|
2007
|
|
|
Lehen Mundu Gerra amaitu zenean, elkarte sozietate ugari sortu ziren, gerrak erakarritako apurketari erantzun bezala; gizarte mailako apurketa izan zen, hiru gizonetatik
|
bat
ez zen gerratik bueltatu?, baita kultura mailakoa ere. Emakumeek oso betebehar garrantzitsua izan zuten garai hartan, frontean parte ez izatean, kultura eta ohitura zaharren zaindari eta igorle bilakatu baitziren erretagoardian.
|
|
2008
|
|
|
Halaz ere badirudi erotismoa gauza serioa, sakona bihurtu dela, sexuaren debekutik sexuaren tiraniara joango ote gara, gai horretaz barre egin nahi dugunok baztertuz? Alta erotismoak obra ederrik eman lezake, gimnastika
|
bat
ez iza ten dakianean.
|
|
|
Ez da nahasi behar Leintz erret ibarra, askoz handiagoa baitzen. Ez iezadazue esan hizkuntzaren eta euskalkien aldetik ere, batasun
|
bat
ez duenik, dotri netan ere ikusten dena!
|
|
|
Nolanahi ere, badirudi Euskal Herriko beheko partearen jendea, erdi hegoalde koa, alegia, erromatarrekin bat egin zela. Goiko partea, ordea, baliteke
|
bat
ez egitea, baina erromatarrekin harreman anitz izan zutela ez da, nire ustez, zalantzan jarri behar den kontua, eta harreman estuetan egongo zirela gainera. Honen eragina hiz kuntzan agudo igerriko da:
|
|
|
Oso argi ikusi zen hori Pompeu Fabra unibertsitatean aurtengo maiatzaren 18an egin zen Terminologia Jardunaldian. Hizlari guztiek azpimarratu zuten terminologiarik gabe, hizkuntza
|
bat
ez dela osoa izango. Beraz, euskara biziko bada, eta ez erabileremu jakin batzuetara mugaturik geratu, terminologia normalizatzea ezinbestekoa izango dugu.
|
|
|
(Esaldi paradoxiko hau gehiegizkoa da, baina funtsean, hizkuntza ingeniaritzak merkataritza elektronikoan ze garrantzi joka dezakeen ikustarazteko esango dugu horrela). Interneteko garaian, denda
|
bat
ez da espazio fisiko bat, baizik eta testu bat, salmenta erraztu nahi duten elkarlotutako interfazeen bidez eratutako aplikazio bat.
|
|
|
data algoritmo batek sortzen du, irudietan ageri den testua irudien karpetatik dator, testuak beste karpeta batetik datoz... Ondorioz, hizkuntza bateko mezuen sorburuko elementu guztien katalogo zehatz, praktiko eta ordenatu
|
bat
ez baduzu, nekez maneiatuko dituzu elementu horien bertsio anitzak hizkuntza desberdinetan.
|
|
|
aspaldi bukatua izan arren, saio guztiari izana eman diezaioke eta abar. 3) Musika, kantua eta hainbat errekurtso estilisko nahiz modu askotako disgresioak ere ipuin idatzi bilduma batean ez dira inoiz agertzen (oharkabez jasotakoren
|
bat
ez bada). Aldiz, konta saioetan berebiziko garrantzia izaten dute.
|
|
|
9 Arras baztertu behar genituzke, nire ustez behinik behin, nork bere hizkerakoak ez dituen hitzak eta esamoldeak hartu eta norberarenei egokitzeko egiten diren ahaleginak, baldin eta lehenak norberarenean errateko bertze biderik dagoe nean: bertan> ra> hartu eta alde> ra> esan beharrean, bertan> hibridoa sortu; irrati> hartu eta eleketari> esan beharrean, erratari> erabili edo butano> ren> rakada> erabili nahi izan eta, ez
|
bat
ez bi, butano> ren> harribitxia sortu, butano> ren> rezioa> edo antzeko esaldi bat erabiltzen ahal denean.
|
|
|
«? eta arrazioak ere mostrazen du, ezi gizonkia da animale jenero
|
bat
ez palos, ez bortxas, ez furias domazen dena, baizik dulzuras ta modu onas; dulzazeko idisagarra, usatu bear da almibar ta zukure». (HGN1, 489).
|
|
|
Gerretan> (V, 195) kontatzen duenez, Jerusalemeko tenpluaren inguruko burdinazko hesiaren sarreran baziren, ikusgai jarririk, harlanduzko lauza handi batzuk, grezieraz eta latinez idatziak, atzerritarrei barruti santu hartara ez sartzeko aginduz, hiltzeko mehatxupean?. Bibliak berak izkribu elean itzaren beste etsenplu bat eskaintzen digu5 Jesus Golgotan iltzatu zutenean, gurutzearen goiko aldean izkribu
|
bat
eza rri zen isekaz, Hau juduen erregea da testua hiru hizkuntzatan emanik: hebreeraz\ hots, 011: 1: 1>,.,,, XU: 1> l71l17> Yesú> hannotzrÍ> hayyhudim, > grezieraz Ir ¡ aovc; o Na wpmoc; O amA.evc;,; wv Iov&mwv eta latinez:! esus> Nazarenus> rex> iudaeorum7
|
|
|
talde, > adin talde, > lan-talde, > odol talde, > presio talde, > zuzendaritza talde. Bistan da antzerki talde>
|
bat
ez dela antzerki> asko, > antzerki> askoren> multzoa; adin talde> bat ez da adin> asko, > adin> askoren> multzoa, presio taldea> ez da pre > sio> asko, > presio> askoren> multzoa. Oso bestelakoak dira, konturatzen bagara, talde2> moduko elkarte berriok.
|
|
|
talde, > adin talde, > lan-talde, > odol talde, > presio talde, > zuzendaritza talde. Bistan da antzerki talde> bat ez dela antzerki> asko, > antzerki> askoren> multzoa; adin talde>
|
bat
ez da adin> asko, > adin> askoren> multzoa, presio taldea> ez da pre > sio> asko, > presio> askoren> multzoa. Oso bestelakoak dira, konturatzen bagara, talde2> moduko elkarte berriok.
|
|
|
Hirukoari, jakina, Akademia bati baino eginkizun askoz mugatuagoa ematen zitzaion, auzi ortografiko oso konkretu bat baino ez baitzuen ebatzi behar, eta gainera printzipioz soilik EuskalEsnaleri begira. Baina, egia esan, ortografiako koska garrantzitsuenetako bat hautatu zenez (ch tx t, s auzia) eta eztabaida horretan inplikaturiko autoritate nagusiak bildu zituztenez, euren arteko akordioa lortuz gero, edo bederen saiatu, batzar horretatik EuskalEsnalearentzako soluzio konkretu
|
bat
ez ezik, euskal idazle guztiek errespeta zezaketen lantalde arauemaile bat ere irten zitekeen, hau da, euskal akademia baten muina. Hau, nolanahi ere, nire interpretazioa da, ez garaiko iturrietan agertzen den zerbait.
|
|
|
ezaldezu beste ezertxo argitaratu? Poz pozik irakurriko nuke»214 Antza, diferentzia ideologikoen gainetik, Azkuek bazekien obra on bat estimatzen; eta, agian, pentsa zezakeen euskarak orotariko lanak behar zituela, baita dogma katolikoekin
|
bat
ez zetozenak ere. Azkue bera, maila apalean izan arren, horretan saiatu zen bere nobelekin, euskaraz gutxi landutako esparru berriak irekitzen.
|
|
|
Ikastet, se
|
bat
ez eze bi ta iru beteteko lain ikaslari dagoz gure Erri onetan.
|
|
|
«zeñ, zeña zeintzuek» que son relativos postizos usados desde hace poco, señalando la fecha. Gramatica onik be ez egola ondiok eta Azkue Jauna, ren jakiturijaz eta aitutasunaz tamal, aundije, zala Gramatika egoki
|
bat
ez ateratie eta batez be onelako Azkue Jaun, en
|
|
|
ontzat eman zuen Akademiak sabindar erako ortografia babestea(,, tx,?,?,?? ?,...) baina euskera hautatzea ez zitzaion egoki iruditu eta zergatiak eskatu zizkion Akademiari, arrazoirik eman gabe aukeratu omen baitzuen311 Hau da, arrazoiak eskatzen zituen baina soilik sabindar irizpideekin
|
bat
ez zetozen erabakiei zagokienean. Gainerakoan, sabindar ortografia onartzea modukoetan, horren inguruko justifikaziorik ez zuen eskatzen:
|
|
2009
|
|
|
Itsaso bare horretara iritsi aurretik ibaian behera uholderik ez da falta izan, ordea. Hasteko, Oñatin izendaturiko aldizkari
|
bat
ez zen izan bileran: Euzko Deya, jeltzaleetako batzuek, sabindarrek, boikota egin baitzuten.
|
|
|
Nik, egia esan, printzipioei leialtasuna gordetzeagatik, orduan ere ez nuke onartuko. Printzipioei leialtasuna gordetzeagatik, eta noraino eramango gaituen ez dakigun zirrikitu
|
bat
ez zabaltzeagatik.
|
|
2010
|
|
|
Hori dela-eta, hemen aurkezten diren datuak handik edo hemendik jaso eta lan honetarako egokituak izan dira. Litekeena da, bere izaera hori dela-eta, hemen eskainiko den zenbait datu estatistika ofizial eta zehatz osoekin
|
bat
ez etortzea. Hala gertatuko balitz, barkamena eskatzeaz gainera datu ofizialetara bideratu nahi genuke irakurlea.
|
|
|
284 Hiztun garbiak etorri onekoak izan ohi dira normalean, non eta bestelako ezintasun extralinguistikoren
|
bat
ez duten. Alderantziz ez da beti horrela:
|
|
2012
|
|
|
Baliokidetza testuala sorburu hizkuntzako testu baten (edo testu zati baten) eta xede hizkuntzako beste testu baten (edo beste testu zati baten) arteko baliokidetza litzateke, eta korrespondentzia formala, berriz, bi hizkuntzaren arteko harremanean oinarritutako kontzeptu orokorragoa. Bi kontzeptu horiek
|
bat
ez datozenean, itzulpen aldaketak() gertatzen dira, hots,, departures from formal correspondence in the process of going from the SL to the TL? (Catford 1965:
|
|
|
Harreraren estetikak Konstantzako Eskola delakoan du jatorria, eta Hans Robert Jauss eta Wolfgang Iser irakasleak ditu teorialari nagusiak. Teorialari horien arabera, testu
|
bat
ez da interpretatzen idazleak idatzi zuen unean zituen motibazio berberekin; aitzitik, irakurleak bere interpretazio propioa ematen dio, bere ezaguera kulturalean eta bizitako esperientzietan oinarrituz. Irakurlearen ezaguera eta esperientzia horiek osatzen duten erreferentzia sistema izendatzeko, Jaussek Gadamer eta Heidegger filosofoengandik hartutako Erwartungshorizont edo, igurikimen horizontea?
|
|
|
Azkenik, hirugarren atalean Sarrionandiaren itzulpengintza aztertzeko pista baliotsuak emango dizkiguten lau euskal idazle itzultzaile aztertuko ditugu. Batetik, Orixe eta Santi Onaindia, Sarrionandiaren diskurtsoarekin
|
bat
ez datozen hainbat ideiaren defendatzaileak; bestetik, Jon Mirande eta Gabriel Aresti, Sarrionandiaren literaturan oro har eta itzulpengintzan bereziki eragin agerikoa izateaz gain, Sarrionandiarengan nabarmen azaleratzen den itzulpenaren ikuspegi postmodernoaren nolabaiteko aitzindari direnak.
|
|
|
Nikolas Ormaetxea. Orixe?, euskal pizkundeko idazle garrantzitsuenetako
|
bat
ez ezik, itzultzaile gisa ere gorespen eta laudorio handiak jasotako euskaltzalea dugu. Bere obrari begiratu bat emanez gero, 74 berehala ohartuko gara itzulpenek berezko sorkuntza lanek adinako lekua hartzen dutela:
|
|
|
Baina ez hori bakarrik; itzulpena argitalpen elebidun batean jatorrizkoaren ondoan agertzekoa zenez, eta berak asmatutako kapitulua gaztelaniazko jatorrizkoarekin
|
bat
ez zetorrenez, Orixek euskaraz idatzitakoa gaztelaniara itzuli zuen, eta jatorrizkoa balitz bezala eman. Gainera, bere horretan emateko baldarregiak iruditzen zitzaizkion hitz edo esapideak aldatzeko edota biguntzeko eskudantzia hartu zuen.
|
|
|
Azkenik, Onaindiak literaturaren funtzioari buruz esandakoek ere literaturaren eta itzulpengintzaren ikuspegi modernoa gogorarazten digute, Mirande baten edota Sarrionandia baten ikuskerarekin inolaz ere
|
bat
ez datorrena. Izan ere, Onaindiarentzat, literaturaren funtzioa, egiaren eta errealitatearen aztarranik izkutuenak agirian jartzen saiatzea da.
|
|
|
Horrexegatik, euskal aldizkariek ez zituzten euskaldunen irudi tradizional eta estereotipatu horrekin
|
bat
ez zetozen testuak argitaratu nahi izaten, eta orobat gertatzen zen itzulpenekin. Mirandek hertsiegia zeritzon literatura eta itzulpengintza militantzia politiko baten mugen barruan atxikitzeari, eta ozen aldarrikatu nahi izan zuen literaturak funtzio politiko orotatik libre egon behar zuela.
|
|
|
da (Sarrionandia 1981: 6), eta literatura lan
|
bat
ez da autore original eta orojakile baten lan bukatu, itxi, behin betiko eta ukiezina; irakurketa, interpretazio, itzulpen, berridazketa edo transkribatze bakoitzean izaera eta originaltasun berria hartzen duen obra behin behineko, ireki, bukatugabe eta moldaerraza baizik.
|
|
|
Hitz bat oraindik: editoriale
|
bat
ez da beti sortzen plangintza kulturalaren hutsuneak betetzearren. [...] ez gaudela inori serbitzeko geure buruak argitzeko baino (Pott 1978a:
|
|
|
144 Beste zenbait kasutan, horrelako alderaketek justu kontrakoa frogatzen lagundu digute; alegia, Sarrionandiak eskura izan zezakeen zubi testu
|
bat
EZ zela izan, berez, Sarrionandiaren itzulpenaren oinarria. Esate baterako, Sarrionandiak Coleridgeren Marinel zaharraren balada itzultzeko zubi hizkuntzarik erabili ote zuen jakin nahi izan dugu, jatorrizkoaren hizkuntza ulertuta ere batzuetan zubi testuez baliatu izan baita iurretarra.
|
|
|
Sperber eta Wilsonen ustez, esataria ironikoki ari denean, esatari horrek oihartzunezko aipamen bat egiten du, eta oihartzundutako aipamen horrekiko jarrera negatiboa edo
|
bat
ez datorren jarrera erakusten du. Corpuseko adibide batez baliaturik hobeto azaltzen saiatuko gara:
|
|
|
Honenbestez, ironiaren gertakaria ezin uler daiteke norentzakoa kontuan izan gabe, enuntziatu
|
bat
ez baita berez eta bere baitan ironiko, norentzakoak atzeman eta hala interpretatzen ez badu behintzat (Torres Sánchez 1999). Ez da, ordea, nahikoa; horrekin batera, testuingurua edo solaskideek batean duten informazio pragmatikoa oso kontuan izan dugu.
|
|
|
Ironia oinarritzen da, bada, aldez aurretik ditugun aurreiritzi kulturalekin edo norentzakoaren iritzi usteekin talka egiten duen inkongruentzian. Eta
|
bat
ez etortze horixe da, hain zuzen ere, testuaren interpretazio ironikoa egitera garamatzana (Booth 1986). Horrek ez du esan nahi, ordea, ironiazko enuntziatuaren interpretazio bat eta bakarra egongo denik, hori ere norentzakoaren baitakoa izango da; hau da, norentzakoak duen informazio pragmatikoaren edota norentzakoa inguratzen duen testuinguruaren baitakoa.
|
|
|
Enuntziatu ironikoek, berriz, beste enuntziatuekin erkatzeko zain egon gabe, enuntziatu beraren baitan agertzen dute bikoizketa, edo enuntziatu beraren baitan biltzen dira ahots ezberdinak. Holakoetan esatariak bere iritzi etaikuspegiarekin
|
bat
ez datorren enuntziatzaile bati dei egiten dio (edo behintzat gogora ekartzen du). Nola uztar daitezke, bada, esatariaren ikuspegiaren zuzeneko isla diren enuntziatu parentetikoak besteren ikuspegiaren oihartzunezko aipamena dakarten enuntziatu ironikoekin?
|
|
|
e) Esatariak hitzez hitz esandakoaren eta esatariaren uste iritzien arteko
|
bat
ez etortzeak.
|
|
|
Birformulatua izan den enuntziatuaren hedapenak, progresioa ez ezik, zuzenketa kutsua ere adierazten du. Parafrastikoetan ez bezala oraingoan ez gara formulazioa testuinguru jakinari egokituz egiten den zuzenketaz ari; oraingoan, hasierako formulazioarekin
|
bat
ez datorrelako, edo behintzat bigarren formulazioa esatari enuntziatzaileak komunikatu nahi zuen horretatik gertuago dagoelako egiten du zuzenketa. Beraz, birformulazioan, esatariaren beraren hatza edo ikuspegia antzeman daiteke, bere argumentazio haria bideratzeko baliagarri gertatuko zaiona.
|
|
|
– Ez da berri txarrik aldamenean gozagarri pittinen
|
bat
ez dakarrenik, ezta berri onik ere erabat on esan dezakegunik. (LIB I:
|
|
|
Holakoetan, bien arteko batasuna, identifikazioa edo adostasuna genuke, baina gerta daiteke esataria enuntziatze ikuspuntuarekin
|
bat
ez etortzea ere.
|
|
|
ez dut uste oso aspaldi gerta zitekeenik doktore tesia emakume batek egin, beste batek zuzendu eta aho batez bikaina, cum laude? eman zioten epaimahaikide
|
bat
ez beste guztiak ere emakumeak izatea.
|
|
|
Norbaiten istoria txipia kontatü behar dü, historia handiari lotürik (h horrek handia txipitik bereizten düalarik). Eta istoria
|
bat
ez daite konta hitzik erran gabe. Marrazki bizidünetan ere, hitz eta erranaldi elibat agertzen dira burbuiletan, zer agitzen den aski klarki erakusteko.
|
|
|
–Eüskal Herrian antzerki hori Xiberoalat sartü zen 15 mentearen ürrentzean nonbait han, Misterioen agerraldiek Frantzia güzian arrakasta handiena bazüelarik.? (112) Orano haboro, Misterio hoietarik sortü zen, zeren eta, literatür errotik herritar
|
bat
ez beitoa hürrüneala bere ereduen bila, eta herri antzerki baten idazleek jarraikitzen düenari antzerki hüilanenetan egiten ikusi düena beita.? (93) Bena Hérelle k ez ote zakian Euskal Herria ordü hetan ez zela Frantziaren menpean?
|
|
2013
|
|
|
Bena bestek? Zuhain adar
|
bat
ez ihounere; bazterrak oro tchokarturik; lurrian zilho eli bat egin eta han erdi pikarrai egoiten. Berriz bero horrek aphotorroak, suge, ullu, ilhounezko bizizale khara gaistokoak oro phitzerazten ezizkun saldoka.
|
|
|
Aldiz gerla hastetik hunat soldado hartuak izan direnetarik askok, sutik urrun gochoki egonak baitira orainokoan, hek lezakete egin, etsaiari buruz igorriz lerroan, aralde
|
bat
ez charra. Iragan urthean, hemen aiphatuko ez dugun Frantziako eskualde batean, gibel, aitzindari begi chorrotch batek holachet jaiki zituen 5.930 soldado, beren sailean etzirenak.
|
|
|
Galderak Eskualduna ren inplikazioaren ingurukoak dira. Frantziaren ondoan inplikatu zela garbi ageri zen; izan zitekeen neutro gelditzea eta ez inplikatzea, edo euskaldun gisa Frantziarekin
|
bat
ez egitea. Baina hastapenetik ohar zitekeen inplikatu zela, beraz ikerketa galderak horren harira egin dira:
|
|
2014
|
|
|
Hain justu irteerara ailegatzen ari nintzela, ohartu nintzen mahaitxo bat husten ari zela nire bizkarrean. Ez
|
bat
ez bi jiratu nintzen, baina ateratzen ari zirenak aitzina egiteko traba. Hamar segundo galdu nituen horrela. nire eskua kadira baten bizkarrean paratu orduko, bertze lagun bat jabetua zen mahaiaz.
|
|
|
–oñatiko nazioarteko Batzarrean herri poesiari buruzko ponentzia bat aurkeztu nuen eta Alemaniako irakasle bat hurbildu zitzaidan, esanez euskaldunok ez geneukala ezer literaturaren arloan, ez geneukala Heine bat. Gizon haren mespretxuak min egin zidan, eta erantzun nion Euskal Herrian ehunka poeta geneuzkala, bertsolariak, eta une hartantxe eraba ki nuen, liburu bat egingo nuela bertsolaritzaren balioa erakuste ko. Euskaldunok ez dugu zertan lotsaturik Heine
|
bat
ez dauka gulako?.
|
|
|
Ai, zer arrisku dakarren pertsona bat bere une bateko bisajera eta behin esandako esaldi biribil batera laburbiltzeak... Garaitsu hartan ikusiko nuen lehen aldiz Gabriel Arestiren argazkia ere eskolako liburu batean, teknika berbera, zuri beltzezko trokelean, gizon serio
|
bat
ez bazen, gizon bat serio bai, behintzat, pastazko betaurreko lodiak soinean, begirada apur bat kizkurtua, bertan egon nahi ez edo bertan egotearekin batera handik urrun ere egotea desio lukeena. Geroztik sarritan ikusi dut marrazki hark oinarri zuen argazkia, baina ez zait tinta bakarrez osatutako irudi
|
|
2015
|
|
|
Antologia
|
bat
ez da erabiltzen, ez da irakurtzen, demagun, nobela,
|
|
|
6.2 Beraz, funtzio edo onura posibleak baina baita anbibalentziak, arriskuak eta tentsioak ere egiaztatuta, ez da harritzekoa, antologiari begira, susmoak, desadostasunak,
|
bat
ez datozen ikuspegiak, are kontrajarriak, sortzea. Batzuentzat antologia entitate edo emaitza funtzional eta onuragarria da; beste batzuentzat ia alferrikakoa edo alferrikakoa baino apenas ezer gehiago; eta gehiengoarentzat, kontraesanez ez bada, gutxienez, anbibalentziez astindutako ekintza eta produktua.
|
|
|
Testu onenen bidezko literaturaren ikuspegi orokorra bada ere, antologia
|
bat
ez da espresuki, berez, literatur kanon bat, ez eta literaturaren historia bat edo, nahiago bada, osokiago, historia literario bat. Antologia, kanona eta historia interdependenteak dira:
|
|
|
Antologiak, panoramikoa izanik ere, ez du historia literario osoa jasotzen, ez eta garai historiko jakin batean literaturaz nagusi den ikusmoldearen alde oro islatzen. Antologia
|
bat
ez da literatura guztia, literaturaren historia osoa, literatur bizitza betea, muga nabariak dituen ikuspegi zabala baizik.
|
|
|
propioak ere eginez, bai aldikatzearen alorrean, bai generoen banaketa edo testuen azalpenean. Gainera, jakinik antologia
|
bat
ez dela ukiezinezko eraikuntza eta garai bakoitzak bere antologiak izan ohi dituela, irekia dago, behar konkretuen arabera, balizko berrikuste eta egokitzapenetara.
|
|
2016
|
|
|
Gainera Euskaraz emaiten ditugu frantsesez bizi diren egoera batzuk, oraino guttiago ulertzen, jendeak biltzen du kaskoaren gainerat ez dela euskalduna, mezu hori subliminala da. Jendea, frantsesez ematen den antzerki baten ikustera joanen da, ez badu esaldi bat ulertu jarraituko du segitzen eta kontent aterako da, euskaraz esaldi
|
bat
ez badu ulertu, blokatuko da, ondorioz ondokoa ere ez du ulertuko eta ateratzen da deskontent. Ez da gure falta, gure problema da baina ez gure falta, ez da onartzen ez ulertzea euskara euskaldunak garelakotz, konplexua hor baitugu, mina hor da.387
|
|
2019
|
|
|
eta gisako hitz maileguan hartuak. Azkueren eta Krutwigen bidearen aldeko aldarri argi bat zen, sabindarren eta haien ondorengo garbizaleen ikuspegiarekin inondik inora ere
|
bat
ez zetorrena.
|
|
|
Ideologia eta erlijio kontuetan. Mitxelena bera bezala? Miranderekin inondik ere
|
bat
ez etorri arren, Aingeru Irigarai, Antonio Arrue, Federiko Krutwig, Luis Villasante eta beste hainbat euskaltzain Mitxelenaren proposamena onartzearen alde zeuden, baina Ipar Euskal Herriko euskaltzain batzuek, haien buru Piarres Lafitte zela, Miranderen izendapena eragotzi zuten. Mirandek, haserre, uko egin zion euskaltzain urgazle izateari, baina Euskaltzaindiak adierazi zion izendapena bizi osorakoa dela eta ezin zuela ukoa onartu.
|
|
2020
|
|
|
Kanpotik ikertu nahi dutenek erraiten dute kontrabandak artzea ez dela gauza onesta. Baina gauza
|
bat
ez dakite jende horiek, zeren eta gauza bat lotsagarria bada Euskal Herrian: zer gutxi dakigun guhaun historiaz.
|
|
|
Konparazione eskolan, izaten ahal nituen 15 urteko mutikotan inskribituik 28 Baina ez nituen sekulan 28ak ikusten! Astelehenetan224 lehenik eta
|
bat
ez zen nehor ere izaten. (...) Gero, arto biltze zutela edo iratzetako behar zutela lagundu edo ixtorio.
|
|
2021
|
|
|
Sailkapena gaurko irakurle batentzat doi
|
bat
ez ohizkoa izanik ere, berehala ohar daiteke egiazko ikerketa lana dela Francisque Michel-ek argitaratu zuena. Ezaugarriak non nahi badira eta lehen lehenik ikusi behar da askotan oinarrizko testuak –euskarazkoak– ezarri zituela liburuan, horietatik zenbaitzu, argitaratu gabeak (47) zirelarik.
|
|
|
Bestalde frantses armadak Maule hartzean 1449 urtean, Jaurgainek püntü
|
bat
ez dü aipatzen: Nafarroako errege Juan gaztelü zaharra zaintü nahiz jin zela, haatik arrakastarik gabe gibel joan.
|
|
|
Lan honen habeetako
|
bat
ez ezen, erdialdeko sartaldeko Pirinioetako Antzinaroko hizkuntza egoera eta bertako euskal enborreko mintzaira ezagutzeko ezinbesteko erreferentzia den Onomástica indígena de Aquitania liburuan (48 or.), Gorrotxategik nabarmentzen du baliabide grafikoa (idazkuntza, alfabetoa), euskarria den neurrian, dokumentuaren kultura elementuaren gordailua dela, eta hizkuntza jakin baten erabilpenarekin z... Egia da hizkuntza baten egiturak, agian, hura idazteko alfabeto bata edo bestea aukeratzea erraztu edo oztopa dezakeela, baina, azken buruan, idazketa sistema jakin baten hautaketa eta erabilpena izaera kulturala duen gertakaria da.
|
|
|
Beste zentralak ere, Krutxagak alegia, ez dirudi presa askorik duenik Osasunaren eskaintzari erantzuteko (Berria); Ezin diat hitzez hitz, dialogo dramatiko modura alegia, transkribatu gure gonbertsazioa (J. A. Arrieta); Frankek iragarritakoa betetzen bada, alegia, urtearen amaieran Mepamsa ixten badute, Iruñeak eta, oro har, Nafarroak" kolpe gogorra" jasoko dutela iritzi dio LABek," lanpostu asko desagertuko baitira" (Berria); Komeria franko izango ditu Interrek bi gol sartu, eta batez ere, Milango aurrelarien eraginkortasuna murrizteko, alegia, kontrarioak golen
|
bat
ez sartzeko (Berria); Egoera atmosferikoak erakusten du goiko geruzetan aire masa hotza jaun eta gabe dugula eta, gainera, ez dagoela egonkortuta, alegia, momentu batetik bestera izugarrizko aldaketak izan daitezkeela (Berria).
|
|
|
43.8.1d Beraz, funtzio aniztasun horrek esplikatzen du, nolabait, esapide eta partikula batzuk sailkatzean autoreak
|
bat
ez etortzea. Sailkapenak sailkapen, lan honetan hitz edo esapide bat birformulatzaile zehaztailetzat jotzeak ez du esan nahi, inola ere, izan ditzakeen bestelako funtzioak ukatzen ari garenik (adberbioa, operadorea, birformulatzaile zuzentzailea...).
|
|
|
Hautsi, berriz, kafe katilua, koñak botila edo ardo basoa hausten da. Bestalde, pare bat zapata eta zapata pare
|
bat
ez dira berdinak: lehenbizikoan bi zapataz ari gara, desberdinak badira ere, bi da hor garrantzizkoa, kantitatea; bigarrenean zapata pareaz ari gara, izen (elkartu) batez.
|
|
|
Horrexegatik esaten zen Hitz Elkarketa/ 1 lanean (1987: 169) pentsa daitekeela dvandva egiturako elkartuak baino areago mendekotasunezko elkartu modu (bereziren)
|
bat
ez ote diren1.
|
|
|
Beste hitz batzuetan esanda, parte hartzaile bada parte har (tu)+ tzaile, baina kale garbitzaile ez da* kale garbi (tu)+ tzaile, edo euri neurgailu,* euri neurtu+ gailu. Ingelesez bracketing paradoxes terminoa erabili dute morfologiaren eta esanahiaren arteko
|
bat
ez etortze hori adierazteko.
|
|
|
Ekialdeko testuetan maiztasun handia du, baina moduzko perpaus garbietan baino areago bestelakoetan: denborazkoetan (Eguzkia irten zelarik, bideari ekin genion), kontzesiozkoetan (Badelarik bertze janari asko,
|
bat
ez da laborearen orde jar daitekeenik. Duvoisin) edo kausazkoetan (Radarrak jarri direlarik, autoen abiadura motelduko da).
|
|
|
Nolanahi ere, euskararen kasuan oraindik lan asko dago eginkizun diskurtso markatzaileen azterketaren arloan. Gaztelaniari buruzko ikerketetan, esaterako, ia ez dago partikula bat bera ere azterketa monografikoren
|
bat
ez duenik (Vázquez Veiga 2011). Euskaraz, berriz, diskurtso markatzaile asko daude oraindik deskribatu gabe (Alberdi 2014b:
|
|
|
Den gutxien/ gutxiena/ gutxienik (ere) formako esaldiek ‘batere ez’ esanahia dute ezezka emanak direnean: Ez dudala den gutien lotsarik izanen (Mirande); Berak asmatutako lege hala holako
|
bat
ez zuten den gutxiena ere hautsi nahi (Iraizoz); Gaingiroak, horratik, ez zuen den gutxienik harrotu (J. Mokoroa); Ez duela herrarik den gutiena egundaino izan (Hiriart Urruti).
|
|
|
Erlatiboa da horrela eraturiko perpausa, jakina, oporretan ibili naizen egunetan perpausa bezala, baina bada aldea bien artean: izen ardatza agerian du azken honek (egunak), eta, hain zuzen ere, izenak ematen dio perpausari denbora balioa —§ 35.2.3g atalean aztertu dira izen sintagmaren gainean eraikitako postposizio sintagma hauek— Oporretan ibili naizenean perpausa, berriz, ageriko izen ardatzik ez duena da, honen lekuan izen zehatz
|
bat
ez, baizik eta ‘denbora’ nozioa duena: oporretan ibili naizen [‘denbora’] n (§ 31.4.3.13) 1 Horrelako perpausetan —ageriko izen ardatzik ez dutenetan— zuzenean eransten zaio inesiboko postposizioa erlatiboaren n morfemari, denbora adierazteko espezializatu eta ‘finko’ bilakatu den nean forma eratuz.
|
|
|
Gelditu ziren guztiz bihotz aldatuak, lehen ziren ez bezalakoak (Ubillos); Su gaitza genuen beti hirian egiten diren ez bezalakoetarik (J. Etxepare); Nirea ez bezalako txartel bat zela iruditu zitzaidan (Lertxundi); Ez du molekula desberdintasunak egiten ugaztun bat beste
|
bat
ez bezalako (Juan Garzia). Maiz erabiltzen da forma hau inoiz, inor eta horrelakoekin:
|
|
|
Bai ez kontrasteko perpausetan ere erabil daiteke: Jainkoak ez du bere Semea mundura bidali, mundua gaitzestera, mundua haren bidez gaizka dadin baizik (Iraizoz); Argitu nahi zaitut, ez baitezpada ene buruaren garbitzeko, bainan Jesu Kristok goretsi duen bertute
|
bat
ez dezazun zuk apalets (Laphitz).
|
|
|
Bai ez kontrastean ere erabiltzen da: Argitu nahi zaitut, ez baitezpada ene buruaren garbitzeko, baina Jesu Kristok goretsi duen bertute
|
bat
ez dezazun zuk apalets (Laphitz); Inbentarioa ez zen egina deusen ebasteko, bainan bai deus gal ez zedin (Hiriart Urruti); Eta Angirok Japonia utzia zuen ez bakarrik ihesari emateko, baina bihotzean sendi zuen karga nolazpait bidean uzteko (Narbaitz). Galdegai ez delarik aditz nagusiaren eskuinean ematen da maiz, horrelakoetan ohikoa denez:
|
|
|
Halere, kanpoko ardatzik gabeko perpaus erlatibo generikoei konparatuz, murrizketa ez da hain gogorra: Ba ote da bazter
|
bat
ez naizena izan? (Villasante); Ethorriko da denbora(= denbora bat), deabruak laguntzarik eginen ezterakuna (Axular).
|
|
|
Baña, hoiek danak Pernandori gertatuak ez izan arren, Pernandoren izena len baño illuntxuagoa gelditzen ote da (G. Mujika); Pernando berriz, Salamancara ez joanagatik, ikastola bat zer zan ez jakin ta ere, irakurtzen ikasteko behar zuen erakusle
|
bat
ez arkitu arren, beti izango da gure artean gogoangarria, buruan beste askok etzuten argitasunak egiten ziolako (G. Mujika); Barnez hotzak ez egon arren, ez dira berehala berotu (Orixe); Ez uste arren, katua xaguak ito Eibarren (Garate).
|
|
|
Gaur egun aski arrunta da: Edozein lekutan zabaldu, eta beti aurkitzen zuen gezurren bat (Navarro); Oso deserosoa egiten baitzitzaion ikasleren batekin topo egitea (Lertxundi); Neurriz gaineko astakeriaren
|
bat
ez badu egiten, behintzat (Garate).
|
|
|
Itxuraz adberbiotik ez oso urrun bada, kasu horretan subjektua da, eta komunztadura egiten du: badira hamar bat urte ez dela etorri/ bada urte
|
bat
ez dugula ikusi.
|
|
|
hauetan bereizketa ez litzateke perpaus iragankor/ iragangaitzen artean egingo, baizik perpaus aktibo/ ez aktiboen artean. Hizkuntza aktiboek propietate sintaktiko desberdinak erakusten dituzte, trantsitibo/ intrantsitibo bereizketarekin
|
bat
ez datozenak. Bath ek (1991:
|
|
|
Mujika); Hoiek guziyak adituta ere andria etzan jaikitzen (Txirrita); Seiretan mugituta ere badiñagu aski denbora (Etxaide); Eskua moztuta ere axeriak axeri gelditzen dira; hankaezurrak hausita ere otsoak beti otso (Agirre). turik ere: Hitz laburtxuak izanik ere, horiek jakin bihar dira noiz ta nola esan (Beobide); Zure lana ederki eginik ere, ez dautzute eskerrik izanen (Lafitte); Hogoi, hamabortz, hamar, bia, bat, batere;/ Bihi
|
bat
ez ageri, bilhaturik ere (Hiribarren); Bainan luzaturik ere, herioa bethi heldu da (Hiribarren); Bizia nahi duzun beste luzaturik ere, beti iruditzen zaigula labur (Villasante); Axalean zertxobait aldaturik ere, bizimodua, uste, iritzi eta sinesteak ohiturazkoak ziren, gurasoengandik zetozenak (Mitxelena).
|
|
|
39.3.6g Aditz jokatugabeekiko egituretan, zalantzarik gabe tuta ere egitura da tuz gero ere egitura baino askoz erabiliagoa kontzesioa adierazteko. Eskua moztuta ere axeriak axeri gelditzen dira; hankaezurrak hausita ere otsoak beti otso (Agirre); Hoiek guziyak adituta ere andria etzan jaikitzen (Txirrita); Bertsolari
|
bat
ez bada haizu hoinbesteren esatera, berriz baimena lortuta ere ez noa kantuz hastera (Xalbador).
|
|
2022
|
|
|
Ez düzü segretü
|
bat
ez/ Foixko jaun kontea dela Ha (a) tik ikusi behar düzü/ nontik düzün abantaila.
|
|
2023
|
|
|
EAEk 80ko hamarkadan eraman zuen prozesua, non hasieran familien% 80k A eredua aukeratzen zuten eta% 20k eredua, urte gutxiren buruan alderantziz izateko, Nafarroan egin gabe dago. Orain arte, Nafarroako ezein herritan ez da ereduko lerrorik sortu, baldin eta lehen herri horretan A ereduko
|
bat
ez bazegoen. Horregatik, beharrezkoa da herri guztietan A eredua eskaintzea eta egotea.
|