|
2000
|
|
|
Baina, baldin hizkuntza bakoitza arimatik arimarat hedatzen dugun zubia bada, noraino ote zen, halarik ere, Alessandro eta osaba Joanikotenganik eneganat hedatzen zen zubi hura hiruren arteko elkargune eta elkarbide, aurkileku eta bidegurutze, zeren nik nahi nuena ulertzen bainuen, finean? Baina, urrunagorat joanik, zer puntutaraino da elkarbide bi pertsonaren arteko solasa, ez hizkuntza desberdinetan ari direlarik,
|
baina
hizkuntza berean ere. Zeren hizkuntza ustez berean mintzatzen diren pobreak eta aberatsak ez baitira, zinez, hizkuntza berean mintzatzen.
|
|
2004
|
|
|
Bere eitez eta izanez, ordea, hori da, tresna. Eta beste balio horiek erantsiak dira, gainetiko bat bezala dira, hots, gehigarri ematen zaizkionak,
|
baina
hizkuntzaren berezko zertarakoak huts egin baleza, beste horiek neurri handi batean galduak lirateke?. 24
|
|
|
Lehendabizi, Juan San Martin, hizkuntzak diren direnean bakean uzteko gomendioa eginez datorkigu: . Hemen gerra egiten ari gara hizkuntzarekin,
|
baina
hizkuntzak politika guztiak baino aurreragokoak dira. Ez dakit zergatik nahastu behar diren?. 204 Iritziak iritzi, bigarrenak gehiago harritu nau halere.
|
|
|
Mintzamena gaitasun pertsonala da,
|
baina
hizkuntzaren egoera egitate sozia la. Egitate soziolinguistiko hori da hiztunaren bazka, horrekiko dituen hartu emanen truke motak moldatuko du gaitasun andanaren zer nolakoa.
|
|
|
Etxe barruko hizkuntza jokaerak zein gradutaraino bereiz ditzakegu hura inguratzen duten hizkuntza erabileraren korronteetatik? Casenaveren aitorpen zintzoak gordinak bezain lazgarriak egingo zaizkigu euskaldunoi,
|
baina
hizkuntza ohituren oinarrizko arau batera garamatzate: gizarte modernoen harreman eraketan bizitza pribatuko hizkuntza esparruek nekez erdiets dezakete beregaintasun askirik hizkuntza hegemoniaren logikak bere lege gupidagabeak ezartzen dituenean.
|
|
|
Paradoxaren zentzugabekeria gertatzen zaigu elebitasunaren irizpide pertsonalean: itxuraz, bi hizkuntza taldeen arteko berdintasun oreka lortu nahi dela dirudi ele bitan bizitzeko aukera legez ezarrita,
|
baina
hizkuntza komunitate gailenduaren estatus erabilera ezertan aldatu gabe. Azkarrak dira benetan elebitasunaren izenean elebakartasuna eragiten duten hauek!
|
|
|
Hezkuntza barrutitik kanpoko gizarte bizitzan balio komunikatiborik ez duen hizkuntza batentzat itxurazko aterabidea al da Josu Sierrak gomendatzen digun hau? Itxurazkoa izango da agian ikuspegi didaktikoaren aldetik,
|
baina
hizkuntza erabileraren gakoak ez daude azken batean prozedura pedagogikoen egokitasunean. Gomendioak ez ote du adabakitik gehiago aterabidetik baino?
|
|
|
Lehen abertzale partidua 1863 an sortu zen. Eta, hortik aurrera, bi mailatan eraman zen burruka;
|
baina
hizkuntza pizkundea inoiz ahuldu gabe. Burruka horretan bat egin zuten sozialdemokratek eta suezieraz mintzo zen burgesiak.
|
|
2006
|
|
|
Hagamos como a quien le sobra. Gran poquedad de alma arguye tener que negar al prójimo para afirmarse287 Oponen en Inglaterra al pobre sentido de la little England el vasto imperialismo del pueblo que habla inglés, the english speaking Folk; tengamos también los vascos nuestro imperialismo, un imperialismo sin emperador [besteren inperatoreaz,
|
baina
hizkuntza ere besterenaz!], difusivo y pacífico, no agresivo y guerrero. Rebasemos la patria chica, chica siempre, para agrandar la grande y empujarla a la máxima, a la única, a la gran Patria humana.
|
|
|
Orain utzi egingo ditugu, hala ere, nazioari buruzko haren ideiak. ...irri egiteko713 Osterantzean, baina, egia da, diskurtsoan alemanak beti herria dira714, nazioa dira(" único pueblo aún joven de Occidente", ez dakit zer misteriogatik) 715; nazioaren oinarri gisa orain jatorriaren batasuna, hizkuntza, ohiturak, usadioak, uste eta pentsamoldeen berdintasuna, aipatzen dira; ez du ahazten noski" proiektua" (garaiko eskuinetan topikoa izana) 716;
|
baina
hizkuntzaren inportantzia erliebatzen da; Goethe aipatzen da, Herder goraipatzen da, Fichte eta Humboldt are gorago aipatzen dira;" arima gotikoa" aipatzen da717, eta behin Volksgeist hitza bera ahotan hartzen bada, zehazkiago" el" alma –arima– del pueblo"", kakotx artean berak (eta arima grekoaz jardunez) 718, ez da gehiago jorratzen; arraza berba ez da be...
|
|
2007
|
|
|
Bere konferentzia batek Berlingo Zientzietako Akademian. Letrazko grafia eta bere zerikusia hizkuntzaren egitamuan? ...txo bat, amaitzeke gelditua, gai horrekin konferentzia akademiko bat prestatzen jardun zela erakusten duena78; eta hirugarren bat ere, fragmentoa orobat, hizkuntzaren aiurri nazionalaz artikulu izatekoa79 Azken honetan irakur daitekeenez, hizkuntzaren aiurria eta berekitasuna sorkuntza poetikoan atzematen da zoliena; naturalkiago, herriaren bizitza bizi arrunteko sorkuntzetan (ahozko literaturan);
|
baina
hizkuntzaren indibidualitatea eder ederrenik eta espresiboenik, arimaz beteenik, harritzen gaitu?, elkarrizketa filosofikoan agertzen ei da80.
|
|
2008
|
|
|
–Irlandak, adibidez, askatasuna lortu bai,
|
baina
hizkuntza ia erabat galdu zuen. Zein daukagu guk eredu gisa??
|
|
|
Jardun ideologikoa dela, jardun politikoa dela, jardun kulturala dela eta abar. Jarduera andana hau hizkuntza arrotzean gauzatzen da,
|
baina
hizkuntza azpiratuaren aldeko zentzuan gara liteke. Horra zertan den erdal euskaltzaletasunaren logika.
|
|
2009
|
|
|
Arazo larria. Izan ere, arazo batzuez hizkuntza mitologikoan baino ezin hitz egin bada,
|
baina
hizkuntza mitologikoa guretzat ezinezkoa bilakatua bada, zer geratzen zaigu. Beharbada, bada, mitoak galdatzen duen inozentzia moral eta intelektuala galdu egin dugu.
|
|
|
Ikerketa honekin hasi ginenean, zure lanari buruzko erreferentziak aurkitu nituen berehala, eta hori oso lagungarria da. Orain arte, ikusi dut zure ikerketaren emaitza Susa argitaletxeko orrian,
|
baina
hizkuntza dela eta, ez dut beste harremanik izan. Liburua lortzeko bidea aztertu nahiko nuke, eta gero begiratu nola egin genezakeen itzultzeko, baldin eta axola ez bazaizu.
|
|
2011
|
|
|
Hizkuntzalariari ez zitzaion batere gustatu Basterretxearen arrapostua: . Zure gisako filologoak hizkuntza egina aurkitzen du, eta horren gainean ikertzen du,
|
baina
hizkuntza egiten dutenek Jorgeren antz handiagoa dute zurea baino, pilotariak, harakinak, kaleko jendeak, egiten duelako hizkuntza, kasu honetan euskara; ez jakintsuak?.
|
|
|
Ezinbesteko (gurea bezalako kontestu modernizatuetan ezinbesteko) lagungarria da eskola. Ezinbesteko lagungarria bai,
|
baina
hizkuntza belaxka indarberritzeko prozesu osoaren primum mobile ez da eskola. Hori da entenditu eta onartzea izugarri kostatzen zaiguna.
|
|
|
Esan izan da, hizkuntzak galdu, erraz galtzen direla,
|
baina
hizkuntza higatuak berpiztea ia mirari baten pareko gertakizuna dela. Herrikidetasunaren humus ik gabe ez baitago hizkuntza biziberritzerik, hizkuntzak bere osasuna osatuko duen lur landua behar du. Oinarrizko baldintzek huts egiten badute, goiz edo berandu, itzulbiderik gabeko ataka gaitzean sartuko da.
|
|
|
–Paradoxa handia pairatzen ari gara: gailegoz asko eta oso kalitate oneko literatura idazten da,
|
baina
hizkuntzaren egoera gero eta txarragoa da, hiztunak galtzen ari garelako?. Yolanda Castaño,. Rivas eta De Tororen lanak gehiago saltzen dira orain, baina gaztelaniaz?, Berria, Beste paradoxa bat:
|
|
|
Eta horrekin ez dugu gutxiesten gizaki orok, kultura batekoa izan edo bestekoa izan, hizkuntzaz jabetzeko dugun gaitasun unibertsala. Gizakiaren hizkuntza gaitasuna unibertsala da, denok gara hizkuntzazkoak nolabait esateko,
|
baina
hizkuntza konkretuak markatzen du herrian herriko kulturaren zer nolakoa sozializazio prozesu berezien eskutik.
|
|
2012
|
|
|
Euskal mundua ere gogoko zuen, batez ere hain arrotza zitzaion hizkuntza horretako poemak entzutea. Ez zuen hitzik ere ulertzen,
|
baina
hizkuntza primitibo hori entzuten egoteak liluratu egiten zuen. Egiazko pertsona bat zen, pasioz eta emozioz beterikoa.
|
|
|
Bigarren gelan egon nintzen zain, eta erregaluak prestatu nituen etxeko jaun andreentzat; bi ganibet, sasi perlazko hiru eskumuturreko, ispilutxoa eta txirtxiludun lepokoa. Zaldiak hiruzpalau aldiz egin zuen irrintzi, eta giza ahotsezko erantzunen bat entzuteko zain egon nintzen,
|
baina
hizkuntza berean baizik ez nuen beste erantzunik entzun, eta bat edo bi bakarrik, berarenak baino pixka bat zorrotzagoak. Etxe hura, haien artean oso garrantzitsua zen pertsonaren batena izango zela hasi nintzen pentsatzen, zeremonia handia egin behar baitzen onartua izan aurretik.
|
|
2013
|
|
|
–Bitartean, geratzen zaizkidan txolarteetan, pertsiera ikasten hasi nauk, neure kasa. Mila akats izango ditiat bertze alor batzuetan,
|
baina
hizkuntza kontuetan ona nauk: frantsesa ere ederki ikasi nian bere garaian, eta, begiak intentzio osoz zorrozten zituela, erantsi zuen?:
|
|
|
–Bitartean, geratzen zaizkidan txolarteetan, pertsiera ikasten hasi nauk, neure kasa. Mila akats izango ditiat bertze alor batzuetan,
|
baina
hizkuntza kontuetan ona nauk: frantsesa ere ederki ikasi nian bere garaian –eta, begiak intentzio osoz zorrozten zituela, erantsi zuen–:
|
|
2014
|
|
|
Arraza eta hizkuntz klasifikazioak nahasteko edozein moduren aurka (dela, ariarra, ren kontzeptuarekin, dela, arraza linguistikoa, rekin), goizik alertatu du VIRCHOWk,. Rassenbildung und Erblichkeit?, in: VV., Festschrift für A. Bastian zum 70 Geburtstag, Berlin 1896 Euskaldunek, adibidez, hazpegi fisikoengatik arraza zurian klasifikatzekoak dirudite,
|
baina
hizkuntzarengatik egokiago sailkatzen omen dira jendaki turaniarrekin (22 or.).
|
|
2015
|
|
|
batendako handia dena, bestearendako ezereza da. Hizkuntzalari batendako, edo herririk herri etengabe dabilen batendako, euskalkiak ez dira, ziurrenera, oso desberdinak;
|
baina
hizkuntza kontuetan aditua ez denarendako, edo bere eskualdetik askorik aldentzen ez denarendako, ezin ulertzerainokoak izan ohi dira. Horixe da, hain zuzen, historiak erakusten diguna:
|
|
|
|
baina
hizkuntzek sarean duten presentzia haien egoera errealaren isla al da?
|
|
2016
|
|
|
– 15 ikaslek Zientzietako eta Kiroletako probak gainditu dituzte
|
baina
Hizkuntzetakoa ez.
|
|
2018
|
|
|
–Gure hiztegi politikoan oihartzun diren termino batzuen esanahiak familia barruko hasiera hasierako harreman sozialetatik hartuta daude?. Eta egia izango da hori beharbada,
|
baina
hizkuntza politikoaren alderdi hori nabarmentzeak indartu egiten ditu XX. mendearen amaierako gizarte honen interpretazio patriarkalak. Baldin eta aitek (edo, agian, gurasoek) umeen eta haurtxoen gainean duten boterearen sinboloetara eta hizkuntzara mugatzen badugu patriarkatua, orduan ez gara ohartuko nola gizon helduek etengabe menderatzen dituzten emakume helduak.
|
|
2019
|
|
|
Azken heriotza honek zer pentsa eman dit: azken hiztunekin goibeltzen gara,
|
baina
hizkuntza baten heriotza, beharbada, azken aurreko hiztuna hiltzen denean genuke egiaztatu, bizirik dirauen bakarra norekin hitz egin gabe gelditzen denean. Solaskide posiblea ingurukoa bazuen eta begiko bazuen, betiere.
|
|
|
Guztiek ez dituzte erabiltzen hitz eta esapide berberak,
|
baina
hizkuntza prozedurak oso antzekoak dituzte(?) Gazteekin bakarrik erabiltzen dute (gazte hizkera), euren kide jotzen dituztenekin, egoera ez formaletan eta ia ahozkoetan.
|
|
|
arabiera, errusiera, frantsesa, gaztelania eta txinera. Bostak daude munduan hiztun gehien dituzten 10 hizkuntzen artean,
|
baina
hizkuntza erraldoi guztiak ez daude multzo honetan, ezta nazioarteko hainbat erakundetan ofizialak diren beste batzuk ere.
|
|
2020
|
|
|
Beste alde batetik, ikusi berri dugu Kate Raworth ekonomistaren modelo zirkularrari jarraiki Amsterdamen probatu nahi dutela donutaren teoria. Hor ere garapen sostengagarriaren helburuen ardatzak zehaztuta daude,
|
baina
hizkuntzak ez du tokirik. Eredu horietan egin izan dira hizkuntza ikuspegia txertatzeko saiakerak, besteak beste Suzanne Romainen eskutik.
|
|
|
txikia izateaz gain, administrazio aldetik zatitutako herria gara eta gutxitutako hizkuntza batez ari gara. Badira munduan biztanle gutxiago dituzten herriak,
|
baina
hizkuntza hori estatuko hizkuntza denean eta bere lurraldean nagusia denean, garapenerako aukerak handiagoak dira. Gurean, Euskal Herri osoa bere baitan hartuko duen administrazioa ere ez dugunean, eta politika guztiak gutxien gutxienez hiru eremutan diferenteak direnean, antolaketa soziala, herri antolaketa, ezinbestekoa dela uste dut nik, eta ikuspegi hori ez genuke galdu, izaera propioa duen herri bat buruan baldin badugu.
|
|
2021
|
|
|
Jendeak hitz egiten duen bezala, jendeak hitz egiten duen hizkuntzaren bertsio idatzi bat behar dugu. Eta gero horrekin literatura egin behar dugu, hizkuntza oinarri duen
|
baina
hizkuntza baino gehiago den idazketan oinarritutako ariketa hau.
|
|
|
Juanjo Olasagarre Arbizun sortu zen 1963an eta Bilbon bizi da gaur egun. Psikologia ikasi zuen
|
baina
Hizkuntza eta Literatura irakaslea da Bigarren Hezkuntzan. Literaturaren arloan ibilbide luze eta oparoa du.
|
|
2022
|
|
|
Saddam Husseinen Anfal kanpainaren errepresioa genozidiotzat ere hartu izan da, kurduak erabat desagerrarazteko helburua zeukan; eta Al Assadek Siriako herritartasuna ere ukatu zien milaka kurduri, ikusi dugun legez. Hau da, neurriak gogorragoak izan zitezkeen,
|
baina
hizkuntza ezabatzea eta asimilazio bortitza ez dituzte helburu izan. Serif Derincek bestelako motiboak egon direla uste du:
|
|
|
%44k zekiten kurdueraz, beste %24, 5ek ulertu egiten zuten, eta %31 ziren oso gutxi edo ezer ez zekitenak. Suna Altunek esan bezala, transmisioa eteten ari dela erakusten dute datuek,
|
baina
hizkuntza bizirik dagoela halaber: hizkuntzaren ezagutza ez da unibertsala, aurreko belaunaldian bezala, asimilazioa bidea egiten ari da, baina kurdueraren aldeko jarrera da nagusi –%72k ofizial izatea nahi dute–, eta adin tarte bateko %63 eta besteko %44 datu kezkagarria da, baina milioika laguneko komunitatea dira oraindik ere Ipar Kurdistanen6.
|