|
2000
|
|
|
Baina Don Justinoren aurpegian izua da nagusi eta esperantzarik eza. " Sikiera gure artean bertsolariren
|
bat
egongo balitz", kexatzen da Don Justino, lurrean kizkur kizkur etzanda dagoela, bi eskuak sabel oparoan birjin. K. L. idazle gazteak hitzaldiarekin jarraitzeko tentazioa du, baina Molinero poeta aurreratzen zaio:
|
|
|
Egindako bidea atzera egin, eta ezkaratzeko atearen parez pare gelditu nintzen, giltzak, giltzak esanez. Aurkitu nuen halako batean giltzari zilarrezkoa, eta hara non ikusten dudan orduantxe, atearen markoan txintxetaz josia (horretarako propio kortxo
|
bat
dagoen arren), zera bat, eskela bat. Gure herriko ohitura malapartatua da, inor hiltzen denean, zenduaren argazkia eta datuak hil ohar batean bildu eta jartzekoa herriko ezkaratze guztietan.
|
|
|
Hainbat lekukok adierazi zutenez... Beraz, gorpu
|
bat
zegoela egia zen; eta gorpu horrek, kasualitate hutsez, nire inizial berberak zituen, eta nire adin berbera. Hortik nahasmendua, seguru.
|
|
|
Gero, ametsen logika falta etengabearen poderioz, etxe batean sartu ginen aita eta biok. Hondartza
|
bat
zegoen etxean, eta emakume tripoil bat eta agure zahar bat zeuden eguzkia hartzen.
|
|
|
Gero, ametsen logika falta etengabearen poderioz, etxe batean sartu ginen aita eta biok. Hondartza bat zegoen etxean, eta emakume tripoil bat eta agure zahar
|
bat
zeuden eguzkia hartzen.
|
|
|
Beren ustez ezkutuko, begietan irakurtzen baitzitzaien beren gau ametsa. Erreka
|
bat
dago beherago, eta haren ertzean etzaten dira mozkorrak eta mundu berri bat aurkitu nahi duten neska mutil gazteak. Elkarrekin asetzen dituzte gorputzaren goseak, eta belar zapalduak ematen zigun garai hartan han etzandako neska mutilen ibileren berri.
|
|
|
a) Puma: parke nazional bakoitzaren geografia eta ezaugarri nagusien berri izateko, sarreran Visitor Center
|
bat
egoten da, eta Mesa Verdeko honetan gaur puma disekatu bat ikusi dut: apal baten gainean, irmo eta mehatxukor.
|
|
|
Dabidek zuri telegrama bat idazten laguntzeko eskatu zidan eta orduan izan nuen zuen artekoaren zorioneko berria. Baina egun haietan lagun italiar
|
bat
zegoen etxean eta ezin izan nintzen zuregana etorri, bestela segituan Chevrolet Blazer bat alokatu, eta bidaia osoan zehar segika joango nintzaizun. Ez, otoi, pentsatu dut neure artean, beste zelatari bat ez!
|
|
|
7 Errepidea eta itsasoa amaitzen diren tokian telefono
|
bat
dago; handik Mary Landford deika ari da.
|
|
|
4 Jende pila
|
bat
dagoen komun baten erdian, Mary Landford sagar handi bat besarkatzen ari da.
|
|
|
Gero, kanpinera baino lehen, Powell aintzira mirakulosoan harrigarria zirudien basamortu erdian halako urtegi
|
bat
egotea bustialdi bat hartu dugu eta, gure bidaian bigarrengoz, bainujantzian ikusi ahal izan dugu elkar. Nik Rubeni oraingoan desberdin begiratu diot, eta begiratu ez ezik, beraren inguruan lamia baten antzera jostatzen ere ibili naiz (beharbada nabarmenegi, banekielako norbait begirik kendu gabe nuela, berandu bada ere).
|
|
|
egunsentia ikusteko jaiki naizenean, Dan gidaria Rakeli furgoneta gainetik jaisten zelan lagun  tzen zion ikusi dut... Beharbada bere egingo zuen Adela eta Estherren turismo sexualaren ideia, baina haren egunerokoa irakurrita, nago beste argibideren
|
bat
egongo dela. Edozein modutan, harrigarriagoa egin zait egun osoan Rakel Rubenengandik horren urrun ibiltzea; ez dakit, beharbada oker nengoen.
|
|
2001
|
|
|
Argitasunak mindu egiten ditu begiak. Gizon
|
bat
dago eserleku batean eserita, geltokitik urrun samar, trenbide inguruan: Ismael.
|
|
|
Ez dakigu nolakoa den, handia edo txikia, harrizkoa edo zuhaixkaz osatua, kanpotik ezin baita ikusi. Leihatilaren barnean udal langile
|
bat
dago, azafata bat, urdinez jantzita, eserita, ordenagailu bati begira. Isiltasuna erabatekoa da, txoriek ere leku sakratu horretako bakea errespetatzeko agindua dute-eta.
|
|
|
Jangela honek ere lau horma ditu, baina bat kendu egingo dugu antzezpena hobeto ikus dadin. Lehen horman margolan fauvista
|
bat
dago; bigarrenean, margolan naif bat; hirugarrenean, bi margolan: bata kubista eta bestea hiperrealista.
|
|
|
Nik esango nuke hizkuntza kontuan ere badela masa crÃtica horren antzeko zerbait, baina muga hori ezin jar daitekeela, alegia, beste zenbait gauzatan dagoen bezain zehatza, ezta gutxiagorik ere. Baina muga
|
bat
badago; esan nahi dut, honenbeste hiztunetatik behera erabiltzen den hizkuntza txikia da eta txikia denez, eta hor dago kontua, besteren premian dagoena, edota hortik gora pasatzen baldin bada, hizkuntza handiagoen artean sartzen da eta ez du horrenbesteko besteren laguntzaren premiarik. Hizkuntzak berez ez du inoren premiarik; hizkuntzak berez, hizkuntza den aldetik, ez du inoren eta ezeren premiarik.
|
|
|
Batasunera bidean, gutxietsi dituzte Bizkaian Euskal Herri osoko ditu (z) eta bere kideak," giputzak direlako". Euskaldun guztion aho lumetan aspaldidanik dabilen osasunaren gaineanen ordez, ezin barkatuzko erdalkeria zelakoan (hamar egunen buruan, hilabete barru eta horien gisako beste zenbait esaera ere ez bagenerabiltza bezala), barregarrizko edo negargarrizko tzaz agertu da, atzizki jator
|
bat
dagokion lekutik atereaz. Eta horrelaxe ordu luzeetan etengabe aipa daitezkeen beste hamaika eta hamaika.
|
|
|
Arrazoi horiengatik guztiengatik," berrigintzako" errutina bihurtu da iturri instituzionalen erabilera nagusia. Bistan denez, erabaki ideologiko
|
bat
dago errutina horren erakuntzaren azpian (ontzat hartzen da boterea informazio iturri nagusi gisa). Baina egia da, era berean, ekoizpenaren logikaren araberako erabakia dela, kontestaezinezko premia bailitzan.
|
|
2002
|
|
|
Ikastetxea aldaparen gainaldean zegoen. Bertan
|
bat
zegoen, autoen pasabidea zeharkatzen zuena, eta beste aldean, ikastetxeko ate nagusia, eskola inguratzen zuen harresiaren erdian; eta ate nagusiaren barnealdean, eskolaren egoitza. Kanpotik hau da, kaletik haren teilatua eta teilatuaren azpiko azken solairua baino ez zen ikusten.
|
|
|
Ganbaratik irteten banintzen, Urkuxeta aldera jotzen nuen. Etxe atzeko artasoro er  tzetik joanez, Urkuxetako azken aldapa baino lehen, sagasti
|
bat
zegoen, beheko aldean sagar berdeak eta goiko aldean sagar gorriak ematen zituena. Hantxe geratzen nintzen ni, inozo baten moduan, itxituraren ondoan, Ernioko eta Urrakiko mendiarte oparoari so.
|
|
|
Hilketaren eszenatik pasatzea baino okerragoa izan zen. Hotelaren eta errepide nagusiaren artean orube
|
bat
zegoen, erdi abandonaturik, eta orubearen bazter batean txabola bat, hondakinez eta traste zaharrez beterik: kontserba lata herdoilduak, teila hau  tsiak, pneumatikoak, lanabes hondatuak...
|
|
|
Ikusi duela nire argazkia prentsan; bezperakoa ez zela trago gozoa izango; beste atentatu bat izan dela eta gazte batzuk atxilotu dituztela; manifestazio
|
bat
dagoela; giroa petrala dela eta ez ninduela espero, baina, agertu naizenez, asko pozten dela ni ikusteaz.
|
|
|
Harea eta basamortua ere sinbolo ezdeusak dira. Bederen hareazko ordulari
|
bat
balego, harriaren deuseztapenaren orduak neurtzeko; baina hareak ez du denborarik, harriak handiustean bai bezala. Halaz guztiz, euriak ezabatzen du harea ere, bere txiki ustean ez denboraren lilura basamortuko ispilatze batek bezala hedatu nahirik dabilen hori.
|
|
|
ongi pasatzera, besterik gabe, ongi pasatzera. Berdin joango lirateke horren ordez, eta sinboloa ongi saldurik, eskola publikoaren aldeko kontzertu
|
bat
egongo balitz, edo jendearen biltzeko beste edozein aitzakia. Kontua ongi pasatzea da, edatea, dantza egitea, egun alai bat pasatzea.
|
|
|
Gezurra dirudi, gainera, goiti beheiti hauek nola nahasten duten jendea, jenderik prestatuena ere. Irakurri izan ditudan azkenekoetan Atxagaren elkarrizketa
|
bat
dago, badakizu Atxagak duen arrakasta kontu hauetan, non ostielaka hasten baita" hizkuntzatxoetara jostatzea" gustatzen zaienen edo zaigunon aurka (23 Ostiela, Jon Aranoren elkarrizketa). Ez dakit nik Euskaltzaindiaren kontra ari den, euskaltzainoi benetan hizkuntza kontuak gustatzen zaizkigulako (dena den, ez dut uste gu garen, Euskaltzaindiaren lanaren alde mintzatzen baita maiz Atxaga), edo beste norbait eta zerbait duen gogoan, dozena erdi lagun horiek konparazione, hori ere izan baitaiteke.
|
|
|
Lehenik gutxieneko ziurtasuna du izan zuzendu behar duen horretan, zuzendu behar duela konturatzeko gai bada, jakina, normalena baita ez konturatzea ere. Umeak hartu mobila, perdida
|
bat
dago esaten duenean zer hartu behar duela esango diogu, zuzentzen hastekotan?: telefono ibiltaria, mobila, sakelakoa, mugikorra, eramangarria, eskukoa, erabilgarria (mahaiko telefonoak ez baitira erabiltzen ahal, antza denez) edo Zuazok berak aipatzen duen?
|
|
|
Dena den, Gombrowiczena posea da, poesiarik irakur  tzen ez duten idazleen seriotasuna ezeztatzea ere posea den bezala alegia. Baina halako boutadeak argigarriak dira, batzuetan, oinarrian arazo
|
bat
dagoela adierazten baitute. Purrustadak gorabehera, idazle poloniarra poesia irakurle fina zen, antza, eta, bestalde, ez da ahaztu behar bere hitzaldiaren izenburua ez zela" Poesiaren aurka", baizik eta" Poeten aurka".
|
|
|
Azkenik, hirugarren arrazoi
|
bat
dago. Ez dut uste liburu honetan esaten direnak bereziki orijinalak direnik; han hemenka entzun, hitz egin, eztabaidatu, eta irakurriak ditut, inoiz.
|
|
|
Gauza
|
bat
dago argi: euskal literatura, egon, egongo da euskarak irauten duen bitartean, baina euskal literaturak ez du hizkuntza salbatuko, berez; ez behintzat gaur egungo irakurle multzo mendrea (baina adoretsua) abiapuntu hartuta.
|
|
|
Egun argitan ere, aretoak bezperako liluraren aztarnak gordetzen zituen. Kartelez estaliriko ate itxien aurrean Waste of New York City zioen zaborrontzi
|
bat
zegoen, aretoaren itsusitasun xarmangarriaren osagarri. Argazki pare bat egin eta alde egitean, aurpegian irribarre sotila marrazten zitzaidala nabaritu nuen.
|
|
|
–Irakurri dut hiriko inguruetan aireportu
|
bat
dagoela, eta hantxe posible dela abioitik jausgailuz salto egitea. Zuek ikusiko duzue, baina nik badut asmoa, hemendik alde egin baino lehen, aireportura joan eta salto egiteko.
|
|
2003
|
|
|
Gero gertatu zena oroiturik, beharbada honelako zerbait: "
|
bat
dago gure artean". Aurrena isilune beldurgarria sortu zen, baina berehala denak marmarka hasi ziren.
|
|
|
Gabi jada saiatu ere ez da egiten. Hormaren aurrean jartzen da, eta bat ikusi orduko garrasika hasten da?" hor
|
bat
zegok! hor bat zegok!"?, besteek harrapa dezaten.
|
|
|
Hormaren aurrean jartzen da, eta bat ikusi orduko garrasika hasten da?" hor bat zegok! hor
|
bat
zegok!"?, besteek harrapa dezaten.
|
|
|
Uda giroa, irakurtzen du aurrean duen orrialdearen goiko aldean. Surf taula txiki
|
bat
dago marraztua orrialde guztien beheko bazterrean. Sekulan ez da gelditzen egunkariaren gehigarri horretan, baina orain, emaztea ondoan etzan denean, konturatu da luze daramala orrialderik pasatu gabe.
|
|
|
Donibanera iristen zirenean gora jotzen zuten, Jaizkibel aldera. Ez oso urruti, merendero
|
bat
zegoen. Aldapa luzea zen, baina patata tortillak eta laranjadak ahalegina merezi zuten.
|
|
|
Eskolako balkoian Gora Ubernako inauteriak! dioen pankarta
|
bat
dago, hamaika koloretan idatzia.
|
|
|
Baina gauzak ez ziren gehiago berotu, Jainkoari eskerrak gizon
|
bat
baitzegoen itotzeko zorian. Tira, barka, ez dut uste zuzen esan dudanik; adierazi nahi nuen Jainkoari eskerrak bainuzaleak beste laguntza orro ikaragarri bat jaulki zuela, hain justu jaulki ere, naturopatak akupuntura orratzak patrikatik atera zituen uneantxe, eta ez preseski intentziorik onenekin.
|
|
|
kaxa
|
bat
dago.
|
|
|
Ez nuke luzatu nahi aparthotelaren zer guztiak aipatzen; nahikoa izan bedi esatea toki guztiz gomendagarria dela, prezio kalitate erlazio oso txukunekoa; ur hotzeko igerilekua du, lurpeko aparkalekua beldurrezko film bat grabatzeko aparta, hiru igogailu ziztukari, erretzaileentzat kafetegia jazbanda propioarekin, eta erakusgela organoz eta harpaz hornitua. Gainera, handixetik bertan, elizatxo modernista
|
bat
dago: egun bikoitietan meza ordu bakoitietan esaten dute, eta alderantziz; urrunxeago, baina bertatik bertara, bezero txikienentzat, gaikako jolas parkea; eta bai nire moduko liburuzain liburu jale amorratuentzat, bai irakurle arruntagoentzat, prentsa boutiquea, denetik saltzen duena:
|
|
|
Joxe Mari lehentxeago oheratu da, badakizu gelan beste ohe
|
bat
dagoela. Zer moduz Miren?
|
|
|
Mirenen baserritik laurehun metrora beste
|
bat
zegoen, zahar zaharra, pitzaduraz josia, armiarma sareen, huntzaren eta belar ziztrinen mende.
|
|
|
Larramendik ere gogotik jo zuen bere Corografian auzi gehiegiek dakarten kalteen kontra. Gipuzkoan Korrejidore
|
bat
egotearen aurka zegoen, hain zuzen, horrek auzitan sartzeko grina pizten zuela erakutsi baitzuen esperientziak: " y los mà ¡ s de ellos [los pleitos] ridÃculos, insustanciales y de mala fe; y esto trae mucha miseria y ruina a los pueblos, y rencores y discordias casi inextinguibles en las familias" (1882: 114).
|
|
|
Sinesgarria da, hori bai, gerra eta egonkortasun politiko eta ekonomiko eskaseko garaian, ohituren halako lasaikeria gertatzea. XIX.eko lehen hamarkadan, esaterako, Gipuzkoan sasiko haurren gorakada txiki
|
bat
dago (%3, 8a). Hori da, oro har, Espainiako joera baita ere:
|
|
|
Ez zituen bere senideak larritu nahi, ordea, ez eta mirespenik eragin jendearengan (hantuste bekatua juzkatzen baitzuen hori); horrela, bere aitorleak izan ezik beste inork ezagutzen ez zituen penitentzia moduak perfekzionatzen joan zen. Ia egunero egiten zuen barau, eta, etxean edo etxetik kanpo otordu bereziren
|
bat
zegoenean, belar mikatz bat botatzen zuen platerean, atseginik har ez zezan. Bi oholen gainean egiten zuen lo, postura ezerosoetan berariaz, eta hiruzpalau orduz baino ez egunean.
|
|
|
Huts hutsean hartuta, aise bereiz ditzakegu hirurak, baina XVIII XIX. mendeetan sarri askotan nahaspilan agertu ohi dira. Horrela, ikusmolde magiko superstiziosoa eta pentsamolde kristaua sinbiosian bizi izan dira mende askotan, antzeko mekanismoak garatuz (bi kasuetan, naturaz gaindiko errealitate edo potentzia
|
bat
dago eta, esaterako, hitzek sendatzeko zein gaixotzeko boterea dute). Era berean, pentsamolde arrazionalista eta zientifikoa ilustratu eta liberal askoren baitan fede katoliko her  tsiarekin batera existitu ohi zen.
|
|
|
Astarloa, 1818: 174; berdin Zabala, B: 74). Nekazari baten eta teologo handi baten artean amildegi
|
bat
dagoela garbi dago, baina ahalegindu behar ote du lehenengoak bigarrengoaren jakinduria bidean. Ez.
|
|
|
14 Biografiatxo
|
bat
badago, Ventura de Echeberriak idatzia (Villasantek argitaratua, 1961); ikus baita Añibarro, in Parrondo, 1818: 295, eta de los Heros, 1926: 433 eta hurrengoak.
|
|
2005
|
|
|
Ama eta biok bizkor bizkor bihurgunera iritsi ginenean, espaloian etzanda ikusi genuen Joxe Mari, eta aita, ondoan, belauniko. Auto
|
bat
zegoen geldituta; bizikleta baztertzen ari zen gidaria. Bizikletari begira egon nintzen pixka batean; ez zirudien oso hondatua, katea irtena eta lohi babesa okertua besterik ez nion eta ikusten.
|
|
|
Hain zuzen, gutako bakoitzaren baitan, kimera indar amaigabe
|
bat
dago, hots, oroimena, munstro beldurgarria; ez du lehen gertatutakoaren errainu argirik ematen, hauts bihurturiko apurrik ere ez du berpizten.
|
|
|
Haserretuaren itxura egin zuen Idoiak, agian pixka
|
bat
egon ere bazegoen eta. Mehatxu egin zidan, erdi irribarrez:
|
|
|
–Pixka pixka
|
bat
bazaude, baina.
|
|
|
Gizakia, noski, haurretan lau hankatan ibiltzen baita, heldua delarik bitan, eta, zaharretan, makila bat behar baitu lagungarri". Erantzun argi eta garbia eman zuen, baina, igarkizunaren barruan gorderik, beste igarkizun
|
bat
zegoen, eta Edipok ez zion igarri: " Ahots bakarreko izakia".
|
|
|
Behera heldu nintzelarik, bizikletatik jaitsi, eta hormigoizko horma batzuen artetik sartu nintzen, handik putzu sakon batera heltzeko; harriz inguraturiko putzu hartara desbideratzen zen ibaiko uraren parte bat, gero handik erriberako lantegietara eramateko. Han, burdinazko biradera handi
|
bat
zegoen, gerra aurrekoa, urari ateak zabaltzeko edo ixteko; ez zen, baina, erabiltzen, erabat gogorturik baitzegoen. Behin edo behin haur talde bat joan, eta birarazten saiatu ginen, baina ez genuen milimetro bat ere mugiaraztea lortu.
|
|
|
Erreketeak auzoan sartzen ikusi zituen aitak, Marroren aitona atxilotzen ere bai, udaleko idazkaria zelako eta errepublikazalea zelako; auzoko beste batzuk ere eraman zituzten, haietako zenbait ezertan ez zebiltzanak; kamioi batera igoarazita, aldapa behera aienatu ziren, gehiago ez itzultzeko. Atxilotuen artean, aitaren adineko mutil
|
bat
zegoen, auzoko jaietan txistua jotzen zuena; txistularia zelako eraman zuten hura, ez beste ezergatik, beraren familian ere ez baitzegoen inor politikan sartuta. Haien aztarrenik ez zuten atera auzoan; soilik, baserritar batek bailarako bidezaina ikusi zuen ibaiaren ondoan, beheko auzora zihoan errepidean, bide ertzean sakabanatutako burmuinak saski batera biltzen.
|
|
|
Frontoiaren izkinan ginela, Joxe Mari eta Ana ikusi genituen lasterka iristen. Taberna aurrean jende inguru
|
bat
zegoen, eta gorputz bat lurrean, odol putzu baten erdian; beste batzuk ez ziren ausartzen taberna barrutik irteten. Ana eta Joxe Mari gugana hurbildu ziren.
|
|
|
Gero, Nietzscheren esaldi bat ekartzen du Jung ek, Honela mintzo zen Zaratustra liburukoa: " Harrian irudi
|
bat
dago, niretzat lo".
|
|
2006
|
|
|
Kristinak eta Martinak hara begiratu zuten. Telebista behar zuen lekuan, dreamcatcher erraldoi
|
bat
zegoen, sokaz txirikordatua. Soka sarearen azpian emakume konkordun bat zebilen garagardoa edaten
|
|
|
Virginia Streeteko drugstoreren aparkalekuan Studebaker arrosa 1956ko
|
bat
zegoen. Deskapotablearen aurrealdean hiru neskato ilehori, whisky botila bat partekatzen ari ziren.
|
|
|
Lehengo gizaldietan bazegoen denboraldi bat, solstizioaren ingurukoa. Orduan, hitzarmen
|
bat
zegoen senar emazteen artean, askatasunezko hitzarmen bat. Une batez, plazeraren printzipioa zen nagusi, gizarte arauak gorabehera.
|
|
|
Gero, Elizak eta bestelako trikimailuak asmatu zituzten, Balendin hori kristautzeko, txepeltzeko. Baina horren azpian behar
|
bat
zegoen, eta beharrari irtenbide emateko modu bat.
|
|
|
Astia ematera, erabaki bat hartu bitartean. Agure
|
bat
zegoen barra ondoan bakarrik, eta beste muturrean eseri zen.
|
|
|
Mekanismo erraldoitik hurbil, esparru zabal
|
bat
zegoen. Etorbide baten antzera zabaltzen ziren albo bietara oroitarrien dendak, hogeita lau orduz irekitako jatetxeak eta txanpon makinak.
|
|
|
Jendea etengabe sartu irteten zebilen garagardotegian. Atarian gizon
|
bat
zegoen karta jokoak eginez, salooneko tahurren gisara mozorroturik. Joko guztietan ateratzen zuen bateko bihotza, eta jendea zur eta lur uzten.
|
|
|
–Adoretsua, ezta? Gogoan dut zure izeneko pertsonaia
|
bat
dagoela filmean, Noriko. Oso adoretsua.
|
|
|
Landaren buruan McKay meatzari aberatsaren estatua zegoen mahuka hutsik, Unibertsitateari emandako dirutzaren lekuko. Landaren inguruan ibilbide
|
bat
zegoen, eta harrizko aulki batzuk. Ibilbide osoan zuhaitz handi eta hostotsuak ageri ziren.
|
|
|
Atzean utzi zituzten Peppermill eta Atlantis kasino psikodeliko eta tropikalak. Aparkaleku
|
bat
zegoen Hacienda jatetxe dantzaleku mexikarra aspaldian zegoen lekuan. Bazirudien ume gutiziatsu bat herriko etxeak lekuz aldatzen ibilia zela Noriko Renotik irten zenez geroztik.
|
|
|
Mahaitxo baten alboan bi aulki ziren, frantziar estilokoak, tapiz arrosadunak. Komoda handi baten ondoan telebista handi handi
|
bat
zegoen.
|
|
|
Koadro bakan batzuetan emakume irudi
|
bat
zegoen marraztuta. Erdi nordiko, erdi indiar itxurakoa.
|
|
|
Polito jantzita zegoen gela, mendi aldeko giro epela sortuz. Ohe ondoko paretan Home Sweet Home egurrezko ikur
|
bat
zegoen, aingeru pare baten hegoetatik zintzilik. Behean, pitxar batean lore sortatxo bat, gardenia zuriak.
|
|
|
Ur ertzera hurbildu zen, lakuaren panoramika zabal bat hartuz. Harrizko piramide
|
bat
zegoen uretan, lakuari izena ematen ziona. Ez zegoen jendearen arrastorik begiak zabaltzen ziren lau aldeetan.
|
|
|
Esparru hartan emakume txikitxo
|
bat
zegoen, begiak pantailari josita. Saka eta saka ari zitzaion teklatuari, amorratuta.
|
|
|
Azkenean, Martinak etxe zuri hori baten ondoan aparkatu zuen 4x4a. Beste auto
|
bat
zegoen sarreran, Toyota gris bat.
|
|
|
Geltokiak porlanezko kutxa handi baten itxura zeukan, postariari motorretik erori zaion fardel bat bezala. Ondoan misio ebangeliko
|
bat
zegoen. Jende ugari zebilen kanpoan ateak noiz irekiko, zopa beroa hartzeko.
|
|
|
–Hemen ez dituzte egiten California kafetegian bezain ondo, hori egia da, baina tira. Orain banketxe
|
bat
dago California zegoen lekuan, ba al zenekien?
|
|
|
hamasei urte ditut berriro ere. Arbelean, eskuineko ertzean, klarionaz idatzita, data
|
bat
dago: " azaroak 4, asteazkenea".
|
|
|
Haiei erosi dizkie antzeko diskoak, irratian edo pubetan entzuten duena, Madonnarenak, Pet Shop Boysenak, techno bildumak, baina guztien artean ederrena, gehien entzuten jarraitzen duena, Everything But The Girlena da. Egun batez, Ivanekin gau hartan joan zen pubera itzuli zen, tabernariari taldeari buruz galdetzeko asmoz, baina jabeak ez zekien ezer; ziurrenik garai batean izan zuten zerbitzari gazte batek ipiniko zuela disko hura, etxetik ekartzen zituela, ez zituela atsegin pubean zituenak, une horietan bertan Scorpionsen balada
|
bat
zegoen jarrita?, eta aspaldi joana zela Alemaniara lan egitera, Munichera edo Frankfurtera, ez zekiela seguru.
|
|
|
Gero, handik hilabete pare batera, Hemingwayren ipuin bilduma bat irakurri behar izan genuen; Orwellen nobela baino gehiago gustatu zitzaidan. Anak eztabaida prestatzeko eman zizkigun material osagarrien artean Félix de Azúa delako idazle espainiar baten artikulu
|
bat
zegoen," De visita en la vieja casa" izenburukoa. Ez dakit Azúa hori ezagutuko duzun, niretzat behintzat lehendabiziko berria zen; izugarri antiabertzalea dela komentatu didate.
|
|
|
Ganbara gauzez mukuru dago; egin nuen azkeneko bisitaldian baino askoz ere gehiago. Beste plater garbigailu zahar
|
bat
dago, nondik aterako ote zuen??, bizpahiru josteko makina (Alfa, modelo ezberdinak), PVCko hodi zatien bilduma berria eta hainbat liburu zahar, gehienak Reno best-seller bildumakoak, ziurrenik aiton amonen etxetik erreskatatuak; hango apalategi batean gogoratzen ditut nik behintzat. Haietako dezente irakurtzera heldu nintzen, igandeetako arratsalde luze haietan, Sven Hassel en nobelak batez ere, baina liburu pilora hurbiltzeko gogoa erreprimitu behar izan dut; beste alderantz abiatu gara, aitak bere ardo bilduma gordetzen duen lekura.
|
|
|
Lehenengo aldia da ikusten dudala, aitak ez baitzigun inoiz esan non ipini zuen. Guk bagenekien kutxa gotor
|
bat
zegoela, baina ez genuen inoiz aurkitu, ezta askorik bilatu ere, ganbarara aitarekin igotzen ginelako beti. Gris kolorekoa da, eta oso txikia iruditu zait.
|
|
|
Aitona Patxi eta amona Mari orduan egin ziren nobioak, azaldu dit aitak. Argazki handi
|
bat
dago, biona, pasealekuan, oso Belle Époque. Amona Marik txano paristar horietako bat zeraman, eta belaunetara heltzen zitzaion soinekoa.
|
|
|
–Bazekiat, baina hala ere. Begira, hor zulo
|
bat
zegok.
|
|
|
" Tira, goazeman hogeita hamarrekoarekin". " Umea izan dik; hura ala beste bat, ez zekiat; igual aborturen
|
bat
egon zuan tartean. Aita ere auskalo:
|
|
|
Herrira itzultzen naizenean konturatzen naiz denbora badoala. Bizi ginen etxea zegoen tokian parke txiki
|
bat
dago. Mutilak futbolean aritzen ziren kaletik autoak dabiltza etengabe.
|
|
|
Figuratiboko klasean ari ginen. Gelaren erdi erdian kubo
|
bat
zegoen. Bertan eseri zen modeloa, biluzik.
|
|
|
Horiek esan berri dutenez, Kantauriko argi grisaren eragina izango da; ez dakit. Toki batzuetan une
|
bat
egon ostean euretatik ateratzerakoan iruditzen du benetan eman duzun denbora baino askoz gehiago eman duzula euretan. Gela honetan ere halako zerbait gerta litekeela uste dut.
|
|
|
Argazki
|
bat
dago bilduma gorri horren apalean. Miren eta bere gizona izango dira, ziur asko.
|
|
|
Adlerhauseko geltokira iristen ari ginela, itxitura handi bat ikusi nuen berrehun bat metrora, bi muino txikiren soilgune zabal baten erdian. Trena gelditzen hasi ez balitz, eta itxiturako ate nagusian ikusi ez banu Adlerhaus zioen errotulu handi bat hegazkin baten marrazkiarekin, ez nuen asmatuko aerodromo
|
bat
zegoela hesi altu herdoilduaren barrutian. Kanpoko itxurak dezepzionatu egin ninduen, hesiak eta sarrerak ez zuten nik hainbestetan amestu nuen bikaintasunik.
|
|
|
Zerbitzariaren atzean ispilu handi
|
bat
zegoen. Arretaz aztertu nuen neure burua.
|
|
|
Goiko pisura zeramaten eskaileren erpinera begiratu nuen. Umbertoren adin bertsuko emakume
|
bat
zegoen bertan, zorrotz begira. Gure begiak elkartu zirenean, jiratu eta goiko pisuan galdu zen.
|
|
|
Itxura guztiek hori zioten behintzat. Ez nekien zergatik bidali ninduen ikazkinarengana, beharbada zor zaharren
|
bat
egongo zen tarteko, baina horrek gutxi axola zidan niri. Arin sentitzen nintzen, konpromisorik gabe eta nire bidea neuk egiteko moduan.
|
|
|
Eskailera txiki batzuk jaitsi, eta soto ilun heze batean gil  tzapetu ninduten. Gelak leiho txiki bat zuen goiko partean, baina apenas sartzen zen argirik, justu leihoaren aurrean landare hesi sarri
|
bat
baitzegoen argiari pasatzen uzten ez ziona. Begiak ilunpera ohitu ahala, ingurua aztertzen hasi nintzen.
|
|
|
Begiak ilunpera ohitu ahala, ingurua aztertzen hasi nintzen. Lastari
|
bat
zegoen bazter batean. Hantxe etzan nintzen.
|
|
|
Hiritik ordubetera oinez, zeppelina pausatu zen toki berean, zalditegi
|
bat
zegoen hainbat moxal eta zaldirekin. Etxe oneko neskek erabiltzen zituzten animaliok lakuaren inguruan paseoak emateko.
|
|
|
Erruki etxeko zaindariaren irudi bitxi
|
bat
zegoen sarrerako galeria beiradunean: Santa Anak Amabirjina zeukan besoetan eta Amabirjinak, berriz, Jesus haurra.
|
|
|
Sarrerak erosteko ilaran jarri nintzen. Leihatilaren gainean Quex hitlerzale gaztea pelikularen horma irudi handi
|
bat
zegoen. Hari begira entretenitu nuen itxaronaldia.
|
|
|
Nolanahi ere, Klaus ezagutu nuen arratsalde hartatik aurrera jaramon egin nion senari eta prebentzioz jokatu nuen berarekin egon nintzen guztietan. Gazte hitlerzaleen talde askotan komisario politiko
|
bat
egoten zela. Gu ideia nazionalsozialistetara zorrotz lotzea izaten zen haren lana, baina baita gure artean egon zitezkeen infiltratuak detektatzea ere; berehala konturatu nintzen, ordea, Klausek neurriz kanpo eta modu gaizto batez zaintzen zituela gure esanak eta ibilerak.
|
|
|
Ez nuen miresten. Etxe bat, arropa edo ile horia ditugu; zentzua izan baino lehenagotik dakigu denok aita
|
bat
dagokigula. Aita bat jarri zidan bizitzak bizitzan.
|
|
|
Sarri samar berritzen zituzten soldadugaien erroldak, eta gu izen ezagunen bila ibiltzen ginen, inbidia handiz ibili ere, ez baikenuen soldadu izateko adinik. Taularen gainean afixa
|
bat
zegoen, soldadu kaskodun baten irudiarekin: ahoa zabalik zeukan, eta letra gotikoak ateratzen zitzaizkion ezpain artetik:
|
|
|
Plaza zeharkatu eta, ordu asko baineramatzan ezer jan gabe, kale kantoi bateko taberna terrazadunean sartu nintzen, eurizirinaren ihesi. Baldan jantzitako gizakote
|
bat
zegoen geltokira ematen zuen beirate handitik hurbil. Paper batzuk zituen mahai gainean eta pipa bati eusten zion hortzekin.
|