea ikasleek, gauetan eta etxetik, kontakizunaren azken gorabeherak jarraitzen dituztela (wikiak nor ari den idazten, nork idatzi duen, aldaketak nork sartu dituen eta hamaika gauza gehiago ikusteko aukera ematen du). Zaila da mota honetako lanketa
|
bat
hitz gutxitan laburtzea. Helburu nagusia, idazle grina piztea, ez da egun batetik bestera lortzen.
|
|
|
Hori dela-eta, gero eta estatu gehiago ari dira bultzatzen ingelesaren irakaskuntza bigarren hizkuntza moduan lehen hezkuntzatik unibertsitatera bitartean (Crystal, 2004). Dena den, Quebeceko ingeles hiztunen kasuak argi adierazten duen moduan, nahiz eta hizkuntza komunitate batek prestigio asko duen eta nazioan eta nazioartean oso zabalduta dagoen hizkuntza
|
bat
hitz egin, eskualdean bizindarra gal dezake demografikoki, instituzionalki eta estatus legalari dagokionez (Bourhis, 2001b; Bourhis eta Lepicq, 2004).
|
|
|
Dena den, joera ideologikoak, hizkuntza eskubideak, hizkuntza politikak eta babes politikoa baino gauza gehiago har ditzake barne legitimitate ideologikoak. Bourdieuk (1982, 2001) adierazi zuen hizkuntzak" merkatu linguistiko" batean lehiatzen direla, eta gutxiengoaren hizkuntza
|
bat
hitz egiten duten kideek beren hizkuntzak legitimitate gehiago edo gutxiago duela nabaritzen dutela, merkatu horretan duen balio sinbolikoaren arabera. Gutxiengoaren hizkuntza hitz egiten dutenek, ez badute uste beren hizkuntzak balio handirik duela merkatu horretan, gutxietsi egiten dute beren hizkuntza eta gizartean" legitimitate" gehiago duen hizkuntza edo duten hizkuntzak ikasten eta erabiltzen saiatzen dira (Bourhis, 1994b).
|
|
|
Baina hitz haiek esan ahala, gauza bat dira egonean dauden hitzak, buruko kaiolan, eta beste
|
bat
hitz jaurtiak?, bere buruaz izututa edo, bat bateko bertigo batek harrapatu ote zuen Regina, bere burua markesa anderearen plano berean ikustean??, eskunabak itsatsi, goiko hortzez beheko ezpaina horzkatu, eta atzera egin zuen:
|
|
|
Upelak dardar egin zuen gizonak bizkarra haren kontra pausatzean, eta, ateratzekotan nengoela, hizketan hasi zen. Silverren ahotsa zen, eta, dozena
|
bat
hitz entzun orduko, ez nintzen agerian jarriko ezta ezergatik ere. Hantxe geratu nintzen, dardarka eta adi, beldurrez eta jakin minez lehertu beharrean:
|
|
|
–Nik uste, esan zuen azkenean?, nik uste, Hawkins kapitaina, honezkero lehorrera joateko gogoa ere izango duala. Eta pixka
|
bat
hitz egingo bagenu?
|
|
|
Eliza atarian bildu ziren elizkizunera joandakoak. Batekin eta bestearekin pare
|
bat
hitz egin ondoren, artean eskuan zuen errosarioarekin irtendako Urkulako Maritxuk besotik heldu zion Alustizako Zuriñe gazteari. Elkarrekin jaitsi ziren eta elkarrekin egingo zuten itzulerako biderik handiena ere.
|
|
|
hots, herri zapalduaren askapen gorabeheretan hizkuntza arrotzaren erabilerak ez du iraultzaile eta demokrata askoren sentierarik minberatzen. Ulertezina deritzo Calvet ek kolonialismoaren aurkako esperientzietan aldatu beharreko egoera
|
bat
hitzaren lantegia ez izateari: bestela esanda, nola arraio aldatu daitezkeen gainerako gauzak, gauza horiek aldatzeko egin behar diren gauzetan herri baten barne nortasuna higatu duen faktorea aintzat hartu gabe.
|
|
|
Bi gizonezko elkarteko terrazan eseriko dira, ardo bana eskuetan, eta beren emakumeei buruz hasiko dira hizketan, edo emakumeei buruz, oro har. Nik Natalieri buruz ordu pare
|
bat
hitz egin nezakeen geraldirik gabe, ardoaren laguntzarekin gehixeago ere bai, edozein artistak bere obraz ordutan hitz egin dezakeen moduan, haren edertasuna neuk definitua baitzen neurri batean, baina banekien haren gizonaren aurrean ez nintzela gauza handirik esatera ausartuko. Gauza bera gerta zekiokeen berari.
|
|
|
Barran eskatzen zegoen mutil
|
bat
hitz egiten hasi zait.
|
|
|
Horrela makina
|
bat
hitzekin. Eta Barrutiak, viento norte?
|
|
|
Esan dugunez, lehen corpusa 60ko hamarkadan kaleratu zen, Brown> corpus4 izenez ezagutzen dena eta hogei urtean eredu izan dena. Baina milioi
|
bat
hitz besterik ez zuen, sailkapen oso orokorra, 2000 testu hitzeko 500 lagin edo obra zati eta iturri idatzi argitaratuetara mugatzen zen. Ordurako asko zen, baina berehala ohartu ziren mugatuegia zela eta 80ko hamarkadan, John Sinclair en gidaritzapean, 7.3 milioi hitzeko ingeleseko corpusa osatu zuten Birmingham> Collection> of> English> Texts> (BCET) taldekoek, nahiz COBUILD hiztegia osatzeko 20 milioitara zabaldu zuten 1987an.
|
|
|
Horrez gain, zenbait hitzen kasuan, esanahiaren zabalkundea erabiltzen du, ordainaren zehaztasun maila gutxituz. Inoiz ere perifrasien bidez ematen dira euska razko ordainak19 Beste baliabide
|
bat
hitz elkartuena dugu. Eta, amaitzeko, atzizkien erabilera oparoa.
|
|
|
besteak beste, Bruno Etxenikeren, Lakoizketaren eta Lizarraga Elkanokoaren lanetan aurkitutakoa. Azkueren lanean agertu ez ziren makina
|
bat
hitz bildu eta argitaratu zen geroago hainbat artikulutan. Bonaparte Ondareko Eskuizkribuak baliagarri zaizkigu, egun bizirik dauden hizkerak eta hilda daudenak nolakoak ziren jakiteko.
|
|
|
Azkenik, hiztegi batua hornitzeko eta aberasteko euskalki eta hizkeratan hain
|
bat
hitz daude, batzuk galduxeak edo galduak, beste batzuk oraindik bizi bizi dirau tenak, eta denak testu idatzietan edo hizkuntz mintzatuan bil daitezkeenak. Baina kasu aunitzetan esanahi gurutzatuak, nahasiak eta, ia beti, hizkeren arabera balio pro pioak edo bereziak hartzen dituzte.
|
|
|
Idatzi eta irakurri: Azken 25 urteotan makina
|
bat
hitz eta termino, ezinbes tekoak eta tradizioan ez daudenak, sortu dira, eta beren bidea egin dute.
|
|
|
hitz elkartu sin tetikoena. Izan ere, artikulu mordoska aurki dezakegu aditz batetik izena edo izenondoa eratortzean, aditz horren argumentu egiturari zer gertatzen zaion aztertuaz3 Hitz eratorrietan, argumentuak gauza daitezke atzizkien bidez. Gerta daiteke, esaterako, argumentuetako
|
bat
hitz eratorriak berak irenstea, atzizki baten bidez:
|
|
|
Artalde> hitzean (eta, besterik esaten ez den artean, bere antzekoetan) art > lexema enbor hotsaldatu zaharra plus alde> elementua8 zatikatu behar da, ez ar (t) > batetik eta talde> bestetik. Labur bilduz, beste hain
|
bat
hitz elkartetako lehen osagaia du artalde> horrek: artetxe, > > artegi, > artile, > artantzu> eta abarretan ageri den bera.
|
|
|
(OEHtik jaso eta batura ekarria, OEH I, 678 or). , hamar
|
bat
hitz(..) bi aldetara eskribatzen direnak. OEH I, 78. Era ta Korte handi bat,(?) era ta alde guzietara txit zoragarria. OEH I, 679 Baina kontuak ez dira erabat argiak:
|
|
|
Hitz egitean, elkarren jarraian ahoskatzen ditugu hitz taldeak. Idazten dugunean, hitzen artean uzten ditugun tarteak ez datoz
|
bat
hitz egitean hitz taldeen artean uzten ditugun denbora tarteekin. Beharrezkoa da idazten jakitea hitzei mugak jartzen jakiteko.
|
|
|
Iruña Oka ko eleak existitzen dira kazetetan direlako: urdin, isar, zuri, gori, edan, ian, lo, ta, iaun, iesus, ama... eta beste 70 bat esaldi motz eta ehun luze
|
bat
hitz euskaraz, 800 bat ostraka, 275 kata 4 M2koak. adierazpen ofizialak bermatzen ditu non besteren artean ozen dioen:
|
|
|
Saio bakoitza lanketa sakonaren ondorio da eta bertsolariek hori ikusi eta eskertu egiten dute. Gero, ezaguna telebistak ere egiten zaitu, nik prestatutako ariketa bereziren
|
bat
Hitzetik Hortzeran ateratzeak bultzatu nau plaza gehiago egitera.Zuk asmatutako bertso jokoek eman dute zer esana … Bai, baina beti garbi eduki behar da joko horiek ez direla saioaren oinarri, bertsoaren amaierekin edo hizkiekin egiten diren jokoak jendearentzat gustagarriak dira, baina bertsolaritzari ez diote ezer handirik eskaintzen. Hau da, futbol partida batean norbait biluzik ateratzen denean bezala, jendeak barre egingo du baina partidari ez dio ezer eskainiko.
|
|
|
Baina pena ere bai, hemendik Bartzelonaraino joatea haiek nahi zutena esateko! Utzi izan balidate eskolari buruz pixka
|
bat
hitz egiten... Segituan mozten zuen.
|
|
|
Baina hitz haiek esan ahala –gauza bat dira egonean dauden hitzak, buruko kaiolan, eta beste
|
bat
hitz jaurtiak–, bere buruaz izututa edo –bat bateko bertigo batek harrapatu ote zuen Regina, bere burua markesa anderearen plano berean ikustean? –, eskunabak itsatsi, goiko hortzez beheko ezpaina horzkatu, eta atzera egin zuen:
|
|
|
Ezdakitnoren metodoa ametsen nondik norakoari antzemateko: egindako ametsa dozena erdi
|
bat
hitzetara bildu, leku eta pertsona izenik atera gabe behin ere. Balekoa dela diote batzuek, ez dakit.
|
|
2009
|
|
|
Beste jarduera eremu batzuk, beste kontzeptuzko sistema, beste diskurtso, erlazionatzeko beste modu eta sare, eta beste funtzio eta hierarkia batzuk agertu eta txertatzen dira gizartean. Beste hizkuntzabarietate
|
bat
hitz egiten duen botere batetik datozenez, hizkuntza edo barietate" zibilizatzailearen" aldeko desplazamendueta ordezkapenprozesuak izaten dira. Azkenean, herritar guztiek gauza bera egiten dutenean, bizi estilo bera badute, berdin antolatzen badira, modu berean dibertitzen badira, kultura produktu berberak kontsumitzen badituzte... guztiek berdin hitz egingo dute, hots, barietate bera erabiliko dute.
|
|
|
Homo erectus deritzona (1,5 eta 0,5 milioi urte artean), 800 eta 1100 zentimetro kubiko arteko garunez (Homo sapiens, ca. 1350), artista profesionala da funtzio diferenteetarako silex mota ezberdinak politzen, zaldiak eta ehizatzeko bi metro eta erdiko lantza zurezkoak jaurtitzen ditu, ehiza larriak haren elikagai arrunta dirudi, eta bere biziera kasik zibilizatuan jantokia, lantokia eta etzatokia aparte berezituak dauzka; sua kontrolatzen du (duela bostehun mila urte inguru ezkero), etc. Neanderthaldarra denaz bezainbatean, sapiensa baino garun bolumen handiagokoa bera (ca. 1500), jendaia txundigarri honek hizkuntza moduren
|
bat
hitz egiten du antza, abila da, kreatiboa, jakin mina, hasia da arrain eta itsaskiak jaten, interes estetiko eta musikala erakusten du, okre kolorearen erabilera zaharrari jarraitzeaz gain mineral kuriosoak kolekzionatzen ditu, maskorrak eta hortzak xulatu eta iduneko apainak egin, txilibitu eta txirula txikiak asmatu hezurrekin, eta erritu eta praktika erlijiosoak ezagutzen ditu.... Labur:
|
|
|
zuen izenburua. 175
|
bat
hitzetan, espaloietako baldosa lokei buruz ziharduen. Ez zuen Pulitzer saria irabaziko, baina Oskar ez zegoen prest bere lana alferrik galtzeko.
|
|
|
Andenera jaitsi ziren, Agate oraindik atzean. Pare
|
bat
hitz gurutzatu zituzten gainbegiraleak eta Ekuadorrekoa edo Perukoa zirudien mutilak. Eta orduan gainbegiraleak zaplazteko bat eman zion mutilari.
|
|
|
–Nire kasuan gehiegi bizitzearen arazoa larriegia ez izatea espero dut. Apur
|
bat
hitz egiteko tartea baldin baduzu behintzat.
|
|
|
Bueno. Pixka
|
bat
hitz egin dut, bai?
|
|
|
ezin pozikago zegoen, beraz, Miryamen erreakzioarekin, liluratuta ere bai, ausaz, hain zituen begiak une hartan Miryamen begietara emanak?, baina, belabeltzak zeru oskarbia zeharkatzen duenean bezala, itzal beltz batek zeharkatu zuen orduan mutilaren betargia: bazirudien, izan ere, Miryamek primeran erreakzionatu zuela, baina berdin erreakzionatuko ote zuen muinoia erakusterakoan?; esan nahi baita Domingo beldur zela, baita lotsa ere, gauza bat baitzen egia hitzez biluztea eta beste
|
bat
hitzez biluzitako egia inori erakustea, hain zen bere egiazko egia hura, mutilatu baten egia, azken batean, mutilatuak ezin mutilatu zuena, itsusia eta nardagarria; nola iritsi zen, baina, Domingo puntu hartara, Miryami kanarioarekin lotutako bere historia kontatzeko asmotan hurbildu zitzaionean, kontatze hutsarekin neska bereganatuko zuelako ustean?
|
|
|
Ni ez naiz inoiz atzerriratuen komunitate baten kidea izan eta, lan egingo banuen, azkar ikasi beharra neukan hizkuntza. Hizkuntza berri
|
bat
hitz egiteak ematen duen askatasuna gogoko nuen, eta hain bihurtu nintzen hiztun «jatorra» non lagun minek erne ibiltzeko adierazi behar izan zidaten. Izan ere, bolada batez «Me cago en la leche» eta horrelako esamolde koloretsuak barra barra erabiltzen nituen.
|
|
|
Helburua hiztegi historikoan zein etimologikoan hiru bat urtean hizkuntzaren lexiko altxorraren muina ordezka lezakeen 1.000
|
bat
hitzetako prototipoa osatzea litzateke, horiek osatzean honelako lan batek dituen arazo nagusiak (ikertutako hitzak hautatzeko irizpideak eta sarreren egituraren alderdi ezberdinak) garatuz.
|
|
|
txarto esaka, jotzen, besarkatzen, laguntzen) testuinguru batean (etxean edo lanean). Parte hartzaileeizoriz banatutako marrazkian ikusten zutena ehun
|
bat
hitzetan deskribatzeko eskatuzitzaien.
|
|
|
bat teklatutik jasotako hitzak gordetzeko, $hitza. Beste
|
bat
hitzen karaktere kopurua gordeko duena, $karaktereak. Bi aldagai gehiago karaktere kopuru handiena eta txikiena gordetzeko, $handiena eta $txikiena.
|
|
|
batetik, Berria egunkariak1 urtero argiratzen du 10 milioi hitzeko testua, eta bestetik, on line kontsulta daitezkeen hainbat corpusetan2 erraz lor ditzakegu hitz bat duten ehunka esaldi. Interneten ingelesez bilioi
|
bat
hitz edo dagoela estimatzen da (milioi bat milioi hitz!). Euskaraz, ingelesez baino mila aldiz edo hamar mila aldiz gutxiago omen dagoenez3, gutxi gorabehera mila milioi hitz izango dira sarean orain.
|
|
|
Gainontzekoa bagenekien denborarekin iritsiko zela. Nik, gainera, txinera apur
|
bat
hitz egiten nuen, eta horrek ere asko lagundu zigun.
|
|
|
ezin pozikago zegoen, beraz, Miryamen erreakzioarekin –liluratuta ere bai, ausaz, hain zituen begiak une hartan Miryamen begietara emanak–, baina, belabeltzak zeru oskarbia zeharkatzen duenean bezala, itzal beltz batek zeharkatu zuen orduan mutilaren betargia: bazirudien, izan ere, Miryamek primeran erreakzionatu zuela, baina berdin erreakzionatuko ote zuen muinoia erakusterakoan?; esan nahi baita Domingo beldur zela, baita lotsa ere, gauza bat baitzen egia hitzez biluztea eta beste
|
bat
hitzez biluzitako egia inori erakustea, hain zen bere egiazko egia hura –mutilatu baten egia, azken batean, mutilatuak ezin mutilatu zuena– itsusia eta nardagarria; nola iritsi zen, baina, Domingo puntu hartara, Miryami kanarioarekin lotutako bere historia kontatzeko asmotan hurbildu zitzaionean, kontatze hutsarekin neska bereganatuko zuelako ustean?
|
|
|
Bueno. Pixka
|
bat
hitz egin dut, bai...
|
|
|
hiru orrialde eta erdi nitaz eta nire ondorioetaz beteta. Makina
|
bat
hitz asmatu dituzte nigandik eratorriak. Harritu nauena, hitz horietatik dezente ez dakizkiten kontuak esateko hartu dituztela:
|
|
2010
|
|
|
Aizpea Goenagarentzat, atipikoa da ekimena. Ederra da mundu osoko jendea euskara den hizkuntza gutxitu
|
bat
hitz egiten jartzea.
|
|
|
" Ikasleak lasaiago eta erosoago sentitzen dira beraiek duten gaitasun hori nolabait martxan jartzeko. Garrantzitsua da euskararen erabilera era naturalean eta presiorik gabe pixka
|
bat
hitz egiteko. Kanpo ekintza atseginak izaten dira eta jendeak oso gustura pasatzen du, parte hartze ona izaten da eta balorazioak ere oso onak izaten dira" nabarmendu digu Jesus Mari Asurabarrena Euskaltegiko zuzendariak.Eraikin berriaAurreko ikasturte erdialdetik eraikin berrian da Udal Euskaltegia, anbulatorio gainean, eta iaz %30eko igoera izan zuen matrikulazioan.
|
|
|
Nahiago dugu bakoitzak esaldiei bere interpretazioa ematea. Guk gure lana egin dugun bezala, entzuleek ere har dezatela minutu
|
bat
hitzetan barneratzeko.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzan PSE EEk urtebete egin du agintean PPren laguntzarekin, eta hona iritsi zen gizartearen zati
|
bat
hitzik gabe utzita gero. Honen inguruan hainbat eta hainbat hausnarketa egin badaitezke ere hizkuntza ereduen eta eleaniztasunaren gaietan zentratuko naiz.
|
|
|
" Gure herriko gauza bat da, eta gainera melodia epiko samar bat sartuta, erdi aroko ukituarekin, ondo geratu liteke". Baina oro har ez daukagu ikuspuntu finko
|
bat
hitzetan.
|
|
|
La Merced aretoan ikusgai izango dira, besteak beste, Organik taldearen Maniati@s emanaldia eta Societat Doctor Alonsoren Club Fernando Pessoa. Saio honetan Pessoak idatzitako Libro del desasosiego obraren esaldi
|
bat
hitzez hitz aztertuko dute eszenatokiaren gainean azalduko diren hiru lagunek.Azkenik, euskal konpainia gazteen ikuskizun berriak izango ditugu Bilborock aretoan ikusgai: C/ Calvario nº 13 eta El Cubo, Y la casa sin barrer konpainiaren azken bi emanaldiak.
|
|
|
Joakin Gorrotxategi ere bai. Aurkezpen ondoko bazkarietan, tesiari buruz pixka
|
bat
hitz egin ondoren, solasa Veleiaz zen, beti. Ondorioa?
|
|
|
Aurrekariak hizkuntzaren filosofiatik etorriak ziren: lehenik, Wittgenstein-ek (2002 [1958]) ondorioztatu zuen hizkuntza
|
bat
hitz egitea praktika eta ekintza sistema oso batean murgiltzea dela, hau da, hizkuntza jokoak egitea, eta, beraz, hitzekin gauzak> egitea.> Beste filosofo bat, John L. Austin (1911), izango zen hitzak erabiltzeagatik zein gauza mota egiten ote dugun sistematikoki ikertu zuena. Zer gauza egiten dira hitzekin?
|
|
|
NIren roletako
|
bat
hitza hartzea da eta formazio programa antolatzea:
|
|
|
KOLDO harrituta. KLAUDIA k tarte
|
bat
hitz egin dezan, baina KOLDO k ez du ezer esaten.
|
|
|
Ohartzen gara, gainera, irakurketa bera entzun egingo dutela, ez irakurri; eta entzun egiten dugunean, informazio handi
|
bat
hitzetatik euretatik baino nola esaten direnetik ateratzen dugu. Hainbesteraino non, idatziko testu ederra alperrik gal lezakeen irakurle monotonoak.
|
|
|
joan zait lana, joan zait loa, nehon ez dut pakerik, amodiozko kantua. Bitxikeria aurkitu izan dut hemezortzi mendeko eliza kantu
|
bat
hitz hoiekin berekin hasten zena. Matxinek maiz aire hori bazerabilan bere bertsoetan.
|
|
|
Adin batetik aurrera lagun artean politikaz apur
|
bat
hitz egiten hasi baginen ere, nik ez nuen ia ezer ulertzen. Franco hil arte.
|
|
|
–Ziur hala zela. Zure aitaz pixka
|
bat
hitz egiteko egon nahi nuen zurekin. Jakingo duzun bezala, Raimundo baino gehiago esaten didate Patxintxi Bedaiopen.
|
|
|
Horrenbestez, bada, hiru" ekintza linguistiko" ezberdintzen ditu, hala nola," lokutiboa"(" zerbait esatearen ekintza")," ilokutiboa"(" esaterakoan zerbait egitea") eta" perlokutiboa"(" esatearekin ondorio bat eragitea") 56 Horretan guztian sakonduz, Searlek, bestela," hizketa ekintzak" 57 ditu hizpide: kontua da autore horrek ezinbestekoa ikusten duela hizkuntz estudioa, egiaz, orokorragoa den ekintzaren teoria baten baitan kokatzea, hain zuzen, hizkuntza
|
bat
hitz egitea hainbat arauen bidez kontrolaturiko hizketa ekintza bat gauzatzea delako. Horregatik dio:
|
|
|
Zientzia linguistikoa, egiaz, hitz egitearen dimentsio kulturalean zentratzen da, hain zuzen," hizkuntza" bera —gogora dezagun Humboldt—" gizakiaren berezko gaitasun sortzailearen emaitza historikoa" delako37 Testuinguru horretan kokatu behar da, hain zuzen," konpetentzia edo jakite linguistikoa", eta, hortik abiatuz, baita gure autorearen ahalegina" hitz egitearen teoria orokor" bat abian jartzeko38 Helburu horri jarraituz, bada, Coseriuk, batetik —eta gorago aipatutakoaren haritik—, jarduera kulturala den hitz egite horretan bertan" hiru maila" bereizten ditu, hain zuzen," unibertsala, historikoa eta indibiduala" 39. " Hitz egitea" bera, ezeren aurretik," giza jarduera unibertsal edo orokorra da" —animaliek ez dute zentzu berean hitz egiten— eta nola edo hala" kongruentzia" logiko bati dago lotua40 Baina" hitz egitea, beti, hizkuntz komunitate historiko bati dagokion hizkuntza partikular
|
bat
hitz egitea da" eta, horrenbestez," zuzentasun" linguistiko baten menpeko da ere41. " Hitz egitea", bestela," beti da indibiduala", alegia," banakoak gauzatzen du situazio jakin batean" eta, beraz, bada halaber" egokitasun" diskurtsiboaren araberakoa42 Kontua da, aurrerago ikusiko dugun bezala, hitz egitearen hiru maila horietaz jarduteak, egiaz, gaitasun linguistikoaren beste hainbeste dimentsio kontsideratzera eramango gaituela.
|
|
|
" Nafarroara sartu ginenetik, espainol aldean, Iruñea hiriburua delarik, guztiz ezinezkoa egiten zaigu konpreniaraztea. Herritarrek euskara (agian okerki) deitzen dugun dialekto
|
bat
hitz egiten dute...".
|
|
|
Gainera kulturan jantziak diren jendeengandik harritzekoa ere bada. Erdi aroan edo berantago laketu direla ijitoak hemen gaindi gauza jakina da, dozena
|
bat
hitz baliatzen dira oraino ere Garazin. Hau etnologian oso interesgarria da; antzerkia, berriz, ez da jatorriez ari, baina betekizunez.
|
|
|
Baamraniek axelheraren bariante
|
bat
hitz egiten zuten. Sarrionandiak hainbat lan egin zuen baamraniekin, hiztegi bat osatzeko.
|