|
2000
|
|
|
–... eta ez da inor bereziko arraza, larru kolorea, sexua, hizkuntza, erlijioa, politikako edo bestelako iritzia, sorterria edo gizarteko jatorria, ekonomi maila, jaiotza edo beste inolako gorabeheragatik?. Euskaldunok giza kolektibo
|
bat
ez ote gara. Eta jatorrizko bereizkuntza hau, Europaren naturalezak emana ez ote?
|
|
|
–Ez zen berarentzat aukerarik errazena izango, zer uste duzu ba? Urte pilo bat elkarrekin, eta zer uste duzu, guztia balkoitik behera botatzeko arrazoiren
|
bat
ez zuela izango ala?
|
|
|
Zenbait sofa, telebista bat etengabean Killarneyko irudiak eskaintzen, hamar bat boy scout, eta bera, sofan jarrita, nora begiratu ez zekiela. Batzuetan zaila egiten zitzaion bere gogoei eustea, esaterako sofatik altxatu eta ume haiei belarrondoko pare
|
bat
ez ematea. Egingo zuen, bai jauna.
|
|
|
Baina ez, ez zegoen batere gaizki, kontuan izanda ez zela hiriko auzorik liluragarriena ere. Eta askoz ere pisu politagoa izango zen Eider berarekin bizitzera joan izan balitz, baina ez zuen urrats hori ez
|
bat
ez bi eman nahi, eta Txemak ere ez zuen txarto hartu erabaki probisional hura. Zeren probisionala zela ulertzen zuen, argi baitzegoen denboratxo bat igaro ondoren Eiderrek maletak egingo zituela euren maitasun habiara joateko.
|
|
|
Hitzik gabe geratu nintzen. " Guztia ez
|
bat
ez bi izan zuan! —erran zidan osaba Joanikotek, bihotza artean bero— Testamentaz ari gintuan, honetaz eta hartaz, noiz eta bat batean erran baitzidan:
|
|
|
—Gauza
|
bat
ez dut ulertzen, aita Bartolome: zergatik egin duzun mezako sermoian bi hitz euskaraz, eta bertze guztia gaztelaniaz, urbiaindar gehienek gaztelaniaz hitzik ere ez dakitenean...
|
|
|
Eta burtzi baten eta hurrengoaren artean, peoiek paper gorriz apaindurikako hagatxoak sartzen zizkioten... eta burtzikada haietarik batean, zezena zerraldo erori, eta halakoa izan zuen heriotza eta azken fina. Eta zezen hilari so egin nion, eta zalantzan egon nintzen sagarroi jigant
|
bat
ez ote zen, hain ziren ugariak gainean zituen burtziak eta hagatxoak. Arestian sainduak eta martiriak aipatu dizkizut, eta orain galdetzen dizut, jaun André, ez ote ziren bai zezen hura eta bai bertze guztiak ere jondone Sebastianen abeldegikoak, haiek guztiek pretoriar guardiako kapitain sainduak baino sastatuago eta zulatuago akabatu zutenez gero...
|
|
|
—Ez. Behin zalditik erori nintzen, eta, erran zaharrak dioen bezala, nahiago dut asto jasan nazan
|
bat
ezen ez zaldi egotz nazan bat... —eta, argumentu hura, Sancho Panzarena berarena izan zitekeena, bertze argumentu teologiko batekin indartzen zuela, don Frantziskok segitu zuen—:
|
|
|
—Et et et! Bat eta
|
bat
ez dira beti bi. Zeren katu batek eta sagu batek katu bakarra egiten baitute.
|
|
|
Izan ere, pentsa dezagun ezen koadroko mutil hura zinez zela zuk amesten zenuen lehengusuarena, eta ez zure aitonarena; haatik, nola gauza bat den ametsa eta bertze bat errealitatea, hala, baldin begiak hertsaraziko balizkizute eta erranen balizute ezen haragi hezurrezko mutilaren aitzinean zaudela, ez al duzu uste ezen berehala zabalduko zenituzkeela begiak... baina baita handik gutirat hertsiko ere beharbada, damuturik, koadroak erakusten ez zizun akatsen bat igarriko zeniolako: orinen
|
bat
ez dakit non... edo atsegin ez zenukeen bertze zerbait, gorputzaren neurria, konparazione. Zeren, aulki batean jarria agertzen zen mutilak bertze itxura bat izan baitzezakeen zutik jartzerakoan, hagitzez ere eskasagoa, eta zeren konkorra ere izan baitzitekeen.
|
|
|
Eta erran zigun, halaber, ezen dikzionarioa baso bat ere bazela, non pagorik lerdenenaren iduriko hitzak aurki genitzakeen edo belarrik xumeenaren idurikoak; eta zerurat beha zeuden hitzak zeudela, eta lurrari beha zeudenak eta lurrean sartzen zirenak, bertze hitzen ongarri bihurtzeko; eta hitz gozoa, komunzki eta eskuarki, ederra zela, eta hitz garratza eta pozointsua, itsusia; baina bazirela hitz gozoak, gozoaren gozoaz gibela eragin ziezaguketenak, okaztagarri egin arteraino, nola izan ohi baitziren usu gorteko poeten hitzak, kapare eta handikien zerbitzuetarat zeudenenak eta haien faboreen eskertzeko skribatzen eta deklamatzen zutenenak, eta bazirela hitz garratzak eta pozointsuak ere, garratzaren garratzaz eta pozoinaren pozoinaz eder bihur zitezkeenak, nola gertatzen baitzen osaba Joanikotek hain atsegin zituen Rabelaisen edo Quevedoren luma satirikoetan... Eta hitz
|
bat
ez zela berdin non paratzen zen, hitz baten edo bertze baten aitzinean, zeren, batekin dir dir egin zezakeen arren, bertzearekin, aldiz, net itzal baitzitekeen... Eta erraiten zigun ezen hitzen lotzetik eta hitzen elkartzetik erran bat osa genezakeela; eta erran bat arku bat zela, eta arkuak fletxa bat zuela, zeina baitzen erranak adierazten zuen pentsua, ideia, edo sentimendua, adimenduan edo bihotzaren erdian zaurt gaitzakeena, arkutik atera orduko:
|
|
|
Ez
|
bat
ez bi, begiak ordenagailuaren pantailara josi nituen. Deusetarako ez zen izan.
|
|
|
Eztarria kraskatuegia izan eta bertze zigarro
|
bat
ez piztera lehiatua, erreduraz ikazturiko mahaiaren ertzak neurtzen ezarri nituen eskuak. Gero, astiki bai astiki, nire hatz indargeek teklak ferekatu zituzten, azken paragrafoari lotu beharrez:
|
|
|
hogeita bi urteko neskaz mozorroturiko berrogeitakaduna. Barraren bertze aldetik guregana etorri eta, ez
|
bat
ez bi, musu hezean lotu zitzaion Charlyri, aho bete mihi.
|
|
|
Munstrokumearen irrikan nago, hala ere. Antonioren axolagabekeria urrikalgarriaz atzendu, Eskalatzailearen dena ikusi behar amorragarriaz atzendu, eta ez
|
bat
ez bi gainka egin diot, jokaerarik traketsenean egin ere, ez aitzinetik, ez gibeletik, ez etzanik, ezta zutik ere, ez gainetik, ez azpitik, baizik eta guztietarik zerbait duen molde aldrebesean. Hura, bizkitartean, kantatzeari lotu zaio," Badakizu?
|
|
|
Kazetarisaren bularralde oparoa barik, Manuel Sarasa Gonzalezek, goitizenez" Manolo Potzolo", keinu apal batekin agurtu ninduen bere betaurreko beltzen atzetik. Ez
|
bat
ez bi egin nuen haren ondora.
|
|
|
Madarikazioa eztitzera saiatuko zen noski. Sadiko
|
bat
ez izatera, behintzat.
|
|
|
Guk, konparaziorako, bazter nahaslea genuen, ohe hauslea ere bai, baita barregarri edo gizajoa ere. Ez dago gaizki, baina horrek ortzadar zimela baizik ez gintuen bilakatuko laugarren molde
|
bat
ez bagenu geure artean, erran nahi baita, taldea gainerako kideen erdipurdikokeriatik eta ergelkeriatik begiratuko zuen norbait. Gurean, delako eginbeharra Anjel Urtxipiari zegokion merezimendu osoz.
|
|
|
—Bai, bazakiat: aurpegi pollit
|
bat
ez duk aski lanbide honetan aitzina egiteko. Berrogei lerroko albistea gisan erredaktatzen lanak, eta nik otsotegira bidali nahi.
|
|
|
—Hori duk lo egitea! Atzo arratsaldean izutu ere izutu gaituk, makurren
|
bat
ez ote huen. Hire ganberatik ateratzen ziren zurrungek lasaitu gaitiztek.
|
|
2001
|
|
|
Ez duzu, beraz, ehiztarien ahoberokeriak eta gezurrak entzuteko erarik izango. Ez dago, baina, ia inor suge konturen
|
bat
ez dakienik. Eta ez dira asmatutakoak, egia galantak baizik.
|
|
|
Ez da erraz izango horrelako jauntxo baten gaztelua porrokatzea. Diru goseak eraginik, neurriz gaineko astakeriaren
|
bat
ez badu egiten, behintzat. Edo bera baino indartsuago den mafia bururen bat ez bada sortzen.
|
|
|
Diru goseak eraginik, neurriz gaineko astakeriaren bat ez badu egiten, behintzat. Edo bera baino indartsuago den mafia bururen
|
bat
ez bada sortzen.
|
|
|
Irudiaren azpian zegoen esaldia. Goialdeko letrak ia borratuta zeuden, C
|
bat
ezik, eta letra ezabatuen espazioan Calaportu izena osa zitekeela kalkulatu nuen.
|
|
2002
|
|
|
–Zerbait? –Julenek berriro egin zuen jauzi– Pisu
|
bat
ez duk zerbait, preseski. Ez dituk perretxikoak bezala lortzen, mendira joan eta ale, han edo hemen azalduko da bat!
|
|
|
Haatik, neskak ez zuen ene arreta piztu, lehenengotik behintzat. Edonork ateratzen baitit neuri, buru puska
|
bat
ez bada, buru osoa. Metroa eta hirurogeikoa bainaiz.
|
|
|
–Gauza
|
bat
ez dinat ulertzen: zergatik bidali dizkinan berrogei ikurrin eta ez berrogei piperpoto...
|
|
2003
|
|
|
Eta harako intentzioa zeukan Matiasek gelatik irten eta pentsioa egun argiz ikusi zuenean lehenengoz. Izan ere, eskuliburu askotan esplikatzen da pentsio
|
bat
ez dela gauza bera gauez eta egun argiz. Eta Malanda pentsioa ere ez zen gauza bera.
|
|
|
Atestatuko argazkiren baten gainean norbaitek betaurrekoak eta irribarrea margotu bide zizkion. Betaurrekorik gabeko idazle
|
bat
ez zen nonbait sinesgarri. Urrundik antzematen zen biak postizoak zirela.
|
|
|
" Nork daki gu ere ez ote garen asmazioren baten biktima? Nork ziurtatzen du gaur ehortzi eta omenduko dugun Romain Gary hori pertsonaia apokriforen
|
bat
ez dela. Non daude frogak?", galdegiten zuen batek, eta auzia lehenbailehen ixteko Gobernuak erakutsi zuen presa ez zela parte onekoa esanez bukatzen zuen bere artikulua.
|
|
|
–Ero batek ez du inoiz horrela idazten, eta sanoegi dagoen batek ere ez. Izatekotan ere neurotiko bat izan zitekeen, baina neurosirik gabeko idazle bat, obsesiorik ez duen
|
bat
ez da ezer –jarraitu zuen.
|
|
|
Ni ez naiz idazlea eta ezin nitzake juzga sorkuntzak dituen arazoak, baina Monikak pitin bat esajeratu egiten zuela iruditzen zitzaidan. Ni etxean egonik ezin zezakeela lerro bakar ere idatzi esaten hasi zen," balio duen lerro bakar
|
bat
ez behinik behin" zehaztu ohi zuen, eta arraro begiratzen zidan, gorrotoarekin ez nuke esango baina bai ni errudun sentiarazteko moduan. Ni bi urte lehenago beste norbaitekin nahastuko banindu bezala begiratzen zidaneko garaiekin gogoratzen nintzen eta askotan, etsiturik, alde egiten nuen itzuli bat egitera.
|
|
|
Adiskidearen larruan geratu behar izan zuen orduan, ateratzeko aukerarik gabe, eta ez zituen egun asko eman zorigaiztoko sentitu gabe. Ezerk ez omen zion gainera burutik kentzen orain emaztetzat ondoan zuena salatari
|
bat
ez zenik.
|
|
|
buruarekin keinu bat, esku zabaldua zutik. Komisarioak imintzio asko zituen, baina guztiak ziren zehaztu gabeak, bere gorpuzkerarekin
|
bat
ez zetozenak. Hala iruditzen zitzaidan niri behintzat eta nekez ken nezakeen hori burutik, bere eskuineko eskua arrotza zuela, besterena, txertatua edo, eta oraindik lehengo jabearen aginduetara edo bere baitako nor ezkuturen baten esanetara mugitzen zitzaiola, izatez, esan dudan bezala, gizaseme gihartsua baitzen, trajearekin ere biluzik balego bezala mugitzen zena, bere sendotasunak erakutsiz.
|
|
|
Eta kinka larrian ikusten zuen bere alkate kargua. Bitik
|
bat
ez ezik, gehiago baitziren Patxirekin bat zetozenak, honek don Esteberen sermoiari aurre egin zionetik. Eta ez ikusiarena egitea, itsuen edo ergelen jokoa egitea zen.
|
|
2004
|
|
|
Beno, egia esan, ez dakit zurekin joan nukeen arropak erostera, Aitor. Orain dela ordu erdi
|
bat
ez nuen inolako zalantzarik, baina ez dakit nik uste nuen bezalakoa zaren.
|
|
|
Ez al hion, ba, muxu bat ere eman? Bueno,
|
bat
ez, bi. Eta ez hori bakarra, tomatea baino gorriago jarri hintzen, motel.
|
|
|
Mundua ezagutzeak hizkuntzaren presentzia eskatzen duela, hau da, errealitatearen ezagutza hizkuntzaren bitartez egiten dela. Eta hizkuntza orduan tresna soil
|
bat
ez ezik, ezagumenaren beraren ahaltasun baldintzetariko bat ere bilakatzen zaigu. Hizkuntzak berak ezagumena mugatzen baitu.
|
|
|
Txit adierazgarria da, bai, zenbait euskaltzaleren jokabide hori, Jose Angel Irigaraik orain gogoraraziko digun moduan: . Izkuntza
|
bat
ez da jendeek elkar aditzeko bitarteko bat bakarrik, batzuk batzutan eta batzuei beha interesaturik erran ohi duten bezala. Izkuntza kulturaren sustrai eta errorik nagusienetakoa da, gizadiaren ezaugarri berezia, eta kultura munduari buruz kontzientzia den ber gizakien bizitzeko zentzu sakona; zentzu eta gisa berean adierazpena, kondairan zehar beste giza arloekin batera bakarka eta gizarte mailan trabaturik datorrena?. 27
|
|
|
Hezkuntza sistemako hizkuntza ereduen gaineko azterbideari atzerago ekingo diogu. Nolanahi ere, idazle legazpiarrak aurreratu digun kezkaren tamaina ez da txori kaka hemen aipamen
|
bat
ez zor izateko. Izan ere, honako galdera hau ez legoke soberan nire ustez:
|
|
|
–orain premia ingelesak du?. Eta guk ere ikasi dugu hizkuntza
|
bat
ez dela ia inorendako bere horretan eta mekanikoki gizatalde batetik bestera inolako oihartzun, lotura edo atxikimendu sentimentalik gabe iragaten den corpus kulturala: euskara ikasten dutenen arrazoien artean identitate kolektiboarena196 da nagusi eta garrantzia du ogibidea bilatzeko ematen duen aukerak ere; uste dugu arrazoi kulturalen leloa arestiko beste bi horien gibeletik doala, bai Nafarroan eta bai nonahi?. 197
|
|
|
Bizi ditugun edo bizi gaituzten zentzumenen mirabe garenez, erlatiboa da halakoaren egoerari buruz egiten dugun hausnarketa. Baina, zernahi delarik ere, kritikaren premian gaude, kritikaren tankeran eta tonuan beti
|
bat
ez bagoaz ere. Hauxe da, hain zuzen, beste gauza batzuen artean, Juan Ignacio Pérez Iglesiasek Atxagari egozten dion hutsegitea.
|
|
|
Soziolinguistikak soziologiatik ezer baldin badu, jakintzagai honetan gabiltzanok oinarri oinarrizko gauza
|
bat
ez genuke sekula ahantzi. Jakintzagai honek psikologiatik gehiegi eta soziologiatik gutxiegi eduki duenez, zilegi bekit soziologiaren harrobitik jakingarriak izan dakizkigukeen zenbait ideia ateratzea.
|
|
|
Euskaldunen batez bestekoaren hizkuntza praxiak huts egiten duela
|
bat
ez gara bakan batzuk soilik. Euskaldunaren hizkuntza kontzientzia higatua dagoelako irudipena oso zabaldurik dago, nahiz eta han eta hemen egindako neurketetan besterik frogatu.
|
|
|
horra hor Xalbadorren bertso gogoangarrietan betiko ainguraturik geratu zitzaizkigun gako ideia batzuk. . Izaite
|
bat
ez daike hezur hutsez osa/ herria da gorputza hizkuntza bihotza/ bertzetik bereixtean bitarik bakotxa/ izaite horrendako segurra hil hotza?. Hortxe dago, urrutiko intxaurren bila abiatu gabe, labur bezain trinko, euskararen metodologiak behar duen oinarrizko filosofia.
|
|
|
Orduko hartan, izan ere, euskal soziolinguistikaren kultura zertan zetzan adierazi nahi bagenu, nik honako adierazle poetiko hau erabiliko nuke: . Hizkuntza
|
bat
ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek erabiltzen ez dutelako baizik?. Bai, bai, halatsukoa zen gure gaitasun teorikoa.
|
|
|
Etnia, etnikotasuna, etnizismoa... 417 Baten batzuk hasiak dira beldurtzen gure artean. Antza denez, aurreratu bezala, pentsatzen hasiak daude garai bateko harako arraza hitz malapartatuaren oihartzun zantzuren
|
bat
ez ote duen izango euskaldun batzuek maiztxo darabilgun hitz susmagarri horrek. Ez dakit Izagirre aipatu dudan errezeloak hartuta dabilen, zelatan.
|
|
|
Arrien erortzea ez da teoria bat. Teoria bat egin diteke orri buruz, au bai; eta teoria ori, noski, arrien erortzearen legeakin
|
bat
ez ba dator, teoria txarra dateke, eta ez duke ezertarako ere balio. Arriak erortzen ikusi bear da, eta oni lotu.
|
|
|
Hizkuntza
|
bat
ez da" hitz zerrenda" luze bat; antola molde, mundu ikuskera, gauzen banaketa, denaren tajuera berezi bat baizik. Ez da saski naski bat," estruktura" bat baizik.
|
|
|
Hirugarrenik, eta sarrera hau bukatzeko, Z. S. Harris’ek 1956ean argiro esan zuen bezela: hizkuntza
|
bat
ez da" a bag of words", ez da hitz zaku bat.
|
|
|
Ezin hemen osorik birlanda. Nekez azal dezake nehork berak baiño zorrozkiago, zergatik hizkuntza
|
bat
ez dan hitz lerrokada huts bat. Irakurleak liburua eskuratzeko aukera baldin badu, bai puntu huntaz eta bai guretzako oiñarrizko diran beste askotaz ere, argitzapen ederrak lortuko ditu.
|
|
|
Hizkuntza da, ordea, etnia baten egiazko oiñarria. Hizkuntza berezirik gabe, ez dago egiazko etniarik; eta etnia
|
bat
ez dagoen lekuan, erresuma bat eraiki diteke beharbada, baiñan ez nazio bat. Etniarik ez dagoenean, separatista izan diteke, baiñan ez abertzale.
|
|
|
Helsinki" Helsingfors" deitu zuten, Uusapunki" Nystad", Hamina" Friedrikshamn", eta abar; eta Suomi bera, esan dudanez," Finn Land"). Edozertan suomitar ethnia
|
bat
ez balego bezelaxe jokatu zuten, zapaldutako nazioa hilla balitz bezelaxe.
|
|
|
Kotxeak, oraindik, gutxi. Eta garai eskasetan, jakina, jendeak edozer egiten du diru batzuk aurreztearren, arrazoiz gainera; eta gero eta gehiago dira bizikletak konpontzen ikasi dutenak, eta ez dituzte tailerrera eramaten, gauza larriren
|
bat
ez bada behintzat.
|
|
|
Mireiak esan zion behin horrelako zerbait, Schrödinger en katuaren istorioa tartean12 Nola egongo zen ba katu
|
bat
ez hilda, ez bizirik, baizik eta uhin funtzio izeneko linbo antzeko batean. Gela zabaltzea aski jakiteko!
|
|
|
Une honetan Olatzen gerri biluzia laztantzen nor egongo den asmatzeko saiakera egin du, baina ez du gehiegi ahalegindu nahi izan. Aurpegi
|
bat
ez, sei aurpegi ezagun baino gehiago etorri baitzaizkio burura. Bere lagunak, Olatzenak, bulegokoak... bere inguruan zituen gizon guztien aurpegiak etorri zaizkio gogora, eta une honetan haren bularra laztantzen ari dena horietako edozein izan daitekeela sentitu du.
|
|
|
Ezertxo ere ez. Hala ere, ordu arte ez genion deus esan, disgustu
|
bat
ez ematearren, bere osasun berreskuratuarentzat kaltegarri izan zitekeena.
|
|
|
Amaren beste urtekera
|
bat
ez dot ondiño kontatu. Domeka arratsalde baten, arrebak, an agertu jakuzan ezkaratzean, erromeriara joateko prestatuta.
|
|
2005
|
|
|
Eta bazkaltzen edo afaltzen hasten ziren, eta telebista pizten zuen Inesek. Eta orduan, aitak honela esaten zion, futbol programaren
|
bat
ez zirela ematen ari ongi berretsi ondoren:
|
|
|
Amets". Horrela hobe, gauza handirik ez dago eta, izoztutako solomo apur
|
bat
ez bada. Pasta, tira, karbohidratoak, azkar erretzen dira apur bat mugituz gero.
|
|
|
Ametsek begietara so egin dio. Gero hariarekin
|
bat
ez datorren esaldia atera zaio, begiak jaistearekin batera:
|
|
|
SMS formatuan datorren txistea ulertu aurretik, ordea (urtebetean ze atzeratuta geratu den tristuraz egiaztaturik), txirrina jo dute. Hobe auzoko emakume politen
|
bat
ez bada; pijamaz jantzita eta dutxatu gabe, zelako piura duen. Naroa mandatu bat egitera atera da, beraz atea berak ireki behar.
|
|
|
Ez da oso handia, baina badu handik sartzea, katuka. Ez
|
bat
ez bi, barrura sartu da, aspaldiko beldurra irentsita. Aurpegian sentitu duen lehen amaraunak geldiarazi egin du, baina ez luzaroan.
|
|
|
Kontuz hartu du, zaratarik atera gabe ireki, eta eskua sartuta kableak sentitu ditu atzamar artean. Ez
|
bat
ez bi, eskuratu, poltsa bere lekuan utzi, eta sartu den baino bizkorrago alde egin du.
|
|
|
Argi dago Madokak aurpegian igarri diola irakurritakoarekin oso gustura geratu ez dela. Ez
|
bat
ez bi, esandako aldera joan eta papertxoa lotzen saiatu da. Ez da erraza baina, eta zati bat eskuan geratu zaio, apurtuta.
|
|
|
–Bai, hori oso polita da, baina nik zerbait behar dut, egunen batean ohetik jaiki eta dena bukatu ez dela jakiteko... Ume
|
bat
ez bada etxe bat gutxienez, baina gurea den zerbait; hain zaila al da ulertzen?
|
|
|
Botilakoa bukatzean, beste
|
bat
ez bilatzearren, lotara joatea erabaki nuen; hori egin baino lehen, ordea, kanpoko atea ireki eta ate aurrean etzanda zegoen Kodak zutik jartzen ari zenean nire indar guztiekin ostikada bat jo nion sabelean. Zakurrak intziri zoli eta laburra egin zuen eta tokitik mugitu gabe gelditu zen, ezer ulertu ez duenaren aurpegiarekin niri begira.
|
|
|
Eta lodia delako ere bai. Lehengo egunean sartu zuen gol
|
bat
ez sinisteko modukoa.
|
|
|
Mateok ez zuen golik sartu; Baloik bi. Mateok egin zuen pase
|
bat
ez sinisteko modukoa.
|
|
|
" Irlandar hori da ona, hamabosta." Edo esaten du: " Mesedez, mesedez." Eta horrek esan nahi du jokalariren
|
bat
ez dela oso inteligentea. Baina batez ere hau esaten du osaba Simonek:
|
|
2006
|
|
|
beste
|
bat
ez da kabitzen,
|
|
|
probisional bat lortu genukeela iruditzen zait, batez ere erregistro dramatikoetarako. Naturaltasunaren eta araudien arteko hitzarmen
|
bat
ez legoke gaizki, kaleko euskerek legitimotasuna erdietsi dezaten. Oso ederra baita gorengo erakunde eta akademietatik euskera batua aldarrikatzea, baina euskera horrek ez baitu zerikusi haundirik trenean egunero entzuten ditudan euskerekin.
|
|
|
materia, izpiritua gabe; edo, alde batean arraza fisikoa, bestean hizkuntza/ izpiritua. Arraza bat posible da bere izpiritu propioa gabe, izpiritu propio
|
bat
ez hizkuntza propioa gabe.
|
|
|
Espainiak ez duela minoria gidaririk, ari ginen. Nola gertatzen da nazio bat historikoki interesantea eta beste
|
bat
ez. Nazio historiagin bat zerk, zein elementuk, betegiten du eta ahalmentzen du historiko sozialki?
|
|
|
Operazio oso erraza da. Ebaki esalditxo
|
bat
ez dakigu nondik, ipini halakoxe testuingurutan, eta zuzenean berak horixe esan gabe, Álvarez Junco batek, lau lerrotan, T. Aranzadi arrazista bihurtuta uzten digu. Arrazismoaren kritikorik kritikoena izan zela?
|
|
|
Zeharbidez, beraiek dira identitate dominatzaileak razional, liberal, moderatu bezala jendaurrean justifikatua agertzeko, hots, arazoa estaltzeko, behar duen berme baliotsuena. Paraleloan ordea, abstentziozko espainolista" moderatuon" disgusturako, inkontziente axolagabea bai, baina euskotasun edo euskaltzaletasun kontziente
|
bat
ez agresiboa ez da ematen eta ezin da eman (euskaltzaletasun nahiz nazionalismo oportunistak bai, espainolistoak bezalaxe), contradictio in adjecto da, bere izaeraz beraz errebindikatiboa izan beharra baitauka, jada total etsia ez bada behintzat, edo estetiko edo zientifikoki soil soil interesatua. (Honek berak nahikoa erakusten du alternatiben abiapuntuko bertako desoreka).
|
|
|
35 Esan gura da, propioki eta zuzenean Volksgeistaren teoria
|
bat
ez dagoela; dagoena da, literaturaren azterketak praktikatzerakoan edo historia unibertsalaren filosofia bat eraikitzerakoan, kontzeptu horren erabilpena baliabide –tresna– gisa.
|
|
|
Gaztelu hau gotortzen xahutu ditiat nire zaintza sariko sos gehienak. Deus guti uzten ahal diat dirutan, zorren
|
bat
ez bada. Niri makurren bat gertatuz gero, nahi diat Maulera joatea, Enekot Ezpondarenera.
|
|
|
Oraingo denboretan pistola
|
bat
ez da nornahiren eskuetan ikusten. Pentsa, beraz, orduan.
|
|
|
Eta ezin ahantz Antonioren kontseiluei jarraikiz utzi genuela Erromako eliza. Zuzenak izatera, gaur, berrogei urte geroago, aitortu behar dut papista erdi idolatra
|
bat
ez izatea zor diodala Bidaxuneko etxeari.
|
|
2007
|
|
|
Hemen ez dut, horrenbestez, maitasuna berreskuratu nahiko nukeen neskarik koplatuko, baina bai hiru mutil haien arteko adiskidetasuna gogoratuko. Adin batetik aurrera, esan liteke sutondoko beroa ematen digula adiskidetasunak, kanpoko hotzaren, erasoen, axolagabeziaren aurrean; niri, dagoeneko, zaila egiten zait sutondo horren beroarekin amets egitea ere, baina hango hauspearen epela lortu nahiko nuke bederen, ilinti bizi
|
bat
ez bada txingar ondo bat, garai bateko su lamen arrasto gisakoa. Metafora errazak dira hauek, ohartzen naiz, baina gizon emakume askoren gogoa zulatu duelako bihurtzen da metafora bat erabilerraza; sentipen sakonek, gehienetan, ez dute hitz zailen eta hitzaldi konplexuen beharrik.
|
|
|
Liberalismo aleman protestantean indartsua zen arestian kristautasuna (edo mendebaleko kultura erlijiosoa) desjudutzeko korrontea, Paul de Lagarde Gotingako teologo eta orientalistak nolabait sistematizatua (1873), Frantziako Renan eta E. L. Burnouf erlijio historialariei jarraiki845 Renan ek kontrajarriak zituen galilearrak eta juduak, eta Jesusen judutasun arraziala guztiz kuestionatua (La Vie de Jesus, 1863); urrats bat gehiago eta E. Burnouf ek zeharo desjudutu du Jesus, intelektual eta moralki ez ezik, arrazialki ere, ariar peto petoa izan zela demostratuz (La science des religions, 1885). H. S. Chamberlain ek, hirurogei orri pasako argumentazio erudituaren buruan, Jesusen gurasoak ezin izan zirela juduak846, eta Jesusen odolzainetan tanta judu bakar
|
bat
ez zebilela, ziurtatu ahal digu (1899) 847 Handik aurrera Jesusen ezjudutasunaren nolanahiko frogak ugarituz joan dira: E. Haeckel entzat (1899), ofizial erromatar bat zen aita Jesusena (hau batere existitu bazen behintzat), Maria limurtu eta; izan ere, Jesus pertsonaiaren aspektu positiboak ariar tipikoak ziren.
|
|
|
Praxian, hizkuntzaren ikerketak hura (hizkuntza bakoitza) bere buruaren egile antzo kontsideratu behar duela, ez natur produktu bezala; h. d., hizkuntza ez dela ikusi behar, ardi bakoitza ardi espeziearen birproduktu bat den moduan, hizkuntza bakoitza hizkuntza generoaren, edo indogermanikoa espeziearen kasu bat, aurretiko eredu bat bariazioekin manifestatu baino egiten ez duena bere modutxora. Hizkuntza
|
bat
ez da ezein beste ereduren birprodukzioa, bere propioarena baino. (Filosofia eskolastikoan aingeruak bezala:
|
|
|
Konstituzioa, Parlamentua. Pantheoia?, etab.; Estatuaren kultuko sinbolo, jaiegun, obligazio seinalatuak daude; katixima, liturgia, lan eta jai egutegi, etc. obligatu bakarrak Estatuarenak dira eta Estatuaren santuenak. Gizarte modernoan Aita Santua ez da infaliblea (hori arrazoimenaren kontra dago!), baina polizia eta Justizia bai; edozein gotzain kritikatzea badago, baina juez bakar
|
bat
ez, edozer gauza egin duela ere. (Aspaldian ez da ikusi Euskal Herrian funtzio bat zeharo eliztarragorik, erritual oso osoa, fededun bekatari eta guzti atarian biktimaren zain eta fededun bekatugabeak irainka, Ibarretxe Lehendakariaren prozesioa baino Bilboko Pilatosen Justizia Jauregiko auto da fe ra, eta horren inguruko teatro espainol guztia).
|
|
|
Hasteko, zer da literatura alemana?, zer gara gu alemanok?, Alemanian erantzuna ezin da formulatu (Berlinen erregea frantsesez mintzo bada, hirurehun Estatu aleman badago), frantsesak egiten ari ziren legez, Estatuari edo erregeari erreferentziaz, h. d., koordenatu politikoetan. Baina alemanak egon badaudena errealitate bat da, errealitate politiko
|
bat
ez bada ere; hizkuntza alemana errealitate bat da, Estatu alemana ez izan arren, eta ez izan arren Estatu hizkuntza. Idazle aleman baten biografian, nazionalitate politikoak (estatalak) ez du fitsik esan nahi, jaka bezain erraz aldatzen du-eta edozein momentutan.
|
|
|
behar da analisatu64 Hala irakurtzen da in? Über die Verschiedenheiten [I]?: . Hizkuntza
|
bat
ez da, ezta hark emandako hitzen eta arauen masan ere, ekai bat hor etzana, ezpada aritze bat, prozesu bat izpirituala, korporala den gisan bizia. Hari erreferitzen zaion deus ere ezin da erkatu trataera anatomikoarekin, baizik fisiologikoarekin bakarrik, deus ez da estatikoa harengan, dena dinamikoa? 65 Beste era batera esanda, hizkuntzak organismoak antzo kontsideratu behar dira.
|
|
|
XIX. mende hasierako giroan Zuzenbideko Eskola Historikoa kontrairaultzailea da; ez da horratik derrigor erreakzionario irrazionala (behialako foruzaleengatik baieztatzea topikoa den eran), justiziaren zuzenketa ororen kontrarioa. Estatuaren eta legearen razionalista
|
bat
ez da, hori ez. Alabaina, Robespierre razionalista da, haren iraultza modua ezetsi duten Humboldt, etab., liberalak baino razionalagoa ere ba ote da?
|
|
|
arrazoimena legegile eta ongi ala gaizkiaren epaile absolutua da. Zuzentasuna edo morala bat bakarra dago nonahi eta noiznahi; eginbidearen arau absolutu horrekin
|
bat
ez datorrena inmorala baino ez da: ezjakintasuna, superstizioa, edo perbertsioa.
|
|
|
Estatua (Nazioa) dena bat eta dena bera da orain, herria, erregea eta zuzenbide naturala. Ezer ez dago ja Estatuaren gainetik edo kanpotik (beste Estatu
|
bat
ez bada, etsai potentzial bat, hortaz). Garaiko pentsamendu alemanak berritasun hau. Estatu, absolutua??
|
|
|
horrek: esaldi bakar
|
bat
ez dago zuzen emana, eta denak daude pozoitsuki gaizkoatuak. Herder-en testuan egon dagoena literalki euskaraturik hauxe da:
|
|
|
baina da nazionalismo bat propioki kulturala, humanitarioa, bake eta askatasunzalea, ezpolitikoa330, esijentziak badituen arren politikarentzat. Eta frankofoboa baldin bada(, anti French?), bai, ez da inola ere xenofoboa, baizik antiinperialista soil soil331 Antiespainol
|
bat
ez da derrigor xenofobo bat. Herder-en nazionalismoak herri handi nahiz txikien berdintasunaren, eta anaitasun unibertsal eta bakezaletasunaren doktrinaren parte egiten du.
|
|
|
Hizkuntza berriro tresna bihurtzen da, eta are instintoarena orain. Herri
|
bat
ez da bere hizkuntzarekin bat, sortua ere harekin batera eta harekin batera hiltzekoa; Renan entzat lehenik arraza dago, arraza hori arraza/ herritan zatikatzen da, eta arraza/ herri bakoitzak bere hizkuntza partikularra, hirugarren momentu batean, bere instintoaren (naturaren, ez izpirituaren) eta bizi inguruko historiaren arabera sortzen dizu.
|
|
|
Neskatila
|
bat
ez naizela gogorarazten diot neure buruari.
|
|
|
Greba eta manifestaldi horiek ostiraletan egiten ziren tradizioz, Historia eta Lengua orduetan, eta bi arrazoi motagatik burutzen ziren: maiuskulaz ahoskatzen diren hitz horietako baten alde, edota astean zehar jazotako desgrazia partikular eta zehatz batengatik, dela atxilotu saldo bat hemen, dela suizidio susmagarri
|
bat
ez dakit nongo kartzelan. Institutuko gehienak biltzen ginen ostiral goizeko manifestaldi horietan, baita beste institutuetatik etorritako jende andana ere, baina ez konbikzioz, esango nuke:
|
|
2008
|
|
|
–Hoa, ni neu arduratuko nauk-eta baserriaz! Zer uste duzue, bada, emakume
|
bat
ez dela baserri bat eramateko gai. Zarateko Iñaxi ere bakarrik gelditu zuan, ezkondu eta hiru urtera hil baitzitzaion senarra.
|
|
|
Kontua da maisuak denborarekin hiztegi bat osatu zuela, eta ahozko azterketa bat egiten ziela tarteka ikasleei. Atera zuen ikasle bat gelaren aurreko aldera, bere ondora, maisu ikasleak aurrez aurre zeuden, biak zutik?, galdetu zizkion hamar hitz banan banan, baldin eta azterketatxoa egiten ari zèn ikasleak hitzen
|
bat
ez bazekien, gainerakoei egiten zien galdera maisuak: –Nork daki??, eta zekitenek eskua altxatzen zuten, malguki batek eraginda bezala, galdera erantzuteko prest?, ikasle harekin bukatu ahala deitu zion maisuak beste ikasle bati?
|
|
|
Baina, osoa zegoelako hain zuzen ere, pena pixka bat sentitu zuen neskak. Gerardoren eguzkia gelara sartu arren, betilun baino betilunago jarraitzen zuen Nataliak behinik behin?, balizko eszena bat irudikatu zuelako, beharbada: begi
|
bat
ez, biak galdu zituen Gerardok, Nataliari ziòn amodiozko amodioagatik, baina, halarik ere, hitz ezin xamurragoak eskaintzen zizkion: –Jende doilor honek errotik kendu dizkit begiak, bai, Natalia, baina begiak galtzea irabazte hutsa gertatu zait, aurrerantzean zure begiekin ikusiko baitut?.
|
|
|
–esan zuen Reginak irritsu; jarraian, baina, itzal batek irria erdibitzen ziola, gehitu zuen?: Baina gauza
|
bat
ez dinat ulertzen: izan ere, bala bat bala bat dun eta orga bat orga bat, ezta?
|
|
|
Handik, baina, iritsi zen frai Millanen eta Ernestinaren arteko
|
bat
ez etortze ia bakarretakoa.
|
|
|
Ez zen beste hotsik entzuten salbu eta urrutiko itsas hautsiarena, alde guztietatik igotzen zitzaiguna, eta sastraka arteko intsektu kontaezinen kirrinka. Arimarik ez, bela
|
bat
ez itsasoan; ikusmiraren handitasunak berak bakardade sentipena areagotzen zuen.
|