|
2002
|
|
|
XV. mendera arte, Europan, eskuz kopiaturik gordetzen zen informazioa. Liburu kopia asko eta asko ederrak ziren,
|
baina
testuen errakuntzek sarritan desitxuratzen zuten artisauen lan ederra. Irakurria edo, beharbada, ikusia izango duzue Eco ren Arrosaren izena eleberria; hortxe duzue amanuense deitutako kopiatzaileen lanaren deskribapen polita, orduko garaietara hurbil gaitzakeena.
|
|
|
aldaera dialektalak zein ezezagutzak eragindako akatsak. Aldaera hauek ez ditu itzultzaile estandarrak ezagutzen,
|
baina
testu errealetan agertu ohi dira eta irtenbidea eman behar zaie. Beraz, sarrera edo morfema ez estandarrek estandarrei egiten diete erreferentzia (1.500 inguru bildu dira euskaraz).
|
|
2003
|
|
|
zer nolako argazki politak! Oso foto ederrak ditugu bai,
|
baina
testuak ere oso dira politak", esan digu aldarrikapen gisa Jokin Aspuru zuzendariak. Bereari tinko eutsi dio kazetariak, benetan zaintzen dutela irudiaren alorra.
|
|
|
35 Berez, hiru pertona izendatuak daude,
|
baina
testuak horrela dator, lau direla esanez aurkezpenean.
|
|
|
–Ez dira artxiboetan edo indusketetan zuzenean mamitutako testuak, baizik eta oinarrizko ikerketen azterketaren gainean eraikitakoak. Jakina, liburu hauek osatzen dituzten artikuluen artean badaude egileek eurek egindako ikerketa zuzenetik ateratako ondorioak,
|
baina
testuetan nagusi da sintesi bat lortzeko nahia: gaiak erabat agortzea dute helburu, gaiaren egungo egoera laburbiltzea; adibidez, zein da gaur eguneko hiri arkeologiaren egoera Euskal Herrian, edo Karlomagnoren garaiko gizartearen funtzionamenduaz irudi laburtu bat ematea, ahalik eta eguneratuena.
|
|
|
Baldintza horietan, erdibide bat bilatu behar nuen, eta erdibide bat bilatzen saiatu naiz. Nobelaren izpiritua eta nobelaren giroa mantendu behar nituen, baita narrazioaren injenuitate puntua ere, epilogoarena tartean,
|
baina
testua soildu beharra nuen, aldi berean, eta zaborrontzira bota soberan ikusten nuen guztia. Apaingarri merke gogaikarri asko baitzituen jatorrizko testuak!
|
|
|
Errectore Jaun baten instruccinuac ezconduric vici dan Adisquide batentzat bere eta bere Familiaren gobiernu oneraco Jaungoicoaren Legue santubagaz conforme. Biak ere izenik eta datarik gabeak ziren,
|
baina
testuetako aipamen oso zehatzei esker, Jerardo Elortzak idazketa data eta egilearen izena aurkitu ahal izan zituen. Umerez oñatiarra orain arte zeharo ezezaguna da euskal literaturaren historian.
|
|
2004
|
|
|
Jakina, eskola haietako umeek euskarazko testu-liburuak behar zituzten, eta horretara jarri ziren zenbait. Sabino Aranak berak, esaterako, euskal gramatika bat idatzi zuen, eta aleren bat gehiago izan zen mendearen lehen hamarkada bietan,
|
baina
testu liburugintzak urte batzuk geroago hartu zuen benetako indarra, Eusko Ikaskuntzaren eskutik. 20ko hamarkadatik aurrera Bizkaiko eta Gipuzkoako Aldundiek herri txikietan sortutako eskoletan erabiltzeko ekoitzi ziren liburuok, batez ere.
|
|
|
Atalka irakur dezakczu: lehenengo eta behin, oso azkar,
|
baina
testua ulertuz.Ondoren, berrirakurri eta laburbildu materiala edo oharrak hartu.
|
|
2005
|
|
|
Ipuina prosaz idazten dela dio, eta halaxe da, gehienak prosazko lanak dira, ez ordea denak. Badira bertsoz idatzi izan diren ipuinak ere, bertsoz idatzita
|
baina
testu narratiboak direnak, hala ere. Gure tradizioko lehenengo ipuingileek, Bizenta Mogelek eta bere osaba Juan Antonio Mogelek, idatzi eta itzuli zituzten ipuin asko bertsoz eman zituzten.
|
|
|
Ezaguna da euskarak perpausen osagaiak era askotara antolatzea onartzen duela,
|
baina
testu tekniko zientifikoetan perpausen osagaien hurrenkera ere anbiguotasun txikiena dakarrena izan ohi da: testu antolatzaileak kokagunerik kanonikoenetan erabili ohi dira, harreman logikoak ezartzeko edo osa gaiak nabarmentzeko eginkizuna ahal den eta egokien bete dezaten' 6; gai alda keta bat gertatzen den bakoitzean aldaketa horren berri ematen duen mintza
|
|
|
Azkenik, hiztegiaren esparruan hiru motatako hitzak aurkituko ditugu testu tekniko zientifikoetan: 1) hizkuntza komunaren edozein erabileratan aurki ditzakegun hitzak; 2) hiztun gehienek ezagutzen dituzten
|
baina
testu tekniko zientifikoetan maizago agertzen diren hitzak, hiztegi orokor, entziklopedikoetan edo Hiztegi Batua bezalako hiztegi normatiboetan ere aurki daitezkeenak; 3) jakintza esparru bakoitzari dagozkion termino berezituak, esparru berezitu bakoitzaren adituek bakarrik ulertzen dituztenak eta hiztegi terminologiko berezituetan soilik aurki daitezkeenak. Hiru hitz mota horietatik lehendabiziko biak soilik gainezarriko dira erabilera komunaren hiztegirekin.
|
|
2006
|
|
|
EAJk zabaltzen den aro politiko berrirako iragan udazkenean ezagutzera emandako agirian zehazten zuenez, Gernikako Estatutuak bere garaian lortutakoa baino sostengu handiagoa luke marko juridikoaren egungo edozein aldaketak. Abertzale eta ez abertzaleen arteko akordio transbertsalak goresten dira bertan,
|
baina
testuetan egindako interpretazioetan aipatu baldintzari ematen zaio zentralitatea.
|
|
|
214 artikuluan ezarri informazioa gaztelaniaz emango da, eta, hala denean, hizkuntza ofizialetatik edozeilesez eta frantsesez agertuko dira «Krenetan,
|
baina
testuaren goiburuan ingedituak aurkezteko deialdia. Aplikatu beharreko epeak» esamoldeak.
|
|
|
Gainera, Federazioak salatu du JT Internationalek ez duela ezabatu Camel Blue deitzen duenaren “subtle flavour” (zapore arina) legenda, Camel Light en ordez. Altadisek kendu egin du Nobel saridunetatik “gutxiago da gehiago” erreklamoa,
|
baina
testuari “zapore guztia bere neurrian” eusten dio. Bestalde, Philip Morrisek kendu egin du “mellow, distinctively smooth” testua (leuna, eta oso leuna) gaur egun LM Blue Label izeneko paketeetatik.
|
|
2007
|
|
|
Gigik prentsa ebakinak irauli zituen, eta azpiko batzuk agerian geratu ziren: Salouko apartamentuaren hondarrak erakusten zituen batek, beste batek Orioko atentatua ekartzen zuen gogora, beste bat Igorren fotomatoiko argazkia zen, argazki oina eta guzti,
|
baina
testu ebakinak ere bazeuden, leherketaren kronika, Igorren ustezko delitu historiala, eta abar...?. Halere, aparteko bildumatxo bat osatzen zuten Igorren errautsak haizatzera joan ziren eguneko testu zatiek eta argazkiek, denak klip batez bilduak.
|
|
2008
|
|
|
" Batean zein bestean poesia da garrantzia daukana, baina Arrakalaken musika bigarren planoan gelditzen zen. Bazeuden kantu batzuk
|
baina
testu irakurria zen gehiena, musikak lagunduta".
|
|
|
Jarraian aukera eta estrategia horietako batzuk azalduko ditugu zenbait adibide erabiliz. Edonola, garbi utzi behar dugu testu zientifikoaren egokitasuna proportzio kontua izango dela, alegia, edozein testu zientifiko erabat egokia izan daitekeela eraginkortasun baxuko zenbait segida izanik ere,
|
baina
testua ez dela egokia izango gehienetan eraginkortasun txikieneko segidak hautatzen baditugu8.
|
|
|
Baina, batez ere irakaskuntzan, eta bereziki unibertsitatean ikusten dudan egoerak kezkatzen nau. Nik baino hobeto jakingo dute zenbait kontzeptu euskaraz nola eman;
|
baina
testu osoa irakurtzean, zer egin ote dugun gaizki galdetzen diot neure buruari, ereduko umeek, hemezortzi edo hemeretzi urterekin horrela idazten badute.
|
|
|
(9) an absolutuarekin eta (10) ean instrumentalarekin. (8) an ez dugu horrelako zalantzarik nominalizazioa dugulako,
|
baina
testua astunagoa da.
|
|
|
Hiztegian ere badira zuzendu beha rreko gauzak; adibidez, kuntze>, zulo?,, arraildura? dela diote,
|
baina
testuak ikusirik argi dago
|
|
|
Emandako definizioan, jada, analisirako elementu eta informazio asko pilatzen zaizkigu,
|
baina
testuaren kapitulu honi izena ematen dion anbiguotasuna zer den errazago azaltzeko, horietariko hiru baino ez ditugu oinarritzat hartuko: –eragitea?,, erabaki hartzea?, eta, kudeaketa?.
|
|
|
Derrigorrezko eskolaldia amaitzean, bi hizkuntzen erabiltzaile independente izan behar dute ikasleek. B2 maila aipatu izan du Hezkuntza Sailak,
|
baina
testuak ez du maila zehatzik ezartzen.
|
|
|
Tentatuta nago, behin puntu honetara iritsita, gezur txiki bat esateko. Garrantzirik gabeko gezurtxo bat litzateke, narrazio honi egiazkotasunik batere lapurtuko ez liokeena
|
baina
testuari kohesioa emanez aurrera egiten lagunduko liokeena. Arestian esana dut asignazioaren unean, Enararen argazkia ikusi ondorengo minutuetan, ez ginela oroitu bidaia luze honetan garrantzi handia izan zuten hainbat lagunekin.
|
|
|
Izan ere, badago aurre galdera bat, aipatu ez duguna
|
baina
testu honetan zehar inplizitu dagoena: ba al dauzkate edo eduki behar al dituzte etorkinen seme alabek autoktonoen seme alabek dauzkaten eskubide berberak hezkuntzari dagokionez?
|
|
2009
|
|
|
Zangozikinek etorkin batzuek kontatzen dutena azalduko digu, nola ematen dieten hangoei hemengoaren berri, nola azaltzen hemengo bizitza, giroa… Gurasoei esaten diete ez kezkatzeko, hemengo jendea atsegina dela, frak beltza jantzita ibiltzen direla, lagunak dituztela…
|
baina
testuak hori dioen bitartean irudiak bestelako errealitatea erakusten digu, benetako egoera. Eta hain zuzen, horixe dugu albumaren balio handienetako bat:
|
|
|
Antzezpen mota honek zerikusia izango luke erlijio gaiko testuen zein profanoen antzezpen paraliturgikoekin. Halakoetan, testua bertsoz zein kantuz emango zen,
|
baina
testuarekin batera, ikuskizunak ere garrantzia izango zuen, ikusteko efektuen bitartez. Testua ez ezik, antzezpenak ere garrantzi handia dauka ikuskizunean, ikusleak harrapatu eta lanarekin goza dezaten.
|
|
|
Hainbat aplikazio daude (Zoho, Google Docs edo Acrobat.com) web orriak direnak
|
baina
testuak idazteko, kalkulu orriak egiteko edo Power Point aurkezpenak gortzeko balio dutenak.
|
|
|
Horrela, etxebizitza erosteagatik dedukzioa kentzea onartu du Kongresuak,
|
baina
testuak ez du 24.000 euroko kopuruari buruz hitz egiten. Gobernuaren hitzetan, errenta horretatik behera kenketa egiten jarraituko dute.
|
|
|
Guztira, 14 disko izango dira, estereoan eta CD formatuan bermasterizatuta. Jatorrizko diseinuak, azalak eta liburuxkak mantenduko dituzte,
|
baina
testu berriak (besteak beste, ohar historikoak eta grabazioetako apunteak) eta sekula argitaratu gabeko argazkiak ere bilduko dituzte. Past Masters bildumak CD bakarrean bilduko dituzte eta gainontzeko CD guztiek, gainera, disko bakoitza osatzerakoan grabatutako dokumental laburra (Bob Smeatonek zuzendutakoak) ekarriko dute.
|
|
|
Beraz, datu horiek kudeatzeko estrategia onena da Googlek eta Yahook erabiltzen dutena: bildu webgune asko eta asko, eta testua bakarrik bilatu, informazio gutxiagorekin lan egiteko (gigabyte batean bideo gutxi sartzen dira,
|
baina
testu kantitate izugarri handia dago). Horrela, nahiko erraz bil daitezke testu hutsezko datu base erraldoiak.
|
|
|
Arièsen tesia da? Heriotzaren historia eta Estudioak heriotzaren historiaz, nik alemanez irakurriak,
|
baina
testu originalak ingeles, frantses eta herbehererazkoak dira. Erdi Aroko gizon emakumeak heriotzarenganako jarrera nahiko naturala zeukala; egiaz bestelakoa heriotzarekiko beldur modua, guk ikasi duguna, garaikidea dela, XIX. mendean hasi dela.
|
|
|
Barojarenak fedegaltze edo fede krisi baten nobela izan gura du,
|
baina
testuan krisirik eta fede arazorik ia ez dago. Krisia bera gabe, horren kausa intelektual posibleen bilduma edo traktatutxo bat eskaintzen digu Barojak:
|
|
|
Geroztik, Interneteko de facto estandar bilakatu dira. 2001eko apirilean, RFC 2821/ 2822 tandemak RFC 821/ 822 estandarra ordezkatzeko proposamena egin zen,
|
baina
testu hau idaztean, estandar ofiziala RFC 821/ 822 da oraindik. Internetena ez ezik, beste saio batzuk ere egin dira posta elektronikoa estandarizatzeko, baina gaur egun Interneteko RFC 821/ 822 da jaun eta jabe sistema eta sare guztietan.
|
|
|
Aldi berean, asmoa da kanpaina biderkatzea, diseinu berberarekin,
|
baina
testu desberdinak erabiliz. Horrela, diseinuak marka hori Ikus entzunezko Gastronomia eta Zinema Jaialdia Cinegourland edo" Getxo Hareatan Goza” (Udalak Ereaga hondartza dinamizatzeko bultzatutako jarduerak) ekimenetan agertuko diren “Getxo Look & Food” edo “Getxo Ikus ta Jan” leloekin ere erabiltzea ahalbideratuko du.
|
|
2010
|
|
|
Ez zen erraiten" Etxahun pastorala", baina, ezar dezagun pastoral zahar bat," Moise trajeria", ez" Moise pastorala". Pastorala ikusten joaten zinen
|
baina
testuan ez zen ezarria" Moise pastorala", baina trajeria, edo bizitza, edo historia…
|
|
|
Esan duenez, praktika integristak eta Errepublikaren balioak bateraezinak dira eta helburua horiek ekiditea edo debekatzea da,
|
baina
testuak planteatzen duen arrisku juridikoarekin ez daude ados.
|
|
|
Eta aitortu nion ezustekoa zela niretzat, zerbait arraroa antzeman nuela, baina ezin niola gauza garbirik esan, ondo ikertu behar zelako dena. Esan nion ere euskarriak benetakoak zirela dudarik gabe, terra sigillata,
|
baina
testuek bazituztela euskararen aldetik gauza bereziak. Esaterako artikulua irakurrita neukala Jainkoa horretan.
|
|
|
Gaur egun, eta merkatu amerikarrarentzat, hitzarmenak egin ditu liburuen argitaletxe nagusiekin, bai teknikoekin bai fikziokoekin, formatu elektronikoan saltzeko. Sare honetan HTML5 lengoaiarekin on line argitaratzea,
|
baina
testuak ere deskarga daitezke, igo dituen pertsona, edo gailu mugikorra telefonoa, tableta edo irakurlea zein bidaltzen da testua SMS edo posta elektroniko bidez, nahiz eta azken sistema horretatik asko sortzen diren akats tipografikoak. Testuak hemendik igo daitezke:
|
|
|
Mary Annek eta biek etziko irakurketa aski prestatua dutela adierazi dit gero. Aurkezpenak berak egingo dituela,
|
baina
testuak Mary Annek irakurriko dituela. Oso zaila dela berarentzat ingelesa modu ulergarrian irakurtzea.
|
|
2011
|
|
|
Egin eginean ere, eliz testuak euskaratzeko batzordeak bere lana argitaratu ahala, gainerakoak baztertu egin zirelako. Aurreko urratsa kontuan hartu zen, jakina, irakurgaien arteko testuak eta egokitzerakoan,
|
baina
testu bakar bat egin beharrak berez ekarri zuen, jende artean erabiltzen ziren hiru bertsioak (Iparraldekoa, Gipuzkoakoa eta Bizkaikoa) baztertzea. Hala ere, eragin handia izan zuen testu bateratuak sortzerakoan Dionisio berak aitortu digunez.
|
|
|
olosako Udal Artxiboa, Polizia Munizipala, A.8.1. 1934ko azaroaren an oardia Munizipalaren Inspekzioan zegoen goardiak horri zatitxo batean idatzirik utzi zuenaren arabera, Pedro Gonzalez Costa, 19 urteko saltzaile ibiltari galiziarra agertu zen urriaren 7an Inspekzio hartan, gaua igaro? zuenean kendu zitzaizkion laban baten eta bi arkatzen eskean,
|
baina
testuaren arabera Urriaren 9rako jada aske zegoen. Dirudienez halako atxiloketa, prebentiboak?
|
|
|
Gure bizimodua dela eta, baloratzen ez dugun inguruko aberastasunaz jabetzeko balio dezake. Hau dela eta, guk sortutako notizia edo textuak euskaraz aurkituko dituzu
|
baina
testu hauetaz gain, loturak, bideo eta abarrak estekatu edo kopixatuko ditugu blogean, eta hauek euskaraz nahiz jatorriko hizkuntzan aurkituko dituzue. Beraz, nahi duzuenori gonbita pasatzea besterik ez jaku falta, zuen iritzixak beti ongietorrixak izango dira eta, zer esanik ez, zuen ideia edo ekarpenak.
|
|
|
Irudiak ez du sekula testurik idazten
|
baina
testuak bai irudia ilustratzen.
|
|
2012
|
|
|
Aipatu intentzio irudikatuek testutik bertatik ondoriozta daitezke edo autoreak esandako eta idatzitako beste batzuekin eraiki ditzakegu, baita berari eta bere lanari buruz idatzi eta esan direnekin ere. Gero eta oinarri gehiago izan intentzio irudikatuak eraikitzeko are eta sendoagoak eta zintzoagoak izan daitezke horiek,
|
baina
testuaren gaineko interpretazioa kutsatuagoa ere egon daiteke. Alta,« il n' y a hors du texte» zioen aspaldi Jacques Derrida autore eta filosofo postkolonialistak.
|
|
|
85 Testu antolatzaile terminoa hauta genezakeen Larringanek (1995) edo Esnalek (2008) bezala,
|
baina
testu mailako konexio mekanismoak izendapena hautatu dugu. Izan ere, Larringanek, esaterako, testu antolatzaile funtzioa dutenen barnean elako, enez, bait, izan ere, egia da, adibidez, jakina... bezalako formak sail berean biltzen ditu, ez baitu bereizketa forma aldetik egiten, alderdi komunikatibotik baizik:
|
|
2013
|
|
|
212,12 testu akademikoetan. Horrek agerian uzten du birformulatzaile esplikatiboek oso agerpen maiztasun erlatibo txikia dutela lege testuetan,
|
baina
testu akademikoetan, aldiz, birformulatzaile esplikatiboen maiztasuna EUDIMA corpusaren batez bestekoa baino nabarmen handiagoa dela.
|
|
|
Justinianoren Bildumaren zatirik esanguratsuena Kodeak eta Digestoak osatzen zuten,
|
baina
testu konplexuegiak ziren, ikasleei ikastaldiaren hasierako urteetan emateko; ondorenez, Justinianok agindu zuen testuekin batera,. Erakunde, berriak eskaintzea, lau mende lehenago Gaiok egindakoetan oinarritutakoak.
|
|
|
Bractonek Ingalaterrako zuzenbidearen bilduma egiten zuen bitartean, enperadore Federico II.ak lege bilduma aldarrikatu zuen 1231 urtean, Siziliako erreinurako; bilduma horri Liber Augustalis edo Melfi konstituzioak deitu zioten. Lege horien eduki substantiboa ez da erromatarra, noski,
|
baina
testu erromatarrak erabili ziren ondokoak bidezkotzeko: hala enperadoreak zuen ahalmena zuzenbidea sortzeko, nola errege auzitegietan erabiliko zen prozedura.
|
|
|
Orleanseko maisuek xehetasunez azaldu zituzten Corpus iurisaren zati guztiak,
|
baina
testuen jatorrizko hurrenkera goitik behera errespetatu nahi zutenez gero, ez ziren ahalegindu testu horien sistematika berrantolatzen. Zino Pistoiakoaren lanari esker, horien ikasketak Italiara zabaldu ziren; Zino olerkari noblea eta Danteren laguna zen, eta horrek herri zerbitzuaren eta irakaskuntzaren artean erdibanatu zuen bere karrera.
|
|
|
Eszenografia sinplearen atzean aktore biren lana aurkitzen dugu, aktoreak aurrez aurre euren ofizioaz berba egiten erritmoz beteriko komedian. “Komeria zoroa da, aktore ofizioaren inguruan berba egiten dugu, gure buruaz barre eginez, erritmo handiz, dantzan, kantuan,
|
baina
testuak badu beste hausnarketa asko, hasiera dibertigarria izango da, baina istorioa aurrera doan heinean drama kutsua hartuz joango da. Irribarrea galdu barik”, kontatu digu Galde Perezek.Obrak Galder Perez eta Lander Otaolan ibilbide profesionalaz berba egiten digu.
|
|
|
Honetaz albo argudio gehigarri batzuk aipa litezke,
|
baina
testua aski luzea bada bestela ere, eta uste dut tesiaren hezurdura azalduta dagoela. Etorkizuneko politikak pentsatzeko heldulekuak eskaintzea izan da testuaren asmoa, ezer baino gehiago eztabaidarako material moduan.y
|
|
2014
|
|
|
Artera hurbiltzeko modu okerrena hari buruz idazteko enkargua da, intelektualizatu guran poetika, artearen esentzia galtzeko arriskuagatik. Hain justu, poetikotasuna, arrazionalizatu ezin daitekeen hori, ulertu eta kontzeptualki adierazi ezin daitekeena da mostraren ardatza, motibazioa, eta horregatik nire egiten ditut poeta frantsesaren berbak; agian hurbildu bai
|
baina
testu honekin nekez ulertuko duzu ezer erakusketaz, ez bainaiz hura adierazteko gai izango. Ahalegina egin beharra dago, baina.
|
|
|
–Lan hau [nazioari buruzko konferentzia] interpretatzeko giltza, Alemaniaren aurka umiliatutako frantziar patriotismoaren adierazpenean ikusi beharra dago, edo, hobeto esanda, porrot horren ondorioz jasandako lurraldearen anputazioan? 70 Gero, hala ere, ez da ikusten nazioaren teoria frantsesa eta alemana omen direlako horiek zertan edo nola dauden baldintzapen zirkunstantzial hark baldintzatuak. Hau da, atarian teorizazio biek ala biek gerrako zirkunstantziei eta interesei zor omen dietena nabarmentzen da71,
|
baina
testuan barrena bi tesi oposatuek zirkunstantzia horietatik zeharo menpegabeak dirudite behin eta berriro, balio teoriko independente osokoak edozein zirkunstantziatan. Baina zeintzuk dira doiki bi tesiak?
|
|
|
Ce n? était pas la rive gauche du Rhin qu, elle souhaitait, c? était la réduction des armées et presque la suppression de la guerre dans l, avenir. Son vote, à regarder au fond des choses, fut un vote de paix? 1180 Irakurleari ez zaio erraza egingo irakurtzen ari dena sinestea,
|
baina
testua horixe da. Frantziaren apologia hau irakurri eta gero erraz ulertzen dugu frantsesek zergatik izan duten nahiago Renan mitifikatzea, Coulanges hau baino.
|
|
|
Adostasun horretan hainbat oztopo egon daitezke,
|
baina
testu honetan binabarmendu nahiko nituzke euskal gizartean/ kulturan bakarrik ez, baina horretanere eragina dutenak. Biak ere nahiko izaera paradoxikoa dutenak.
|
|
|
2 Elektrizitatearen inguruko ideiak ageri dira Karranpa eta zirrara artikuluan, laburbilduta;
|
baina
testua osatu gabe dago. Bete itzazu hutsuneak.
|
|
|
Letrak euskaraz asko egin ditut nik. Abestiak Miguel Mari Azpiazu eta bion artean egiten genituen,
|
baina
testuak nik egiten nituen eta nik sinatzen nituen.
|
|
|
Gauza asko esaten du kontakizun horrek, gauza asko laburbiltzen du,
|
baina
testu txiki batean baino ez dago, testu txiki bateko pasarte txiki batean, Eduardo Galeano, badakizu, ez, ez dakit, nongoa dela diozu, bai, ezaguna bai, izena, baina ez diot ezer irakurri, txiletarra ezta, ez, uruguaitarra. Diktadura Uruguain ere 70eko hamarkadan, Juan María Bordaberry Arocena lehenengo diktadorea, euskalduna noski, aita Domingo Bordaberry Elizondo.
|
|
2015
|
|
|
ideologia, praktikak eta kudeaketa. Zalantzarik gabe luke horietako bakoitzean sakontzea,
|
baina
testu honen helburua bakoitza aurkeztea da; irudikatzea elementu horietako bakoitzari loturiko galderak eta interes guneak.
|
|
|
Tonu orokorra aski iluna da, heriotzaren presentzia handiarekin aldizkariko testu gehienetan. Egia da eskelena, esaterako, txantxetan egindakoa dela, tonu burlatian,
|
baina
testuen tituluetara begiratu besterik ez dago heriotzaren presentzia handiaz jabetzeko: " Bigarren heriotzotoitzak"," Gizagaixo batek bere burua bota nahi du"," Hiltzaile batek zenbait erretrato egiten dizkio bere maiteño begi gabeari".
|
|
|
Hori guztia absurdua litzateke, literaturaren eta artearen zentzu indartsu eta berritzaile baten ikuspuntutik behinik behin. Saiakera horiek akaso denbora pasa gisa zilegi lirateke,
|
baina
testuan esan nahi dena da ez direla sekula literaturaren abangoardian kokatuko, ez dutelako euskal errealitatean eta imaginarioan bide berririk irekitzen. Argi geratzen da, beraz, paradigma moderno baten aurrean gaudela, modernitateak arte aurreratu eta arte erreakzionario baten artean bereizten duelako, eta lehenengoan ipintzen du enfasia artearen aurrerabidean.
|
|
|
Orain arteko bidea garbia da
|
baina
testuaren irakurleak honakoa galde dezake honaino iritsita: ederki, euskal literaturak bide propioa jorratu behar du, baina zertan datza bide propio hori?
|
|
|
30 Beste taldekideek sinatutako testuak ere ageri ziren,
|
baina
testuok idazteaz bestelako lanetan apenas aritu ziren. Sinatzaileen artean ere ageri zen, taldeko gisa, Jose Julian Bakedano zinemagilea.
|
|
|
poema haiek sortu, ez dakit nola sortu nituen, literatura egiten ari nintzela jakinaren gainean ala oharkabean, baina inoiz ez nuen izan inori erakusteko asmorik, ezta amodio haren inspiratzaileari ere, halakorik izan bazen; lotsatiegi nintzen ni horretarako, nik uste anonimoki bidaltzea ere ez zitzaidala bururatu; beraz, hartzailerik gabeko testuak ziren, eta, horrenbestez, literaturaren funtsezko osagaietako bat falta zutenak. Apurtzean, berriz, ez nuen jendaurreko ekintza bat egin, noski,
|
baina
testu haien balizko irakurleak neuzkan gogoan: haien iritziak, haien maiseaketa; beldurraren ondoriozko ekintza izan zitekeen, alde batetik, baina hori baino gehiago autokritikazko jarrera erakusten zuen, nik uste, eta, horrenbestez, inoiz zerbait ona sortzera iristeko nahitaezko urratsa izan zen hura.
|
|
|
Ez da beti hala izaten, ordea. Badira liburu batzuk, irakurtzeko zail gertatu arren, magnetismo moduko bat hedatzen dutenak; kosta egiten zait orrialdeak arin pasatzea, galdu egiten naiz tarteka lerro artean,
|
baina
testuak badu kalitate bat, badu lilura bat, eta aitzina jo behar dudala esaten diot neure buruari.
|
|
|
Hamaika ero nekagarri badago statu quo teknologikoaren kontra,
|
baina
testu ugari irakurtzen duten gazteak ere bai; hainbat plagiatzaile daude, baina baita ere 60, 70 eta 80ko musika kopiatzen ez duten musikariak, eta copyleftaren aldeko adimenak ere bai, eta imajinazioa modu azkarrean erabiltzen duten milaka gazte ero ditugu, Azurmendi parafraseatuz. Hau da, badago sormena, erantzuna eta jarduera gure herriko kaleetan.
|
|
|
zenbakira deitzea doakoa da,
|
baina
testu mezuak bidaltzea ez.
|
|
|
Eta oinarria, musika kantu tradizionalak. Argi eta garbi. Iparraldean garai batean sinistu izan dugu, nik adibidez ikastolan ikasi dudalako, baina gogoratzen naiz garai hartan oraindik barnekaldean leku batzuetan euskaraz kantatzea ez zegoela horren modan, edo gure aitona amonek ez zutela egiten, eta saiatu nahi dugula erakutsi tradizio hori hor dagoela, ez dela beldurtu behar transformatzea izorratu gabe oinarria, zentzua;
|
baina
testu askok oraindik badutela zentzua. Betidanik hori egin dugu eta horretan segitzen dugu, konposizio pixka bat aurkitzen da baina nahiko minimoki.
|
|
|
– Antza denez lortu zuen taxuzko lan batzuk osatzea, baina editoreei ez zitzaien batere interesatu. Tira, zer esango dizuet ba nik, ez naiz-eta literaturan aditua,
|
baina
testu haiek bazuten halako benetakotasun asaldagarri bat. Gordina eta aldi berean delikatua zuen idazkera...
|
|
2016
|
|
|
Batzuk harritu ginen ikustean ez zela Mugalariko ohiko luma kritikoetako bat izan, Aritz Galarragarena, erreseina egin ziona bertan, Ana Arregirena baizik, hots, gehigarriko kolaboratzaile bat, baina ez dena oso maiz arduratzen euskal liburuen kritikaz, ez bertan ez beste inon; nobelari egin zion kritika, dena den, izugarri laudatzailea izan zen. Gerora iritsi zait, ordea, Aritz Galarraga ohiko kritikoak idatzi, idatzi zuela kritika hura, Mugalariko zuzendaritzaren eskariari jarraiki,
|
baina
testua entregatu zuelarik egunkariak ez ziola nahikoa entusiastiko iritzi, itxura guztien arabera, eta, horrenbestez, komunikatu ziola ez zela argitaratuko; ondoren, aipatu Ana Arregirena plazaratu zuen. Edonola ere, handik gutxira, agian ez horregatik bakarrik?
|
|
|
artikuluaren lehen bertsioa Galde aldizkariaren 8 zenbakian kaleratu zen (2014ko udazkena), eta bigarren bertsio batean Oharrak & Hondarraken (III). Azkenean ematen du ez dela horrela guztiz izango,
|
baina
testu hau idatzi nuenean Kirmen Uriberen hurrengo lana Gauzaren ingurumarietan ibiliko zela zirudien,. Nobela nahiko korala izango denez, jende askorekin bildu nahi dut, Euskal Herriko azken 40 urteetako gertakariekin lotura duen jendea elkarrizketatzea baita asmoa, baitzioen Gaztezulok elkarrizketatu zuenean (145 zenbakian, 2013 XI); ematen du azkenean badatorren Elkarrekin esnatzeko ordua nobelak atzerago jotzen duela, 1950ean torturen ondorioz hildako Txomin Letamendi jeltzalearen historia izango baitu ardatz edo oinarri, baina nobela haren emaztearen eta ondorengoen bitartez luzatuko denez, posible da Gauza ere nabarmen azaltzea:
|
|
|
Bere antzerkiak, nola Lelo, hiru ekitalditako drama (Euzkadi aldizkarian 1907an argitaratua), Sainz Basabek musikatua, Ebaristo Bustinza «Kirikiño»k euskaratu zuen eta, esan dugun bezala, Jose Zubimendik, Mirentxu testuarekin euskal ohiturak eta euskal abestiak erabiliko ditu. Abertzaletasunaren ideien hedatzeko erabiltzen zen antzerkia,
|
baina
testuek erakusten dute ez zela autoreen helburu bakarra. Antzerkiak ekartzen zituen beste aukerek, estetikak, lanen plazaratzeak eta herritarrekin hitz egiteko parada eta abar, horiek ere motibazioa sortzen zuten.
|
|
|
d) Jose Felix de Amundarain abadea ere beste testu interesgarri baten egilea dugu13Espainiako lege baten itzulpena egin baitzuen. Testuak Reglamento provisional para la Milicia nacional delakoa ematen du euskaraz; 1820ko udan emandako araudi horren arabera, miliziako taldeak sortu behar ziren herriz herri; Amundarainen ekimenari esker posible izango zen ahozko mailan euskaraz antolatutako jarduera horri euskarazko oinarri idatzia ematea,
|
baina
testu hau, katiximarena bezala, argitaratu eta zabaldu gabe geratu zen, paper zaharren artean ahaztuta gaur egun arte.
|
|
|
Kulturarteko Koadernoa gunean, inprimatzeko hezkuntza baliabide asko dituen orri bat dago, eta, horien artean, mapekiko lotura ugari. Han, bereizmen handian dozenaka mapa dituen Japoniako web bat aurki daiteke, banaketa politikoarekin
|
baina
testurik gabe, joko hauetarako oso egokiak. Horrez gain, Worldmappper gunea ere badago.
|
|
|
Errege Artxibo Nagusiak ez zuen Parlamentuaren arreta erakarri,
|
baina
testu idatzietan euskararen erabilera ohikoa eginkizun dauka.
|
|
|
Berrargitalpen faksimile bat Durangon ageri zen 1988.ean. Musika aldetik huts gutxi ditu,
|
baina
testuari dagokionez ugariak badira. Ertzilla Bilboko Santa Anako elizan 1892.ean estreinako aldiz kantatu zen Mesias sarritan gabon kanta ospetsuaren musika egilea dugu; letra, ordea, Balbino Garitaonaindia Albizuri durangarrak egina da.
|
|
|
" Esan dizut ez dugula hitz egiten erretiroetan,
|
baina
testuak errezitatu bai, esaterako:
|
|
2017
|
|
|
Alabarekin ezkontzeko eskatu zion amak. Guk ez dugu agertu,
|
baina
testu batean erraten du emaztea hain zela itsusia ez zuela nahi harekin ezkondu. Eta beharbada estakuru bat topatu du, ihes egiteko.
|
|
|
Aski zuen esaldiak kentzea, hitzak ezabatzea,
|
baina
testuari gorputz adar zauritu bat kentzen ari zitzaiola iruditzen zitzaion hitz bat ezabatzen eta erauzten zuen bakoitzean.
|
|
|
Photoshop errasterizatutako grafikoen editore bat da,
|
baina
testua eta bektoreak ere onartzen ditu. Photoshopekin, funtsean, ez dugu irudirik sortzen, baizik eta dagoeneko existitzen den irudi bat editatzen dugu.
|
|
|
Horregatik esan dut gorago itzulpen literalak gutxi itzultzen duela, edo ez duela benetan itzultzen. Hitz batzuk jartzen ditu, bai, beste batzuen ordez,
|
baina
testua ez du ulergarri egiten irakurlearentzat.
|
|
|
Puntuazioa zuzen eta egoki erabiltzea edozein testuk bete beharreko baldintza da,
|
baina
testu formaletan areagotu egiten da puntuazioaren erabilera egoki eta zuzenaren garrantzia. Dagoeneko, aurreko informazio testuan eskaini zaizkizu puntuazioari buruzko hainbat azalpen.
|
|
|
Adibidez, ‘Palestinako ume txikiak errepideetan hilda’ ohiko doinu erdi alai batekin, ‘Txoriak eta txoriburuak’ esaterako, botatzen baduzu, zure mezuaren kaltetan ari zara. Beharbada entzulea ez da konturatu ere egingo zergatik ez zaion erabat iritsi bertso hori; agian testu ona ere bazeukan,
|
baina
testuak zuen helburuari kontra egiten dio doinuak". 176
|
|
2018
|
|
|
Hasierako mugikorretan, SMS zerbitzua erabiltzen zen testuzko mezuak bidaltzeko; zerbitzu estandarra da, eta konpainia ezberdinen artean erabil daiteke,
|
baina
testu mezuentzat soilik balio du. Gero, Telegram, WhatsApp eta antzekoak agertu ziren.
|
|
|
Izozkiak: antzekoak, baina desberdinak Gozoak eta hotzak, izozkiek zapore eta tenperatura bera dute,
|
baina
testura, aurkezpen eta konposizio oso desberdinak izan ditzakete. Hona hemen adibide batzuk:
|
|
|
Madres y Pasotas komedia bat da, izan ere, “Tarima Beltzakoek eskatzen dute komedia egitea”, Jon Barbarin Tarima Beltzako zuzendariak azaldu duenez. Martxoan estreinatu nahi zuten,
|
baina
testuekin arazoak izan zituztenez bihar taularatuko dute estreinakoz, Iortia kultur gunean, 19:30ean. Hamargarren urtemuga ospatu du Tarima Beltza antzerki amateur taldeak.Kutsu eta kritika soziala duen komedia bat da Madres y Pasotas antzezlana.
|
|
|
Azkenik, ez dezagun ahantz toponimoak ahoz jasotzen direla,
|
baina
testu zaharretan ere agertu ohi direla idatziz, eta horiei testu idatziek dituzten arazoak, arestian aipatuak, gehitu behar zaizkie. Dakargun Moriones herriko adibide bat (Salaberri, 1994, 702):
|
|
|
Ferreirok" antipoetica" izendaturiko poetika horretan ere, gure iritziz egilearen irudimen poetikoak lortu zuen poesia pedagogiko edo panfletariotik aldentzea eta testuaren kalitate literarioari eustea. Artikuluan zehar aipatu diren testuek frogatu duten gisan, hizkera hurbila da, hitzak ohikoak dira,
|
baina
testuaren eraketa erretorikoa konplexua da, konnotazio indarrez betea, enuntziazioa intimoa eta pertsonala. Hiru literaturetako poetek nahiz haien kidetzat aipatu ditugun Gabriel Celaya, Blas de Otero, Felix Grande eta Jose Hierrok berak garai paradoxikoa partekatu zuten esparru politikoan gerarazia, harrizkoa, baina esparru sozialean eta kulturalean ezegonkorra eta azeleratua.
|
|
|
Arestik bi bertsioen osagaiak hartzen ditu eta testu berri bat sortzen du, baina bigarrenaren ildokoa da bere testuaren sakoneko gaia. Kantua osatzen duenerako egileak urteak daramatza euskara estandarrean idazten,
|
baina
testu hau bizkaiera oso lokal batean idatzia da. Modu horretan egileak forgerie gisako bat osatzen du, egiazki herrikoia izango zatekeen kantuaren bertsio bat oinarri izan balu bezala idatziz.
|
|
2019
|
|
|
Iragan mendeak eman zuen bete manifestu gogoangarri bat ere. Manifestu atzeratua deitu zion Joxe Azurmendi autoreak,
|
baina
testua oso aurreratua da idatzi zen garairako (1968): atzeratzen dena bizitzak zigortzen du, dio esaldi aleman batek, eta gurean atzeratua dena da euskaldunon herri gisako garapena historiak hartara derrigortua; atzeratua dena da euskara debekatua egon zela hainbat mendez; atzeratua dena da ezin dugula herri izan, nahiz" libre izan nahi dugun, zer kulpa daukat nik", Joxe Azurmendik manifestuan dioen gisa.
|
|
|
" manifestu bat da esanguraz bete nahi den aldarri bat". Liburua ez da euskarari buruzkoa,
|
baina
testuak euskarri literarioa du, poema luze baten gisa emana dago aldarria, eta bertan egiten den andrezaharraren defentsa aise aplika dakioket euskarari ere: zahardadeagatik, nekeen zamagatik, azken ordua hurbil sentituz bizi beharragatik.
|
|
|
Tentatuta nago, behin puntu honetara iritsita, gezur txiki bat esateko. Garrantzirik gabeko gezurtxo bat litzateke, narrazio honi egiazkotasunik batere lapurtuko ez liokeena
|
baina
testuari kohesioa emanez aurrera egiten lagunduko liokeena. Arestian esana dut asignazioaren unean, Enararen argazkia ikusi ondorengo minutuetan, ez ginela oroitu bidaia luze honetan garrantzi handia izan zuten hainbat lagunekin.
|
|
|
Gizonek sorturiko irudietan, borroka bortitz baten ondorio izan da konkista hori. Kosmogoniarik zaharrenetako batek, asiriar babiloniarrenak, VII. mendeko testu batean kontatzen du gizonaren garaipena,
|
baina
testuko kondaira askoz ere zaharragoa da. Ozeanoak eta Itsasoak, hots, Atumek eta Tamiatek zeruko mundua, lurreko mundua eta jainko handi guztiak sortu zituzten; baina bihurregiak iruditu, eta denak suntsitzea erabaki zuten; Tamiatek, emakume amak, gidari jardun zuen bere ondorengorik indartsuen eta ederrenaren kontra, hau da, Bel Marduken kontra; hark desafio egina zion borrokan, eta, gudu izugarri bat izan ondoren, ama hil zuen, eta bi erdi egin gorpua; erdi batez, zeru sabaia egin zuen, eta beste erdiaz, lurreko munduaren euskarria; gero, unibertsoa antolatu zuen, eta gizadia sortu.
|
|
|
Findu gabeek badakite desberdina? BAI Ez dira osasungarriagoak,
|
baina
testura eta zaporea desberdinak dira (baita prezioa ere, osoko morenoak garestiagoak baitira). Adibidez, mascabadoak eta panelak, testura itsaskorragoa eta trinkoagoa izateaz gain, kolore marroi ilunagoa dute, eta, melaza kopuru handia dutenez, zapore mikatzagoa dute, karamelu, banilla, erregaliz eta kafearekin ukituekin.
|
|
|
Ume terribleak irakurtzeari ekin nion, bada. Hasierako orrialdeak astuntxoak egin zitzaizkidan (jatorrizkoan berdintsu gertatzen da),
|
baina
testuak laster hartzen du txanpa. Gogoan dut gehiegi trabatzen nindutela itzulpenaren defizit eta txikikeriek:
|
|
|
Sexuak eta maitasunak binomio bat osatzen dutela onarpen zabala duenez, sexu eta desira espazioen lanketa kritikoek maitasunaren gaia ere abordatzen dutela esan zitekeen,
|
baina
testu honek maitasunaren ideologian tematzeko gogoa du. Horrek esan nahi du, sexua baino gehiago, indibiduoen arteko harreman afektibo moduek sexualak izan edo ezarkitektura nola baldintzatzen duten ikertu nahi dela bi ikuspegietatik:
|
|
|
Etxe idilikoaren iruditeriaren errelatua, berriz ere, ez da batere inozentea. Idealizazio horretan zoriontasunaren eraikuntza bat dago bikote maitasunarekin estuki harremanetan, kapitalarekin eta klasearekin inplikazio zuzenak dituena;
|
baina
testu honetan maitasun ideologiarekin loturikoetan zentratuko naiz. Publizitate eta komunikazioen eragina oso indartsua da iruditeriaren eraikuntzan, eta agintzen duen etxe idealak familia egitura jarraitzen du fidelki.
|
|
|
Oraindik ez dakigu non hartu duen Pedro Iturriak etxea Hungarian, bertan biziko den oraindik, horretan ere ari da Leire,
|
baina
testuena baino konplikatuagoa izaten da.
|
|
|
Zu zara Manifestu bat lanaren egilea, ikusten ari garenez,
|
baina
testuaren idazlea Gaizka Sarasola da. Nola eman zen elkarlan hori?
|