|
2000
|
|
|
Kasualitatez udaleku berean lan egitea egokitu zitzaigun koadrilako bi. Noski, ez genuen serio hartzen txantxa inozo hura,
|
baina
nik ez dakit hainbeste errepikatzearekin Jabik erdi sinetsi ote zuen. Edo bestela agian pentsatu zuen" koño, ba zergatik ez?", edo beharbada suposatu zuen ez zela hain txantxetakoa eta kanpotik (besteen begiradatik) argiago ikusten zela gure artean existitzen omen zen kimika berezia.
|
|
|
Zaldi gaineko eserzizio haietarik batean, ipintzen zioten lurrean Mattini oilo bat, zeina kaxoi tipi batean sarturik egoiten baitzen, zulo estu batetik burua soilik erakusten zuela, eta Mattinek zaldia lasterka jarri, gorputza alde baterat makurtu, eta ezpataz trenkatu behar izaiten zion lepoa oiloari,
|
baina
nik ez dakit zer gertatu zen egun hartan, zeinean zalditik beherat egin baitzuen.
|
|
|
Zeren Pedrok berak erran baitzidan harako hura: " Gure aita letratua duk eta ni ere letratu nahi naik,
|
baina
nik ez diat bizitza usteltzerat utzi nahi. Eta hik ere ez huke nehoiz utzi behar..." Eta ni aho zabalik geratzen ninduan, zeren ez bainuen, arestian erran bezala, Pedrok aditzen zuèn jainkozko barren dei hura aditzen.
|
|
|
Eta aita jesuitak galdetzen zidan ea zer gertatzen zitzaidan,
|
baina
nik ez nion argibiderik emaiten, zeren neuretzat baineukan sekeretu hura...
|
|
|
Eta esku batekin bata eta bertzearekin bertzea ferekatu nituen, eta ikusi nuenean ezen sosegurat eta baretasunerat egin zutela, bi bularren arteko habian ipini nuen, amoltsuki, neure burua, nola osaba Joanikotek jarri baitzuen Maddalenenean, urroztarren bordan ikusi nituenean. Eta, hala geundela, ene ezpainak aitzinatu nizkion apur bat, eta hark ere aitzinatu zizkidan bertze apur bat,
|
baina
nik ez dakit zer gertatu zitzaidan orduan, zeren gibela egin bainuen... Eta, jauzi batean zutitzen nintzela eta lasterrari emaiten niola, erran nion:
|
|
|
—Hori damu duk,
|
baina
ni ez...
|
|
|
Eta nolako gogoa etorri zitzaidan orduan, amaganat joaiteko eta hari erraiteko: " Zaude lasai, ama, aitak huts egin dizu, hipokrita hutsa denez gero,
|
baina
nik ez, eta besarka nazazu!" Eta oroitu nuen amaren bertze behako hura, noiz eta oreinaren amoriozko historia hura kontatu bainion, erraiten zidala: " Halakoa da guti batzuetan amorioa".
|
|
|
—Ene jauregiaren kontra...? Esker mila,
|
baina
nik ez dut neuretzat aitortzen jauregirik, austriarren arrano inperialak atzaparretan duenik! Edo, ez al dakizu ezen osabak arranoari egin diola tiro, baina huts egin duela?
|
|
|
Hainbertze jenderi jatekoa eman beharrak zekarzkion nekeen zerrenda etorri zen gero,
|
baina
ni ez nintzen arrosario hori aditzeko. Unai ikusiko ez nuela jakiteak porru eginda nengoen.
|
|
|
Afalondo batean, Ximurrarekin joka lotzeko puntuan egon zen Charly, hain luze, hain estu eta hain nabarmen dantzatu baitzen Josefinarekin. Kristinarekin ere egina zuen inoiz,
|
baina
ni ez nintzen horrela sutu. Zibilizatua naiz.
|
|
|
Hori ere falta denean, narda eta nekea nagusitzen zaizkigu. Hain segur ere, gauza bera da gainerako lanbideetan,
|
baina
nik ez dut horien berri.
|
|
|
Lehenbizi, Ximurrarekin mintzatzen da, eta gero erraten dit" Taldearen" bilera duela. Orduan, Maite etortzen da eta nirekin gelditzen da gauaz,
|
baina
niri ez zait inporta, Maiterekin kukuketan aritzen ahal naizelako eta amak ez duelako inoiz horretarako gogorik izaten.
|
|
2001
|
|
|
Nire iritziaren zain bezala isildu da apur batean,
|
baina
nik ez dut ezer esan eta berak jarraitu du:
|
|
2002
|
|
|
Eskuko hatzak ere txikiak ditut, jakina, eta are txikiagoak izan daitezke, inurri bihurtu arterainokoak, eta beraz, nahi duzunean inurri errenkada bat jar dezaket zure azalean, sabelean nahiz bizkarrean, kili kili eta kili kili, irri eta atsegin, zuk ez baitakizu zer den ona. Zuk medikua aldatuko duzu,
|
baina
nik ez ditut neure gaixoak aldatzen, guztiz atsegin baititut noiznahi erregalatzen dizkidaten madalenak, hain dira onak. Egia da, hala ere, batek edo bestek erregalatu izan didala inoiz kalabazinen bat, baina sukaldari ona naiz, eta kalabazinak dira, hain zuzen, ene espezialitatea.
|
|
|
–Bazkaria egina duzu,
|
baina
nik ez dut gogorik.
|
|
|
Bai, don Nestorrek ene ama salbatu zuen,
|
baina
nik ez bost urteko haur hura. Eta ezin nuen haren irudia burutik baztertu, ezta haren amarena ere.
|
|
|
Eta ez dakit sorgin onak besterik esan zuen edo isildu zen,
|
baina
ni ez naiz gehiago gogoratzen. Bakarrik zure amak irri egiten zuela, eta irri harekin gauza asko esaten zituela.
|
|
2003
|
|
|
Hildako bat diat esku artean eta, dirudienez, hik baduk zerikusiren bat auziarekin. Azkar etortzeko modurik egiten ez baduk, hik atera dituk kontuak –segitu zuen,
|
baina
nik ez nion sinetsi. Ez nuen nire inguruan senarra tiroz hil zezakeen emakumerik ezagutzen, tiroz hiltzea merezi zuten senarrak ezagutzen banituen ere.
|
|
|
–Baina, ai, ni dudan nenbilean garai hartan neure bokazioarekin, ez bainekien Jainkoak apaiz nahi ote ninduen; edo abokatu, edo injineru, edo albaitero, edo, aita bezala, mediku. Honek askotan galdetzen zidan zer estudiatu nahi nuen,
|
baina
nik ez nioan garbi erantzuten, ez bainekien garbi zer nahi nuen. Hori bai, aitak erabakia zian orduko Parisen estudiatuko nuela, berak ere hantxe estudiatu baitzuen:
|
|
|
Bortitz. Goazen, esan zidan,
|
baina
ni ez nintzen mugitu. Eskutik heldu zidan.
|
|
|
Hala ere, orain oso pozik nago. Gaizki pasa nuen,
|
baina
nik ez diot sorgin ipurterre horri ipurdirik garbitu behar. Eta nahi dudan guztia egiteko aske naiz.
|
|
|
Esan nizun kontuz ibiltzeko Ainhoa sorgin horrekin. Besteekin baretu da
|
baina
nirekin ez, orduan. Badakizu.
|
|
|
Oilandatu egin dela? Barkatu,
|
baina
nik ez dut horrelako metamorfosietan sinisten.
|
|
|
Kotxean gerrikorik gabe ibiltzeagatik. Amak gerrikoa jarria zuen,
|
baina
nik ez. Hark ez zuen inolako minik hartu, eta nik berriz eskuineko hanka nahiko matxuratua daukat.
|
|
2004
|
|
|
–Barka ezak,
|
baina
ni ez nauk inoren bila joan. Joana etorri duk nigana.
|
|
|
Mesedez, ezin nauzu horrela utzi, Joana. Beñatekin itzuli nahi baduzu, oso ongi,
|
baina
niri ez aipatu beste larru jotze kontu horiek.
|
|
|
Isilik egon hadi txorrada horiekin, komentario matxista horiekin. Nik ez zekiat Beñaten arrazoiak zein diren,
|
baina
niri ez zidak lorik kentzen mutil horrek. Hirea beste kontu bat duk.
|
|
|
Nik nirearekin jarraitzen dut. Bai, badakit zure itxura ez dudala oso gustuko,
|
baina
ni ez nintzen zure janzkeraz maitemindu, zure barruko argiaz baizik, zure irribarrearen distiraz. Ni baserrikoa naiz, eta ongi dakit lurrak ematen diola loreari kolorea eta usaina.
|
|
|
–Nola esan behar diat ez dudala gehiago entzun nahi hire sermoirik? Oso gauza politak esaten dituk,
|
baina
niri ez zaizkidak gustatzen. Ez nagok horretarako.
|
|
|
–Barkatu, Joana,
|
baina
nik ez dakit beste era batera hitz egiten, eta nahi nuke zu ere pixka bat bada ere finduko bazina. Ez dut nahi zu ere oraingo indartsuen eta zaratatsuen antzekoa izaterik.
|
|
|
Oseake, hor daukak nire iritzia. Beraz, disfruta ezak, motel, egin behar duana egin ezak,
|
baina
ni ez engainatu, behintzat. Hori ez, faborez.
|
|
|
Beraz, beste frogatxo bat, Aitor. Hire neska laguna ni omen nauk,
|
baina
niri ez didak horrelako konturik kontatu. Eskerrak asko maite nauan.
|
|
|
–Ez da hainbesterako ere izango, neska. Bai, Irati ez da oso aldrebesa,
|
baina
nik ez diot itxura fisikoari hainbesteko garrantzirik ematen. Besterik gabe, agurtu egin behar nuen, eta hori izan zen guztia.
|
|
|
Oraindik ere badira horrelako batzuk, baina nahasketa handia dago?. 577 Euskara on hura ezarian ezarian ahitu eta ihartu egin da euskaldunaren mintzoan, interferentzien erasoak erauzi egin dio orduko euskaltasunari zerion sena: . Batzuentzat esaten den guztia da on,
|
baina
ni ez naiz iritzi horretakoa, beste hizkuntzen mende baikaude eta frenoa beharrezkoa baita?. 578
|
|
|
Garai bateko euskaldun fededunen dogmakeriak ez zuen onartzen beren sokako fedea ez zutenen askatasun hauturik. Oraingo hau, orduko haren pareko dela sinestarazi nahi digu Lertxundik bere talai asketik,
|
baina
ni ez nago horren seguru. Besterik uste dut, eta ondoko zentzu honetan oinarrituko nintzateke beste hori argudiatzeko.
|
|
|
–Etxea biok hartu genian,
|
baina
nik ez diat joateko asmorik. Hik joan nahi baduk, badakik, hor daukak atea...
|
|
|
Oroitzapen bat dut. Oheratzera nindoan, eta amonak errezatzeko modu hura irakatsi nahi zidan, berak hain berezkoa zuena
|
baina
nik ez hainbeste, ohikotik eta buruz ikasitako formuletatik kanpo. Oheratzera nindoan, bai, baina, zibilizatuki egin beharrean, piztiaren modura egin nuen jauzi... hain zorte txarrarekin, non oheburuko egurraren izkina jo bainuen.
|
|
|
Bai, baliteke azpian edo nire nortasunaren txoko ezkuturen batean homosexualitatearen hazia orduko ereinda egotea,
|
baina
nik ez dut bereziki horrela gogoratzen, buruan baloi bat nuelako, beharbada, neure bizitzaren gainerako alorrak –agerikoak nahiz sekretuak– estaltzen zizkidana.
|
|
|
Egun batean, amak babarrun txuriak atera zizkidan bazkaltzeko,
|
baina
nik ez nuen nahi, eta ezetz esan nion.
|
|
2005
|
|
|
–Barkatu,
|
baina
nik ez ditut almorranak, hori esan nahi badidazu. Eta ez naiz matxista, beste batzuk bezala?
|
|
|
ez al dakizu, bada, berak Francoren politika egiten zuen bitartean espetxeratu nindutela ni bi urtez, langileen eskubideen alde aritzeagatik? Halakoa baita zuen edukazioa,
|
baina
ni ez nauzue engainatzen, bai baitakit maskara horren azpian zer gordetzen duzuen: edukazio onenarekin hiltzen dituzue Afrikako haurrak gosez, edukazio onenarekin bidaltzen tankeak Irakera, eta edukazio onenarekin hondatzen mundua!
|
|
|
–Nahi baduzu neure argazki bat emango dizut etxera iristen garenean,
|
baina
nireetan ez naiz agertzen neska hori agertu ohi den bezala. Ez dakit adarra jotzeko asmoz edo, baina zure lagunak Akira Fubukiren argazkia eman dizu.
|
|
|
Horrek bizitza hondatuko liguke, baina ez zegoen berarekin arrazoitzerik. Azkenik Azuarengana jo nuen, honek lokalarekin edo presionatuko zuelakoan,
|
baina
nik ez nekien hil egingo zuenik.
|
|
|
Nik ez nuen ia ezagutzen. Anderrek esan zidan geure ezkontzan egona zela,
|
baina
nik ez dut oroitzen. Sekula ez zitzaizkion gauzak ondoegi joan:
|
|
|
Begira gelditu zitzaidan,
|
baina
nik ez nekien zer esan eta, hamar bat segundoz horrela egon ondoren, begirada jaitsi zuen.
|
|
|
Amak esplikatu zidan minagatik dela hori, min handiekin dabilelako aita. Min handiak dauzka aitak,
|
baina
nik ez dakit non.
|
|
2006
|
|
|
" Probatu" esan zenidan gero, lehen ardoarekin bezala,
|
baina
nik ez nuen gogorik. Probatu, berriro, baina nik ez nuen nahi.
|
|
|
" Probatu" esan zenidan gero, lehen ardoarekin bezala, baina nik ez nuen gogorik. Probatu, berriro,
|
baina
nik ez nuen nahi. Hantxe nengoen, nora begiratu ez nekiela.
|
|
|
Eztabaidak luzeago jo izanen zuen,
|
baina
ni ez nengoen deus aditzeko. Burua arnoak ilunduta ere, ez zitzaidan ahantzi nire ohantzea gazteluratu berrietariko batena zela gau hartan.
|
|
2007
|
|
|
–Barkatu, Iker,
|
baina
ni ez nabil astean batekin eta lorez lore. Nik orain arte zu maite izan zaitut, eta orain, ba, hauxe gertatu zait.
|
|
|
A zer nolako sustoa eman didazun atzetik etorrita, aldageletako atearen atzean nengoela, bizkarrean tak tak ukitu nauzunean. Zuretzat, nonbait, gauza horiek oso normalak dira ikasle eta irakasle artean,
|
baina
niretzat ez dira hala. Zu niretzat ez zarelako soilik irakasle, nire bihotzeko gizona baizik.
|
|
|
Larrarten bizi zarela badakit, baina, norekin ez. Olaiak esan zidan bikotea bazenuela,
|
baina
nik ez dut sinisten, bestela honezkero noizbait ikusiko zintuztedan.
|
|
|
Baina ez hain betea, egia esanda. Gure autoa zen egoera onenean zegoena, jakina, horregatik aukeratu genuen; baina horretaz aparte, inguruetan pilatzen ziren harrikadaren auto urdina, gure aitona amonen garaikoa zirudien tramankulu bat, beste auto luze bat, auto amerikar bat zela argitu zidan Irenek, Chevrolet bat, Thelma eta Louisek erabilitako auto marka bera, hain zuzen,
|
baina
nik ez nion sinetsi?, bi Volkswagen furgoneta, eta hiru motor suntsitu eta herdoildu samar. Eta etxola.
|
|
|
Detaileak nahi ditu Marisak (eta? zer da jogurtxo horrek nahi duena?),
|
baina
nik ez dizkiot emango. Ez entzunarena egin eta nire bulegora jo dut.
|
|
2008
|
|
|
–Bi aldiz esan didazu beltzen eta mulatoen kontu hori,
|
baina
nik ez dakit sinonimoak ote diren askatasuna eta naturaltasuna, esan zion markes jaunak, kontsularen joan etorriekin apur bat urduri, jakinaren gainean zegoen arren kontsul jauna halakoxea zela, bi punturen arteko ibilbidea hamaika punturen arteko bihurtzen zuena?. Eztabaida horrek, haatik, luze joko liguke, eta zure abentura hori nola bukatu zen jakiteko irrikarekin nago.
|
|
|
–Badakizu jendea nolakoa den, edonor juzgatzeko eskubidearekin sentitzen dela,
|
baina
nik ez zaitut juzgatzen, eta, kopeta zimurtzen zuela, bekatua salatzeko prest baina ez bekataria, erantsi zuen?: Badakizu lehengoan zer esan zidan atso sorgin itxurako batek?
|
|
|
Begira: hiltzailea harrapa lezakete, atxilo nazakete,
|
baina
nik ez dut sekula esango norentzat ari naizen lan egiten, noski. Alderdi horretatik lasai egon zaitezke.
|
|
|
hau topatu dut nire sakelan sartuta?
|
baina
nik ez dut inondik hartu.
|
|
|
Lasai, ez dut uste ezer askorik hondatu denik. Polizia ere handik lasterrera agertuko zen,
|
baina
ni ez naiz gelditu hura ikusteko.
|
|
|
Begiak itxi eta arnasa sakonago hartzen ote zuen ere iruditu zitzaidan. Beharbada norbaiten eskuak irudikatzen zituen bere gorputzean, beharbada bezperan gaizki ulertu baten ondorioz ezagutu zuen gizonarengan ari zen pentsatzen,
|
baina
nik ez nuen sekula jakingo. Nik ere begiak itxi nituen eta beste zerbaitetan pentsatzen saiatu nintzen, ur ertzetik urruntzen nintzen bitartean.
|
|
|
–Badakizu jendea nolakoa den, edonor juzgatzeko eskubidearekin sentitzen dela,
|
baina
nik ez zaitut juzgatzen –eta, kopeta zimurtzen zuela, bekatua salatzeko prest baina ez bekataria, erantsi zuen–: Badakizu lehengoan zer esan zidan atso sorgin itxurako batek?
|
|
|
–Bi aldiz esan didazu beltzen eta mulatoen kontu hori,
|
baina
nik ez dakit sinonimoak ote diren askatasuna eta naturaltasuna –esan zion markes jaunak, kontsularen joan etorriekin apur bat urduri, jakinaren gainean zegoen arren kontsul jauna halakoxea zela, bi punturen arteko ibilbidea hamaika punturen arteko bihurtzen zuena– Eztabaida horrek, haatik, luze joko liguke, eta zure abentura hori nola bukatu zen jakiteko irrikarekin nago....
|
|
2009
|
|
|
Irakaslea hitz egiten ari zen,
|
baina
nik ez nien apenas erreparatu bere hitzei. Nahikoa lan neukan nire lagunen eta arrebaren arteko korapiloa askatzen.
|
|
|
–bigarrengoz esateko zutik jarri zen. Niri begiratu zidan,
|
baina
nik ez nuen ezer adierazten eta orduan sukaldetik ibiltzen hasi zen, ezin zen geldirik egon.
|
|
|
Bada (go) Bilboko Athletic bat: neu ez naiz futbolzalea, baina interesen bat badut, bada zerbait niretzat, existitzen da (Limoges edo Cordoban ere ekiporen bat izanen da,
|
baina
niretzat ez da deus). Pilota gehiago interesatzen zait, gehiago da.
|
|
|
Batzuetan Josebarekin etorri izan naiz hona, eta halakoetan ere hesitik kanpo geratu naiz. Ez izan tontoa, sartu nirekin, esaten dit Josebak,
|
baina
ni ez naiz sartzen, ez, zer gerta ere.
|
|
|
Liburu sakratuetan bilatu dut zioen letrak jesus gure salbatzailearen misterioa argitu nahian. Nick Cave,
|
baina
nik ez nekien. Astiro eta ia konturatu gabe itotzen zaituzten korapiloetan pentsatzen jarri nintzen.
|
|
|
traidore eta etsaitzat dute?
|
baina
nik ez, joan ere, joan bainintzaion gutxi batzuetan bisitan, aitak etxekoei bota zigùn mehatxua?. Domingo ez da jada etxekoa, eta ez du etxekoen bisitarik merezi! Beraz, badakizue?!??
|
|
|
–Berori canovaszalea zen, bai, Orbe jauna,
|
baina
ni ez naiz Angiolilloren anaia ez lehengusua, eta ez kezkatu?
|
|
|
Nire amak behintzat horixe esaten dit: elkarri barkatu behar diogula gaizki egina, Kristok barkatu zigun bezala,
|
baina
niri ez dit inork barkatzen, ikastetxean batez ere, gazteleraz hitz egiterakoan hanka sartzen dudanean.
|
|
|
Eta lotsagarria da Elizak ezkontza zibilaren eta dibortzioaren legearen aurrean izan duen erantzuna? Elizak, izan ere, haurrak bagina bezala tratatzen gaitu,
|
baina
ni ez naiz haurra: nik pentsatu egiten dut, eta pentsatzen segitu nahi dut.
|
|
|
–Niretzat eliza edo tenplua, edozein tenplu, Jainkoaren sabela bezalakoa da?, horrelako gauzak. Askotan pentsatzen dut, Txaro, izeba bezalakoa izan nahiko nukeela,
|
baina
ni ez naiz halakoa; nire ahizpa bai, agian?
|
|
|
emadazu hau eta hura eta mundu guztia; Jauna: egin duzun bezala egin duzu mundua,
|
baina
nik ez dut atsegin, eta molda ezazu nire erara?, norberak Jainkoari lekua kenduz, hitz batean, edo erdigunean zegoena bazterrera ekarriz eta bazterrean zegoena erdigunera; oraingo ikuspuntutik, baina, ez hitz teorikoetan oinarritutako ikuspuntutik, haatik, hitza ere haragi egin baitzen Ernestinaren baitan?, axaleko fedetzat zuen hura, Jainkoa muinetik kendu eta axalean jartzeak ez baitzuen, ausaz... enborraren izerdi bideetan sartzea baino?
|
|
|
Baina, orduan, beste indar bat nabaritu zuen Nazariok bere baitan, anaia bere lekuan jartzera bultzatzen zuena, han, inork agintzekotan, berak agintzen baitzuen, Domingoren eta Ismaelen eta guztien gainetik, halako eran, non anaiaren kexuzko keinuari erdeinuzko keinu batekin erantzun baitzion, ez nabarmena baina bai Ismael ohartzeko modukoa, honi esan nahi balio bezala: . Hi ordenazalea haiz, Ismael,
|
baina
ni ez gutxiago, eta nik neuk erabakitzen ditiat hemen ordenaren orduak??.
|
|
|
–Hiriko etxerik onena eroetxe bihurtu nahi ote duzue, bada??; guztiak baitzeuden eroturik etxe hartan, antza, bera izan ezik, eta izeba Ernestina eta Maria Bibiana, beharbada; Damasok bazekien, bai, bere giroan beste bat zela estetika, gizon egindako Jainko gurutziltzatu batengan oinarritua, baina, gorputzaren gehiegikerien aurka gorputza bera matxinatzen zitzaiolako, ausaz, gurutzeak atzeraka eragiten zion, halako moldez, non noiznahi igartzen baitzituen bere baitan bi ahots kontrajarri, inguruak ezarria bata, eta bere berezkoa bestea: nire alde eman duzu bizia, bai, Jauna,
|
baina
nik ez nizun eskatu; nire alde daramazu arantzazko koroa, baina nik ez nizun eskatu; nire alde lantza saihetsean, baina nik ez nizun eskatu; nik ez nuen nahi, eta ez dut zure mundu hori nahi, nik beste era bateko mundua egingo bainuke, arantzarik gabe, lantzarik gabe, gurutzerik gabe, bizitzak zerbait xumeagoa behar bailuke, beharbada, zerbait apalagoa, hitz handien usainik ez duena:
|
|
|
–Hiriko etxerik onena eroetxe bihurtu nahi ote duzue, bada??; guztiak baitzeuden eroturik etxe hartan, antza, bera izan ezik, eta izeba Ernestina eta Maria Bibiana, beharbada; Damasok bazekien, bai, bere giroan beste bat zela estetika, gizon egindako Jainko gurutziltzatu batengan oinarritua, baina, gorputzaren gehiegikerien aurka gorputza bera matxinatzen zitzaiolako, ausaz, gurutzeak atzeraka eragiten zion, halako moldez, non noiznahi igartzen baitzituen bere baitan bi ahots kontrajarri, inguruak ezarria bata, eta bere berezkoa bestea: nire alde eman duzu bizia, bai, Jauna, baina nik ez nizun eskatu; nire alde daramazu arantzazko koroa,
|
baina
nik ez nizun eskatu; nire alde lantza saihetsean, baina nik ez nizun eskatu; nik ez nuen nahi, eta ez dut zure mundu hori nahi, nik beste era bateko mundua egingo bainuke, arantzarik gabe, lantzarik gabe, gurutzerik gabe, bizitzak zerbait xumeagoa behar bailuke, beharbada, zerbait apalagoa, hitz handien usainik ez duena:
|
|
|
–Hiriko etxerik onena eroetxe bihurtu nahi ote duzue, bada??; guztiak baitzeuden eroturik etxe hartan, antza, bera izan ezik, eta izeba Ernestina eta Maria Bibiana, beharbada; Damasok bazekien, bai, bere giroan beste bat zela estetika, gizon egindako Jainko gurutziltzatu batengan oinarritua, baina, gorputzaren gehiegikerien aurka gorputza bera matxinatzen zitzaiolako, ausaz, gurutzeak atzeraka eragiten zion, halako moldez, non noiznahi igartzen baitzituen bere baitan bi ahots kontrajarri, inguruak ezarria bata, eta bere berezkoa bestea: nire alde eman duzu bizia, bai, Jauna, baina nik ez nizun eskatu; nire alde daramazu arantzazko koroa, baina nik ez nizun eskatu; nire alde lantza saihetsean,
|
baina
nik ez nizun eskatu; nik ez nuen nahi, eta ez dut zure mundu hori nahi, nik beste era bateko mundua egingo bainuke, arantzarik gabe, lantzarik gabe, gurutzerik gabe, bizitzak zerbait xumeagoa behar bailuke, beharbada, zerbait apalagoa, hitz handien usainik ez duena:
|
|
|
Urtetan Carmen aipatu gabe nengoen eta. Berak bai, herriko txutxu mutxuak kontatzean askotan Carmenek han eta hemen esandakoen eta egindakoen berri eman dit,
|
baina
nik ez diot Carmeni buruz urtetan galdetu.
|
|
|
Gero, keinuz, denak kanporatzeko manatu zuen. Frantziskak isilik segitu zion,
|
baina
ni ez nengoen prest hortik jakin gabe ateratzera.
|
|
|
Haren botak nire begietatik urrundu ziren,
|
baina
nik ez nuen burua goititzera egin.
|
|
|
Estefania besarkatzeko gogoa piztu zitzaidan,
|
baina
nik ez nuen inoiz Estefania besarkatu.
|
|
|
" Niretzat eliza edo tenplua, edozein tenplu, Jainkoaren sabela bezalakoa da", horrelako gauzak. Askotan pentsatzen dut, Txaro, izeba bezalakoa izan nahiko nukeela,
|
baina
ni ez naiz halakoa; nire ahizpa bai, agian...
|
|
|
Eta lotsagarria da Elizak ezkontza zibilaren eta dibortzioaren legearen aurrean izan duen erantzuna... Elizak, izan ere, haurrak bagina bezala tratatzen gaitu,
|
baina
ni ez naiz haurra: nik pentsatu egiten dut, eta pentsatzen segitu nahi dut.
|
|
|
–Berori canovaszalea zen, bai, Orbe jauna,
|
baina
ni ez naiz Angiolilloren anaia ez lehengusua, eta ez kezkatu...
|
|
|
emadazu hau eta hura eta mundu guztia; Jauna: egin duzun bezala egin duzu mundua,
|
baina
nik ez dut atsegin, eta molda ezazu nire erara–, norberak Jainkoari lekua kenduz, hitz batean, edo erdigunean zegoena bazterrera ekarriz eta bazterrean zegoena erdigunera; oraingo ikuspuntutik, baina –ez hitz teorikoetan oinarritutako ikuspuntutik, haatik, hitza ere haragi egin baitzen Ernestinaren baitan–, axaleko fedetzat zuen hura, Jainkoa muinetik kendu eta axalean jartzeak ez ... Baina zer zebilen bera ere –Ernestina– besteak kritikatzen, baldin eta haiek bezalakoa bazen?, ez baitago bestela azaltzerik haren erreakzioa, haur desitxuratua ikusi bezain laster izan zuena, biraoarekin lotua egon zitekeena:
|
|
|
Baina, orduan, beste indar bat nabaritu zuen Nazariok bere baitan, anaia bere lekuan jartzera bultzatzen zuena, han, inork agintzekotan, berak agintzen baitzuen, Domingoren eta Ismaelen eta guztien gainetik, halako eran, non anaiaren kexuzko keinuari erdeinuzko keinu batekin erantzun baitzion, ez nabarmena baina bai Ismael ohartzeko modukoa, honi esan nahi balio bezala: " Hi ordenazalea haiz, Ismael,
|
baina
ni ez gutxiago, eta nik neuk erabakitzen ditiat hemen ordenaren orduak...".
|
|
|
Domingori munduko zorte on guztia opa diot, merezi ere, ongi merezi du eta... nahiz eta etxean besterik pentsatzen duten, aitak eta Teofilo Mariak zer esanik ez, etxetik alde egin zuenetik ez baitute etxekotzat; are okerrago: traidore eta etsaitzat dute...
|
baina
nik ez, joan ere, joan bainintzaion gutxi batzuetan bisitan, aitak etxekoei bota zigùn mehatxua –‘Domingo ez da jada etxekoa, eta ez du etxekoen bisitarik merezi! Beraz, badakizue...! ’– aintzat hartu gabe; azkeneko bisitan, hala ere, Domingo bera haserretu zitzaidan, nire erabaki haiek arriskutsutzat jota:
|
|
|
" Hiriko etxerik onena eroetxe bihurtu nahi ote duzue, bada?"; guztiak baitzeuden eroturik etxe hartan, antza, bera izan ezik, eta izeba Ernestina eta Maria Bibiana, beharbada; Damasok bazekien, bai, bere giroan beste bat zela estetika, gizon egindako Jainko gurutziltzatu batengan oinarritua, baina, gorputzaren gehiegikerien aurka gorputza bera matxinatzen zitzaiolako, ausaz, gurutzeak atzeraka eragiten zion, halako moldez, non noiznahi igartzen baitzituen bere baitan bi ahots kontrajarri, inguruak ezarria bata, eta bere berezkoa bestea: nire alde eman duzu bizia, bai, Jauna,
|
baina
nik ez nizun eskatu; nire alde daramazu arantzazko koroa, baina nik ez nizun eskatu; nire alde lantza saihetsean, baina nik ez nizun eskatu; nik ez nuen nahi, eta ez dut zure mundu hori nahi, nik beste era bateko mundua egingo bainuke, arantzarik gabe, lantzarik gabe, gurutzerik gabe... bizitzak zerbait xumeagoa behar bailuke, beharbada, zerbait apalagoa, hitz handien usainik ez duena:... zergatik laburbiltzen du GURUTZEak bizitzaren ederra, eta ez limonada on batek, adibidez, edo xake partida batek, edo limonadak eta xake partidak batera...?
|
|
|
" Hiriko etxerik onena eroetxe bihurtu nahi ote duzue, bada?"; guztiak baitzeuden eroturik etxe hartan, antza, bera izan ezik, eta izeba Ernestina eta Maria Bibiana, beharbada; Damasok bazekien, bai, bere giroan beste bat zela estetika, gizon egindako Jainko gurutziltzatu batengan oinarritua, baina, gorputzaren gehiegikerien aurka gorputza bera matxinatzen zitzaiolako, ausaz, gurutzeak atzeraka eragiten zion, halako moldez, non noiznahi igartzen baitzituen bere baitan bi ahots kontrajarri, inguruak ezarria bata, eta bere berezkoa bestea: nire alde eman duzu bizia, bai, Jauna, baina nik ez nizun eskatu; nire alde daramazu arantzazko koroa,
|
baina
nik ez nizun eskatu; nire alde lantza saihetsean, baina nik ez nizun eskatu; nik ez nuen nahi, eta ez dut zure mundu hori nahi, nik beste era bateko mundua egingo bainuke, arantzarik gabe, lantzarik gabe, gurutzerik gabe... bizitzak zerbait xumeagoa behar bailuke, beharbada, zerbait apalagoa, hitz handien usainik ez duena: zergatik laburbiltzen du GURUTZEak bizitzaren ederra, eta ez limonada on batek, adibidez, edo xake partida batek, edo limonadak eta xake partidak batera...?
|
|
|
" Hiriko etxerik onena eroetxe bihurtu nahi ote duzue, bada?"; guztiak baitzeuden eroturik etxe hartan, antza, bera izan ezik, eta izeba Ernestina eta Maria Bibiana, beharbada; Damasok bazekien, bai, bere giroan beste bat zela estetika, gizon egindako Jainko gurutziltzatu batengan oinarritua, baina, gorputzaren gehiegikerien aurka gorputza bera matxinatzen zitzaiolako, ausaz, gurutzeak atzeraka eragiten zion, halako moldez, non noiznahi igartzen baitzituen bere baitan bi ahots kontrajarri, inguruak ezarria bata, eta bere berezkoa bestea: nire alde eman duzu bizia, bai, Jauna, baina nik ez nizun eskatu; nire alde daramazu arantzazko koroa, baina nik ez nizun eskatu; nire alde lantza saihetsean,
|
baina
nik ez nizun eskatu; nik ez nuen nahi, eta ez dut zure mundu hori nahi, nik beste era bateko mundua egingo bainuke, arantzarik gabe, lantzarik gabe, gurutzerik gabe... bizitzak zerbait xumeagoa behar bailuke, beharbada, zerbait apalagoa, hitz handien usainik ez duena: zergatik laburbiltzen du GURUTZEak bizitzaren ederra, eta ez limonada on batek, adibidez, edo xake partida batek, edo limonadak eta xake partidak batera...?
|
|
|
Nire amak behintzat horixe esaten dit: elkarri barkatu behar diogula gaizki egina, Kristok barkatu zigun bezala,
|
baina
niri ez dit inork barkatzen... ikastetxean batez ere, gazteleraz hitz egiterakoan hanka sartzen dudanean.
|
|
2010
|
|
|
halakoa aurkitu bainuen, ezustean, haurraren azala: guria eta ukitu ezin leunagokoa; haurrak, haatik, intzirika segitzen zuen,
|
baina
nik ez nuen etsi, haren intziriak gero eta lasaiagoak eta gero eta txikiagoak egin ziren arte, haurrak nire fereken hizkuntza ulertu balu bezala?
|
|
|
Dakienak, beraz, agindu egiten du, ez dakienak obeditu?
|
baina
ni ez nauzue engainatzen, Gabino. Aholku bat ere emango dizut:
|
|
|
Handik urte batzuetara ederki jakin nuen zientziak hala holako esplikazio bat eman ziezaiokeela egoera hari, alzheimerra gaixoa atzerakako bidean jartzen duen gaitza da, azken batean, norabide bakarrekoa, erregresio etengabean?,
|
baina
nik ez nituen zientziaren datuak, eta amaren eszena hura, esplikazio orotatik harat, ezin hunkigarriagoa egin zitzaidan, bihotzean halako goibeltasun handi bat eragin zidana, baita amarekiko samurtasun neurrigabe bat ere: besoetan hartuko nuen orduan ama bera, aukerarik izan banu, berak panpina hartzen zuen bezala, zin degizut, Damaso, hain iruditu zitzaidan ama izaki ahul ezdeus bat, tximeleta hauskor bat aire zabalean, errukarri bezain maitagarria?; gero, neskameetako bat bat batean egongelan sartu, eta halaxe mintzatu zen, urduri:
|
|
|
Urte batzuk igaro dira zuk zeurea idatzi zenidanetik, Damaso, eta ea nik ere neureari amaiera ematen diodan; zuk zeurean diostazunez, Jainkoaz hitz egin nahi zenidan, zeure ateismoaz, alegia?, nahiz eta azkenean zure lehen asmoa korapilatu eta zeure bizitzaren berri eman didazun; azken aldera, ordea, azken aurreko atalean, zehatz mehatz esanda?, ederki heldu zenion zure karta luze hau idaztera bultzatu zintuèn gaiari, derradan, bide batez, testu hori argia iruditu zaidala sarri askotan, baita partziala eta dogmatikoa ere beste batzuetan: esan ere, esango nizuke, halaber, zure kritika hori katolizismo tradizionalari egindakoa dela,
|
baina
ni ez naiz hain karka, Damaso?!?, eta ea nik ere neure defentsari ekiten diodan. Jainkoak itsu metafisiko egin zintuen, eta ea argi izpi batez argitzen dudan zure itsukeria?, sermoi edo teologi lezio batekin gogaitu bazaitut ere?
|
|
|
–Zer iruditu zaizu Rosa Luxemburgek Fourier eta Sain Simoni buruz dioena?? galdetu zidan, haren Marxismoaren geldialdia eta aurrerabidea irakurri nuelakoan,
|
baina
nik ez nuen irakurri, eta ez hori bakarrik, besteetan ez bezala, blokeatuta geratu bainintzen, ez aurrera ez atzera, harik eta egia esatera behartuta sentitu nintzen arte: –Barkatuko didazu, Gerhard, baina niri Filosofia eta Ekonomia baino gehiago interesatzen zait Psikologia, eta nahiago ditut, ondorioz, nobelak saiakerak baino.
|
|
|
Ahalegindu zenuke, gutxienez?? erantzun zidan, kementsu;
|
baina
ni ez nintzen ahalegintzen, eta ahalegintzen nintzenean ere, bakanetan, egia esan?, aurkako sentimendua nagusitzen zitzaidan; eta noiz edo noiz galdera potoloak etortzen zitzaizkidan, bizitzaren zentzuaren ingurukoak?
|
|
|
–Bedeinkatuak, ikusi gabe sinesten dutenak?. Beraz??, eta kalonje jaunak eskua luzatu zuen gonbit keinu nabarmen batean, ea zuk eten puntuak behar bezala betetzen zenituen, loroak eta papagaiak zeure baitatik uxatuz; zuk, baina, zeure idazkian behin baino gehiagotan esaten duzu koldartzat duzula zeure burua,
|
baina
nik ez zaitut bereziki koldar gogoratzen, jakizu hori ere??, zeure iritzia eman zenuen, hitzetik hortzera: –Beraz, luixtarren elkartea utzi eta itsuen elkarteko kideak egingo gara, gehiago sinesteko??; eta barre egitera zindoazen, baina hasi orduko eten zenuen barrealdia, aitak egin zuen oihuaren aurrean:
|
|
|
idazte kontuetan ere berdin gertatu zait; zuk badakizu poesia ere izugarri gustatzen zaidala? idatzi ere, idatzi nuen behin edo behin poemaren bat, harik eta aurkitu nuen arte gogokoago nuela irakurtzea sortzea baino; gainera, itzuli ditut euskarara munduan ezagun diren poeta handi batzuen lanak, komunitateko poeta lagun bikain batek askotan esaten dit noizbait argitaratu genukeela,
|
baina
ni ez nago horren ziur?, eta ez dakizu zeinen laket dudan egiteko hori ere; hori gutxi bada, laket dut, halaber, liburuez inguratuta bizitzea, ez bainaiz alferrik Elorrietako komentuko bibliotekaria bertara igorri nindutenetik?
|
|
|
gero, txakur baten negarraldi laburra, bospasei segundokoa, eta gero, isiltasuna. Oilaritea zen, beraz, oilarrak jotzeko ordua, ilargi puska distiratsu bat lekuko,
|
baina
nik ez nituen bi tiro baizik entzun, eta txakur baten negarraldi laburra. Eta, gertatu berri zèn izugarrikeriari antzemanez edo, hankak dar dar jarri zitzaizkidan.
|