|
2000
|
|
|
hitz haiek barren barrendik atera zitzaizkidala. Eta beldur puntu bat sentitu nuen, eta libertate sentimendu izugarri
|
bat
ere bai, beldurrarekin batean...
|
|
|
Eta leizearen ertzean gurutze bat zegoen. Eta harri guti batzuk ikusi nituen, bai leizearen inguruan, eta bai leizeko koskan ere, harlanduren
|
bat
ere bai tartean, eta hark ere guztiz harritu ninduen.
|
|
|
Izan ere, komunionea egin nahi ez nuelako, aitak zartako ikaragarri hura eman zidan eta kondenatuen gelan giltzapetu. Eta, gela ilun hartan beldurrak airean nengoela, nor etorriko... eta osaba Joanikot!, ene aingeru begiralea balitz bezala, bere adostasuna eta bere babesa eta geriza eskaintzen zizkidala... eta sekeretu
|
bat
ere bai, berea ez ezik enea ere izan zitekeena, eta enea zena jadaneko... zeren eta osaba Joanikot protestant baitzen, jaun Esteban Etxegoien etxeko ardi beltza bezalaxe, osabak berak jakinarazi zidanez, bere historiaren eta arbaso zahar harenaren berri emaiten zidala! Eta, erran ere, halaxe erran zidan osabak, eskua bere eskuz hertsatzen zidala:
|
|
|
, ohiko kamisetaren partez, blusa zuri baporetsua zekarren soinean; haren azpian, ikusi makusika ari zitzaidan, orban likits, titi zorro beltz baten zeruertz lainotua. Ikusgarria zen, baina dezepzio tiki
|
bat
ere bai niretako: paparra begitik kentzen zidan, azken aldi horretako ene fantasia guztietan nire eskuek aparteko ibilaldia egiten zutelarik, alderdi orain estali horretatik abiatuta, haren eguneroko kamiseta tirantedunen baten barneko errai menditsuetara.
|
|
2001
|
|
|
Baina ez dago ia inor bere ondoan. Dantzan ari den koadrila handi bat, baina arreta txikiena jarri ez diona, eta bikote
|
bat
ere bai pixka bat harantzago, elkarri muxuka. Lotsagabe begira geratu zaie.
|
|
|
Erosi berri duen blok koadrikulatu bat eta errenta aitorpena egiteko inprimaki sorta dauzka bertan gordeta. Goialdean hizki larriz GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA – DIPUTACIÓN FORAL DE GIPUZKOA idatzita daukan orri
|
bat
ere bai, Tasiok berak atzo etxeko ordenagailuan egindakoa.
|
|
|
Hiru bostak bitartean eta beste hainbeste bostetatik seietara. Eta zazpietan UBIn dabilen neska
|
bat
ere bai, baina astearte eta ostegunetan soilik.
|
|
|
Pilar, Ana. Lehengusuren
|
bat
ere bai, negar txikiagotan. Nik ez nuen egin, ordea.
|
|
|
Behin estazioan, hiru neska dotore ikusi zituen Marcosek segidan eta laugarren
|
bat
ere bai; baina atzazalak luzeegi zeuzkan laugarrenak.
|
|
|
Tika deitzen diote. Maiztxo sudur hegalean kolorezko orratz mutur borobil
|
bat
ere bai. Orain Euskal Herriko zenbait neskatxak bezala.
|
|
|
Ontzi ugari dago moilan, turistak karelean erakusten dituen kruzero handi dotore
|
bat
ere bai, hirulau txiki zahar kalamastraren alboan.
|
|
|
Noizean behin zuhaitz enborrak ikusten dira, eta dortoka maskorren
|
bat
ere bai. Erriberako arboletan ahate txantxoak eguzkitan lehortzen dira, eta han goian, bidexkatik, bi ume txiki doaz kolore urdin eta zuriko uniformearekin eskolara, berandu eta presarik gabe.
|
|
2003
|
|
|
Pitin bat hazi egingo zela pentsatu nuen hasieran, ez baitakit emakumeek noiz arte jarraitzen duten luzatzen, edo milimetro erdiren bat lodituko zitzaizkiola, erabaki nuen, hain meharra zuen gerria edo hain lerdenak zituen bularrak. Ipurmasailetan malgutasun puntu erorberago bat sumatu niola uste izan nuen gero, eta ibiltzeko moduan halako eramankizun nekatuago
|
bat
ere bai azkenik. Baina ezarian edo oharkabean sumatzen nituen gertakari edo egitate horiek (Monikak nigan auskalo zer aldaketa sumatuko zituen) ez zuten eraginik izan gure maitasunean.
|
|
|
Ohe deseginaren gainean, ukitzeak ere erreparoa ematen duen prendaren bat edo beste ikus zitekeen. Ukendu eta igurzkariz betetako mahai bat omen zegoen hormako ispiluaren kontra, eta zetazko bata arin
|
bat
ere bai aulki burua estaliz.
|
|
|
Urtebete iragan da, eta beste
|
bat
ere bai, Txominek bere bisita egin zuenetik. Ezagun du Nekanek, denbora honetan ilea zuritzen hasi baitzaio, zimurrak nabariagoak egiten eta ugaritzen...
|
|
2004
|
|
|
Etxea nahiko handia izan zela ematen zuen, baina lau hormetako bat erortzean berarekin eraman zuen etxearen zati bat. Sukaldea osorik zegoen, komuna eta gela
|
bat
ere bai. Hor zegoen garai batean polita izandako ohe bat.
|
|
|
Separatistei berdin zaie pausu hau eman ala ez eman: erresuma bat nahi dute," igarobide" ulertzen ez duten hitza dakarren dokumentu
|
bat
ere bai batzutan; baiña hori guzia funtsean zertarako ez dute garbi ikusten.
|
|
|
Hizkuntza nagusia ingelesa izan arren, kolore guztietako zipriztinak zeuden nonahi: gaztelania, alemaniera, frantsesa, errusiera... eta hosto txiki baten moduan, oihan erraldoiaren erdian, euskara apur
|
bat
ere bai.
|
|
|
Formaz nahiz gaiez, bere obra osoaren errepaso bat bezala nolabait. Bere bizitzaren errepaso
|
bat
ere bai. Eta bien bilduma halako bat.
|
|
2005
|
|
|
Izan ere, Teresa neska irtirina zen, ispiluaren aurrean orduak egiten zituena, eta haren amak? amona Kontxik?, aldiz, ez zuen ez hautsik ezta ezpain lapitzik ere erabiltzen, eta bere jantzi guztiak grisak edo grisaren gamakoak ziren, beltzen
|
bat
ere bai. Horregatik, egun batean, Teresak bere galdera egin zionean, jakin nahi baitzuen zergatik bere lagun guztien amak apain apain jartzen ahalegintzen ziren eta berea ez, amona Kontxik erantzun zion:
|
|
|
Esku bakar batez eragiten baitzion bere saguari, bestearekin ordenadorearen sagua zerabilela. Eta horrela egon zen, lehen aldiz zuzenean ikusitako adar hari begira, Ametsen arnasa gero eta bizkorragoa ia eten zen arte, bularrerantz jaurtiketa bikaina burutuz, bigarren eta hirugarren
|
bat
ere bai. Naroa ez zen isuritakoa komuneko paperean zelan biltzen zuen ikustera geratu; bat batean lehengusuak ikusiko zuen beldur izan zen, eta behar zuen bizkortasunak uzten zion isiltasunik handienaz itzuli zen logelara.
|
|
|
Eta erloju borobil
|
bat
ere bai, aldapaburuan.
|
|
|
Hasperen bat itzuri zait. Baina irribarre
|
bat
ere bai.
|
|
|
Igeldo, Iger, Miarritze... Besteren
|
bat
ere bai, ñirñirkari, bertago eta eskuin alderago.
|
|
2006
|
|
|
edo. Ni naiz?. Abesti horietan iluntasun existentzial baten itzala nabaria da, eta, horrez gainera, nihilismoaren jarrera anti heroiko
|
bat
ere bai,. Bihotza, abestian antzeman daitekeenez (horrela komentatu du abesti hori Jon Juaristik).
|
|
|
Beti hitz egin dute ingelesez beraien artean, ingelesez hitz egiten ezagutu zutelako elkar Nerea Oxforden ikasten ibili zenean, baina Lewisek gero eta gaztelera gehiago egiten du eta euskara pixka
|
bat
ere bai. Aurten hasi da euskaltegian, ia behartuta.
|
|
|
Oso jota nengoen, oso baju. Atsedena behar nuen, beste giro bat, eta zereginen
|
bat
ere bai, burua eta eskuak zertan erabili ez baneukan zailago egingo baitzitzaidan hutsunea gainditzea.
|
|
|
Hankapalok mendean zeuzkan, noski, musika aparatuaren martingala guztiak, eta Gainsbourg Birkin bikotearen hatsanka patxanka saioa amaitzen zenean hasieratik abiarazten zuen abestia automatikoki, behar hainbat luzatuz. Musikaren isiltzea txortaldiaren bukaeratzat jotzen genuen, horrenbestez, baina bigarren ekinaldi bat ere izaten zen sarritan, atunetik txitxarrorako jauzia, eta hirugarren
|
bat
ere bai inoiz, txitxarrotik antxoara, eta, haietan guztietan," Je t’aime, moi non plus" entzungo genuen berriro, eta berriro, ohaideen irrikak ase eta auzokoen pazientzia agortu arte.
|
|
|
Dimitrik Errusiatik ihes egin zuenean ez zuen denbora gehiegi izan ondasun batzuk eramateko deserrira, baina ondo konpondu zen besteen bizkar bizitzeko... Egindako lanen artean Coco Chanelen maitalea izatea da aipatzekoa, eta Chanel n° 5ean argitu ez den aportazio ilunen
|
bat
ere bai. Nahikoa, itxuraz, ondo baino hobeto bizitzeko...
|
|
|
Islandiatik hara joandako kolonoez gain beste gizarte
|
bat
ere bai baitzen lehendik artikoaren inguruko lurralde hotz haietan. Lur hotzetako biztanle horiek inuit deitzen zieten beren buruei, hau da, pertsona; eta Kalaallit Nunaat (jendearen lurraldea) bikingoek Groenlandia deitutako uharte handiari.
|
|
|
mila lagun baino gehiago, pikari, arkabuzari eta baleztari. Kanoi batzuk eta zaldun talde
|
bat
ere bai. Euskaldunak nabarmentzen ziren, ale batzuk baizik ez izanagatik.
|
|
|
Haren ingurukoen solasak kolpetik itzali ziren. Irriren bat aditu nuen, eta ateraldi
|
bat
ere bai, biarnesez. " Behar genuena, bertze euskaldun bat!".
|
|
|
–Eguraldi ona dagoenean, gora etortzen naiz neure Katalin piztera, baina biltegitik ere egin daiteke. Hantxe dago argindarraren sorgailua, eta aginte taula
|
bat
ere bai, badaezpada.
|
|
2007
|
|
|
Roberrek orduan rock sinfonikoarekin zeukan bolada: Pink Floyd, Genesis, Vangelis delako
|
bat
ere bai: lo gelditzeko musika esaten zion Eduk.
|
|
|
ideia oso bat datza, eta historiaren, bestelako? filosofia
|
bat
ere bai, ohiko ilustratuen aurka erradikalkiago ilustratua404 Konturik handienekoa da, herri gogoaz eta mintzo bagara, beti begien aurrean edukitzea zeri aitzi edo zeren alternatiba bezala ari garen herriaz eta herriaren gogoaz hitz egiten. Laburbilki, bada:
|
|
|
Hutsik zeudek aulkia, hire ohea eta amaren begiak. Nire zati
|
bat
ere bai, anaia txikia haiz, zer nahi duk. Baina hire bizia zuan, ez dik zentzurik gure begietatik.
|
|
|
Asierrek bere ikasle pisuko paretan zeukan Oscar Wilderen poster batean libreki inspiratu ginen. Tertziopelozko prakak erosi genituen bigarren eskuko denda batean, zetazko alkandora
|
bat
ere bai, lumazko boa arrosa, fieltrozko kapela berdea. Horretaz aparte, nire aurrean entseatu zituen pausorik esajeratuenak, esaldi pedorroak, emakume ahots zorrotza.
|
|
2008
|
|
|
Handik aurrera ere ez zen hobeto ibili: aita espiritual berriarekin izan zuèn lehen aitortzan egiaztatu zuen hori, hain ziren haren metodoak, frai Millanenekin alderatuta, diferenteak, hain beste muturrekoak, galdera zorrotzen zorrozkailua mihian, edozein txikikeriari punta ateratzeko prest, hau eta hori eta hura galdetzen zion, konplimenduzko hitzen
|
bat
ere bai tartean: ama nagusiak esan dit kilate askotako urrebitxia zarela, eta ea urreari dagokion distira ateratzen diogun, esan zion lehen konfesioan?, harik eta bigarren konfesioan itota sentitu zen arte.
|
|
|
a e i o u. Kontsonanteren
|
bat
ere bai. Hitz batzuk ere ikasi ditut:
|
|
|
Bazirudien, beraz, Nazario, Ismael eta Honoratorentzat bizitza zerbait serioa zela, zenbat eta adintsuago egin, orduan eta serioagoa? hil edo biziko apustu
|
bat
ere bai sarri askotan; Beñardorentzat, aldiz, dibertsioa. Esan nahi baita Nazario, Ismael eta Honorato beren eguneroko egitekoei lotu eta zirkua pixkaka ahaztuz joan zirela; edo bigarren mailan utzi zuten behinik behin, hurrengo egunetan.
|
|
|
eszenari begira zegokeèn edonork baieztatuko zukeen inguruan zeudèn guztien betartean halako irri bat, hala moduzkoa, nolabait esatearren? loratu zela, aita kalonjearenean irri zabal
|
bat
ere bai; honi, beraz, ustezko garaipena errematatzea soilik falta zitzaion, Nataliari egin beharreko galdera eginez bakarrik lor zezakeena:
|
|
|
bertatik bertara zaintzeko. Bidaia haietara, bi alabak eramaten zituen frankotan, baina alabek ezin zutela eta, ezkontzekotan zegoèn lagun baten ohorez, jaialdi bat zuten haren jauregian, antzerki
|
bat
ere bai, zeinean bi ahizpak baitziren protagonista nagusi?, bakarrik joan zen azkenean. Ez zen hura bakarrik zihoàn lehen aldia, beste batzuetan ere joan baitzen:
|
|
|
Ezer handirik ez zen han geratzen etxearen egituraz gain; baina harlauza bat zegoen bazter batean, laratzarena egiteko jarria, eta burdinazko ontzi zahar herdoildu
|
bat
ere bai, sua edukitzeko.
|
|
|
–Bai, begi beltz beltzak zituen eta herren txiki
|
bat
ere bai; hara: dena esanda dago, erantzun du Aitorrek, besoak zabaldurik, informazio guzti guztia eskaintzen balego bezala.
|
|
|
Berdez margotutako atearen ertzeko kate bati tira egitean txintxarri hotsa entzun zuen barnealdean. Mugimendua izan zen, korrika txikiren
|
bat
ere bai, eta, maratila alboratzean, ate pisutsuak barneko aldeari utzi zion tartea. Antonio lehengusua zen aurrez aurre begietara begiratzen ziona.
|
|
|
Eremu zabal hartan ere nabariak ziren kaleko lanak: hesiz inguratutako esparruak zeuden, kontainerren
|
bat
ere bai, hainbat zulo ikus zitezkeen eta hodi zatiak ageri ziren bazterretan. Beste miaketa bat egin zuen nonahitik patxadaz begiratzen zioten prostituta ugarien artean, eta azkenean, Rua dos Anjos en hasieran, mutil beltz bat jo zuen begiz.
|
|
|
Markes jaunak, izan ere, urtean hilabeteko bidaia pare bat egiteko ohitura zuen –apirilean edo maiatzean, eta urrian–, Andaluziara, han zituèn interesak eta –cortijoa, gehi meategi ireki berria– bertatik bertara zaintzeko. Bidaia haietara, bi alabak eramaten zituen frankotan, baina alabek ezin zutela eta –ezkontzekotan zegoèn lagun baten ohorez, jaialdi bat zuten haren jauregian, antzerki
|
bat
ere bai, zeinean bi ahizpak baitziren protagonista nagusi–, bakarrik joan zen azkenean. Ez zen hura bakarrik zihoàn lehen aldia, beste batzuetan ere joan baitzen:
|
|
|
a e i o u. Kontsonanteren
|
bat
ere bai. Hitz batzuk ere ikasi ditut:
|
|
|
" Zoaz, Satan, gorputz honen baitatik!", baita oihuak berehalako eragina izan ere, ohean urduri baino urduriago zetzana lasaituz joan baitzen apurka apurka, itxura guztien arabera; are gehiago: eszenari begira zegokeèn edonork baieztatuko zukeen inguruan zeudèn guztien betartean halako irri bat –hala moduzkoa, nolabait esatearren– loratu zela, aita kalonjearenean irri zabal
|
bat
ere bai; honi, beraz, ustezko garaipena errematatzea soilik falta zitzaion, Nataliari egin beharreko galdera eginez bakarrik lor zezakeena:
|
|
|
Beñardo, aldiz, ez zen bereizketa egiteko gai... edo, egiteko gai bazen ere, errealitatea jolasaren inguruan jartzen zuen biraka. Bazirudien, beraz, Nazario, Ismael eta Honoratorentzat bizitza zerbait serioa zela, zenbat eta adintsuago egin, orduan eta serioagoa... hil edo biziko apustu
|
bat
ere bai sarri askotan; Beñardorentzat, aldiz, dibertsioa. Esan nahi baita Nazario, Ismael eta Honorato beren eguneroko egitekoei lotu eta zirkua pixkaka ahaztuz joan zirela; edo bigarren mailan utzi zuten behinik behin, hurrengo egunetan.
|
|
|
Handik aurrera ere ez zen hobeto ibili: aita espiritual berriarekin izan zuèn lehen aitortzan egiaztatu zuen hori, hain ziren haren metodoak, frai Millanenekin alderatuta, diferenteak, hain beste muturrekoak, galdera zorrotzen zorrozkailua mihian, edozein txikikeriari punta ateratzeko prest –hau eta hori eta hura galdetzen zion, konplimenduzko hitzen
|
bat
ere bai tartean: ama nagusiak esan dit kilate askotako urrebitxia zarela, eta ea urreari dagokion distira ateratzen diogun, esan zion lehen konfesioan–, harik eta bigarren konfesioan itota sentitu zen arte.
|
|
2009
|
|
|
horrela udaberri udaberria ez da une berean landatzen mediterraneo aldean eta Europa atlantikoan (azken honetan sagarraren loraketa hartu ohi da udaberriaren etorreraren zeinu ageritzat). Antropologia naturalak susmatzen duenez, argiaren intentsitate berriak serotonina eta dopaminaren isuri handiagoa eragiten du, gorputzei atsegintasun sentsazio eta euforia ezti bat sumaraziz; samurtasun sexual
|
bat
ere bai menturaz, hormona jariaketa gehituak suspertua. Antropologia kulturalak hainbat eta hainbat herri primitibo nahiz artxizibilizatutan egiaztatzen ditu udaberriko jaiak eta errituak.
|
|
|
Nola pentsatu Jainkoa, edo nola birpentsatu orain unibertsoa eta gizakia, jainkogabetasunean?? (Jainkoaren heriotzaren teologia
|
bat
ere bai baitago 60ko urteetan). XX. mendean ere materialismoak badaude, baina jeneralean oso espiritualistak dira eta kasik mistikoak, espiritualismoak berak oso naturazaleak izaten diren moduan.
|
|
|
Yoga erlijioa omen da: yoga klase
|
bat
ere bai?, eta gizarte mendebaldarreko hainbat jendek praktikatzen duen yoga ere. Olinpiako jokoak erlijiosoak ziren:
|
|
|
bestela existentzia zentzubako honetan. Eta, handik hara, etika bat, agian politika
|
bat
ere bai, ordena sozial bat, arte bat, pentsamendu bat, bideratzen ditu, zauriaren, erremedio, gisa, baina beti hura mantenduz.
|
|
|
Urrun gaude Hildakoen Egoitza arkaikotik, heriotzaren iluna besterik gabe justu zein injustuentzat. ...ik hegoaldera dagoen arroa zen, behiala Moloken kultu kanaandarra praktikatu omen zelako, hor baitziren gaiztaginen gorpuak botatzen), hots, infernua, su itzalezinezkoaz eta hiltzen ez den barruko harraz, oinaze eta hortz karraskak, egarria eta sugarra, h. d., alde batetik hilondoko tormentuen zemaia (hala ere horiek inoiz ez dira testuinguru politikoan aipatzen), eta bestetik zeruko loria apaltxo
|
bat
ere bai. Judaismoan haraindia ez dago oraindik oso garatua.
|
|
|
–In the realm of value, I admit the significance of religious experience?). Beraz, erlijio lauso bat, bai; balio absolutu batzuk ere bai (pertsonaren duintasuna eta); jainkozkotasun edo infinituaren desira ganduzko
|
bat
ere bai... Alegia, Jainko pixka bat ere bai?
|
|
|
Beraz, erlijio lauso bat, bai; balio absolutu batzuk ere bai (pertsonaren duintasuna eta); jainkozkotasun edo infinituaren desira ganduzko bat ere bai... Alegia, Jainko pixka
|
bat
ere bai. Azkeneko itaun hau euskaldun gehienei funsgabeko boutadea begitanduko zaie.
|
|
|
–Zera, ni ez naiz igarlea, baina segur aski izanen zenituzke besarkadak eta musuak, ezpain gorriak eta barreak, malkoak eta hegalak, bizitzak dauzkan gauza on guztiak? Eta, jakina, erantzukiren
|
bat
ere bai?
|
|
|
–Zer esango dizut, Martin. Vienan hamar emakume eder daudela eta sorbalda
|
bat
ere bai, herioak negar egiteko erabiltzen duena.
|
|
|
Etxebizitza bat erosi, beharbada. Biltegi
|
bat
ere bai, zergatik ez.
|
|
|
...u ziren hurrengo egunean langileak fabrikara, eta, ohartu zirenean zuzendaritzak fabrika itxi egin zuela, fabrikako ateak zelatarien eta guardien mende?, batzarra egin zuten fabrikaren aurreko aldean, berehala eten behar izan zutena, Pedro Lakanda eta Martin Belzunze iritsi zirelako, honen automobilean; giroa gori gori zegoen, bai, eta iritsi berriek oihu batzuk entzun behar izan zituzten, irainen
|
bat
ere bai, Pedrok jakinarazi zienean zerbait garrantzitsua esateko zuela; isildu ziren, bada, langileak, atera zuen Pedro Lakandak paper bat jakako sakelatik, eta irakurtzen hasi zen:
|
|
|
periodikoetan, bi erosten zituen egunero, bere ideologiaren hurbilekoak, baita beste ideologia bateko aleren bat ere noizean behin, Madrilgo aldizkariren
|
bat
ere bai, igande edo jaiegun batzuetan, bere benetako tokia aurkitu zuen arte, eguneroko informazioa, eguneroko iritziak eta eguneroko gorabeherak bere eguneroko ogi bihurtzen zituela; kultur gabeziak eragindako hutsune hura, ordea, bete ezinezkoa zen, zeren, zenbat eta gehiago bete, orduan eta hutsago aurkitzen baitzuen, kulturak eragindako hutsunea kultur gabeziak eragindakoa baino handiagoa balitz bezala; horrelako kontraesan itxurakoak zituen jakituriak, zenbat eta gehiago jakin, orduan eta zabaltzenago baitzen ez jakitearen esparrua, baina nola berak. Nazario Orbek?
|
|
|
hantxe baitzegoen Teofilo Maria, familiaren izen ona hondamenditik salbatzeko gerturik!; mutila, gainera, plan bat eskaintzen ari zitzaion, fabrikan zituèn arazoak konpontzeko? orbetarren fabrika itsasontzi
|
bat
ere bai baitzen, antza, krosko metalikoan zulo bat zuena, herdoilak aspaldi jandakoa eta lehenbailehen konpondu beharrekoa, ontziak aurrera egin zezan, dena emanda; esan nahi baita Nazario Orbe hunkituta zegoela bere semearekin, une hartan ezpainetan loratu zitzaiòn irri zabalak nekez izan zezakeèn beste esangurarik?, eta, hala, bi eskuez besagainetik heltzen ziola, berotasun handiz esan zion:...
|
|
|
bere egiten zuena, bizitzaren zentzuari eusteko ahaleginean: sentimendu garbi desinteresatu bat zen, sentimendu garbi desinteresaturik izatekotan, hirurak biltzen zituèn aterki espiritual
|
bat
ere bai, bide batez, edo jainkozko altxor bat, izeba Ernestinak bihotzeko ezkutalekurik barrukoenean gordetzen zuena; gainerakoan, bere amatasunaren talaiatik, izeba Ernestinak anaien arteko elkarrizketak gainbegiratzen zituen, baita parte hartzaileek norabide batean zein bestean ematen zituztèn aurrerapausorik txikienak hautematen ere: haietako bat, Domingoren ahotsarekin lotua, nabarmena izan zen; bisitan joaten zitzaion bakoitzean, izan ere, Domingok. Aupa, Frank!?
|
|
|
–Umetan Jainkoaren gurutzatua izan nahi zenuen, eta oraintxe duzu aukera, Jerusalem fede
|
bat
ere bai baita guretzat, eta guk eutsi egin behar baitiogu Jerusalemi, eutsi geure fedeari! –eta, begiak zorroztu eta ahotsa beheratzen zuela, erantsi zuen?:
|
|
|
–Zer esan behar didazu niri, Chaplin, zuk zazpi zortzi andregai izan badituzu? dozena
|
bat
ere bai, kontua galdu nuen-eta? –erantzun zion Rebecak?.
|
|
|
Hori da neure barnean geratzen den bakarra. Eta haserrearen oroitzapen
|
bat
ere bai.
|
|
|
Gaiak halako sentipen nahasi bat sorrarazten zidan, nazka, gorrotoa eta erakarmen uher
|
bat
ere bai.
|
|
|
Gabriel
|
bat
ere bai: 3836430, eta 3830377 P.M.ko kazetaria, daukat apuntatuta.
|
|
|
Sakon sakonean Gabinok zuen, agian, arrazoi; izan ere, munduaren baitan bi mundu zeuden: ...enak, teorian bai bederen, ametsek bere fruiturik umoenak ematekotan; baina ametsek fruiturik ematen ez zutenean, zer...?; horixe gertatu zitzaion aitari bere hiru seme haiekin!; baina ez... hantxe baitzegoen Teofilo Maria, familiaren izen ona hondamenditik salbatzeko gerturik!; mutila, gainera, plan bat eskaintzen ari zitzaion, fabrikan zituèn arazoak konpontzeko... orbetarren fabrika itsasontzi
|
bat
ere bai baitzen, antza, krosko metalikoan zulo bat zuena, herdoilak aspaldi jandakoa eta lehenbailehen konpondu beharrekoa, ontziak aurrera egin zezan, dena emanda; esan nahi baita Nazario Orbe hunkituta zegoela bere semearekin –une hartan ezpainetan loratu zitzaiòn irri zabalak nekez izan zezakeèn beste esangurarik–, eta, hala, bi eskuez besagainetik heltzen ziola, berotasun handiz e...
|
|
|
...rrengo egunean langileak fabrikara, eta, ohartu zirenean zuzendaritzak fabrika itxi egin zuela –fabrikako ateak zelatarien eta guardien mende–, batzarra egin zuten fabrikaren aurreko aldean, berehala eten behar izan zutena, Pedro Lakanda eta Martin Belzunze iritsi zirelako, honen automobilean; giroa gori gori zegoen, bai, eta iritsi berriek oihu batzuk entzun behar izan zituzten, irainen
|
bat
ere bai, Pedrok jakinarazi zienean zerbait garrantzitsua esateko zuela; isildu ziren, bada, langileak, atera zuen Pedro Lakandak paper bat jakako sakelatik, eta irakurtzen hasi zen:
|
|
|
–Umetan Jainkoaren gurutzatua izan nahi zenuen, eta oraintxe duzu aukera, Jerusalem fede
|
bat
ere bai baita guretzat, eta guk eutsi egin behar baitiogu Jerusalemi, eutsi geure fedeari! –eta, begiak zorroztu eta ahotsa beheratzen zuela, erantsi zuen–:
|
|
|
zu Aldazzzoro zara goitik behera, ni bezalaxe" –, erraietatik bazter orotara hedatzen nabaritzen zuèn maitasunezko sentimendu sakona bereganaturik; irudipena zuen, gainera, gorputza atzean utzi eta, arimaren leihoak irekita, espazioan zehar zabaltzen zela bi anaien mugimenduek sortzen eta birsortzen zutèn sentimendu hura, berak ere –izeba Ernestinak– bere egiten zuena, bizitzaren zentzuari eusteko ahaleginean: sentimendu garbi desinteresatu bat zen, sentimendu garbi desinteresaturik izatekotan, hirurak biltzen zituèn aterki espiritual
|
bat
ere bai, bide batez, edo jainkozko altxor bat, izeba Ernestinak bihotzeko ezkutalekurik barrukoenean gordetzen zuena; gainerakoan, bere amatasunaren talaiatik, izeba Ernestinak anaien arteko elkarrizketak gainbegiratzen zituen, baita parte hartzaileek norabide batean zein bestean ematen zituztèn aurrerapausorik txikienak hautematen ere: haietako bat, Domingoren ahotsarekin lotua, nabarmena izan zen; bisitan joaten zitzaion bakoitzean, izan ere, Domingok" Aupa, Frank!" esateko ohitura hartu zuen oles gisa," Kaixo" edo" Egun on" esan zezakeen bezala, eta Benjamin Mariak, ahotsa entzun orduko, irri bat marrazten zuen ezpainetan; gero, Domingo kontu kontari hasten zitzaion, barre edo barre itxurako hotsak tartekatzen zituela, harik eta isilik geratzen zen arte, aurretik galdera bat eginez noiz edo noiz:
|
|
|
–Zer esan behar didazu niri, Chaplin, zuk zazpi zortzi andregai izan badituzu... dozena
|
bat
ere bai, kontua galdu nuen-eta? –erantzun zion Rebecak– Nik neuk bakarrik dakit zenbatetan eskatu izan dizudan ezkontzeko eta ezkontzeko, zibiletik gutxienez, elizatik ezean...
|
|
|
periodikoetan –bi erosten zituen egunero, bere ideologiaren hurbilekoak, baita beste ideologia bateko aleren bat ere noizean behin, Madrilgo aldizkariren
|
bat
ere bai, igande edo jaiegun batzuetan– bere benetako tokia aurkitu zuen arte, eguneroko informazioa, eguneroko iritziak eta eguneroko gorabeherak bere eguneroko ogi bihurtzen zituela; kultur gabeziak eragindako hutsune hura, ordea, bete ezinezkoa zen, zeren, zenbat eta gehiago bete, orduan eta hutsago aurkitzen baitzuen, kulturak eragindako hutsunea kultur gabeziak eragindakoa baino handiago...
|
|
2010
|
|
|
–Beste erizain bat har dezakezu? dozena
|
bat
ere bai, nahi baduzu: zuk nahi dituzunak?!?.
|
|
|
bizi senak Bécquerren ahotsa jarri zidan belarrian, nire bizitzak agur poema bat merezi zuen eta? beste atzerapentxo
|
bat
ere bai, zer gutxiago!; azkenik, belauna jada leiho koskan nuenean, txistu hotsak entzun nituen, Jainkoagana eraman nindutenak: bizi senak eraman ninduen, alegia, Helenaganako maitasunak porrot egin ondoren beste maitasun gai bat behar bainuen, beste amorante bat, huts egin ez zezakeena sekula santan, bizi sena aitzakia gehiago asmatzeko beharrean egon ez zedin, biziak biziari eusteko ahaleginean.
|
|
|
makilak, eraztunak eta armak; zeure idazkiaren memento batean, nirekin gai honetan adiskidetzeko edo?, onartu ere onartzen duzu euskarak aurrera egin duela, baina berehala jarri dizkiozu mugak, euskara, suspertu arren, bigarren mailakoa izatera kondenatua balego bezala, mahaipeko errealitatea deskribatzeko hizkuntza ezin egokiagoa dela esatea bakarrik falta zitzaizun, etxeko katuak eta txakurrak lagun? sagu despistaturen
|
bat
ere bai, beharbada, alfonbrari itsatsitako zorriak eta tximitxak zer esanik ez!?, Euskal Herria Espainiaren Batasun Sakratuaren mende betiere. Bai??
|
|
|
Amak gogoan behar zituen Mendigorriakoak; izan ere, hara joan ez zen arren, hango agerketei buruzko informazio guztia zuen, aldizkariren
|
bat
ere bai, eta bazekien, beraz, Ama Birjina neska batzuei agertu zitzaiela, edo, zehatzago esanda, Ama Birjinak neskak saritu zituela, plazako musika eta dantzak alde batera utzi, halakoak irakurtzen zituenean, amak bere iruzkina egiten zuen beti, zulo bakoitzari bere adabakia:
|
|
|
–Aitak edo amak jakiten badute, ez dut pentsatu ere egin nahi?!?; baina ni eraso bat jo berria nengoen, eta ez nengoen tenore hartan kikiltzeko asmotan; aitzitik: ahotsa goratu nuen, beste entzule interesatu
|
bat
ere bai bainuen gelan, sinkopeak jota ez bazegoen behintzat: –Haiek ere jakin dute noizbait!
|
|
|
esan behar baitizut, Damaso, neuri ere halako zerbait gertatzen zaidala; aspaldidaniko kontua da, tuberkulosiak betean harrapatu ninduèn garaikoa, galdutako birikaren faltak edo eragindakoa: ...ri eta ezin sinetsi ispiluaren bestaldean dagoena ni neu naizela, harik eta eskua eskura eraman, estutu, askatu, eskuak aurpegira eraman, laztandu, eta konturatzen naizen arte, halako batean, munduan nagoela, bai, eta ispiluaz haraindikoa ni neu izan naitekeela; horregatik ulertzen dut, esplikazio psikologiko guztietatik harat, anorexia eta masokismo ukitu bat izan zezakeen Simonek, erotasun puntu
|
bat
ere bai, umore gutxi, baina bazuen beste zerbait, anorexiaren, masokismoaren eta balizko erotasunaren gainetik zegoena?: horregatik ulertzen dut, nioen, Simoneren eta beste mistiko askoren baldintzarik gabeko jarrera, umore eta umoregabetasun orotatik harat?
|
|
|
Ata ere ikusi nuen, zaharra izan zitekeena; Atare bat ere ikusi nuen, zaharra izan zitekeena. Koloreak ere bai, eta mona, seba, besteren
|
bat
ere bai?. Baina hitz batek eman zion benetako zirrara, kezka.
|
|
|
Sarrera nagusiaren ondoan tabernae batzuk aurkitu dituzte, merkataritza egiteko bertako familiak kudeatzen zituen lokalak. Badirudi harategi bat bazela, eta zeramika biltegi
|
bat
ere bai.
|
|
|
Ipuin antzeko istorio zoragarriak daude idatzita izaki horiei buruz, fededun izan zein ez, atsegin handiz irakurtzeko modukoak direnak. Kali jainkosarena da figura liluragarrienetako bat, eta arriskutsuenetako
|
bat
ere bai.
|
|
|
Aitziberren eskaria zen, aspaldidanik, eta azkenean asteburu erdi bat gorde zuen Julenek harentzat. Okasio hartarako erosi berria zuen Calvin Klein boxer a, eta opari
|
bat
ere bai, Aitziberrentzat. Gehiegizko konpromisoari ihes egin ohi zion, eta bazekien halako asteburu baten ondoren intimitate larregi sortzeko arriskua zegoela, baina nolanahi ere estimatzen zuen neska, ez zuen galdu nahi, eta erromantizismoari gutxieneko kontzesioak egin behar zaizkiola iritzi zion, harreman bati eustekotan.
|
|
|
Mutiko atzeratu batek gainerako neska mutilengan piztu ohi duen sentimendu nahasketa berezia eragiten zigun Felixinek ere guri: errukia, paternalismoa, bereizkeria, eta, zergatik ez aitortu, nazka moduko
|
bat
ere bai, onartu nahiko ez genukeen arren. Barre egiten genion sarri, batzuetan berarekin eta gehienetan bere kontura, baina Felixin ez zen ohartzen, edo ohartzen bazen ez zitzaion askorik ardura, berak ere barre egiten baitzuen halakoetan, eta guregana etortzen baitzen ahal zuen aldiro, gure txantxa gaiztoen zain balego bezala.
|
|
|
Denbora dexente zeukan, edozertan aritzeko. Diru pixar
|
bat
ere bai poltsikoan, garagardo bat pagatzeko. Eta scootter hura, inork behar izanez gero batera edo bestera eramateko.
|
|
|
BIHARAMUNEAN, hotelean gosaltzean, taxia hartzean eta hegaldi osoan, profesional bi ginen berriz ere, beren traje serio eta hizketa gai serioagoekin, nik barrenean eguzki handi bat diz dizka neraman arren. Eguzki handi bat, eta itzal txiki
|
bat
ere bai, H.ren barruan zer ote zebilen.
|
|
|
Bigarren kafea hartua genuen eta kopa
|
bat
ere bai. Gu ginen jantokian gelditzen ginen bakarrak.
|
|
|
" Familiarekin dituen obligazioak dira lehendabizi, eta ni ezindua nago...!". " Beste erizain bat har dezakezu... dozena
|
bat
ere bai, nahi baduzu: zuk nahi dituzunak...!".
|
|
|
Amak gogoan behar zituen Mendigorriakoak; izan ere, hara joan ez zen arren, hango agerketei buruzko informazio guztia zuen, aldizkariren
|
bat
ere bai, eta bazekien, beraz, Ama Birjina neska batzuei agertu zitzaiela... edo, zehatzago esanda, Ama Birjinak neskak saritu zituela, plazako musika eta dantzak alde batera utzi —halakoak irakurtzen zituenean, amak bere iruzkina egiten zuen beti, zulo bakoitzari bere adabakia: " Egongo ziren, bai, tango bat edo fox trot bat dantzatzen!" — eta Espainiaren alde otoitz egiteagatik, aldizkariko zuzendariak zioenez; ekaina zen, Jesusen Bihotzari eskainitako hilabetea Elizaren egutegian, eta badirudi herriko neska bat elizan sartu zela, baita doluz jantzitako emakume bat ikusi ere, naturaz gaindiko itxura zuena, belaunaulki batean, Jesusen Bihotzaren aurrean; izututa, elizatik atera eta bere lagunei jakinarazi zien; sartu ziren hauetako batzuk eta, emakumea hantxe ikusi zutenean, atera egin ziren besteei abisu emateko; sartu ziren guztiak, eta nola ez baitzuten orduan ezer ikusi, arrosarioa errezatzen hasi ziren, lagunetako batek halaxe iradokita, maistrak esana baitzion Espainia bide okerretik zihoala eta Espainiaren alde otoitz egin behar zutela; baina orduan gertatu zen miraria, antza, arrosarioa zuzentzen zuèn neskak ikusi ez zuen, bada, Ama Birjinaren irudia —irudia edo argi itsugarri bat, auskalo—, letanietako Mater amabilis era iritsi zenean, baita harekin batera beste neska askok ere!
|
|
|
" Aitak edo amak jakiten badute, ez dut pentsatu ere egin nahi...!"; baina ni eraso bat jo berria nengoen, eta ez nengoen tenore hartan kikiltzeko asmotan; aitzitik: ahotsa goratu nuen, beste entzule interesatu
|
bat
ere bai bainuen gelan, sinkopeak jota ez bazegoen behintzat: " Haiek ere jakin dute noizbait!
|
|
|
ulertu ere, ulertzen zaitut maila batean, euskara galdu eta erdararen munduan erosoago sentitzen baitzinen —ni bezalaxe, bestalde, baina, ni ez bezala, zuk ez zenuen euskararekiko halako sentiberatasun berezirik erakutsi—, baina ez esanarazi niri, Baroja eta Unamunorekin batera —harritzekoa ere bada, nola biek ala biek, hain kontraesanzaleak izanik, ez zuten gai honetan irristadarik egin! —, prozesu osoa naturala izan dela, bortxarik eta zapalketarik gabekoa... datuak hor baitaude, eta bilatu nahi duenak goizago edo beranduago aurki baitezake aurkitzekoa: ...iaren memento batean —nirekin gai honetan adiskidetzeko edo—, onartu ere onartzen duzu euskarak aurrera egin duela, baina berehala jarri dizkiozu mugak, euskara, suspertu arren, bigarren mailakoa izatera kondenatua balego bezala —mahaipeko errealitatea deskribatzeko hizkuntza ezin egokiagoa dela esatea bakarrik falta zitzaizun, etxeko katuak eta txakurrak lagun... sagu despistaturen
|
bat
ere bai, beharbada, alfonbrari itsatsitako zorriak eta tximitxak zer esanik ez! —, Euskal Herria Espainiaren Batasun Sakratuaren mende betiere. Bai...?
|
|
|
hasieran, soka bat ikusi nuen, baina orduan anai arreben ahotsak eta begiradak itzarri zitzaizkidan: bizi senak iratzarri zizkidan, alegia; ondoren, leihoa ireki nuen, neure burua handik botatzeko asmotan, baina orduan —orduantxe, hain zuzen ere— bizi senak Bécquerren ahotsa jarri zidan belarrian, nire bizitzak agur poema bat merezi zuen eta... beste atzerapentxo
|
bat
ere bai, zer gutxiago!; azkenik, belauna jada leiho koskan nuenean, txistu hotsak entzun nituen, Jainkoagana eraman nindutenak: bizi senak eraman ninduen, alegia, Helenaganako maitasunak porrot egin ondoren beste maitasun gai bat behar bainuen, beste amorante bat, huts egin ez zezakeena sekula santan, bizi sena aitzakia gehiago asmatzeko beharrean egon ez zedin, biziak biziari eusteko ahaleginean.
|
|
|
barru barruko sentipen bat da, ohartarazten didana ezen bizitzak ametsetik gehiago duela errealitatetik baino; Donibane Gurutzekoak, adibidez, gogor eusten zion horma bati aldika, edo gogor heltzen ate edo altzari bati, edo atximur edo min egiten zien eskuei, kanpoko errealitate sozial zein mundutarrari ihes ez egiteko... esan behar baitizut, Damaso, neuri ere halako zerbait gertatzen zaidala; aspaldidaniko kontua da, tuberkulosiak betean harrapatu ninduèn garaikoa, galdutako birikaren faltak edo eragindakoa: ...a ezin sinetsi ispiluaren bestaldean dagoena ni neu naizela, harik eta eskua eskura eraman, estutu, askatu, eskuak aurpegira eraman, laztandu, eta konturatzen naizen arte, halako batean, munduan nagoela, bai, eta ispiluaz haraindikoa ni neu izan naitekeela; horregatik ulertzen dut, esplikazio psikologiko guztietatik harat —anorexia eta masokismo ukitu bat izan zezakeen Simonek, erotasun puntu
|
bat
ere bai, umore gutxi, baina bazuen beste zerbait, anorexiaren, masokismoaren eta balizko erotasunaren gainetik zegoena—: horregatik ulertzen dut, nioen, Simoneren eta beste mistiko askoren baldintzarik gabeko jarrera, umore eta umoregabetasun orotatik harat...
|
|
2011
|
|
|
Laranjondoa bai. Eta mizpirondo japoniar
|
bat
ere bai, nondik arraio sortu ote zuen landarea??. Hemengo lur giroak ez dira noski egokienak laranjondo eta urruneko mizpirondoentzat, eta osabak eguteran jarri eta ongi kontu egin arren, laranjondoari fabrikatik ekarritako zorro plastikozko bat janzten zion neguko ilunabar hotzetan, izotzak lorea gal ez ziezaion?, loreak inoizka bai, baina, nik dakidala, fruiturik ez zioten behin ere ekarri.
|
|
|
Odiliaren ahotik entzunak egia badira, badirudi Alfonso mutil tirtiria zela, halako eran, non, etxeko lurretan aitzurrarekin ari zenean, burua lurrari makurtuta, arnasa estutu bezala egiten baitzitzaion; gero, ordea, atsedenaldietan, burua zutitu eta zerumugara begira paratzen zen, ameslari, mugarik gabeko zerumuga hura arnasbide gertatuko balitzaio bezala, harik eta, egun batean, etxetik joatea erabaki zuen arte, nora? eta Zaragozara, bera bezalako herritar batendako izen
|
bat
ere bai baitzuen amets hark: hiria, edo, zehatzago erranik, hiriburua?
|
|
|
Horrelako burutazioetan galdurik eman ohi ditut orduak egunaren buruan etxera etorri eta bakarrik aurkitzen naizen ilunabar nekatuetan, eta irribarre gaizto bat egin ohi diot neure buruari eta barre triste
|
bat
ere bai inoiz errealitatera itzultzen naizenean, bai baitakit bakarrik bizitzen jarraituko dudala, eta urte gutxi barru afariaren poltsa eskuetan zintzilik dudala irudikatzen baitut neure burua ilunabarrean etxeko eskailerak igotzen, bakarrik bizi diren askok egiten duten moduan. Etxean sartu eta erantzungailua piztuko dut, beste behin ere, inork ez didala mezurik utzi aldez aurretik badakidan arren.
|
|
|
Ibiltzeko moduagatik bera izan zitekeen, baina beste edozein ere bai, Nadiaren pausajea ez baitzen moldatua, ikasia edo esajeratua. Ibilerak adierazpen bihurtzeko lanketa behar da, lizunkeria doi bat eta antzezpenerako jarrera
|
bat
ere bai, Nadiak inondik ere ez zuena. Umetako arrastoa izan zitekeen pausaje labur eta presatiarekin ikusi ohi nuen etortzen asteazken ilunabarrean, bere karpeta bularren kontra estutuz, eta nirekin zihoanean korrikaldi txikiak egin behar izaten zituen nire parean jartzeko.
|