|
2000
|
|
|
Edo gehiago. Idazle gutxi lortuko dira agian,
|
baina
irakurle asko. Literatur aldizkariak argitaratzean, beldurrez, 400 ale ateratzen dituzu.
|
|
|
Saramagoren ospea gorantz joan da 60 urte zituenetik, Nobel saria eman zioten arte (gaur 76 urte inguru ditu). Nik itzuli nuenean ez zen orain den figura, Romario edo Rivaldo bezala,
|
baina
irakurleek eta jende askok ezagutzen zuten.
|
|
|
Lehendabizi garbi izan behar da umea irakurle bat dela, heldua bezalaxe, bere ezaugarriak dituena, eta haren irakurgaitasunean pentsatuta idatzi behar duzula. Umea irakulea da testuaren aurrean, umea
|
baina
irakurlea, eta errespeto osoa behar du: gertakizun literarioa seriotasun osoarekin eskaini behar zaio, helduari bezalaxe.
|
|
|
Gero eta sarriago sentitzen dut testu bat argitaratzearen zilegitasun literarioari buruzko kezka. Jakin, badakit argitarapenak soilik irakurleak zilegi dezakeela testu bat,
|
baina
irakurlearen ebazpen aldekoenak ere ez dit kezkarik arintzen. Hala dira kontuok eta argitalpenari buruzko har horixe dugu idazleok gainetik kendu ezineko gure deabru goardako ugarien artean, agian ez saldoburua, baina bai malapartatuena.
|
|
2001
|
|
|
Alde batetik bai, baina beste aldetik, absurdua litzateke haren kopia itsu bat egitea, gaurko irakurlea jokoz kanpo geldituko litzatekeelako. Axular oinarri harturik erabili dudala esan nahi nuen,
|
baina
irakurlea XX. eta XXI. mendekoa litzakeela kontuan edukirik. Zubiak egiten saiatu naiz.
|
|
|
Izugarri saltzen ari da eta dagoeneko martxan da bere bigarren edizioa. Izan ere, adituek ezagunak izango dituzte nik liburuan agertzen ditudan gertaera harrigarri eta bitxiak, jakina,
|
baina
irakurle arruntek ez, eta hauek asko eskertzen dizkizute horrelako ahaleginak. Behintzat hamaika jendek zoriondu nau nire azken lan honengatik.
|
|
|
Horra, gidoien artekoa, beste inperfekzione bat, ernegatu zen Berlusgoñi; agian ez zen guztiz beharrezkoa,
|
baina
irakurlearen mesederako jarri dut; izan ere, beti izan naiz irakurtzeko erraza, idazle naizen aldetik. Eta orain aurrera egingo dugu –esan zuen Berlusgoñik, hasperenka– Gero dator hilotz bat bidean trabeska aurkitzen duten pasartea; ez dut transkribatuko, Stendhalen prosak merezi duen arren.
|
|
2002
|
|
|
Alegia, kazetariak irakurle jakin bati bideratzen dio lana. Literaturan ere bada irakurle bat buruan,
|
baina
irakurle hori idazleak aukeratzen du, askatasun osoz, libreago da. Idazleak, funtsean, bere buruarentzat idazten du, berak irakurri nahiko lukeena saiatzen da idazten.
|
|
2003
|
|
|
Hiruzpalau urte eman zituzten hilean behin argitalpena kaleratzen, beti ere langile profesionalik gabe. Produktuak
|
baina
irakurleen babesa lortu zuen, eta hori profitatuz, beste jauzi bat emateko prest ziren Aspuru eta konpainia. Aldizkaria profesionalizatzeko erabakia hartu zuten lehenbizi, eskualde osora zabaltzekoa bigarrenik.
|
|
|
Pertsonaiak erdaldunak direnean, beti edo ia beti makurtzen da idazlea errealitate horretara. Beste batzuetan euskaratu egiten ditu autuak,
|
baina
irakurlea ohartaraziz. g) Gai batzuekiko zaletasuna da beste ezaugarri bat. Askotariko gaiak darabiltza idazleak, eta zehetasun handiz deskribatu edo azaldurik.
|
|
|
|
baina
irakurleek esandakoarekin
|
|
2004
|
|
|
Aranazaleek zirikatu egiten baitute, erantzun beharrean aurkitzen da Kan pion,
|
baina
irakurleak jakinaren gainean jartzen ditu, min ematen diola Ara naren iritziak ezeztatzen ibili beharrak, nahiago bailuke haren izena aupatzea, ez bakarrik euskalari bezala, baita, eta batez ere, nazionalismoaren sustatzaile bezala ere. Euskalaritzan, adinarekin azterbidean eredu zientifikoaren arabera jokatzeak kenduko zion hipotesi ausartegiak egiteko zeukan joera.
|
|
2005
|
|
|
Internauta berriak erakarri ez,
|
baina
irakurle kopurua mantendu duela ziurtatu du duela gutxi Deiak. Jendea erregistro sistemara oso ongi moldatu dela, harrera bikaina izan duela eta benetan pozik daudela adierazi digu Garciak.
|
|
2006
|
|
|
CONSUMER EROSKI berritu honekin atsegintasunezko hobekuntza hori maketetara, testuetara, argazkietara, aztergaien garapenera, irudietara, paperaren ezaugarrietara eta gainerakoetara hedarazi nahi izan dugu
|
baina
irakurleak lehenik hautemango duela tamaina izango da: handitu egin da aldizkaria, orain arteko 48 orrialde horietatik egungo 68etara igaro baikara.
|
|
2007
|
|
|
Bitartean, ahal baldin baduzu, eman historiaren baten aipua, anekdotaren bat, zure irakurleen interesa zureganatzeko. Gai serioa eman dizute,
|
baina
irakurleak ez du errurik. Ilustrazio batek asko lagun dezake.
|
|
|
Kontuan hartuta idazle biok, perpaus gehienetan galdegaia ipin daiteke aditz aitzinean zein gibelean,
|
baina
irakurle batek beti irakurriko du errazago aditza aurrean dutenak artikulu hasieran eman dut arrazoia, salbu ez badago ohituta irakurtzen artikulu liburuak informazioa dutenak atzekoz aurrera.
|
|
2008
|
|
|
Komikien presentzia uste baino handiagoa da,
|
baina
irakurle gutxi dituzte. Zergatik?
|
|
|
Orain artekoan iragarriak iragarri, ezin ahaztuko doguz Ugartebururen testuan agertzen diran alkarrizketak antzerkiko eskena moduan emonak, sarritan gatza eta piperra erakusten dabenak, behin baino gehiagotan, batez be, hots berbak edo hitzjokoak diran pasarteetan jatorrizko esakerak eurak jasoko diralako. Bizitzako teatroan danok gara antzezle,
|
baina
irakurleon zori onerako, Ugarteburu lakoek gorde egin dabe antzerkiko irudia gidoia be gogoan. Zergaitik, zelan gorde, ostera?
|
|
|
– zeinuak zerabiltzan,
|
baina
irakurleentzat zail bide zirelako edo, laster atzera egin zen eta rr, ll, dd eta gisakoak sartu ziren, hainbat urtetan azken hauek erabiliz.
|
|
|
J.M.: Beti egongo da irakurtzen duen jendea,
|
baina
irakurle kopuruak ez du gora egingo. Norbaitek uste bazuen euskal literaturaren gorakadarekin batera irakurle gehiago etorriko zirela, uste dut oker zegoela.
|
|
|
Carlosek uste du xakera ari dela, askatasuna,
|
baina
irakurleak badaki dadoen jokoa, halabeharra, beteko dela, eta Carlosek, azken unean, halaxe ulertzen du.
|
|
2009
|
|
|
Ez, txarra ez,
|
baina
irakurleak aspertzeko joera ikusten dut. Idazle batzuekin, batzuetan, sentsazio hori izaten dut:
|
|
|
2 Garuna kreatzaile da (ez deusezetik,
|
baina
irakurle adiarentzat deusezetik deus ez da Biblian ere sortzen): aferentziak konbinatuz, integratuz, osatuz.
|
|
|
Narrosko Higanotaren azken pausoak? , nahiz eta, kasu hartan, galdera ikurra egilearen ezjakintasunaren adierazgarri ez
|
baina
irakurlearen interesa sortzeko amu gisa ipinia egon. Horixe izan zen nire asmoa behinik behin hura idaztean:
|
|
|
Jendea ahoz aho bata besteari gomendatzen ari dela dirudi. Liburu berezia da, duen arkitekturagatik eta duen alde intelektual horregatik eta ez dut uste berez oso liburu erraza denik,
|
baina
irakurle arruntak oso harrera ona ari dira egiten. Irakurle bakoitzak bere aldetik ikusten du liburua, hain denez aberatsa.
|
|
|
New Yorken ona eta txarra nahasten direla diosku Garatek,
|
baina
irakurleak, batez ere, txarra, gaizkia, aurkituko du bertan islaturik: gisa guztietako kriminalak, drogazaleak, mafiosoak, prostitutak...
|
|
|
Irenek, berriz, liburu denda batean egiten zuen lan, liburu saltzaile. Ribeyro eta J.C. Gilardo zituen idazle kutunak,
|
baina
irakurle itsua zen, baita ere, XIX. mendeko idazle errusiarretarako. Klasikoak:
|
|
|
Oso kontziente gara ez dela, ziurrenera," politikoki zuzena" esatera goazena,
|
baina
irakurleari zor diogun zintzotasunagatik besterik ez bada ere, esan beharrekoa dela iruditzen zaigu: euskarazko irakaskuntza garatzerakoan, egoki eta txukun zezakeena baino gehiago, eta zezakeen baino azkarrago?
|
|
|
Gaur gorteak daukan kontrariorik zorrotz ozpinena da idazlea,
|
baina
irakurleek, gortearekin lotuta dagoela uste baitute, eta ozpinduarena egitea idazlearen estrategia hutsa?, ez diote kasu zipitzik egiten.
|
|
2010
|
|
|
itzultzailearen gurdiari bi zaldik tiratzen diote, nola diren leialtasuna eta gozotasuna. Idazleari leialtasuna zor zaio,
|
baina
irakurleari gozotasuna, ulerterraztasuna. Zaldi horietako bat sobera balakatzeagatik bestea jelosten bazaizu gurdiak ez du egingo aurrera:
|
|
|
Hor dago gakoa: Euskal Herritik idaztea,
|
baina
irakurle global batentzat.
|
|
|
Orduan euskara jasoaren alde agertu zen Augustin, baina norentzat idazten zen, irakurleak zer mailatakoak ziren kontuan izanik. Oraingoan, ordea, iritzi horren aurkakoa zirudiena agertuko du,
|
baina
irakurleak kontuan hartzeko zerean, bat dator guztiz lehen esandakoarekin. Egunan erabiltzen zuten euskara zela eta, alderdiko batzuk haserre zeuden:
|
|
|
Helduleku gutxi uzten dizkio irakurleari poema zehazki interpretatzeko, eta gehiago sortzen du halako giro poetiko lauso samar bat. Cesar Vallejo k Trilce liburuan egin zuen legez, badirudi erreferentzia pertsonaletatik abiatzen dela sarritan,
|
baina
irakurleari erreferentziok ezkutatzen zaizkionez ezinezkoa suertatzen da berehalakoan poema hitzez hitz eta arazki jarraitzea. Estankonaren balizko kriptikotasunak, hala, ez du zerikusirik hizkuntzaren erabilera aldrebesarekin edo baliabide abangoardistekin.
|
|
2011
|
|
|
Landa giroko tragedia baten aurrean gaude. Zorigaiztoko gertakari bat da narrazioaren muina,
|
baina
irakurleak ez du amaierara arte jakingo narratzailea zertaz ari den. Kontua da Lertxundik pertsonaia eta ikuspuntu desberdinetan oinarrituz ematen digula gertakari horren berri.
|
|
|
Telefonoa zintzilikatu zuenean la bella Ines etorri zitzaion burura Lazkanori. Idazten ez zen oso trebea,
|
baina
irakurle bezala primeran egokituko zen lan hartara. Ahots ederra zeukan.
|
|
2012
|
|
|
Pérezekin bat eginez (1991), Mitxelenaren erudizioa du seguruenik etsairik indartsuena norentzakoak. Irakurleari ez zaio lana behar ez denean oztopatu behar
|
baina
irakurleak maiz ez ditu Mitxelenaren aipamen zuzen eta zeharkako guztien giltzak. Beraz, bere esku geratuko da, testua osotasunean ulertu nahi badu behintzat, aipamen horien guztien erreferenteak zein izan daitezkeen bilatzea, irakurleari dena egina eman behar ez zaionez gero.
|
|
|
Batzuetan iruditzen zaizu liburuan saltoka zabiltzala, baina konturatzen zara badagoela hari bat, eta hori zirkularra dela". Badu" txispa" liburuak editorearen iritziz,
|
baina
irakurlea" gainditzera" hel daiteke. Hortaz," irakurketa arretatsua" eskatzen du.Ia 300 orriko luzera dauka, eta autorearen ustez," geldiarazitako arrazoi horren argigarri", adibide" mordoa" ematen ditu.
|
|
|
Auskalo. Idazleak bere kontu pertsonal bat, nobelarekin zerikusirik ez duena, jarri dik liburuaren atarian,
|
baina
irakurleok Sara horren eta egilearen arteko sekretutik kanpo gaudek... Horrek nobela guztia kutsatzen dik.
|
|
|
Hala ere, unibertsitate tradizio horrek ekarri du zientzialari ospetsuen artean eskoziarrek toki nabarmena izatea. Bakarra aukeratzekotan, eredu elektromagnetikoa garatu zuen James Clerk Maxwell fisikaria aipa daiteke,
|
baina
irakurlea animatuko nuke Wikipediako zerrenda honetan izen ezagunak bilatzera: http://en.wikipedia.org/wiki/Scottish_scientists.
|
|
|
Nolakoak ziren haien nortasuna, kezka eta eguneko arazo latzak? Nobela historikoa idazten duen idazle on batek saioa egin dezake eta lortu ere bai, apika, liburu on bat gauzatzea,
|
baina
irakurleak amaitu orduko galdera hauxe egingo dio beti bere buruari: nobela hau gustura irakurtzen da, baina... benetan halakoak izan ote ziren VII. mendeko gizaki haiek beren eguneroko bizimoduan?
|
|
|
Logela hetsia, isiltasun handiak... Bai,
|
baina
irakurleek eta idazleek erruz gozatuak. 1977ko urriko arratsalde batean eta abisatu gabe, hara non joaten zaion bisitan Vicent Estelles poeta valentziar ospetsua.
|
|
2013
|
|
|
" Han izan naiz Domu Santu bezperan,/ hiru urte nitueneko paradisu albo alboan". Hizkuntza lau eta narratiboa darabil Mari Luz Estebanek,
|
baina
irakurlea gustura ibiliko dela deritzot halako giro etereo bat ere sortzen duelako, zetazko oihal eta berba arinena, sinbolismoz beteriko adibideetan: " Agian arrazoi zuen adiskide hark/ neu eta neure gertukoen artean/ ehundu dudan errezel mehe ikusezinaz/ hitz egiten didanean".
|
|
|
Gisa berean, laster Verdunera igorriko zituztelako solasaz idaztean, nora joanen ziren ez zekitela,
|
baina
irakurleek haientzat otoitz egin zezaten galdegin zuen. Ez zuen dudan ezartzen alemanei nagusitzeko tresna guztiak bazituztela, baina azken hitza Jainkoak zuela erranez, otoitz egiteko eskatu zuen beste behineta berriz.
|
|
|
Berriak laster zahartzen ziren, eta beraz, astekari baten kasuan, beharbada hobe zen zenbakia ateratzen zen eguneko egoera esplikatzea, baina ez zen hori irakurleek nahi zutena. Astekariak berak informazioaren antolatze kronologikoak alde txarrak bazituela aitortu zuen,
|
baina
irakurleen nahiari men egitea erabaki zuten. Berri horiek guztiak, gehienetan, biziki labur aipatuak ziren, eta batzuetan ia deus ez zen jakiten, baina idazlearen iruzkinekin betetzen zen saila.
|
|
|
Asteak eta hilabeteak egon behar zen beha, halako informazio batzuk hel zitezen. Metaforak edota ironia erabiliz, analisiak ez ziren beharbada biziki sakonak,
|
baina
irakurlearengana heltzeko eta ulergarri izateko modu egokiak zirela pentsa daiteke.
|
|
|
Telebistarik ez zen garai hartan,
|
baina
irakurleak telebista ikustea bezala zen Saint Pierreren deskribapen haren irakurtzea. Inguruko herriak nolakoak ziren, etxeak elkarrengandik hurbil, laborantzako lur zabalak eta abar zituztela zehaztu zuen.
|
|
|
Beraz, Eskualduna astekariak ez zuen ekarpen berezirik egiten nazioarteko berrien arloan,
|
baina
irakurleentzat horrekin nahikoa izan zitekeen, besterik ez bazuten irakurtzen. Hastapeneko urteetan, artikuluak franko era nahasian emanak ziren, ordena zehatzik gabe.
|
|
|
Komunikazio linguistikoaz haratago doa komunikazioa eleberrian, Gabilondoren hitzetan. Komunikazioa ere hibridoa da; izan ere, koaderno gorria euskaraz idatzia dago,
|
baina
irakurle gaztelaniaduna du. –Hala, koaderno gorria eleberri ere bihurtzen da, hain zuzen irakurleak alabaren ikuspuntutik irakurri behar duena, Venezuelan kokatutako gaztelerazko posizio batetik?
|
|
|
Tartekako irakurleen kopuruaren erreferentziak lortzeko, artikuluan erabili ditugun galbaheetatik pasarazi ez
|
baina
irakurle kopuruaren erreferentzia orokorragoa izateko baliagarritzat jotzen ditudan iturriak erabili ditut:
|
|
|
Niri ez zitzaidan askorik kostatu J.R. ren identitatea asmatzea,
|
baina
irakurleen zailtasunak imajinatzen nituen J.R. delako horri aurpegia jartzeko orduan.
|
|
2014
|
|
|
Gure liburu sortaren bidez berdintasuna bultzatzen saiatzen gara. Edonola ere, egia da zenbait gai interesgarriagoak izaten direla neskatoentzat mutikoentzat baino eta alderantziz (esaterako, liburuaren protagonista zein den),
|
baina
irakurleak hautatzen du".
|
|
|
–Zinez uste dut egitasmo honek harrera bikaina izango duela, eskura jartzen baititu, modu erraz eta eraginkorrean, euskal sortzaileekin harreman zuzenak izateko aukerak?. Saio hauek ordubete inguru iraungo dute;
|
baina
irakurleek bere ikasleekin prestatu dituzte aldez aurretik, programaren arduradunen asmo pedagogikoetara egokitzeko. Rodriguezen kasuan, Katu jendea ipuina irakurri zuten Donesen ikasle poloniarrek.
|
|
|
Gaztelaniak jarraitu zuen izaten errepublikanoek publikoan erabiltzen zuten aurreneko hizkuntza, baina ez bakarra. Errepublikanoek gaztelaniaz irakurtzen eta idazten jarraitu zuten,
|
baina
irakurle berrien gehiengoak, batez ere hiriburuetatik kanpora, oraindik euskara zerabilen bere egunerokotasunean. La Voz en kasuan esaterako, 1890eko hamarkadan Donostiatik probintziako herrietara zabaltzen hasi zen eta berehala herriotako kronikak sistematikoki kaleratzen hasi ziren.
|
|
2015
|
|
|
" Misterioa ez da nondik gatozen ez nora goazen, nola irauten dugun baizik". Aforismo hori idatzi dudanean pentsamendu bat egon da nire buruan,
|
baina
irakurleak interpretazio bat baino gehiago eman diezaioke. Erabat askea da.
|
|
|
ergel samarrak ote ziren pentsatuko du beharbada irakurleren batek, jende zintzo baina xinplea, zibilizazio modernoari aurre egiteko gixaixoegia. Ez da harritzekoa, gaurko begiekin begiratuz gero, horrela pentsatzea, gutxi harritu gutaz gauza bera esatea ehun urte barru edo lehenago?,
|
baina
irakurle horrek jakin luke euskaldunen gutxiestea ez dela beren konplexuetatik bakarrik jaio, lagun izan dituela beti agintearen makila eta larderia. Beste liburu baterako gaia izan litezke euskarak (euskaldun jendeak, hobeto esanda) izan dituen arazoak eta eragozpenak.
|
|
|
Sortzaileak alkohola, kafea eta pizgarriak hartzen ditu, baina sakon irakurtzekotan LSDa da drogarik egokiena. Sortzaileak inplikatu egin nahi zaitu bere ametsetan, labe guztiak piztu nahi izaten ditu,
|
baina
irakurlearen aktibismoa bestelakoa da, garbi izan behar du bere tokia ohea dela, bere jarrera etzana eta bere arimaren egoera estasi haluzinatua.
|
|
|
Baina kapitulu horretan ez dago sexu expliziturik, esan ohi denez. Julio Cortazarrek iradoki edo egiten du manera ezinago delikatuan,
|
baina
irakurlearen irudimenak beteko ditu esanguraz haren berba ilaun iradokorrak, halatan non irakurleak grafikoki plasmatuko baitu bere buruan egileak giglikoz adierazi diona. Kasu!:
|
|
2016
|
|
|
Itxura polita dauka, bai, baina barruan, betiko gorpu ustela dago. Mamia ez dute ukitu ere egin, euren betiko irakurleentzat egina dago dena,
|
baina
irakurle horiek, adin kontuengatik, ez dituzte kontsumitzen sareko edukiak. Bestalde, ordainpeko bihurtu dituzte artikulu guzti guztiak, lerroburuak izan ezik, eta horrela zailagoa da zabaltzea?.
|
|
|
orori ematen baitzaio aukera erregistratzeko eta bere iritzia emateko,
|
baina
irakurle guztiek ez dute
|
|
|
d) Aldizkaria digitala da; irakurleak ez dira Azpeitira mugatuko. Iritzia ematea irekia da, euskaraz dakien orori ematen baitzaio aukera erregistratzeko eta bere iritzia emateko,
|
baina
irakurle guztiek ez dute euskalkian ondo ulertuko.
|
|
|
Garrantzitsuena, nolabait, nolabait nabarmentzea da, nahiz eta behin eta berriz errepikatu. 3 HEO garrantzitsua da,
|
baina
irakurleek ere bai Oso garrantzitsua da SEO, blog bateko artikuluei Google ri begira erakargarriago egiteko aplika dakizkiekeen tekniken multzoa. SEO jardunbide egokiekin, blogaren posizioa hobetu daiteke Googlen, eta, horrekin, irakurle gehiago erakarri.
|
|
|
Natura eta kultura erlazioari buruz gene egoistaren testua zibu zabuka dabil, eta azken kapituluarekin, 256 Darwinek pentsabideetan erabateko etena ekarri omen zuen,
|
baina
irakurleari Dawkins uhar sinesgaizki sanagustindar zaharretan pulunpatu dela, eta gu berarekin, egiten dio inpresioa.257 Kooperazioa, sexuen arteko maitasuna legez gurasoena haurrenganako, aberriaren atxikimendua nahiz klaseko solidaritatea nola gaixoenganako errukia eta ‘itxurazko’ eginkari altruistenak, dena egoismora eta soil egoismora nola ukurrarazten den, prosa bizi bizian eta eus... Eta hain zuzen ere inportantea, erabakigarriaez berritasunen jakin min hutsez," bizitzaren zentzua egoismoan datza" ikasteko orientazioan baizik, autoreak berak lehenbiziko kapituluan halaxe aginduta (29).
|
|
2017
|
|
|
Aurrez beste irakurle talde batzuetan parte hartu izan du Apalauzak,
|
baina
irakurle gisa; gidari lanetan Zestoan estreinatuko da. Dena den, literaturarekin harreman estua du aspalditik.
|
|
|
Bestela ere, egilearen heriotz barthesiarrak ere nahikoa argudioa eskaintzen zigun hala ez egiteko, egun argi baitaukagu egileak ezin duela testutik erna litezkeen esanahi posible oro kontrolpean izan. Obabakoak ek sor ditzakeen irakurketa posibleen artean bada aipaturiko kaltegarri hori,
|
baina
irakurlearen igurikimen horizonteari dagokio egilearen mundu ikuskerari bainoago. Horrezaz gain, Obabakoak bada irakurketa onuragarriak ere sortzeko gai, alegia, euskal kulturari munduko beste kulturen artean berdintasuneko tokia aitortzen diotenak.
|
|
|
Ikerketak emaitza gisa ekarriko du Dora Bruder ekainean detenitu, kartzelatu eta 1942ko irailean Auschwitzera deportatu zutela, bere gurasoak bezalaxe, eta ez zirela egundo itzuli. Gainerakoaz deus gutxi argitu arren, Modianoren irudimenak gertaera probableak eraikitzen ditu, emozioen uholdeari amore eman gabe,
|
baina
irakurlea zainetaraino afektatzen duen eran jasoz zortzi urteko bilaketaren kronika doi doia.
|
|
2018
|
|
|
Urteen poderioz, ohiko bihurtu da San Agustin bere bakardadean irakurtzen ari zela konturatu zeneko harridura sentsazio hura; bakarrik eta isiltasunean irakurri ohi da gaur egun,
|
baina
irakurle taldeetan partekatu egiten dute irakurritakoa, eta saio bakoitzean bistan gelditzen da literaturaren kaleidoskopio izaera. Izan ere, irakurle beste irakurketa ditu literatura onak; finean, Atxagak dioen moduan, nork bere barrutik paseatzeko aukera ematen baitu.
|
|
|
Irakurtzea ere nork bere buruarekin hitz egiteko modua da. Idazlearen arrastoaren arabera,
|
baina
irakurleak erabakitzen du zer idatzi den. Irakurtzeak ere badu elkartasunetik.
|
|
2019
|
|
|
Ezinegona batzuetan azalekoa da, beste batzuetan sakonekoa,
|
baina
irakurleak nabari du. Pertsonaiak oso desberdinak dira, saiatu naiz bakoitzaren azalean sartu eta ezinegona adierazten, sentsazioetara joaten, zentzumenek hitz egiten; horregatik narratzaileak subjektiboak dira.
|
|
|
153). Beraz, gauza bat esaten du kontalariak,
|
baina
irakurleak sumatzen du sinetsi behar duena horren kontrakoa dela.
|
|
|
Adibidez, Senarrak badaki emazteak umeak izan nahi dituela eta ezin izan dutenez, pianoa saltzean, Florari" orain aukerako lekua dugu sehaska erosteko" (27) esaten dio eta" isilune luze baten ondoren isilik geratu banintz hobe nukeela pentsatzeko denbora izan nuen, baietz erantzun zidan, dozena bat sehaska sartzeko lain leku bazegoela nahi izanez gero" (27). " Isilik geratu banintz hobe" horrekin, iradokitzen da Senarrak oker jokatu zuela bazekiela aditzera emanez,
|
baina
irakurleak badaki Senarrak ez zuela umerik izateko asmorik. Beraz, zergatik esaten dio orain sehaskarentzako lekua badutela?
|
|
|
Aldiz, pertsonaien irudia eta garrantzia zalantzan jarri zuen Nouveau Romanen arrastorik ez da, Hernandez Abaituak iradokitako bidetik, analisi psikologikoa saihestu egiten baitzuten haiek. Saizarbitoriak ere ukatu egiten du analisi psikologikoan sakontzen duenik,
|
baina
irakurleak pertsonaien profil oso garatuarekin egiten du topo, berez, horixe zaio erakargarrien Ramon Saizarbitoriaren eleberrietan irakurle gehienei eta kritikoek ere ildo horretatik jo dute haien lanetan gehienetan.
|
|
|
Gertuko mantxeta batzuk babesteko, hainbat euskal poltsiko hustu ziren, beste behin ere, ipar haizeari aurre egin nahi dion elorri zuriaren seta tentez. Patua idazten duenak pista ugari uzten dizkio orrialde artean irakurtzen dakienari,
|
baina
irakurle onak bakanak dira. Nahi duguna ikusteko gai gara.
|
|
2020
|
|
|
Paperak azkartasunean ezin du beste euskarri batzuekin konpetitu,
|
baina
irakurleari beste plataforma batzuek ematen ez dioten esperientzia eskaintzen dio eta hori da bere indargunea. Paperak, besteak beste, hausnarketak eskatzen duen patxada eskaintzen du eta dirudienez bere etorkizuneko garapena indargune hori behar bezala baliatzetik pasa daiteke.
|
|
|
Historiak eta euskal langileriak, ez dakit,
|
baina
irakurle zorrotza badoake, poliki poliki, datuak biltzen, bere juzgua osatu ahal izateko.
|
|
|
Izenik gabeko lurretaruntz poemak erromes etsitu baten  aurrean jartzen gaitu. Poeta bere buruari mintzo zaio, zu batez dei eginez,
|
baina
irakurleak suma dezake zu horretan berari ere egiten zaiola dei. Dimentsio soziala har  tzen du poemak, eta berehala zabaltzen da izen gabeko lur horri buruzko gogoeta:
|
|
|
Bigarren gogoeta, 1982koa, literaturari lotua hau ere,
|
baina
irakurle nerabeei, ‘Enekok erdaraz irakurtzen du’ Zergatik. Euskarazko irakurgaietan ez duelako aurkitzen bere gustukorik, irudimena beteko dion mundu literarioa eskainiko dionik.
|
|
|
Bigarren gogoeta, 1982koa, literaturari lotua hau ere,
|
baina
irakurle nerabeei, ‘Enekok erdaraz irakurtzen du’ Zergatik. Euskarazko irakurgaietan ez duelako aurkitzen bere gustukorik, irudimena beteko dion mundu literarioa eskainiko dionik.
|
|
2021
|
|
|
Eredu asko daude. The Guardian ek, adibidez, ez du kobratzen albisteak irakurtzeagatik,
|
baina
irakurleei eskatzen die diruz laguntzeko, kazetaritza egin ahal izateko. Irakurleei esan ahal zaie dirua behar dela kazetaritza eskaintzen jarraitzeko.
|
|
|
Esan daiteke ereserkiak ezusteko pertsonaien sinfonia bat izan zuela inguruan. Baten batzuek, ezjakintasunez segur aski, zuzenean lotuko dute Gernikako Arbola ereserkia euskal abertzaletasunarekin edo, are, karlismoarekin,
|
baina
irakurleak harriduraz ikusiko du gure Arbola sinboliko horrek sorreran lotura estua izan zuela Frantziako Iraultzatik sortutako zuhaitz askatzaileen irudiarekin, Bigarren Karlistaldian euskal batailoiek Baionara sartzean ahotan zerabiltela, Kubako Gerraren espainiar joko kolonial zitalarekin (elkartasun nazionalez) bat egitean euskaldunek ereserkia kantatu zutela, baita euskal errepublikanoek zei...
|
|
|
Epaimahaiari gustatu egin zitzaizkion eta Leterentzat izan zen sari bikoitza, dirua eta argitalpena. Ribaren eta Rilkeren poemak ezagutu zituen beste inor egon zen ez dakigu,
|
baina
irakurle bat behintzat konturatu zen, Gerardo Markuleta poeta eta, besteak beste, Riba katalanaren itzultzaile bikaina. Koldo Izagirreren bidez albistea zabaldu zenean, gertatutakoaren berri eman zuen Berria k. Erreportaje horretan kontatu zuen Gerardo Markuletak, hura gertatu zenean Letek bazuela adin bat:
|
|
|
Baina, gustu hori moldatzerakoan, ez ahaztu inoiz soinua. Idazten dugunean, irakurleek begiekin irakurriko dutena aukeratzen dugu,
|
baina
irakurleek testu hori buru barruan ikusi eta entzun behar dute, eta hobe dugu, beraz, belarriko zulotik ondo sartzen diren berbak aukeratzea, Obabako muskerraren moduan bidea egin dezaten. Musikaltasuna oso inportantea da beti, bereziki poesian, eta zer esanik ez elkarrizketetan.
|
|
|
Literaturak lagundu egiten digula eta lagundu egin behar digula mundutik begiak zabalik ibiltzen. Ariketa metaliterario jeniala da On Kixote, eta idazleei asko balio die, oraindik ere,
|
baina
irakurleentzat da haren mezu nagusia.
|
|
|
Horrek ez zuen, ordea, liburuagatik sentitzen zen lilura urriagoa egin: hainbatetan zalantzan jartzen zen Marco Polok kontatutakoa,
|
baina
irakurlea txunditurik geratu liburuarekin.
|
|
|
Liburu bateko hitz isilek, ia lau hamarkadaz, bi arrotzen arteko ahaidetasuna baino lotura sendoagoa sortu zuten. Baliteke letrak zeinu hilak eta mamuak besterik ez izatea, ahozko hitzaren alaba sasikoak,
|
baina
irakurleok badakigu haiei bizia ematen. Atsegin handiz kontatuko nioke historia hau Sokrates agure ipurterreari.
|
|
|
lau hitzekoa izateaz gain, hitz zail pare bat batzen zituen, hau da, lautik bi, eta, nago izenburuak segituan gonbidatu behar duela irakurlea testuan sartzera. Maila intelektualeko irakurleari ez zaio horrekin oztoporik planteatzen,
|
baina
irakurle arruntari heldu nahi badiogu, lexikoaren naturaltasuna zaindu behar dugu. Bost hitzeko izenbururik ere atera zait oso noizean behin, eta haien artean Ameriketan goitik sartzen da Ilargia gogoratzen dut, adibidez.
|
|
|
Zakilixuten zinta batean agertu zen aspaldi intimitate publiko aren kontzeptua. Ohartarazpen hura kontuan hartuta, ez dut bion arteko kontuez gauza gehiagorik publiko egin behar,
|
baina
irakurleak jakin behar zuen zer dela-eta erabili dudan pluraleko lehen pertsona behin baino gehiagotan liburu honetako artikuluetan.
|
|
2022
|
|
|
Irakurleen iritziak aintzat hartu dituzte. Izan ere, logo berritik laranja kolorea kentzeko asmoa zuten,
|
baina
irakurleen gehiengoak argi zuen kolore horri eutsi behar behar zitzaiola, eta hala egin dute.
|
|
|
Horrela uste du, behintzat, Xabier Mendiguren Elkar argitaletxeko editoreak. «Ez du txaparik botatzen, ez du hausnarketarik egiten,
|
baina
irakurleari pentsarazi egiten dio». Alvarezengan ikus entzunezkoek izan duten eragina da horren arrazoi nagusia.
|
|
|
" Idazleak ugaldu egin dira,
|
baina
irakurleak gastatu".
|
|
2023
|
|
|
Inprentak egoera erabat aldatu zuen XV. mendetik goiti. Liburuen ekoizpena handitu zen,
|
baina
irakurleen kopurua ez zen oraindik egokitu kantitateari. Liburuen ekoizpenarekin haien kopuru biderkatuarekin, jakitatearen euskarriak, memoriaren inguruko ariketak, hizkuntzaren lanketa eta pentsatzeko formak ere aldatzen joan ziren (GOODY 1979).
|
|
|
«Oso esaldi luzeak eta korapilatsuak erabiltzen zituen Marxek. Nola ekarri esaldi luze horiek euskarara
|
baina
irakurlearen kontra egin gabe. Bada, hori izan dut erronka handienetako bat».
|
|
|
Sorkuntza maila ederra du gure kulturak,
|
baina
irakurlea galdu dugu. Antzerkian ere, halako zerbait gertatzen ari da?
|