|
2000
|
|
|
—Jakintasunaz ari zara zu,
|
baina
hara zer dioen Jakintasunaren liburuak: Vani sunt omnes homines in quibus non subest scientia Dei, 14 eta zure zientzia gizonen zientzia da, ez Jainkoarena!
|
|
|
—Aita, berori nitaz kexu zegoen, erreumaren sendatzeko deus ere ekartzen ez niolako,
|
baina
hara zer ekarri diodan: Kristoren gurutzearen zur puska bat gordetzen duen erlikia.
|
|
2005
|
|
|
Lan hartan zeramatzan hogeita bost urteetan ez zuen komisarioak halakorik egundo ezagutu. Bruno ziminoaren hatz markak harrarazi behar izan zituen orduan,
|
baina
hara zer ustekabea: animaliaren aztarnekin ere ez zetozen bat armaren katuan aurkitutakoak.
|
|
2008
|
|
|
–Aita Rafael, berorrek esango du zertara gatozen hain ezorduan, baina Nataliak oso gau txarra pasatu du; hain txarra, non hiltzera zihoakigula ere iruditu baitzaigu memento batean, exajeratu zuen markesa andereak?. Eta guk, jakina, medikuari deitu,
|
baina
hara zer esan digun mediku jaunak?
|
|
|
Hortxe duzue Loudungo mojen kasua, XVII. mendean Frantziako giroa goitik behera inarrosi zuena. Ez dizuet kasua xeheki jakinaraziko,
|
baina
hara zer esaten zuen garaiko idazle batek haiei buruz, paper honetan daukat idatzia: –Mojek bular bizkarrak astintzen zituzten azkar baino azkarrago, lepoa hautsi balute bezala.
|
|
|
Hortxe duzue Loudungo mojen kasua, XVII. mendean Frantziako giroa goitik behera inarrosi zuena. Ez dizuet kasua xeheki jakinaraziko,
|
baina
hara zer esaten zuen garaiko idazle batek haiei buruz, paper honetan daukat idatzia: " Mojek bular bizkarrak astintzen zituzten azkar baino azkarrago, lepoa hautsi balute bezala.
|
|
|
–Aita Rafael, berorrek esango du zertara gatozen hain ezorduan, baina Nataliak oso gau txarra pasatu du; hain txarra, non hiltzera zihoakigula ere iruditu baitzaigu memento batean –exajeratu zuen markesa andereak– Eta guk, jakina, medikuari deitu,
|
baina
hara zer esan digun mediku jaunak...
|
|
2009
|
|
|
guk larrua galtzea seinale ezin txarragoa litzateke, horrek esan nahi bailuke komunismoaren piztia gailendu dela Espainian? eta hori ez, inoiz ere ez!, geuk kendu behar baitiogu larrua piztiari eta ez piztiak guri, Jainkoa ukatzen duenak Jainkoaren ukoa merezi baitu; don Ladislao biharko egunaz mintzatu da, gerra balizko batez,
|
baina
hara zer esaten dizuedan: orain eta hemen, egunero jokatzen ari da gerra bat gure fabriketan; orain eta hemen, egunero jokatzen ari da gerra bat familietan; orain eta hemen, egunero jokatzen ari da gerra bat fronte guztietan:
|
|
|
bada, gezur galanta esan nian, gure aita ez baitzen aberatsa; egun batean, ordea, loteria tokatu zitzaioan? horregatik estudiatu ahal izan nian batxilerra;
|
baina
hara zer diren gauzak: osaba Pakunin ez zuan aitaren suerte onarekin poztu:
|
|
|
Zuk noizbait esan zenidan eskrupulua har bat dela, errukigabeki zanpatu behar duguna? eta geroztik, askotan zanpatu izan dut, ustez,
|
baina
hara zer diren gauzak: hila dirudiena piztu egiten zait noizean behin, nik ez dakit nola; gero eta gutxiagotan, hori bai, baina?
|
|
|
–Hala, bada, busti zuen komandanteak bizkotxoa, ziztu eta hasperen artean, emakumeari esaten zion bitartean, hauxe bai zerua, hauxe bai zerua?
|
baina
hara zer diren gauzak, orduantxe erori ez zitzaion bada, zerutik bonba bat: bateko bonba!; hura, baina, ez zen kantinan erori, komandantea zegoèn lekuan baizik, bere kabinetean, bertara joanez gero aurkituko duzue froga?
|
|
|
–Hemen gaude, tenplarioak garai batean bezala, lagunok, Elizaren zerbitzuan; hemen gaude, bai, garai bateko gurutzatuak bezala, sozialismoaren, komunismoaren eta anarkismoaren aurkako gerran; hemen gaude, beraz, Kristo erregearen zazpi gurutzatuak (don Ladislaorekin zortzi), isilpean, gurutzada honetan guztiak ere larrua bidean uzteko prest; baina argi eta garbi esan dezadan: guk larrua galtzea seinale ezin txarragoa litzateke, horrek esan nahi bailuke komunismoaren piztia gailendu dela Espainian... eta hori ez, inoiz ere ez!, geuk kendu behar baitiogu larrua piztiari eta ez piztiak guri, Jainkoa ukatzen duenak Jainkoaren ukoa merezi baitu; don Ladislao biharko egunaz mintzatu da, gerra balizko batez,
|
baina
hara zer esaten dizuedan: orain eta hemen, egunero jokatzen ari da gerra bat gure fabriketan; orain eta hemen, egunero jokatzen ari da gerra bat familietan; orain eta hemen, egunero jokatzen ari da gerra bat fronte guztietan:
|
|
|
" Hala, bada, busti zuen komandanteak bizkotxoa, ziztu eta hasperen artean, emakumeari esaten zion bitartean, hauxe bai zerua, hauxe bai zerua...
|
baina
hara zer diren gauzak, orduantxe erori ez zitzaion bada, zerutik bonba bat: bateko bonba!; hura, baina, ez zen kantinan erori, komandantea zegoèn lekuan baizik, bere kabinetean, bertara joanez gero aurkituko duzue froga... baina arin ibili, laster ezabatuko baitituzte frogaren aztarnak –ezpata eta izarra, kopa eta bizkotxoa–, ezabatuta ez badaude honezkero, hala bazan, hala ez bazan..."
|
|
|
–Umetan gezur asko asmatzen nian; oraindik ere ederki gogoratzen nauk nola kontatu nian, behin batean, aitak palazio bat zuela Galizian, fantasmaz josia: bada, gezur galanta esan nian, gure aita ez baitzen aberatsa; egun batean, ordea, loteria tokatu zitzaioan... horregatik estudiatu ahal izan nian batxilerra;
|
baina
hara zer diren gauzak: osaba Pakunin ez zuan aitaren suerte onarekin poztu:
|
|
|
–eta, esandakoarekin aski ez balu bezala, gehitu zuen–: Zuk noizbait esan zenidan eskrupulua har bat dela, errukigabeki zanpatu behar duguna... eta geroztik, askotan zanpatu izan dut, ustez,
|
baina
hara zer diren gauzak: hila dirudiena piztu egiten zait noizean behin, nik ez dakit nola; gero eta gutxiagotan, hori bai, baina...
|
|
2010
|
|
|
Zuk, Damaso, Ortega miresten zenuen Donibane Gurutzekoa baino gehiago, jakina, miretsi ez, baina mespretxatu egiten zenuen bigarrena, egia esan?,
|
baina
hara zer esan zuen Ortegak, santuaz mintzatu zenean: –bihotz goriko fraidetto politta, bere gelan estasi erretorikazko parpailak bilbatzen dituena?; gixon belaxka bat izan zela, alegia, ez zituena poematxo erretoriko batzuk landu baizik?!; Donibane, baina, gizon zaildua izan zen, kartzelak eta aszesiak ondutakoa; haren poesiari buruz, berriz, gutxitan irakurri dut iritzi bidegabeagorik:
|
|
|
bidean aurrera egitea, alegia, agur ere esan gabe, adeitasun jendetasun arauek agintzen duten agurrari uko egitea inori agur egiteko erarik errotikoena ohi da?, neska bazter utzita. Guztiaz ere, neure erabakiari eusteko motibo bat gehiago ere aurkitu nuen, nik emandako erantzun desatseginaren kariaz neskari zabal zabal geratu baitzitzaizkion begiak, izotzak hartuak bezala, eta horrek indartsu sentiarazi baininduen une batez, arestian menderatzailetzat jotzen nuena menderatua ikusiko banu bezala,
|
baina
hara zer diren gauzak: orduantxe damutu nintzen hartutako erabakiaz, hain zen neska hura ederra, eta orduantxe madarikatu nuen neure beldurra, gauzak erremediorik ez zuenean.
|
|
|
–Hala, bada, bazihoan Mateo Morralen eztei oparia bere goitik beherako bidean? bazihoan eta bazihoan,
|
baina
hara zer diren gauzak: errege erreginen karroza aurkitu beharrean, tranbiaren kable bat aurkitu ez zuen, bada!
|
|
|
Zuk, Damaso, Ortega miresten zenuen Donibane Gurutzekoa baino gehiago, jakina —miretsi ez, baina mespretxatu egiten zenuen bigarrena, egia esan—,
|
baina
hara zer esan zuen Ortegak, santuaz mintzatu zenean: " bihotz goriko fraidetto politta, bere gelan estasi erretorikazko parpailak bilbatzen dituena"; gixon belaxka bat izan zela, alegia, ez zituena poematxo erretoriko batzuk landu baizik...!; Donibane, baina, gizon zaildua izan zen, kartzelak eta aszesiak ondutakoa; haren poesiari buruz, berriz, gutxitan irakurri dut iritzi bidegabeagorik:
|
|
|
Eta aitak, esandakoa esan ondoren, esan zuen: " Hala, bada, bazihoan Mateo Morralen eztei oparia bere goitik beherako bidean... bazihoan eta bazihoan,
|
baina
hara zer diren gauzak: errege erreginen karroza aurkitu beharrean, tranbiaren kable bat aurkitu ez zuen, bada!
|
|
|
bidean aurrera egitea, alegia, agur ere esan gabe —adeitasun jendetasun arauek agintzen duten agurrari uko egitea inori agur egiteko erarik errotikoena ohi da—, neska bazter utzita. Guztiaz ere, neure erabakiari eusteko motibo bat gehiago ere aurkitu nuen, nik emandako erantzun desatseginaren kariaz neskari zabal zabal geratu baitzitzaizkion begiak, izotzak hartuak bezala, eta horrek indartsu sentiarazi baininduen une batez, arestian menderatzailetzat jotzen nuena menderatua ikusiko banu bezala,
|
baina
hara zer diren gauzak: orduantxe damutu nintzen hartutako erabakiaz, hain zen neska hura ederra, eta orduantxe madarikatu nuen neure beldurra, gauzak erremediorik ez zuenean.
|
|
2011
|
|
|
Egia zen Onofrek bazuela zertan eta zertaz damutu, zeren Urgainen mundu guztiak baitzekien Onofrek behin baino gehiagotan zafratu izan zituela emaztea eta alaba, bere mozkorraldien ondorioz maiz, edanarekin batera barnean zeuzkàn deabru guztiak batera itzarriko balitzaizkio bezala?
|
baina
hara zer diren gauzak: Onofre jarrera hartan ikusteak, hilkutxaren aitzinean belauniko, negar zotinka, ogro bat negarrez sumatzea ez zen eguneroko gauza, bertzalde?!?, hunkitu egin zuen Leon:
|
|
|
Adrenalina eta anestesia, akaso biak aldi berean. Jendeak indarra behar duenean zuen hilobi ezezagunean sartuko du burua, zuen urmaelean, zuen piszina horretan hartuko du gorroto eta kemen bustialdia," a bai, gure mutilek egin duten hau ez dago ondo,
|
baina
hara zer egin zuten Sotorekin eta Zeberiorekin... Ahaztu duzu, ala?
|
|
2013
|
|
|
Ikus ezak nola gertatzen zaion kaleari berari espazio hori arnasbide? Hiriko osagai guztiak, izan ere, kaleak, etxeak, plazak, automobilak, monumentuak, etab.?, objektuak dituk, eta objektuek ez ditek sentimendurik,
|
baina
hara zer diren gauzak: gure begiek objektuak ehizatu orduko, sentimendu bihurtzen dituk gure baitan:
|
|
|
Ikus ezak nola gertatzen zaion kaleari berari espazio hori arnasbide... Hiriko osagai guztiak, izan ere –kaleak, etxeak, plazak, automobilak, monumentuak, etab.–, objektuak dituk, eta objektuek ez ditek sentimendurik,
|
baina
hara zer diren gauzak: gure begiek objektuak ehizatu orduko, sentimendu bihurtzen dituk gure baitan:
|
|
2023
|
|
|
Auzapeza eta bere taldekoak sartu ziren tabernan, eta uste dut jauregiko hotelari buruz ari zirela. Gaia aldatu zuten ni han nengoela ohartu zirenean,
|
baina
hara zer atera zitzaien, justu ostatuko atea irekitzen ari zirenean: jabeak aurkitzen ez ditugun bitartean, ez dago hotelik".
|