|
2000
|
|
|
Edo, ez al ziren, bada, haiek katolikoak izan? Eta ez al digu nehoiz erran, bertzalde, ezen jaun Eusebiok Amaiurretik ihes egitea erdietsi zuela, baina jaun Pedro heroi
|
bat
bezala hil zela. Eta, baldin gauzak hala gertatu baziren, zer barkatu behar zion, bada, erregeordeak heroi bati, dominak eta sariak izan ohi direnean heroitasunaren ordain...?
|
|
2003
|
|
|
Herri honek gizon ospetsuak eman ditu: don Justo Gramatikaria... edo Taranteneko Joxepe, martiri
|
bat
bezala hil zena, hobe baita bururik gabe zeruan sartu, infernuan buru eta guzti baino. Zenbat aldiz esan ote dizuet Taranteneko Joxepe eredu hartu zenuketela?
|
|
2006
|
|
|
Herria, alde batetik, eta literato, margolari eta hala moduzko bizitza duten jende fedegutxikoak, bestetik, urte askotan tematu dira esaten aita santuaren mendeku zigorra jaso eta gaizkile
|
bat
bezala hildako neskatxak errukia eta miresmena besterik ez zuela merezi, aita tirano baten aurka altxatzen jakin zuelako. Jende ezjakin eta elizaren hierarkia errespetatzeko prest ez dagoen aldra horrek agertzen zuen Beatricerenganako lilura baztertu nahiz, Eliza Katolikoko agintariek erabaki zuten Beatrice Cenciren hilobia beste edozeinena balitz bezala harlauza arruntez estali behar zela, eta izenik gabe utzi.
|
|
|
Sobera nekatu gabe eman zidaten etsia. Akademiako kudeatzaileen oniritzia bazuten hiriko ospitalean zakur
|
bat
bezala hiltzera uzteko, izurriak joekin eta legendunekin batean. Hala gertatuko zen noski Ezpondak nitaz axola izan ez balu.
|
|
2009
|
|
|
Orduan, baina, Ada hil zutèn balak eta hegazkinak jaurtiak, bala bertsuak zirela bururatu zitzaion Domingori, beharbada: ...o egin zitzaion, beharbada; orduan, baina, ez zuela bizitzeko eskubiderik otu zitzaion, beharbada, Adak kausaren alde bizia emanda gero; orduan, baina, zerua infernu bihurtu zutèn deabruzko deabru haien aurka ekin behar ziola otu zitzaion, beharbada, zerua askatasun esparru bihur zedin behingoz, berak umetatik amestu bezala; orduan, baina, hura aukera paregabea zela otu zitzaion, beharbada, heroi
|
bat
bezala hiltzeko, ikusleak ere ez gutxi, besteen aurrean, norbait?
|
|
|
Gero, baina, etxera joan, eta han, berri gaiztoa? errepublikanoek anaietako bat hil ziotela egiaztatu baitzuen?. Martiri
|
bat
bezala hil zen, esan zion ama penatuak, bere penaren erdian harro?, beren erretiran maseratia eramateaz gain.
|
|
|
¡ Arriba España!" oihukatuz agurtu zituen, eskuin eskua irmoki luzatuta– eta haiekin batera hirian sartu zen arte, garaile. Gero, baina, etxera joan, eta han, berri gaiztoa... errepublikanoek anaietako bat hil ziotela egiaztatu baitzuen –" Martiri
|
bat
bezala hil zen" esan zion ama penatuak, bere penaren erdian harro–, beren erretiran maseratia eramateaz gain.
|
|
|
Orduan, baina, Ada hil zutèn balak eta hegazkinak jaurtiak, bala bertsuak zirela bururatu zitzaion Domingori, beharbada: ...o egin zitzaion, beharbada; orduan, baina, ez zuela bizitzeko eskubiderik otu zitzaion, beharbada, Adak kausaren alde bizia emanda gero; orduan, baina, zerua infernu bihurtu zutèn deabruzko deabru haien aurka ekin behar ziola otu zitzaion, beharbada, zerua askatasun esparru bihur zedin behingoz, berak umetatik amestu bezala; orduan, baina, hura aukera paregabea zela otu zitzaion, beharbada, heroi
|
bat
bezala hiltzeko... ikusleak ere ez gutxi, besteen aurrean" norbait" izateko grina inkontzientean eraginka beti; orduan, baina, sator gelatik atera eta, lubakiaren ertzera igota, hegazkinen atzetik abiatu zen Domingo, pistolarekin tiro bat, bi eta hiru tiro eginez; gero, hantxe geratu zen, zain bezala, hegazkinak itzuli ziren arte; eta bazetozen eta bazetozen, eta Domingok aurrera eta au... Aterpera!
|
|
2010
|
|
|
Baina kapitaina ez zen hitz gutxiko gizona, markako ardo bat ere bazen mahaian, eta ardoak are hiztunago egin zuen?, eta hunkituta hitz egin zigun aitonaz: . Heroi
|
bat
bezala hil zen, zin degizuet, neure begi hauekin ikusi bainuen ikustekoa. Badakizue ofizial asko eta asko atzeragoardian gordetzen direla, baina bera ez, aurrean jarri behar bazuen aurrena jarriko baitzen, eta egun hartan berdin.
|
|
|
Ihesi nabilkizula irudituko zaizu, ez baitiot oraindik Domingori buruzko galderari erantzun, gizon handi
|
bat
bezala hil ote zen, zer da gizon handi bat, Gabino??, ez ote zen, eta zer iruditzen zaidan. Galdera horrek, ordea, erantzun bat baino gehiago du, sentimenduak nolako, ondorioak ere halako.
|
|
|
Aitak, beraz, testua irakurrita gero, mila zatitan apur zezakeen karta, amorruaren amorruz, Domingoren irudiak Teofilo Mariarenera eraman behar baitzuen ezinbestean, baita bi irudien talkatik sortutako galdera kezkagarri batera ere, nola zitekeen, izan ere, anaietan heroi izateko deitua zegoena miserable bat bezala egotea, gurpil aulki bati lotuta, eta, aldiz, miserable bat zena heroi
|
bat
bezala hiltzea!?, baina aita, harriari haragirako bidea ireki eta haragiaren adierazpidea eman beharrean, hitzarena eta suarena, adibidez?, are mutuago eta hotzago agertu zitzaigun, are harriago, kartaren orria eskuan, begiak orriaren gainetik galduta, bazèn eta ez zèn urruneko puntu bati begira, begi haiek, funtsean, barrura begira baleude bezala, barruko harriaren harrizkotasunari, ausaz, zuek poetok esango zenuketen bezala?, kanpora begira zeuden arren.
|
|
|
isilpekoagoa bai bederen? heldu zitzaidana, Lauaxeta santu martiri
|
bat
bezala hil baitzen, hil zutenei ere barkatu ez zien, bada, beren gaiztakeria, Kristok bere hiltzaileei barkatu zien bezala:
|
|
|
–Atzo, santutasun lurrinak hartuta hil zen don Teofilo Maria Orbe jaun txit agurgarria, heriotzari heroi batek bezala aurre egin eta bere sufrimendu izugarriak Jainkoari eskaintzen zizkiola, purgatorioko arimen alde. (?) Bizitzan soldadu eta lekaide izan nahi zuen, eta soldadu eta lekaide
|
bat
bezala hil zen?.
|
|
|
" Atzo, santutasun lurrinak hartuta hil zen don Teofilo Maria Orbe jaun txit agurgarria, heriotzari heroi batek bezala aurre egin eta bere sufrimendu izugarriak Jainkoari eskaintzen zizkiola, purgatorioko arimen alde. (...) Bizitzan soldadu eta lekaide izan nahi zuen, eta soldadu eta lekaide
|
bat
bezala hil zen".
|
|
|
zuek ere argi nazazue, mesedez"; argia eskatzen nuen, bai, eta eskaria ez zitzaidan ezerezean geratu, argia berandu gabe iritsi baitzitzaidan, handik hiruzpalau hilabetera; izan ere, Lauaxetaren heriotzaren berri gaizto hark bazuen, antza, bere alde ona, eta bazuen bere esplikazioa, fraideon artean sortzen zirèn isilpeko solas haietako batean —fraideok bizitzan egoteko modua ere bazen isiltasuna, gerrak are isilagoa egiten zuena: isilpekoagoa bai bederen— heldu zitzaidana, Lauaxeta santu martiri
|
bat
bezala hil baitzen... hil zutenei ere barkatu ez zien, bada, beren gaiztakeria, Kristok bere hiltzaileei barkatu zien bezala: "... lleno de perdón mientras viva,/ lleno de gracia cuando muera"!; bere testigantza adierazteko, izan ere, poema batzuk utzi zituen, bai euskarazkoak —" Goiz eder onetan erail bear nabe..." hasten dena baino poema zirraragarriagorik...! — eta bai gaztelaniazkoak ere, hauen artean bat... nik handik urte batzuetara irakurri eta biziki hunkituta utzi ninduena:
|
|
|
Ihesi nabilkizula irudituko zaizu, ez baitiot oraindik Domingori buruzko galderari erantzun, gizon handi
|
bat
bezala hil ote zen —zer da gizon handi bat, Gabino? —, ez ote zen, eta zer iruditzen zaidan. Galdera horrek, ordea, erantzun bat baino gehiago du, sentimenduak nolako, ondorioak ere halako.
|
|
|
Aitak, beraz, testua irakurrita gero, mila zatitan apur zezakeen karta, amorruaren amorruz, Domingoren irudiak Teofilo Mariarenera eraman behar baitzuen ezinbestean, baita bi irudien talkatik sortutako galdera kezkagarri batera ere —nola zitekeen, izan ere, anaietan heroi izateko deitua zegoena miserable bat bezala egotea, gurpil aulki bati lotuta, eta, aldiz, miserable bat zena heroi
|
bat
bezala hiltzea! —, baina aita, harriari haragirako bidea ireki eta haragiaren adierazpidea eman beharrean —hitzarena eta suarena, adibidez—, are mutuago eta hotzago agertu zitzaigun, are harriago, kartaren orria eskuan, begiak orriaren gainetik galduta, bazèn eta ez zèn urruneko puntu bati begira... begi haiek, funtsean, barrura begira baleude bezala —barruko harriaren harri... Hala ere, han geundenok bagenekien aitaren azken aldiko erreakzioen berri, eta Maria Bibianak, dardarak hartutako ahotsaz, galdetu zion:
|
|
|
Baina kapitaina ez zen hitz gutxiko gizona —markako ardo bat ere bazen mahaian, eta ardoak are hiztunago egin zuen—, eta hunkituta hitz egin zigun aitonaz: ‘Heroi
|
bat
bezala hil zen, zin degizuet, neure begi hauekin ikusi bainuen ikustekoa. Badakizue ofizial asko eta asko atzeragoardian gordetzen direla, baina bera ez, aurrean jarri behar bazuen aurrena jarriko baitzen, eta egun hartan berdin.
|
|
2011
|
|
|
Badirudi lehendakariak onartu egin zuela heriotza, baina baldintza bakar batekin: bere izen ona garbitzeko, heroi
|
bat
bezala hil nahi du, bere heriotzak bidenabar azken gatazkaren sua pizteko balio dezan.
|
|
2013
|
|
|
Hamzak, bere gain zuen Yazîden heriotza, eta nola bizkargaineratuko zuen bertze hamar, hogei edo hogeita hamar mutilen heriotza, batere beharrik ez zegoenean, erasoaldia bertze era batean joz gero?!? ez zuen agindua bete. Hamzak heroi
|
bat
bezala hil nahi zuen, Yazîden ohorez, eta ez sagu bat bezala, bertze norbaitek jarritako tranpan!?, beheitiagotik jo baitzuen erasoa, bere mutilek harritzar batzuk babestoki zituztèn tokitik?
|
|
|
Hamzak –bere gain zuen Yazîden heriotza, eta nola bizkargaineratuko zuen bertze hamar, hogei edo hogeita hamar mutilen heriotza, batere beharrik ez zegoenean, erasoaldia bertze era batean joz gero...! – ez zuen agindua bete –Hamzak heroi
|
bat
bezala hil nahi zuen, Yazîden ohorez, eta ez sagu bat bezala, bertze norbaitek jarritako tranpan! –, beheitiagotik jo baitzuen erasoa, bere mutilek harritzar batzuk babestoki zituztèn tokitik...
|
|
2015
|
|
|
Jainkoa izana zen. Eta narrasti
|
bat
bezala hiltzen ari zen.
|
|
2017
|
|
|
–Jainkoarren, badut deus jakiteko itxurarik? Animalia
|
bat
bezala hil dute Peio, eta zuek... traste zikin batzuez galdezka ari zarete?
|