|
2014
|
|
|
Hauek zituzten Herelle bezalakoak enganarazi. Kanpotik heldu ziren etnologoek entzuten zutelarik bazeudela lur honetan
|
bat
bateko bertso kantariak nahi zuten fenomeno hori aztertu. Euskaldunak ez baitziren, tokiko jakintsuengana joan ohi ziren.
|
|
2015
|
|
|
—Orduan, poemak idazten dituzu. Jendaurrean
|
bat
bateko bertsoak botatzen dituzten haietakoa zara?
|
|
2017
|
|
|
Eta zer erranik ez, etxeko lasaitasuna eta pausatuki sortu ahal izatea lagun, maisutasunaren distiraz ondu zituen bertso-paper paregabeetan. Hauetan zein
|
bat
bateko bertsoetan zirtolari, arrai, jostalari edota pindartsu izateko gai bazen ere, bere bertsokeraren ezaugarririk behinenak ziratekeen Urepeleko artzainak berezkoak zituen lirikotasuna eta sentiberatasun poetikoa, bertzeak bertze malenkonia eta seriostasun filosofikoz elikatuak.
|
|
|
Beste kontu bat da Xalbadorrek Odolaren Mintzoa n dion hori: " halarik ere errexago da pertsulari batentzat kantu baten egitea, kantuak egin dezazken batentzat
|
bat
batean pertsuak emaitea baino". 47 Hori horrela zen Xalbadorren garaian eta horrela da gaur egun.
|
|
|
Eta gure Uztapide mirestua jarri egin zen. Han bukatu zen Uztapide handia
|
bat
bateko bertsoetarako". 51
|
|
|
Ondorioz,
|
bat
bateko bertso jardunean eta idatzizkoan, oso gutxitan erabiliko dira rock, twist, ye ye eta tankerako hitzak. Logikoa da:
|
|
|
Dudarik gabe, etxean gara denok garenik eta onenak: ez soilik Euzkitzek, Iturriagak eta Elortzak ere habiaren berotasunean mugituko zuten oholtza gainean geldi geldi edukitako gerria, Gu ta gutarrak en kontzertuetan
|
bat
bateko bertsorik kantatu ez arren, interpretazio bete betean aritu arren, kalabera bikoteak ez baitzion sekula gorputza kontrolatzeari utzi.
|
|
|
Horrexegatik ulertu behar dira testuinguru eta une jakin baten barruan Unai Ormaetxeak Exkixu taldearen kontzertuetan dantzarako gonbitea eginez botatako bertso haiek, eta horrexegatik gertatzen dira hain gauza xelebreak
|
bat
bateko bertsoak eta rocka toki eta une berean uztartzen direnean.
|
|
|
Izan ere, rocka eta
|
bat
bateko bertsoa beren ezaugarri naturalei eutsita eta aldi berean elkartzen direnean, nahasketa guztiak ez dira beti koktel; bietako batek besteak baino askoz gehiago galtzen du beti.
|
|
|
Zuzeneko performancean, horixe du
|
bat
bateko bertsoaren eta rockaren arteko nahasketak: rockak asko kendu behar du beretik bertsoak bertso izaten jarrai dezan, eta viceversa.
|
|
|
Hain justu,
|
bat
bateko bertsoak badu sekula gainditu behar ez lukeen sakrifizio marra gorri bat, eta marra hori non dagoen ezin egokiago formulatua du Jon Sarasuak:
|
|
|
Haatik, bertso saioa ziurgabetasunaren gainean eraikia dago: hor ere segurantzia puska handi bat dagoen arren —karteleko izenen arabera, umorea, ironia, irudi sofistikatuak eta abar erosten dira sarrerarekin batera, eta itzal hori administratzea da hain justu bertsolariaren lan pisuenetako bat—, performance aren oinarrizko elementua,
|
bat
bateko bertsoa, ez da jakiten azken puntua osatu arte. Hamabi puntuko ale aspergarri bat tokatuz gero, itxaron egin behar.
|
|
|
Rocka eta
|
bat
bateko bertsoa zuzenean eta aldi berean uztartu nahi direlako sakrifizioetan hasi behar bada, bateria da sakrifikatu beharrekoa, ez gitarra. Garai bateko bertsolariak oker zebiltzan beren herrak gitarrari zuzenduta.
|
|
|
Bertso berri musikatuez ari zen Sarasua, baina hiru ildo horiek berdin berdin balio dute
|
bat
bateko bertso saio musikatuentzat, ahotsaren lehentasuna, erritmo markatu gabeak eta xumetasuna; are gehiago, hitz haietatik hogei urte igarota, gaur egun bide hori nagusitu da bertso saio musikatuetan.
|
|
|
Bistan denez, zerikusi gutxi du horrek rockaren burrundaiearekin. Zinez, badu meritua Oskar Estanga batek, ez soilik gitarra jotzen ari den bitartean, baizik eta talde osoarekin batera aritzen delako
|
bat
batean bertsotan. Tumatxa!
|
|
|
Egileak denbora har dezake lanketarako, eta nahi beste landu ditzake abestiaren entzuketa bakoitzean ugaritu daitezkeen ñabardurak eta aukera diferenteak. Bestalde,
|
bat
bateko bertsoan ez bezala, hitzen musikaltasuna eta sonoritatea bereziki zaintzeko aukera du bertsolariak, hizkuntza musika tresnatzat hartuta.
|