|
2000
|
|
|
Eta altxatu zen lurretik borreroaren laguntzarekin... eta ebaki zuen zigorrak airea laurogeita
|
bat
aldiz... laurogeita hamar... ehun... eta berriro erori zen osaba lurrerat.
|
|
|
Osaba eta biok dorretxeko sukaldean geunden, suaren inguruan, liburu bana irakurtzen —uste dut ezen denbora hartan pare
|
bat
aldiz irakurri nuela Axularren Gero, zure kontseiluek hartaraturik—, noiz eta Lutheroren zaunkak aditu baikenituen.
|
|
|
Tartean, behin eta berriz saiatu nintzen telefonoz forentsea eta Potzolo atzematen, igarleak iradokitako hazi arrastoen afera argitu nahian. Lehenbizikoa, ordea, goizez baizik ez omen zen aritzen, eta bigarrena, berriz," ezin orain jarri", komisaldegiko telefonari ongi ikasiak mintza doinua bihurritu gabe dozena
|
bat
aldiz jakinarazi zidanez. Zehaztasun kilikagarri hori saihestu behar izan nuen, azkenean, neure izkribuan, eta lekua bete gabe gelditzen baitzitzaidan, zatidura erantsi nion nire sorgin partikularraren halako soslai bat eginez, datu pertsonalak eta guzti.
|
|
2001
|
|
|
Baina egia esan, onartu du berekiko, ia bi aste ditu Anartzekin hitz egin gabe. Pare
|
bat
aldiz deitu dio etxera paletarako hitzordua ezeztatzeko, baina amarekin hitz egin du bietan, eta ez dio Chiapaseko inolako konturik aipatu. Baina bueno, horrek ez du ezer esan nahi, konturatu da Tasio, jakinaren gainean nengoela pentsatuko zian seguruena.
|
|
|
Sarrerako paperean sinatu du azkenean eta, nahiz eta zaintza bukatzeko oraindik ordu erdi baino gehiago geratzen den, bere moto zaharra hartu eta pare
|
bat
aldiz bozina joaz alde egin du handik. Abia batean.
|
|
|
Pote bat hartu genuen batera. Nik Armendariz pixka bat ezagutzen nuen, Aitzolen laguna zen eta pare
|
bat
aldiz hitz egin genuen lehendik.
|
|
|
Ez hirugarren egunean, ezta laugarrenean ere. Badira zazpi egun estaziotik atera nintzenetik eta esango nuke hogeita hiru
|
bat
aldiz egon naizela zubian. Ezer ere ez.
|
|
|
Oharra mahai gainean jarri zuen eta esku ahurraz zapaldu zuen pare
|
bat
aldiz, zimurduraren bat leundu nahi balu bezala.
|
|
2002
|
|
|
Nolakoak ziren adierazi bagenu, esango genuke zomorro baten itxura gehiago zutela beste edozein izaki ezagunena baino. Diferentzia nagusiena tamainarena zen, edozein intsektu baino milioi
|
bat
aldiz handiagoak baitziren gorgona haiek. Hala eta guztiz, gizakiarekiko nolabaiteko antzekotasuna ere suma zitekeen piztia bitxi haietan.
|
|
|
Horregatik eraman zuen Alaznek hara. Makina
|
bat
aldiz joana zen tren geltoki hartara Imanolekin. Leku erromantikoa iruditzen zitzaion.
|
|
2003
|
|
|
Sentipen bikoitz berbera dago liburuko pasarte zirraragarrienetako batean: Erratzuko eskolan bi maistra, bi emakume gazte, elkarren lagun bihurtzen direnak; bata guardia zibil baten emaztea, bestea torturaren traumatik osatzen ari den euskalduna; honek hari bihotza zabaldu nahi lioke, sufritu dituen izugarrikeriak kontatu, saiatu ere egingo da pare
|
bat
aldiz... baina ezin. Ipuin bat ematen duela dio egileak une batean; niri beste kontakizun ezagun bat etorri zait burura:
|
|
|
Ile mototsa dantzan ikusten nuen bakoitzean banekien Oskar deseroso zegoela. Eta autobusetik jaitsi ginenetik dozena erdi
|
bat
aldiz egin zituen kiribilak Oskarren flekilloak, sebillana baten soinekoaren bolanteek bezala. Halako batean, argia zirudien izpi bat ikusi genuen guregana hurreratzen.
|
|
2004
|
|
|
Festa handi batera joanen balira bezain makillaturik. Hotelera heldu nintzenerako hamar
|
bat
aldiz maitemindua nintzen. Ordu laurden batez harrera mahai bakartiaren aurrean itxaron ondoren, tirriki tarraka etorri zen agure ozpin batek gelarik ez zegoela jakinarazi zidan.
|
|
2005
|
|
|
Begiak irekiagatik ez da ezer bereizteko gai izan. Naroak begiak gogor itxi eta berriro ireki ditu, lau
|
bat
aldiz. Ilunpetan ezer ikusterik ez, ordea.
|
|
|
Afaltzera gonbidatu nuen lehenengo aldian –sukaldariok beti eramaten ditugu jatera gure ligeak–, pediatriaz hitz egin zidan etengabe. Hasieran ez zuen hitz egiten, baina, edalontzia pare
|
bat
aldiz hustu ondoren, bere lanaz hasi zitzaidan hizketan: zirujauek zeukaten prestigioa pediatrei zegokiela esan zidan sutsu, bekainak asko okertuz, zirujauen prestigioa nire errua balitz bezala.
|
|
|
Benetan ari zela uste dut. Oso gutxi egoten ginen elkarrekin, baina pare
|
bat
aldiz elkarrekin mozkortzeko aukera izan genuen eta horrek asko elkartzen du.
|
|
|
Harrizko zuloa gelditzen zen. Eta makina
|
bat
aldiz jostatuak ginen gu artxakurrak hara sarrarazten. Gure deabrukerien ondorioz, ez baitzen beti egiteko erraza; ezta erakargarri, hezur baten trikimailua paratuz ere...
|
|
|
Mila eta bostehun
|
bat
aldiz, bai. Aisa.
|
|
|
Zeren eta" barrabaskerietan", arestian azaldu dudanez, makina
|
bat
aldiz izan bainintzen nerabezaroan muino eta belaze haietan; baita lehenago ere!
|
|
|
Eta erabiltzeko moduan, hitz batez. Makina
|
bat
aldiz ibili izan naiz berarekin arraunketan uda honetan, hain zuzen.
|
|
2006
|
|
|
Hor leudeke, adibidez, gertakizun edo beroaldi baten menturaz batek noizbait idatzi izan dituen hitzak, pare
|
bat
aldiz baizik kantatu ez dituenak eta gero bazterrean utziak izan direnak (ez naiz zergatiaren xehetasunak esplikatzen hasiko). Nere bazter kantu horietan espezialista Imanol Larzabal zen, harriduraz beterik uzten baininduen ustekabean belarrira kantatzen zizkidanean.
|
|
|
Sukalde komunetarako garraioaz aparte, astean pare
|
bat
aldiz joaten ginen garbitegira ur bila. Ur hura pertz handi batean jartzen genuen beheko suaren gainean, laratzetik zintzilik, eta pertz honetan nola hala garbitu gero, beheko suaren ondoan, handik kanpoko hotza ez baitzen biluzten ibiltzeko modukoa.
|
|
|
–erretorikoa, ez erantzun–, eta argi dago guapoa zinela –okay, zarela–, eta ai, ene, mutil lagunak utzi egin nau negarraldi hartan sartuta nengoenean ezin nuenez lorik egin, ba, fantasietako protagonista bihurtu zintudan. Pare
|
bat
aldiz. Nire amesketa delirante hartan homosexuala zinela deskubritzen zenuen bat batean –epifania, hogeita sei urterekin, gloria, gloria, aleluia– Nirekin maitasunez lehertzen zeundenez eta, tira, hain eskuzabala naizenez, ohean lekua egiten nizun.
|
|
|
Esaldi bakarra. Pare
|
bat
aldiz. " Praka baltzetan hari zuria..."
|
|
2007
|
|
|
Ez niri bakarrik: familian ere zabaldu zen ipuina, eta harrezkero makina
|
bat
aldiz entzun behar izan dut kontu berbera, nazka nazka eginda bukatu arte. Ezin ukatu, hala ere, irtenaldiak baduela bere gatza eta, horrez gainera, zer pentsatua ere eman dezakeela, hartara jarriz gero:
|
|
|
Galaxiaren planoan Eguzkiak jiraketa edo bira bat burutzeko 240 milioi urte behar ditu. Bestela esanda, Eguzki sistema sortu zenez geroztik, hogei
|
bat
aldiz bakarrik burutu ahal izan du bere biraketa.
|
|
|
Urrun gaude, ordea, lau ebanjelioen kritika zehatz, orokor eta zorrotza burutzeko xedetik. Makina
|
bat
aldiz egin izan da. Hemen, berriro errepikatuko dugu, zenbait gogoeta idarokitzeko asmoa besterik ez dakargu.
|
|
|
Volksgeista begiekin ikusi ere, denok egin dugu makina
|
bat
aldiz; batez ere Hegel-ena, Volksgeist politikoa, historiaren martxan Estatu edo erakunde batean hezurmamitua. Hori ez da laino urrunetako ideia misteriotsuren bat erromantikoen irudipenetan.
|
|
2008
|
|
|
Lehenago ere etorri izan zen, urtean pare
|
bat
aldiz edo, bost urte eginak zituen etxetik kanpo, Dobaingo labe garaian?, baina beti bakarrik. Nazariok, beraz, bazekien Beñardoren portaeraren berri.
|
|
|
»Blandly aspaldiko lagunaren bitartez lortu dut; hutsaren gaineko gizona, makina
|
bat
aldiz erakutsi duen bezala. Lagun miresgarri hori esklabo bat bezalaxe jarri da nire zerbitzura, eta esango nuke beste horrenbeste egin duela hemen Bristolen jende guztiak, zein portutarantz abiatzekoak ginen jakin orduko?
|
|
|
Maite eta bion lehen elkarretaratzean, herenegun, hark dei bat jaso zuen sakelako telefonoan. Nik ez nuen, noski, ahaleginik egin zertaz edo norekin ari zen jakiteko, baina nahi barik solaskideari bere izenez deitzen entzun nion pare
|
bat
aldiz, eta hura ere Gari zen!
|
|
|
Ez dut esango Garibaldik bizitza biografiaren ikuspegitik bizi zuenik, egunen batean idatzita ikusi nahi zuen gidoi baten arabera, alegia; ez dut uste goizero ispiluaren aurrean jarri eta. Bejondaiala, Garibaldi haiz?, esango zuenik; ez dut uste, idazle eta artista gehienak bezala, kontatzeko bizi zenik, baina bazuen, nola esan, historiaren agertokian paper bat jokatu dutenen egoteko modu bat, tarteka nostalgiarekin nahas zitekeena (garai jakin baten nostalgia zen eta ez leku jakin batena), eta bazuen baita ere, zergatik ezkutatu, zeregin arriskutsuetan ibili direnek bakarrik izan ohi duten misterioaren itzal gisako bat. Pare
|
bat
aldiz ikusia nuen, nirearen antzeko berokia soinean eta besapean liburua zuela, ardoaren inguruan antolatzen genituen hitzaldietara etortzen, baina apenas elkarri bi hitz baino gehiago eginak genizkion.
|
|
|
Goizean etxetik atera baino lehen irakurri nuen beste behin ibilbideari eta nire eginbeharrei buruzko txostena. Aurreko egunetan pare
|
bat
aldiz egina nuen haren etxe ataritik unibertsitaterainoko bidea, gosaldua nuen kafetegian, ezagutuak nituen ordezkapen goiz horretan agurtuko nituen aurpegiak, bizkarrean joaz diosala egingo zidaten lankideak. Horrek guztiak ez zidan buruhausterik eragiten.
|
|
|
Nire benetako kezka aurrean eseriko ziren ikasleek ematen zidaten. Pare
|
bat
aldiz egona nintzen, zelatan bada ere, Garibaldiren klaseak emateko modua aztertzen. Haize errota matxuratu baten antzera astintzen zituen besoak, eskuekin airea joaz, eta atsedenik gabe mugitzen zen ikasleen artetik.
|
|
|
Orain lauzpabost hilabete hasi ziren zurrumurruak eta jarraipen zehatza egitea erabaki genuen. Hamar
|
bat
aldiz atzeman dute eskualdeko, zakur, baten emaztearekin.
|
|
|
Lehenago ere etorri izan zen, urtean pare
|
bat
aldiz edo –bost urte eginak zituen etxetik kanpo, Dobaingo labe garaian–, baina beti bakarrik. Nazariok, beraz, bazekien Beñardoren portaeraren berri.
|
|
2009
|
|
|
Zuzenean heriotzaz ez genuen hitz egin ostegun horretan, gai hori berez pare
|
bat
aldiz ondora etorri zen arren solasean. Iñaki Zubillagarekin larunbatean bisitatu nuenean, estanpa bat hartu zuen mahai gainetik halako batean, ez dut gogoratzen zeren kariaz?, eta. Julianek ekarri dit?, esplikatu zigun (Aita Julian Alustiza),, fede handia dauka santa horrengan.
|
|
|
Arkeologo diletantea ere bada nolabait eta, zerbait erreparatu eta, instinto seguru batek bezala esaten dio begiak hari,, forma hori hor ez da naturala, hemen gizakia ibili da; koska hori norbaitek egina da, ez da berezkoa; gizakiak ipini ditu harri horiek horrela?. Lehenago ere esana zien arkeologoei makina
|
bat
aldiz, arretarik ez zioten egiten. Mertxek bai, kasu egin dio, eta hainbat gauzatxo aurkitu ditu. Gandiagak susmatu bezalaxe?
|
|
|
Erritmo erabiliena zortzikoa du. Zortziko txikia pare
|
bat
aldiz(. Adiskideari agur?, eta bi alegia espiritual gisako. Ugiñak, eta. Arkaitza?); handia beste dozenatik gora kasutan, bera da ongiena egokitzen zaiona Arrutiri.
|
|
|
Harvarden ere nota bikainak ukan zituen; auzitegian diotenez, baina, Razok, begitartea eski mozorroz estalia eta eskuan mutur luzeko pistola zuela, hamabost
|
bat
aldiz lapurretan egin du New Yorkeko inguruetan oporretan zegoen denboran.
|
|
|
Goikoetxea oso bolada txarra pasatzen ari zen. Pare
|
bat
aldiz dibortziatu eta dirutza handiak eman behar zizkien bere emazte ohiei, haiekin izaniko seme alaben mantenurako. Eta azken aldi honetan bulegoak ez zuen diru askorik ematen.
|
|
|
–Pare
|
bat
aldiz izan gara hemen, baina udaberri garaian izan zen. Oraingoan Anak berak prestatu du ibilbidea, gehitu zuen Oskarrek, bere ardura (bere errua) apur bat arindu nahiz.
|
|
|
Eguerdi hartan pare
|
bat
aldiz deitu zuten Zeberio irakaslearen telefonora, baina ez zuten harekin hitz egiterik lortu. Geografia eta Historiako departamentuko idazkariak erran zien arratseko zortzietan tutoretza izanen zuela, eta bere bulegoan aurkituko zutela ordu hartan.
|
|
|
Hogei minutu gehiagoz ibili ziren nora ezean Ultzamako errepide amaraunean barrena. Pare
|
bat
aldiz Oskarrek auto baten argiak ikusi zituen atzean, eta abiada mantsotu zuen batean 4x4 ilun bat ikustea iruditu zitzaion. Bi egun lehenago etxe aurrean ikusitako bera ote zen galdetu zion bere buruari, baina ez zion ezer erran Xabierri:
|
|
|
Bada, ez zion bere tokia hain erraz utziko. Artikulua pare
|
bat
aldiz irakurri, zuzenketatxo batzuk egin eta egunkarira bidali zuen, desenkusa mezu labur bat gehituz.
|
|
|
Orduan alferrikako damuak izaten dira; banintz eta banu k ez baitute gurdirik tiratzen?. Makina
|
bat
aldiz esaten zizkion aitak holako arrazoiak eta, konturatzeke, bera ere erabiltzen hasi zen, sakon sakonetik oroitzapenak eta aholkuak ahoratzen zitzaizkion, ozenki esaten zizkion bere buruari.
|
|
|
–Zer duzu, Goio? , galdetu zion Garazik pare
|
bat
aldiz.
|
|
|
Bostehun aldiz galdera berbera. Bostehun eta
|
bat
aldiz.
|
|
|
Jesus! Makina
|
bat
aldiz ikusi ninan umea zenean lupia baino abilago uretan! Hik ere ikusiko hunan.
|
|
|
Kalez kaleko gitarra jotzaileei erositako kantak abesten zituzten josketan zebiltzan bitartean. Hilabetean pare
|
bat
aldiz etortzen ziren herrira kantu saltzaileak, kantuen letrak biltzen zituzten paper askorekin. Herri osoa irteten zen kalera egun horietan, eta kalera jaisten ez zirenak leihoetara arrimatzen ziren, nork zer erosi zuen ikustera.
|
|
|
Pantaila itsu hartan ez zegoen inolako sendagairik. Aitzitik, pare
|
bat
aldiz gutxienez pantaila babeslearen irudi koloretsuak uxatu ondoren, buruko min ziztadak sentitzen hasi nintzen. Kaka zahar abisala.
|
|
|
Lana zen, egiten ari ez nintzena. Hiru
|
bat
aldiz jarri nintzen ordenagailuaren aurrean, baina pantailak ez zidan islarik itzultzen. Ezinean aurkitzen nintzen bat batean.
|
|
|
Gabinoren begi mugimendu biziei erreparatuz gero, ezin ziurrago baiezta zitekeen ezen Gabinok arreta handiz jarraitu zuela eszena hura; esan nahi baita Gabinok zehatz mehatz jaso zituela bai Rodolforen eta Alfredoren erreakzioen xehetasunak, bai Lorenzorenak berarenak eta Lorenzoren barrearekin bat egin zutèn hiruzpalau gizonenak ere; erreakzio haietatik, baina, don Alfredorena izan zen, haren lehenengo interbentzioa? ...uta, antza?, nahiz eta jarraian halatsu segitu, bere begi zabalduekin Lorenzori begira, honen barre egitetik isiltzerainoko erantzun mailakatuak don Alfredoren jardunak bezainbat harritu balu bezala; gero, begiak itxi eta ireki zituen hiru bider, ezinegonaren menera edo; Gabinok, izan ere, buruan itsatsia behar zuen Felipe Gastaminzaren karta, paragrafo batzuk ere ikasiak behar zituen buruz, hamar
|
bat
aldiz irakurri zuenez?, euskaldunen sufrimenduez mintzatzen zitzaiona: –Baina hara zer diren gauzak:
|
|
|
Felipe astean pare
|
bat
aldiz etortzen hasi zen, baina Felipe, osaba Xabierren ikasle abantailatua zen heinean, Gabinori txistua jotzen irakasteaz gain, beste mila kontuz ere aritzen zitzaion; Felipe, adibidez, antzinako euskaldunez mintzatzen zitzaion, eta haien lurraldeaz?. Osaba Xabierrek esaten dik garai batean Huescaraino iristen zela, baita Kataluniaraino ere, bertako hainbat herri eta lekuren izenek adierazten du... Hortxe diagu, esate baterako, Valle de Arán, Leridako probintzian.
|
|
|
are estuagoa egiten zena seme alaben kasuan, hain zen zurruna hauek jasotzen zutèn heziketa, arautegi hertsi baten inguruan egituratutakoa. Adak bazuen, haatik, janzteko era airos bezain dotorea, amarenarekin zerikusirik ez zuena, laua, ohiko arauak bete arren ukitu pertsonal bat zuena, modernoa?, kalonje jaunaren gainbegirada zorrotzaren pean, gurasoen kontsentimenduarekin? horregatik egon zen Ada, ausaz, nora ezean hurrengo bospasei segundoetan; ekaitza pasatu eta erreakzionatzera zihoala zirudienean, ordea, ahoa ere ireki zuen pare
|
bat
aldiz, hitz egitera balihoa bezala?, Txarok, emakumea pasioz ari zen, eta pasioaren suak eragozten zion, beharbada, Adaren aldarte gorabeheratsuari behar bezala erreparatzea, hartu zion aurrea:
|
|
|
Gero, bazkalorduan ere, halatsu ibili zitzaion Damaso Teofilo Mariari, hmmm hmmm eta hmmm hmmm, hamar
|
bat
aldiz egingo zion keinu hura?, aitari pazientzia agortu zitzaion arte:
|
|
|
lehorreko aurrerabidea, batez ere, geldiezina zen, halako eran, non hiriko atarian zeudela ziurta baitzitekeen, setioari ekiteko prest; hura, baina, ez zen bat bateko ezustekoa izan, talde politikoek bost bat egun lehenago planteatu baitzuten hiriaren ebakuazioa, gauzak gaizki zihoazen seinale: ...matxinatuen fusilamendua?, baina egia zen, halaber, milizianoen ezintasunaren ezaugarritzat eta azken lantzat har zitekeela ekintza hura, desesperaziotik hurbilago zegoena indar erakustalditik baino; albistearen bigarren zatiari dagokionez, berriz?, baina berri onak ditiat hiretzat???, pentsatzekoa da Domingok etxekoen egoerarekin lotu zuela, buruzagiak, lehendik ere, hargatik deitu baitzion pare
|
bat
aldiz:
|
|
|
nekez ezagutuko zuten Amelita Galli Curci sopranoa, bost sei bat urte lehenago kantatzeari utzi ziòn emakumea, nahiz eta, artean ere, munduan oso ezaguna zen, hainbeste eta hainbeste disko saldu eta saltzen zituen haren ahots jainkozkoak, ia Enrico Carusorenak adina. Chaplin, beraz, Ada txurikatu nahian zebilen, itxura guztien arabera; Adak, haatik, eskua askatu eta burua ezker eskuin mugitu zuen pare
|
bat
aldiz, irri herabe bat ezpainetan, lotsazko sentimendua ohorezkoari nagusitu balitzaio bezala; orduan, baina, Domingo tartean sartu. Rebecarekin zegoen, Chaplin eta Adarengandik bizpahiru urratsera, eta honela mintzatu zitzaion:
|
|
|
Molaren eta Beorlegiren tropak hiriburuan sartu zirenetik, beste dozena erdi
|
bat
aldiz jaso zuen Neftalik agindu hura: horregatik eramaten zituen berarekin ilea mozteko aparatuak, makina, guraizeak eta orrazia?
|
|
|
Adak berdin jarraitzen zuen –esan ere, esango zuen balizko ikusle batek neska zurbildu egin zela, ez erabat, baina bai ohartzeko moduan–: ...haatik, janzteko era airos bezain dotorea, amarenarekin zerikusirik ez zuena, laua, ohiko arauak bete arren ukitu pertsonal bat zuena, modernoa–, kalonje jaunaren gainbegirada zorrotzaren pean, gurasoen kontsentimenduarekin... horregatik egon zen Ada, ausaz, nora ezean hurrengo bospasei segundoetan; ekaitza pasatu eta erreakzionatzera zihoala zirudienean, ordea –ahoa ere ireki zuen pare
|
bat
aldiz, hitz egitera balihoa bezala–, Txarok –emakumea pasioz ari zen, eta pasioaren suak eragozten zion, beharbada, Adaren aldarte gorabeheratsuari behar bezala erreparatzea– hartu zion aurrea:
|
|
|
lehorreko aurrerabidea, batez ere, geldiezina zen, halako eran, non hiriko atarian zeudela ziurta baitzitekeen, setioari ekiteko prest; hura, baina, ez zen bat bateko ezustekoa izan, talde politikoek bost bat egun lehenago planteatu baitzuten hiriaren ebakuazioa, gauzak gaizki zihoazen seinale: ...13, baina egia zen, halaber, milizianoen ezintasunaren ezaugarritzat eta azken lantzat har zitekeela ekintza hura, desesperaziotik hurbilago zegoena indar erakustalditik baino; albistearen bigarren zatiari dagokionez, berriz –" baina berri onak ditiat hiretzat..." –, pentsatzekoa da Domingok etxekoen egoerarekin lotu zuela, buruzagiak, lehendik ere, hargatik deitu baitzion pare
|
bat
aldiz:
|
|
|
Ikusle batzuek –askok? – nekez ezagutuko zuten Amelita Galli Curci sopranoa, bost sei bat urte lehenago kantatzeari utzi ziòn emakumea, nahiz eta, artean ere, munduan oso ezaguna zen, hainbeste eta hainbeste disko saldu eta saltzen zituen haren ahots jainkozkoak, ia Enrico Carusorenak adina. Chaplin, beraz, Ada txurikatu nahian zebilen, itxura guztien arabera; Adak, haatik, eskua askatu eta burua ezker eskuin mugitu zuen pare
|
bat
aldiz, irri herabe bat ezpainetan, lotsazko sentimendua ohorezkoari nagusitu balitzaio bezala; orduan, baina, Domingo tartean sartu –Rebecarekin zegoen, Chaplin eta Adarengandik bizpahiru urratsera– eta honela mintzatu zitzaion:
|
|
|
Molaren eta Beorlegiren tropak hiriburuan sartu zirenetik, beste dozena erdi
|
bat
aldiz jaso zuen Neftalik agindu hura: horregatik eramaten zituen berarekin ilea mozteko aparatuak –makina, guraizeak eta orrazia... baita Espainiako banderaren koloreak zituèn xingola luze bat ere–, eta horregatik atera zituen haiek poltsikotik.
|
|
|
Gero, bazkalorduan ere, halatsu ibili zitzaion Damaso Teofilo Mariari, hmmm hmmm eta hmmm hmmm –hamar
|
bat
aldiz egingo zion keinu hura–, aitari pazientzia agortu zitzaion arte:
|
|
|
Zegoèn lekutik, Gabinok ongi jarrai zezakeen eszena; are gehiago: ...–, nahiz eta jarraian halatsu segitu, bere begi zabalduekin Lorenzori begira, honen barre egitetik isiltzerainoko erantzun mailakatuak don Alfredoren jardunak bezainbat harritu balu bezala; gero, begiak itxi eta ireki zituen hiru bider, ezinegonaren menera edo; Gabinok, izan ere, buruan itsatsia behar zuen Felipe Gastaminzaren karta –paragrafo batzuk ere ikasiak behar zituen buruz, hamar
|
bat
aldiz irakurri zuenez–, euskaldunen sufrimenduez mintzatzen zitzaiona: " Baina hara zer diren gauzak:
|
|
|
Felipe astean pare
|
bat
aldiz etortzen hasi zen, baina Felipe, osaba Xabierren ikasle abantailatua zen heinean, Gabinori txistua jotzen irakasteaz gain, beste mila kontuz ere aritzen zitzaion; Felipe, adibidez, antzinako euskaldunez mintzatzen zitzaion, eta haien lurraldeaz –" Osaba Xabierrek esaten dik garai batean Huescaraino iristen zela, baita Kataluniaraino ere, bertako hainbat herri eta lekuren izenek ad... Hortxe diagu, esate baterako, Valle de Arán, Leridako probintzian.
|
|
2010
|
|
|
Ez dakit gogoratuko zaren, Gabino, baina Ada gaixotu zenean ezagutu nuen nik Txopitea jauna, don Fausto ere deitzen hasi nintzaion, halako batean?: hain hunkituta sentitu nintzen bisita harekin, non, harez geroztik, urtean pare
|
bat
aldiz joaten bainintzaion bisitan ospitale psikiatrikora, hemen trena eta han autobusa hartuz. Bidaia ez zen erosoa, egia esan, baina merezi zuen:
|
|
|
Baina sinadurak bere ondorioak ekarri dizkit, geroztik pare
|
bat
aldiz egon bainaiz komisarian. Lehenengo aldian batez ere, gaizki pasatu nuen, ongi estutu baininduen guardia zibiletako fama txarreko teniente alu batek, hitz jario handia zuenak eta ongi baino hobeto informatua zegoenak:
|
|
|
hain itsusia, non zuri bisita gehiagorik ez egitea bururatu baitzitzaidan. Geroztik, baina, zu zeu etorri zintzaizkidan bisitan etxera pare
|
bat
aldiz, 1969an, egiteko batzuen aitzakian hiriburura etorri behar izan zenuela-eta. Ordurako, baina, nik ere neure eskarmentua nuen, eta, xakeaz, futbolaz, errealzalea izan zara betidanik?
|
|
|
Gero, bakoitza bere tokira bueltatzen zen, eta Luiak eskuekin estutzen zuen alua, taupadak baretu arte. Omarrek, pare
|
bat
aldiz igurtzitakoan lo hartzen zuen.
|
|
|
Harrezkeroztik, hilean pare
|
bat
aldiz joan izan ziren aita ikustera. Leku diferenteetatik joaten ziren, eta toki desberdinetan elkartu, baina beti gurutzatu behar izaten zuten Espainia eta Frantziaren arteko muga, eta alde bietako zaindari armatuen aurrean begiak eta ukabilak itxita egoten zen Oihana, hura dena noiz pasatuko zain.
|
|
|
Ez dakit gogoratuko zaren, Gabino, baina Ada gaixotu zenean ezagutu nuen nik Txopitea jauna —don Fausto ere deitzen hasi nintzaion, halako batean—: hain hunkituta sentitu nintzen bisita harekin, non, harez geroztik, urtean pare
|
bat
aldiz joaten bainintzaion bisitan ospitale psikiatrikora, hemen trena eta han autobusa hartuz. Bidaia ez zen erosoa, egia esan, baina merezi zuen:
|
|
|
hain itsusia, non zuri bisita gehiagorik ez egitea bururatu baitzitzaidan. Geroztik, baina, zu zeu etorri zintzaizkidan bisitan etxera pare
|
bat
aldiz, 1969an, egiteko batzuen aitzakian hiriburura etorri behar izan zenuela-eta. Ordurako, baina, nik ere neure eskarmentua nuen, eta, xakeaz, futbolaz —errealzalea izan zara betidanik— edo eguraldiaz mintzatzen nintzaizula, erlijioari buruzko gaiak saihesten ahalegindu nintzen, bai lehen saioan bai bigarrenean, alferrik... egin ere, egin baitzenidan galdera, halako batean, bigarren saioa bukatzear genuenean:
|
|
2011
|
|
|
Zinea ere bai, huke imajinatu ere egin zer nolako pelikulak hasi zitzaizkidan interesatzen, lotsa pixka bat ere emango lidaken ametitzeak?, eta estreinako aldiz egiaztatu ninan zenbaterainoko ahalmena duten liburu eta film batzuek zenbait egoeratan gu hunkitzeko, malkoak isurarazteraino hunkitzeko. Idazten hastea ere pentsatu ninan, eta makina
|
bat
aldiz bai paper aurrean jarri ere, luma eskuan, bestela adierazkaitz nituen guztiak botatzeko irrikaz, barrenekoak adierazteko orduan motzak gaitun, batzuk behintzat?; hainbat aldiz bota behar izan nitinan, ordea, zirriborratutako paperak zaborrontzira, estreinako lerroa ere artean amaitzeke, orri zuriaren aurreko larri topikoak baino gehiago, ezer izkiriaturik leukakeenarenekoak ikaratzen bainin...
|
|
|
–Hala duk, erran du Leonek; gero, arratsaldean hiru lau
|
bat
aldiz erran duen leloa errepikatu du, malenkoniatsu?: lurra eta ura, herria eta ibaia?
|
|
|
–Urtean pare
|
bat
aldiz etortzen zuan? –ziurtatu du Zabulónek.
|
|
|
Ondoko egunetan aztoraturik ibili nintzen, artega, eta gogoan dut biharamunean pare
|
bat
aldiz deitu nuela taberna batetik haren etxera. Batean berak hartu zuen.
|
|
|
Leihoak biluzik ditut eta auzoko emakume bat atzematen dut maiz niri begira. Azken aldi honetan berak ere gortinak alde batera bilduta jarri dituela ohartu naiz eta pare
|
bat
aldiz etxean barrena biluzik zebilela iruditu zait?, esan nuen eta isilik geratu nintzen, bidea galduta bezala.
|
|
|
Neuk ere ez dakit zer trauma ezkutatzen den fobia bitxi horren azpian. Egia da pare
|
bat
aldiz ezkonduta egona naizela, baina ez ziren esperientzia hain gogorrak izan, inondik ere: hasierako berotasuna epeldu zitzaigun arren, elkarrekin jarraitu genuen, elkarri grazia egiten geniolako gehienbat, eta ondoan egote hutsarekin umorea mintzen hasi zitzaigunean bakarrik erabaki nuen alde egitea.
|
|
|
Hori burugabekeria bat zela erantzuten nion nik, maitasuna lurrean egiten genuenean ere auzokoak enteratzeko moduko intziriak egiten baitzituen berak edo atseginaren gailurrera iritsi ondoren negarrez hasten baitzen edo algara txikiak egiten hurrena. Ni neu ere pare
|
bat
aldiz behintzat deiadarka jarduna nintzen lurreko koltxoiaren gainean, eta ez, Nadiak uste zuen moduan, atsegina neurri batetik gora minarekin nahasten delako, izterrean tarteka zaintiratuak izaten nituelako baizik, oso postura behartuetan mugitzera derrigortzen baininduen neskak, eta zer gertatzen zitzaidan adierazten uzten ez zidalako ere bai, kexatzen hasi orduko bi eskuekin ixten baitzidan ah...
|
|
|
esate baterako, Gorbeiapeko sagasti batean Margak, Ene Jesus eko lelo errepikatuari oihartzun eginez,, titiak ikusi nahi dizkidazu?? galdetuko dio behin eta berriro, baita gerora ere makina
|
bat
aldiz, nahiz Lamarainek azkenik sekula ikusi ez.
|
|
|
Prentsa espainolak eta espainolistak maiz egotzi die euskal gotzainei, ez omen zutela bortxa kondenatzen. Makina
|
bat
aldiz egin dute, ordea, eta behin eta berriro erabili dute arrazoia, helburuak ez dituela bortxazko bitartekoak justifikatzen. Arrazoi hori (nola justifikatzen da bera?), printzipioz laikoak diruditen mugimendu pazifista guztiek errepikatu izan dute, Eliza aparte, gure artean.
|
|
|
Sergio eta bion artean eztabaidagai izan ohi da kontu hori, zentzuena. Makina
|
bat
aldiz aritu gara berriketan ea ikusmenak edo usaimenak duen ahalmen gehiago oroitzapenak erakartzeko.
|
|
|
Mantalarekin burukotea egin, arropaz betetako zinkezko barreño handiak hartu buru gainean eta hona etortzen ginen arropak garbitzera. Makina
|
bat
aldiz ibili ginen korrika eta presaka egin beharrekoak egin ezinik, kanpoan pasatutako denbora etxean falta izaten baitzen, ez baitzegoen etxekoak egingo zituen neskamerik. Denak ziren guretzat:
|
|
|
Helduentzako animazioa egiten makina
|
bat
aldiz saiatu da, baina telebistan esaten omen diote ez dakitela helduentzako marrazki bizidunak programatzen, eta elementu finantzarioak ezetz badio, ez dago produkturik.
|
|
|
Antxonen kezkak ez nau harritu, kontuan hartzen badugu bera dela euskal zinemak izan behar lukeenari buruz gehien teorizatu duen zuzendaria. . Makina
|
bat
aldiz errepikatu ditudan gaiak dira, erraz aurkituko dituzu?, bota dit, beste kontu batzuen inguruko hitz aspertuan galduz. Eta bai, erraz aurkitu dut euskal zinemaz luze, zabal eta euskarri anitzetan idatzia utzi duen planteamendu zorrotz, zehatz eta landua, aurrerago jaso dudana.
|
|
|
Zalantza sentsazio arraroarekin uzten du ikuslea: ahate pasa izeneko teknikaren garrantzia aztertzen du laburrak, plano batetik bestera salto egiteko ahateen paseotxoa baliatu duten pelikulak alegia, eta hasieran bitxikeria baino ez dirudien hori zinemaren historian makina
|
bat
aldiz errepikatu dela erakusten digu Koldok, 1921eko Charles Chaplinen The Circus pelikulatik hasita. Azkenerako, ahateekin obsesionatuta amaitu duela dio irribarretsu donostiarrak, pelikula guztietan ikusten dituela.
|
|
|
Horrek, Xeherezade ekarri dit gogora. Mila eta
|
bat
aldiz egin zion izkin Heriori bere ipuinei esker, baina trikimailu ezagunegia da hori. Heriori ez diot ziria sartuko Xeherezadek Sha zaharra engainatu zuen moduan.
|
|
|
–Astean pare
|
bat
aldiz psikiatra batekin hitz egiteak ez dio neskari kalterik egingo. Hori baino gogorragoa da.
|
|
|
Lucíak komunera joateko egin zuen etenaldiaz baliatu zen Mikel inguruko jatetxeren batera joatea proposatzeko. Doinu axolagabea erabili nahi izan arren, pare
|
bat
aldiz trabatu zen, eta inguru minguru gehiegi erabiltzen zuela iruditu zitzaion. Lucíak, baina, era naturalean onartu zuen eskaintza.
|
|
|
Segidan, Lucíak bere aitonaren istorioa kontatu zuen. Pare
|
bat
aldiz kontakizuna eten eta zalantzati begiratu zion Armentiari. Honek keinu batez adoretu zuen aurrera jarraitzeko.
|
|
|
Lucíak bere aitonaren istorioa kontatu zion Rodríguezi. Dudati hasi zen, eta pare
|
bat
aldiz galdu zuen istorioaren haria. Baina kontakizunean murgildu ahala ahotsa sendotzen joan zitzaion, eta tokiek, izenek eta gertaerek gerraosteko abentura bitxi hura osatu zuten.
|
|
|
–Pare
|
bat
aldiz deitu dizut, baina...
|
|
|
Bordeleko hirigunera hurbildu ahala trafikoa areagotu egin zen. Pare
|
bat
aldiz jo zieten klaxona, Armentiaren bolante kolpeak eta bat bateko maniobrak zirela eta. Mikel ahalegintzen zen arreta bide seinaleetan jartzen, baina gogoa behin eta berriz joaten zitzaion zain zuen eginkizun penagarrira.
|
|
|
–galdetu zion?. Pare
|
bat
aldiz deitu nizun, baina...
|
|
2012
|
|
|
Gutxienez zazpi
|
bat
aldiz deituko nizun azken astebetean. Ordu ezberdinetan.
|
|
|
Hitz egiterakoan, hori bai, aurpegia niregandik oso gertu ipintzen zuen, distantzia neurtzeko gai ez balitz bezala edota, neurtu arren, urrunegi irudituko balitzaio bezala. Pare
|
bat
aldiz bere ezpainak nire belarrira hats egiten sumatu nituenean, geldiezineko beroaldiak hartu eta hantxe bertan besarkatzeko irrika baretu ezinik ibili nintzen.
|
|
|
Goizean hogeiren
|
bat
aldiz grabatu du asteotan buruan dabilkion kanta, hogei aldiz ezberdin abestu duena. Agian beste laurogei aldiz grabatuko du, kanta horri dagokion ahots tonu zehatza, berezkoa, sumatu arte, melodia horri propio dagokion ahotsaren jantzi gozoa ala urratua agertu arte, aurkitu arte.
|
|
|
–Izan nuen zure etxeko sutearen berri. Juliak betartea ilundu zuen?. Pare
|
bat
aldiz deitu nizun, baina telefonoa ez zebilen.
|
|
|
Egunen batean dena pikutara bidali eta txinatarrei salduko zieat taberna. Pare
|
bat
aldiz etorri zaizkidak eskaintza egitera.
|