|
2000
|
|
|
Eta hala erran dezaket, finean, ezen, Salamancarat iritsi nintzenean, zerbait nintzela, baina erdi bakar batean. Eta aho batetik baino gehiagotik aditu
|
banituen
ere hain ezagun diren hitzak: Quod natura non dat, Salmantica non praestat, nik Salamancan ezagutu zintudan, eta Salamancak eman zidan, zure bidez, izanaren bertze erdia.
|
|
|
Hantxe zegoen, bai, arestian idisko oldartsua zirudien gizona idi zahar flako bihurturik! Eta ez Ama Birjina ez bertze saindu guztiak sinesten ez
|
banituen
ere, promes egin nien behin eta birritan ezen ez nintzela berriro etxe galdu haietarat joanen, baldin galtzak berreskuratzen banituen. Zeren eta Mignon galdu bainuen, nik gau hartan hiru tituluz edertua:
|
|
|
Bortz axola neuri orduan diruak eta diru poltsak galtzak berreskuratzekotan, kontu nahasi hartan urrezko hamar dukat eta bertze diru guztiak galdu
|
banituen
ere, marinel baten urte erdiko ordain-saria...!
|
|
|
oroimen bat zen soil soilik. Eta oroimen soil zen bizi hartatik, ardoz eta odolez eta alaitasun xumeez eta hazi ia beti fruitugabeez orbanduriko orrialde haietatik, hasiera batean begiak setatsuki itxi
|
banituen
ere, kontu haiek guztiek nirekin zerikusirik ez zutela izango esperantza intimoarekin, gero, bidaiaren lehen unetik bertatik laino artean azalduz joan zitzaizkidan ebidentziak ekarri nituen argitara. Baina, oi, zein oker nenbilen nire esperantzetan!
|
|
|
Nigan ipiniak zeudela iruditzen zitzaidan, eta, gainera, gizon  tzat jo nahi nuen neure burua, eta nahiago nuen gizatasunaren gurdian sartu. Baita munduko haize guztien sorgin hotsak entzun behar
|
banituen
ere!
|
|
2001
|
|
|
Nik ez nuen itxaropenik galtzen (liburuak aspaldi galdu
|
banituen
ere); banekien aurki aurkituko genuela tximino txuria. Bihotzak esaten zidan.
|
|
2003
|
|
|
Azkar etortzeko modurik egiten ez baduk, hik atera dituk kontuak –segitu zuen, baina nik ez nion sinetsi. Ez nuen nire inguruan senarra tiroz hil zezakeen emakumerik ezagutzen, tiroz hiltzea merezi zuten senarrak ezagutzen
|
banituen
ere.
|
|
|
Nola, nola joango nintzen ba? Iluntzean aitaren errietaldiak eta purrustadak jaso
|
banituen
ere, ez neukan joaterik.
|
|
|
Zuek hau irakurri eta igual ni lasai asko nengoela pentsatuko duzue, beldurra ez da letretan igartzen eta. Bada, ez, lagunok, guztiz akojonatuta nengoen, bikien aurrean plantak egiten
|
banituen
ere. Promiskuitate hartan, han, piztia artean, eta zera zegoela!
|
|
|
Segaldi bakoitzean hondamendia hango bizidun txikientzat. Inurritegiak dozenaka azaltzen ziren, zomorro errukarriak aztoraturik; larre saguak korrika bizian nire ondotxotik, ziraunak, armiarma erraldoiak, zizareak, satorrak, bareak, matxinsaltoak, erle  tzarrak, ezparak, euli mandoak, ehunzangoak, kakalardoak, barraskiloak, mantalgorriak, kilkerrak, txirritak; eta ibiliko ziren, ikusi ez
|
banituen
ere, ziklopeak, lamiak, basiliskoak, herensugeak, banpiroak, otso gizonak, anakondak eta krokodiloak.
|
|
|
Ahaleginak egin
|
banituen
ere Mirenen ondoan esertzeko, apaizarekin tokatu zitzaidan; binaka esertzen ginen, eskola umeak bezala.
|
|
2004
|
|
|
Gainera, Alemaniako muga mehatxu ilun bat bezala hurbiltzen zitzaidan. Erran bezala Weberri buruzko txosten eta argazki guztiak Parisko ostatuan bertan suntsitu
|
banituen
ere, ezin urduriago nenbilen. Pistola ere kezka iturri larria nuen:
|
|
|
Bihotz Salataria, Usher Etxearen Hondamena... Hamaika aldiz irakurriak
|
banituen
ere, ipuin sorgindu haiek bazuten xarma berezi bat, eta irakurtzen nituen aldi bakoitzean ñabardura berriren bat, iradokizun ilunen bat antzematen nien.
|
|
|
Eta ez dakit zer gertatu zitzaidan, ez nuen orduan barrerik egin, besteen barre algarak entzuten
|
banituen
ere. Eta, buruan itaun bat pizten zitzaidala, ezin serioago galdetu nion:
|
|
|
Hala ere, nire ikasketa guztiak mekanika aldetik egin
|
banituen
ere, orduko lan egoerak behartuta, lantegi horretan elektrizitateko mekanismo automatikoetarako ateak zabaldu zizkidaten, eta bide berri bat gehiago ireki zidaten.
|
|
2005
|
|
|
Baina gaur ez nindoan bisita gelara; eta karrajo tarteaz haranzko bulegora abiatu nintzen. Sinesten lanak
|
banituen
ere, gaurkoan... kanpora bainindoan, kalera, etxera!
|
|
|
Idazle izateko ametsak ahaztu ez
|
banituen
ere, bulegari hasi nintzen aroztegi handi bateko buroan.
|
|
|
Baforearen bodegako konportak baino zabalago zabaldu zuen atea ingelesez edo halako mordoiloan kantari urketariak, ura itxi zuelarikan dohainik ematen diguten xabona merkearen bitsa lepoan behera etorri zitzaion puzkiletan, errekako harrien azpiko bizarrek egin ohi duten modura egin zuen ipurmatelen erretenera gerrialdean sortzen zitzaion barbanak. Itzuli egin zen gorputzaren gordinena erakutsiz, eta toailapean ezkutatu zuen burua luze ilea xukatzeko aitzakian, bere begiek traba egin ez ziezadaten haragi hartan neureak bazkatu nahi baldin
|
banituen
ere.
|
|
2006
|
|
|
Lehen aldikoz ni sentitu nintzen eta ez erdi sorgina. Bere alde sentikor eta irrigarri atzeman nuen, eta noiztenka gorroto edo amodiozko ziztak ukaiten
|
banituen
ere, egun izugarri ona pasatu nuen. Gure ogitartekoak jan genituen eta bere herriaz mintzatzen hasi zen, Irlandaz.
|
|
|
Emakumeen eriak niregana noratzen ziren gazteluko patioan, eta ferekaren baten oparia egiten zidaten, buruan, haien ondotik pasatzean. Ramonak berak, zakarkeriaren bat errateko ez bazen behin ere begietara begiratu ez zidanak, hitz politak izan zituen niretako, azkenak ongi konprenitu ez
|
banituen
ere:
|
|
2008
|
|
|
Entzuteko eginahal guztiak egin
|
banituen
ere, luzaroan ezin izan nuen tar tar tar isil bat besterik entzun; baina azkenean ahotsak loditzen hasi ziren, eta hitzen bat edo beste harrapatu ahal izan nuen, batez ere kapitainaren madarikazioak.
|
|
|
Ardo on batzuk dastatu genituen elkarrekin eta bi emakume eder. Hori pentsatu nuen eta lotsagarria iruditu zitzaidan Nadia eta Natalie ardoekin konparatu izana, une horretan maiteminaren tristura eta alkoholaren beroa nahasian sentitzen
|
banituen
ere.
|
|
2009
|
|
|
Habanan asko, Espainian ere bai, New Yorken, Italian... baita Iruñean ere. Bere garaian arte ikasketak egin nituen, baina aktore hasi nintzenean baztertu egin nuen, gidoien orrialdeetan marrazkitxoak egiten
|
banituen
ere. Urteekin, baina, arte plastikoetara itzultzeko beharra sentitu du.
|
|
|
Sasoi batean, epaitegiko gutunak etxera ailegatzen hasi zirenetik, ohituta nengoen periodikoek gertakarien berri ematen zuten orrialdeetan zure inizialak bilatzen paratzera. Zabaldu gabe bidaltzen
|
banituen
ere gutunak zure modulu psikosozialera, ez zen zaila susmatzen nolako saltsatan sartuta ibiliko ote zinen. Etxerako hartzen genuen periodikoan arrastoren bat aurkitzen banuen zutaz, gainerakoren batean beste ezer argitzen ote zuten jakiteko, edo etxeko periodikoan ezer aurkitzen ez banuen, gainerakoren batean ezer aipatzen zen jakin gurarik, egunero joaten nintzen herriko liburutegira.
|
|
2010
|
|
|
...ndik norakoen kontzientzia nuenik ere, nola, bada, neure baitatik ateratzeko gai ere ez banintzen, lezio hura berandu gabe ikasiko nuen arren, debozionisten ikastetxean bekatuen aitortza egiteko arimaren eta kontzientziaren gorabeherak aztertzen hasi ginenean, astean behin gutxienez!?, baina ez dut dudarik neure baitan nituela indar haiek, nik orduan hain modu zehatz bezain kategorikoan ikusten ez
|
banituen
ere: nola ukatu, bada, neure baitan zetzala bizi sena, nola ukatu neure beldurra, eta nola ukatu beldurraren eta bizi senaren arteko lotura!
|
|
|
Eta Feliperen negarrak kontzientziako harra piztu, eta hura oihuka hasi zitzaidan, oker egin nuela eta oker egin nuela, oihu haiek berehala isilarazi
|
banituen
ere, Felipe gelako azkena baitzen eta guztiok baikenuen haren lepotik barre egiteko eskubidea; gero, ordea, gaixotu eta sendategira joan behar izan nuen, erantzukizuna neure gain hartuta, hori bai, pertsona heldu bat bezala jokatu behar nuen behingoz, arimaren salbazioaren negozioak atzeraezinak izaki!?, aitarekin izan nuèn portaera txarra jo bainuen neure gaixotzearen arrazoitzat, marrazkitxo xikinak egiteagatik; marrazkitxoen artean zegoen jokoa, beraz, eta, marrazkitxo batek beste marrazkitxo batera ninderamala, hara non piztu zitzaidan noizbait, burmuinetako zokoren batean, Feliperi egin niona!; eta bekatua egin nuenean sentitu ez nuena sentitu nuen orduan:
|
|
|
Baina arrazoi duzu, beharbada, Damaso, guk ere zuek adinakoak baikenuke: zuen laurdena izanez gero ere aski, gure Herriaren independentzia lortzeko???, etorri bezain laster isiltzen
|
banituen
ere?
|
|
|
Eta, hala ere, ni ez nengoen amaren ez maistraren tokian, eta horregatik, beharbada, amari begiratzen nion bakoitzean, neure haragiaren asaldatze eta errebelatze bat sentitzen nuen? hotzikara bat erraietan, erraietako oihu protestazko bat ere bazena, amaren haragia nirea ere bai baitzen, azken batean, gero neure protesta guztiak isildu
|
banituen
ere?
|
|
|
Nor zen, baina, Epikuro? Ikasi beharreko zenbat eta zenbat gauza ikasi behar nituen, haiek buruan sartzeko beste batzuk baztertu
|
banituen
ere, gorotza goroztegira! Baina ez zen hura bakarrik, gizakion konplexutasuna agerian uzten zuèn liburua baitzen irakurtzen ari nintzena, anekdotaz zipriztindua eta grazia handiarekin kontatua?
|
|
|
Mediku espezialistaz oroitzen naiz, eta nola amak eta biok egin genuen haren kontsultara, hasiera hartan; proba batzuk eta besteak; urduritasuna eta ezinegona; eta azkenean, diagnostikoa; eta disgustua; ez nintzen, haatik, behera erori, orduan ez behintzat, gero, sendategira joatean, neure gorabeherak izan
|
banituen
ere; eta ama, lehenengo sustoaren ondotik, indartsu eta kementsu aritu zitzaidan; ama nuen babes, bai, eta amak egin zidan oihu, halako batean: –Zu nire bizipoza zara, eta zin degizut ez zarela hilko!?.
|
|
|
Egoera hark, alde batetik, Pagoagako porrotak, eta bestetik, amaren gezurrak eragindakoak? zalantza eta galdera asko pizten zizkidan, artean itzalean
|
banituen
ere, hain nengoen nora ezean, etengabeko inpaktuen ondorioz?; haietako galdera batek, baina, berandu gabe atera zuen bere muturra itzaletik, Elorrietako komentura joan behar bainuen, neure erlijio ibilbideari ekiteko?; nola ekingo nion, baina, neure ibilbide hari, baldintza haietan?; izan ere, gogoan nituen amaren hitz batzuk, Pagoagan egin genuèn azken egonaldiaren aurretik esan zizkidanak:... –Fraidearen bizitza erantzukizun handikoa da, eta mirari bat ongi etorriko zaizu, fedeari behar bezala eusteko?; are gehiago:
|
|
|
Eta, hala ere, ni ez nengoen amaren ez maistraren tokian, eta horregatik, beharbada, amari begiratzen nion bakoitzean, neure haragiaren asaldatze eta errebelatze bat sentitzen nuen... hotzikara bat erraietan, erraietako oihu protestazko bat ere bazena, amaren haragia nirea ere bai baitzen, azken batean, gero neure protesta guztiak isildu
|
banituen
ere...
|
|
|
Nor zen, baina, Epikuro? Ikasi beharreko zenbat eta zenbat gauza ikasi behar nituen, haiek buruan sartzeko beste batzuk baztertu
|
banituen
ere, gorotza goroztegira! Baina ez zen hura bakarrik, gizakion konplexutasuna agerian uzten zuèn liburua baitzen irakurtzen ari nintzena, anekdotaz zipriztindua eta grazia handiarekin kontatua... orduan hala iruditu zitzaidan bederen.
|
|
|
Mediku espezialistaz oroitzen naiz, eta nola amak eta biok egin genuen haren kontsultara, hasiera hartan; proba batzuk eta besteak; urduritasuna eta ezinegona; eta azkenean, diagnostikoa; eta disgustua; ez nintzen, haatik, behera erori, orduan ez behintzat, gero, sendategira joatean, neure gorabeherak izan
|
banituen
ere; eta ama, lehenengo sustoaren ondotik, indartsu eta kementsu aritu zitzaidan; ama nuen babes, bai, eta amak egin zidan oihu, halako batean: " Zu nire bizipoza zara, eta zin degizut ez zarela hilko!".
|
|
|
Eta Feliperen negarrak kontzientziako harra piztu, eta hura oihuka hasi zitzaidan, oker egin nuela eta oker egin nuela, oihu haiek berehala isilarazi
|
banituen
ere, Felipe gelako azkena baitzen eta guztiok baikenuen haren lepotik barre egiteko eskubidea; gero, ordea, gaixotu eta sendategira joan behar izan nuen... erantzukizuna neure gain hartuta, hori bai —pertsona heldu bat bezala jokatu behar nuen behingoz, arimaren salbazioaren negozioak atzeraezinak izaki! —, aitarekin izan nuèn portaera txarra jo bainuen neure gaixotzearen arrazoitzat, ... hura garbitzeko beharra...; eman nion Bibiri neure kezkaren berri, eta Bibik karta bat idaztea proposatu zidan, haren helbidea debozionisten ikastetxean eskatuta.
|
|
|
Baina arrazoi duzu, beharbada, Damaso, guk ere zuek adinakoak baikenuke: zuen laurdena izanez gero ere aski, gure Herriaren independentzia lortzeko..." —, etorri bezain laster isiltzen
|
banituen
ere...
|
|
|
...en kontzientzia nuenik ere —nola, bada, neure baitatik ateratzeko gai ere ez banintzen, lezio hura berandu gabe ikasiko nuen arren, debozionisten ikastetxean bekatuen aitortza egiteko arimaren eta kontzientziaren gorabeherak aztertzen hasi ginenean, astean behin gutxienez! —, baina ez dut dudarik neure baitan nituela indar haiek, nik orduan hain modu zehatz bezain kategorikoan ikusten ez
|
banituen
ere: nola ukatu, bada, neure baitan zetzala bizi sena, nola ukatu neure beldurra, eta nola ukatu beldurraren eta bizi senaren arteko lotura!
|
|
|
Egoera hark —alde batetik, Pagoagako porrotak, eta bestetik, amaren gezurrak eragindakoak— zalantza eta galdera asko pizten zizkidan, artean itzalean
|
banituen
ere, hain nengoen nora ezean, etengabeko inpaktuen ondorioz...; haietako galdera batek, baina, berandu gabe atera zuen bere muturra itzaletik, Elorrietako komentura joan behar bainuen, neure erlijio ibilbideari ekiteko...; nola ekingo nion, baina, neure ibilbide hari, baldintza haietan?; izan ere, gogoan nituen amaren hitz batzuk, Pagoagan egin genuèn azken egonaldiaren aurretik esan zizkidanak:... " Fraidearen bizitza erantzukizun handikoa da, eta mirari bat ongi etorriko zaizu, fedeari behar bezala eusteko"; are gehiago:
|
|
|
Niri ere bai. Lehenago gertatu behar zitzaidan, baina ez zitzaidan argi eta garbi ordura arte gertatu, nire zalantzak izan
|
banituen
ere. Dena dela, nire adinekoen artean ez nintzen azkenetakoa izan.
|
|
|
Niri ere gauza bera gertatu zaidala aitortu beharrean nago, irakurle: hitzak garraiatzeko tenorean, ustez eta asmoz ongi antolatuak baldin
|
banituen
ere, zenbait kutxa galdu bide ditut eta beste zenbait, berriz, tokiz aldatuta agertu dira. Hori dela eta, aldaira urdinotako aipuekin nahiz etiketekin erabat ez fidatzeko aholkua eman behar dizut, ezinbestean.
|
|
2011
|
|
|
Baina bidaia bat elkarrekin Zurich-era egiteak sekulako ilusioa egin zion. Orain, Nadia galdu dudalarik, maiz gogoratzen naiz bidaia horretaz, eta egun horietan zoriontsu izan ginela pentsatu ohi dut, ni zoriontsu izan nintzela gutxienik, egun haiek erabat abailduta bukatzen
|
banituen
ere. Noizean behin, atera genituen argazkien albuma ireki eta tarte luzeak ematen ditut begira, bera irribarrez eta zutik beti, edonorako prest, eta ni baldarki eserita edo parkeetako aulkietan erdi etzana askotan.
|
|
|
“Emea arra baino askoz ere goxo eta lasaiagoa da, arra oso suharra zen. Umeak ateratzeko asmotan ekarri
|
banituen
ere, ez zen saiakera ondo atera eta arra kendu egin genuen”. Orain Txukun izeneko txerri emea soilik hazten du.
|
|
|
Eta etxean gau hartan txerriak zazpi kume egin zituen. Ea ondo zaintzen zituen, nik ez bainuen denbora gehiegi haien ondoan egoteko, gau hartan ordu pare bat pasa
|
banituen
ere. Hurrengo egunean ardiak mendi aldera atera nituen eta han ibili nintzen haien atzetik aita etorri zen arte.
|
|
|
Hegaluze batzuk harrapatu zituzten eta puska eder batzuk jan genituen gasezko sukalde batean erreta. Hirurak aldera, Santurtzi parera iritsi ginen, eta handik pixka batera inor ikusten ez zenez, patroia urduri jartzen hasi zen eta ni gehiago, bestelako itxurak egiten
|
banituen
ere. Azkenean txalupa bat ikusi zuen eta esaten zuen:
|
|
2012
|
|
|
Nire adiskidea, zoritxarrez, itsasalditik itzuli eta berehala hil zen; nik bidaldi bera egitea erabaki nuen, eta berriro ere, lehengo itsasontzi berean itsasoratu nintzen, aurreko bidaldian kapitainaren laguntzaile izan eta oraingoan ontziaren ardura zuen marinel batekin. Inoiz gizon batek egin duen bidaldirik tamalgarriena izan zen hura, eta, nire ondasun irabazi berritik 100 libra besterik eraman ez
|
banituen
ere, eta geratzen zitzaizkidan beste 200 librak, nirekin oso zintzo jokatu zuelako, adiskidearen alargunari utzi banizkion ere, zoritxar ikaragarriak izan nituen. Hau izan zen lehena:
|
|
|
Bi aldiz eman nion jira igerian ontziari, eta bigarrenean soka mutur bat ikusi nuen brankako kateetatik oso beheraino zintzilik, eta harritu ninduen lehenengo jiran ikusi ez izana. Zailtasun handiak izan
|
banituen
ere, lortu nuen hari eustea, eta sokaren laguntzaz ontziaren brankako gazteluraino igotzea. Han konturatu nintzen ontziak azpia zulatua zuela, eta sotoan zurrusta handi bat zegoela.
|
|
|
hango gauza haien epaile txarra nintzela, ezin bainuen ulertu epai haren onginahia eta mesedea; aitzitik, iruditzen zitzaidan (agian oker) zorrotza zela eta ez biguna. Batzuetan pentsatu nuen prozesamendua onartzea, zeren eta, ezin
|
banituen
ere ukatu artikulu haietan aipaturiko ekintzak, aringarriren batzuk onartuko zituztela pentsatzen bainuen. Baina nire bizitzan estatu prozesu asko nituenez aztertuak, eta ohartua nintzenez epaileek egokitzat jo bezala amaitzen zirela beti, ez nintzen ausartzen hain erabaki arriskutsuaz fidatzera, hain kinka larrian eta hain etsai ahaltsuen aurka.
|
|
|
Baieztapen horren arrazoia berak orduan zeukan yahoo miragarri batengan omen zetzan (nitaz ari zen), gehienentzat entzunez ezaguna, eta askok ikusia ere bai. ...engo aldiz nola ikusi ninduen kontatu zien orduan, beste animalia batzuen larru eta ilezko osakin artifizialez guztiz estalia nuelarik gorputza; neure hizkuntza berezian mintzatzen nintzela eta oso ongi ikasi nuela beraiena; hara eraman ninduten gorabeherak azaldu nizkiola; estalkirik gabe ikusi ninduenean, yahoo hutsa nintzela oso osorik, kolore zuriagoa, ile gutxiago eta azazkal motzagoak baldin
|
banituen
ere. Gaineratu zuen nola konbentzitu nahi izan nuen, neure sorterrian eta beste batzuetan yahooak zirela animalia arrazional eta nagusiak, eta houyhnhnmak zerbitzariak; niregan yahooen tasun guztiak nabaritzen zituela, adimen izpiren batez pixka bat zibilizatuagoa izan arren, baina halere houyhnhnm arrazakoen azpitik nengoela honetan, beren herriko yahooak nire azpitik zeuden bezalaxe; beste gauza batzuen artean, houyhnhnmak, gazteak ziren bitartean, irentzeko genuen ohitura aipatu nuela, otzanago bihurtzeko egiten omen zena; ebaketa erraza eta arriskugabea zela; ez dela lotsagarria animaliengandik jakinduria ikastea, lan zaletasuna inurriak irakasten baitu eta eraikuntza enarak (horrela itzultzen dut lyhannh hitza, nahiz eta askoz hegazti handiagoa izan).
|
|
|
Liburu hori segida batean ikusten dut. Lehen unibertsitario kutsuko edo liburuak idazten nituen, denek ulertzeko modukoak nahi
|
banituen
ere: edonork uler zitzakeenak, berdin sozialista, edo komunista edo liberal izan.
|
|
2014
|
|
|
Balizko hautagaiez asko aritu ondoren, niri proposatu zidaten, sei hilabeterako. Hautaketa egiteko kontuan hartzen genuen bakoitzaren egoera, familia… eta, ezkondua eta hiru seme alaba
|
banituen
ere, norbaitek izan behar zuela pentsatu eta baietz esan nuen. Hegoaldean ibili nintzen atzera aurrera, taldeak eratu eta antolatzen, oso garai bizia izan zen; segurtasun neurri gisa, adibidez, sekula ez nituen egiten bi gau jarraian leku berean.
|
|
|
Aspaldi aspaldi honelako testu burugabe eta gutxiesleak idatzi
|
banituen
ere...
|
|
2015
|
|
|
Gezurrezko istripuaren faltsutasuna errebelatzera nindoanean hain justu. Penitentzia bat zen, eta penitente arropak jantzi
|
banituen
ere bolada batez, halako batean barkatua izango nintzen. Sekula ez bainuen pentsatu hiltzeko arriskuan nengoenik.
|
|
|
Akiturik itzultzen zen gure gelatxora, han behean hustuko balitz bezala. Une lazgarri haiek irrealtasunez oroitzen
|
banituen
ere, hura benetan gertatu zen.
|
|
|
gurutzeak, izarrak, aurpegi higuingarriak, zenbakien antzeko ikurrak... Ulertzen ez
|
banituen
ere, kutsu zitala hartu nien, ero garbi edo hiltzaile ergel baten idazkera balira bezala.
|
|
|
Politikazko aukera, errealagoei? begira, gogoan dut, 79 amaieran, estatutuari buruzko erreferenduma egin zenean, gauzak xehe xehe ezagutzen ez
|
banituen
ere, ni baiezkoaren alde nengoela erabat; gutxi ala asko izan Espainiak emandakoa, zerbait izango zen, aurretik ezer ez geneukanentzat. Gainera, Euskadiko Ezkerrakoak ere alde zeuden, eta ni haien aldekoa izaki; banekien hor zegoela Herri Batasuna izeneko alderdia ere, baina ez nuen oso ondo ulertzen haien jarrera setatia, ezta haien izaeraren funtsa, denari eta denei ezetz esatea ez bazen.
|
|
|
Karreran ere ez: filologia ikasi arren, eta euskal literaturaren historia gehienak esku artean erabili
|
banituen
ere, Gurutz Sarasolak ez zuen bertan agertzeko adinako meriturik egin. Etxean akaso?
|
|
|
A ze koadrila. Beste batzuk, Ezeiza edo Artetxe bezala, gu baino zahartxeagoak ziren, Bergara ingurukoak biak, eta bistaz ezagutzen
|
banituen
ere ez nuen sekula haiekin hitz egin. Erabat arrotz egiten zitzaizkidan pare bat gehiago zeuden baita ere, nafarrak edo, geroago jakin nuenez Sorbonan ikasten ari zirenak.
|
|
|
Azken aldian, baina, ohe azpian edo mahai gainean pilatuta maisulan mardul ugari
|
banituen
ere, bestelako liburuak ziren nire interesa ia erabat monopolizatu zutenak. San Antonio polizia nobelak.
|
|
|
Ritak une hartantxe jaso zituen estreinakoz begiak nireetara eta izotza aurkitu nuen lehenago suzkoak izan zitezkeen ninietan. Berriro ederretsi
|
banituen
ere, irribarre oro ezabatu zuen ezpainetatik eta bere ahotsak lehenagoko berotasun guztia urrutira jaurti zuen oso. Metalezkoak iruditu zitzaizkidan bere hitzak, kanpaiarena baino gehiago, aiztoen metalaz egindakoak.
|
|
|
Parkea bizkarrean laga ahala, gero eta jabetzenago nintzen, han, mimosaren hegaleko jarlekuan jazotakoa aparta izan zela niretzat, eta, beste batzuk ezagutu
|
banituen
ere, Rita besteko emakume osorik ez nuela kausitu sekula. Haren ahotsak gozatzen zuela, eta aldi berean aztoratzen, nire barren terrala.
|
|
|
Ez nuen nire adinekoekin jolasteko inolako gogorik izaten. Eskolan eman nituen urte bakanetan hainbat ezagun eta adiskide egin
|
banituen
ere, gerrak berekin ekarri zuen harremanen etenaldiak haien oroitzapena marguldu eta beste haurrenganako halako beldur lauso bat landatu zuen nire baitan. , psikiatra jendaila horrek azalpen aldrebes bat baino gehiago asmatuko luke jarrera muker hartarako, gerra garaiko sindromeaz hasiko lirakete, edo trauma osteko shockei buruz.
|
|
|
Ikusi nituen lehenbiziko bi xakelariak zaharrak ziren eta isilean jokatzen zuten, beren buru urdinduak taulatik une batez ere altxatu gabe. Sekula ikusi ez
|
banituen
ere, berehala ohartu nintzen ezagunak nituela: bai, aitaren xake liburuko jokalari errusiar eta alemana ziren haiek, inondik ere, edo halaxe irudikatu nituen nik ganbitoaren estrategia liluragarria ikastean:
|
|
|
Hura ordurako oso zaharra zen, baina hogeita hamar urte ingurukoa ikusi nuen, eta, beharbada, gutxiagokoa iruditu zitzaidan, eta aurpegi distiratsuaz. Ikuskari hau laster batean igaro zen; baina hain kontsolatua geraturik, ezin nuen nahigaberik hartu inoiz heriotza harengatik, pertsona asko harengatik nahigabez ikusten
|
banituen
ere, estimu handitan zutena zelako. Nire arimak zuen poza hainbestekoa izanik, ez zitzaidan axola ezer, eta ikuskari ona zenik ere ezin nuen zalantzan jarri, hau da, garbi nuen ez zela begitazioa.
|
|
|
2 Beste hau, berriz, nola den adierazten hasterik ere ez dago, ezta ulertzerik ere; baina ariman berariazko sua sentitu nuen, nolakoa den esaten ez dakidana. Gorputzeko minak ezin jasanezkoak; bizitza honetan oso larriak igaro
|
banituen
ere eta, medikuek diotenez, hemen sufri daitezkeenik handienak (izan ere, elbarritu nintzenean nerbio guztiak uzkurtu zitzaizkidan, izan ditudan beste era askotakoak, eta are gehiago deabruak eragindako batzuk ere, kontuan hartu gabe), ez dira ezer ere han sentitu nituenen ondoan, eta amaierarik gabe eta sekula ere eten gabe izango zirela jakitea.
|
|
|
20 Ez dago zalantzarik haiek nire beldur zirela uste nuela, ni baretua geratu bainintzen eta haien guztien inolako beldurrik gabe, eta horrela, izan ohi nituen beldur guztiak kendu zitzaizkidan, gaur arte. Izan ere, noizbehinka ikusten
|
banituen
ere, gero esango dudanez, harrezkero ia ez nien beldurrik, alderantziz baizik, beraiek zidatela niri iruditzen zitzaidan.
|
|
|
Eta toki batetik bestera nindoanean neure alaba eta ahizpei agur egitea, badiotsuet, hain maite ditudanez gero, ez zela gurutzerik txikiena, batez ere berriro ez nituela ikusiko uste nuenean eta haien sentimendu handia eta malkoak ikusten nituenean. Bada, beste gauza batzuetatik askaturik badaude ere, hau ez die eman Jainkoak, beharbada, niretzat oinaze handiagoa izan dadin, ni ere ez bainago haiengandik askaturik, sentimendu hori haiei ez agertzeko eginahalak egiten
|
banituen
ere, eta agiraka egiten nien; baina gutxi balio izaten zidan, handia baita haiek didaten maitasuna eta argi ikusten da egiazkoa dela.
|
|
|
13 Ahaleginak ahalegin, ez zen aurkitu errentan hartzeko etxerik inguru hartan guztian; horrela, nik egun eta gau oso nekagarriak igarotzen nituen. Izan ere, Sakramentu guztiz Santua beilatzeko beti gizonak jartzen
|
banituen
ere, lokartuko ziren arranguraz egoten nintzen; eta horrela jaiki egiten nintzen gauez leiho batetik begiratzeko; ilargi oso argia zen eta ongi ikus nezakeen. Egun hauetan guztietan jende ugari zetorren, eta ez bakarrik gaizki iruditu ez, debozioa ere ematen zien gure Jauna estalpetxoan berriro ikusteak.
|
|
|
4 Nik, hau aditu nuenean, ez joateko arrazoi handiak ikusten
|
banituen
ere, ez nintzen ausartu halakoetan egin ohi nuena baino besterik egiten, hau da, aitor entzulearen aholkuari jarraitzea. Eta horrela, etortzeko deia egin nion, otoitzean aditu nuenaren berri eman gabe (era horretara lasaiago geratzen naizelako beti), baina Jaunari haiei argi egin diezaien eskatuz, berezko bidetik ezagut dezaketenen arabera; eta Haren Maiestateak zerbait egin dadila nahi duenean, bihotzean jarri ohi die.
|
|
|
Gauza oso larria bada, berorren agurgarritasunak idatz dezake, haiek konturatu gabe ere. Nik ahizpa San Jeronimoren gauzei kasu egin banie, ez genuen inoiz amaituko; eta gauza batzuk egiatzat
|
banituen
ere, isilik edukitzen nituen. Eta sinets biezat, grazia horiek ematen dituen Jauna gorestea dela hoberena; eta igarotzen denean, ez gehiago ekin, arimak berak igarriko duelako irabazia.
|
|
|
Ahaleginak ahalegin, ez zen aurkitu errentan hartzeko etxerik inguru hartan guztian; horrela, nik egun eta gau oso nekagarriak igarotzen nituen. Izan ere, Sakramentu guztiz Santua beilatzeko beti gizonak jartzen
|
banituen
ere, lokartuko ziren arranguraz egoten nintzen; eta horrela jaiki egiten nintzen gauez leiho batetik begiratzeko; ilargi oso argia zen eta ongi ikus nezakeen. Egun hauetan guztietan jende ugari zetorren, eta ez bakarrik gaizki iruditu ez, debozioa ere ematen zien gure Jauna estalpetxoan berriro ikusteak.
|
|
2016
|
|
|
Goizaldea zen, nekaturik zeuden, baina oraindik lainezarekin jarraitzen zuten. Banan banan etorri zitzaizkidan besarkada bat ematera, eta belarrira iradokizun gaiztoak xuxurlatu zizkidaten, musikak goititurik jarraitzen zuelako erdizka baizik entzun ez
|
banituen
ere. Guztiek lurrin hondarrak zituzten lepoan.
|
|
2017
|
|
|
Parkeko aulki batean ikusi nuen. Segaila zirudien, lerdena, eta itsasoak eta haizeak zailduta zegoela ematen zuen; urdintzen hasitako ilea zeraman bizkarrean behera, eta esku hutsik zegoela segurtatu nuen, borroka egin behar bagenuen, egin genezala gizonek bezala, horixe pentsatu nuen, modalitate horren arauak ezagutzen ez
|
banituen
ere. Zuzenean joan nintzen beregana eta, metro pare bateko tartearekin begira gelditu nintzaionean, asko sentitzen zuela niregatik baina hil egingo ninduela iragarri zidan.
|
|
2018
|
|
|
Lo egiteko itxaropen guztiak galduta eta buxatuta
|
banituen
ere, jakako poltsikoa arakatu nuen, koka poltsatxoaren bila. Kaka.
|
|
|
Xehetasun haiek guztiak inoiz entzunak
|
banituen
ere, ez nien sekula garrantzirik eman: nik nekiela, erresuma sortu zenetik ez zen erregina bakar bat ere legenarraz kutsatuta hil.
|
|
|
Lihozko soinekoa ipurmasail bilduetara egokitu zen, haur batenak baino forma gihartsuagoak iradokiz. Hiru urte zituenetik bizi zen nirekin eta, Erret hiritik kanpo bolada luzeak ematen
|
banituen
ere, etxera itzuli bakoitzean beti aurkitzen nion Grazibeli aldaketaren bat harritzeko eta harrotzeko adinakoa.
|
|
2019
|
|
|
Are gehiago; agidanez, Modotti izan zen Kahlo eta Diego Rivera, bere senarra izan zena, elkar ezagutzea bideratu zuena. Mexikon Kahlorekin batera bizitako hainbat episodio irakurriak
|
banituen
ere, oso gutxi nekien bere ibilbide artistiko eta politikoari buruz.
|
|
|
Egun horretan, Keparekin eta Patriziorekin batera, Alonso ere bertan zegoen. Azkenaldian deprimituta, nahiko lur jota zegoelako eraman nuen hara Florina, eta, bera distraitzeko ahalegin guztiak egiten
|
banituen
ere, etxezuloan geratzen baginen askoz gehiago deprimitzen zen. Gertatu zen matrikulatuta zegoen Interpretazio Eskolan antzerki lan batean parte hartu zuela, hasiera batean berak espero izandakoa baino emaitza askoz kaxkarragoa lortuz.
|
|
2020
|
|
|
Goiz erdian ahulago sentitu nintzen, sentikorrago. Jendearekin ez egoteko etxera joatea erabaki nuen, eta sukarra jaisteko Paracetamola hartu nuen, 37º
|
banituen
ere ”. Sukarra askorik ez zaiola igo dio, baina eztula, doministikua eta sukarra zituenez Osakidetzara deitu zuen:
|
|
|
Arropa aldatuta zegoen. Ni, berriz, izerditutako kamiseta eta botak aldatu
|
banituen
ere, mendirako erabiltzen ditudan baldres itxurak manten duta. Irribarre zabala eskaini zidan, adeitsu.
|
|
|
hautaturiko soldadu bakar batek ere ez zion bizkarrik erakutsi fronteko lubakietara joatetik libratzeko aukerari. Baina itxuraz baldarregiak ikusten
|
banituen
ere, berehala itzaldu zituzten nire uste ezkor guztiak: laster ohartu nintzen naturaltasun bridatu bat zegoela espresibitate gutxiko beren itxura lotsatiaren pean, eta baserritar sorgorrenak ere aski zuen marta zurizko longaina bat bizkar gainetik, errege baten gisa puzteko, eta mundu katolikoaren etorkizuna bere eskuetan zegoela sinetsi eta sinetsarazteko.
|
|
|
Berri eta txukun, eta lorez eta irribarrez, eta bakardadearen gaineko olerkiz brokaturik, eta barkatu egiten nion nik, beti. Ahantzi egiten nuen nahigabe guztia, eta amorru guztia, eta botika batez irensten nituen behazun eta garraztasun guztiak, aurreko bi hilabeteak, beste neska baten gerritik loturik edo behi baten atzean erroizturik, itzuliko ez zela imajinatzen emanak
|
banituen
ere. Kraska egiteko zorian ziren beirazko begitxo distirantak paratzen nituen orduan, berari beha.
|
|
|
Eta interesaren arabera (gaia, hiztegia, umorea, gaurkotasuna...) bereizi ditut ehun eta denak ordenagailuan jo. Garaian irakurriak
|
banituen
ere gutiz gehienak, izigarriko plazera hartu dut berriz irakurtzean, kasik arradeskubritu ditut. Lan loriagarria izan da.
|
|
2021
|
|
|
Garai hartan bai, ezkerreko abertzale sutsu sutsua nintzen,
|
banituen
ere nire zalantzak, batez ere noiz edo noiz eta halabeharrez iritsi behar zen independentziaren osteko gizarte horren antolakuntzari buruz; Albaniaren eredua guztiz gaitzesgarria begitantzen zitzaidan, eta behar bezala gogoeta egin eta gero zeharo beldurgarria ere bai. Hala ere, inola ere dudatan jartzen ez nuena Euskal Herria askatzeko eskubidea izan zen, beste batzuek Aljeria edo Irlanda askatzeko izan zuten bezala.
|
|
|
Oso gogorra izan zen. Borroka armatuaren inguruko kontraesanak nire egiten
|
banituen
ere, hildako bat zegoenean, noski, haren gertukoek sufritzen zuten gehien, baina ondoren gure kontra errepresio gogorra izaten zen. Bete betean jo ninduten.
|
|
|
Arau guztiak hautsiz zapaldu nituen errepide, bidegorri, espaloi eta gainerakoak. Kaskorik, argirik eta batere gabe, bide motzena, bide zuzenena aukeratuz beti, horretarako lorategiak eta agureak zanpatu behar
|
banituen
ere. Ez zebilen jende asko, eguraldiaren graziaz.
|
|
|
Ez genituen alferrik igaro 50 egun etxean itxita! Bizipozari tartea eman behar zitzaion, horretarako nire azken xoxak xahutu behar
|
banituen
ere!
|
|
|
Baina Lutxo, nire txikitako laguna eta gure lagunarteko kide nabarmena, El Diario Alavés eko gertakarien ataleko arduraduna zen, eta behin baino gehiago egin genuen talka, interes gatazka zela medio: funtsean, gure afariak baliatu nahi izaten zituen bere atalean esklusibak lortzeko, ordainetan nik neure nagusiekin arazoak izango
|
banituen
ere filtrazio haiengatik. Eta banekien kasu honetan ere gorabeherak izango genituela Lutxok eta biok.
|
|
|
–Ez naiz inor familiaren izenik gabe, izeba neskazaharra izango naiz. Ez dut batere lanbiderik ere, estudioak ikasi nahi
|
banituen
ere. Ona nintzen liburuko lanean, baina mojek ez zuten zera besterik esaten, hobe nuela ezkontza puskak brodatzen ikasi.
|
|
|
Xema el Fna plazan era guztietako jende eta jendailak ezagutuak
|
banituen
ere, hala nola begizkoaren sendatzaileak, etorkizun igarleak, aztiak eta gisakoak, autobus geltokira hamabostean behin guztiz arrotza zitzaidan igarkizun egilea etortzen omen zen: Rajal.
|
|
2022
|
|
|
Nik hala erabili nuen 2018an egin nuen bidaian. Denbora gutxiago izan nuen, eta Argentina eta Txile baino zapaldu ez
|
banituen
ere, Amerika (ia) osoko testuingurua nuen blogoeta hauek irakurrita.
|
|
|
Eta berdin zion zenbat aldiz baztertu zuten, zenbat aldiz esan zion Marcok ezetz, ezetz eta ezetz, Catalinak askorengan bilatu zuen maitasuna eta batek ere ez zuen oraindik maitatu, baina berak gogor eusten zion, ez zen nekatzen, aurkitzen zuen modua bere onera itzultzeko eta lehenengo aldiz begietatik desira sartu zitzaion gogo berberarekin maitatzen segitzeko. Nik, ordea, maite bakar batentzat izan nituen begiak, eta, beste aukera batzuk izan
|
banituen
ere, aukeratu izan banitu maitatua nintzela sentiaraziko zidatenak, benetan maitatua, edo behintzat, desira, intimitatearen garra, erakutsiko zidatenak, nik, Catalinak egiten zuena egin ordez, muturrez aurrera horma beraren kontra jotzea aukeratzen nuen behin eta berriz, Javier zen horma erraldoi haren kontra, eta orain, berriz, bat batean, maite ninduelako uste berri eta absurdo haren kontra.... Pentsa, jauna, Javier edukita ere ez nengoen konforme.
|
|
|
Poliki poliki, zeren, landa ergelez beteta bazagon, auskalo zenbat tonto dagoen hirietan, zeren ni hemen ondo nagon, ni neure ergelekin geratuko naun, zertarako ezagutu beste batzuk, ezagutzen ez den ona baino, ezagutzen den txarra hobe, ez al dun hori herri honetan beti errepikatzen dutena?" Etenaldi bat egin nuen, jauna, norbaitek bere burua konbentzitu nahi duenean etenaldiak funtsezkoak direlako beti, eta sentitzen dudana pentsatzen dudan bezala esaten dudalako beti, eta egiarekin ibarrak konkistatzen dira, jauna, ez al zenekien hori? Eta ahalegin guztiak egiten
|
banituen
ere neure buruari sinestarazteko lau kale hauetan bilatu behar nuela zoriona, esateko eginak dira egiak.
|
|
|
Horrelako pentsamendu sakonetan nenbilela, iruditu zitzaidan aldamenean zuen neskari zakarki heldu ziola beso mehetik. Oso gertu
|
banituen
ere, eta zeken esanagatik, ezin izan nuen ulertu zer esan zion.
|
|
2023
|
|
|
1980tik 2008ra arte, 28 urte egin nituen lan Xabier Munibe Ikastolan, ia urte guztiak idazkari moduan, azken hiru ikasturteak haur hezkuntzako irakasle moduan egin
|
banituen
ere. 25 urte baino gehiago egin nituenez bertan, omenaldia egin eta medaila bat ere eman zidaten, Xabier Munibe Ikastolaren irudiaren hiru menditxoak zituena.
|
|
|
Bidasoko uretan igeri edo ibaiertzeko lokatzetan botata geratu zituan abere kamioian bidaide izan genituen iheslari gazte askoren hilotzak. Ni, berriz, gorriak eta bi ikusi
|
banituen
ere, bizirik nengoan. Zer axola du gainerakoak?
|
|
|
Ni, ostera, Markina Xemeinera gutxitan itzultzen nintzen, eta denborarekin gero eta gutxiago. Nire bide berria Madrilen eraikitzen hasia nintzen eta, kantari sena bilatzen orduak ematen
|
banituen
ere, ez dakit egiazki horretarako balio ote nuen. Dena ezin da.
|