|
2008
|
|
|
badaude liburutegi zokoetan gorderik, aspaldiko euskal hiztegiak, XVII. mendetik XX.aste lo egon direnak, nahiz euskalzale batzuek aipatu eta landu ere dituzten. Gogoan dut Patri Urkizuk egin zuen Urte> lapurtarraren argitalpena;
|
baina
gaur ditugun erraztasunekin, galdetzen diot ene buruari eta gure argitalpen batzordeari noiz arte utzi behar ditugun argitaratu gabe Sylvain Pouvreauk, Jean Duvoisinek, Maurice Harrietek edo Darricarrère kapitainak egin lanak?
|
|
|
Egiategiren tropo eta adibide erabilerak filosofia liburu zaharretan asko aurkitzen zen,
|
baina
gaur ere euskaldun idazleek europar filosofia berriekin batean idatz tankera tropodun berdina usatzen dute, hala nola Gil Bera edo Roman Garate eta idazle guztiei ez zaigu aiher gure lumak tropoz koloretzea.
|
|
|
«Tira, esango daue irakurle andi naiak, tira; orain arte enzun daugun guztia egia izan leike, guzurren antzik ez dautsagu inondik artuten; baina...
|
baina
gaur beinik bein euskaraz diru bagekoak eta gona zardun arrain saltzailak, baserritarrak, libururik inoiz aratu ez dauenak, eta onen antzeko arlote batzuk baino ez daue alkar adituten.»
|
|
2009
|
|
|
Asturieraren Akademiak 1920an sortutako akademian du jatorria (Arteen eta Letren Erret Akademia Asturiarra),
|
baina
gaur egungoa 1980ko abenduaren 15ean sortu zen, autonomiaren aurreko Kontseilu Erregionalaren eskutik.
|
|
2010
|
|
|
Eranskinei dagokienez, lan honen bukaeran jarri ditugu Eracusaldiac> obraren sermoi batzuk irakurleak eskura izan dezan Agirreren obra originalaren arnasa bere horretan, letra motarekin, puntuazioarekin, grafiarekin. Testu horiek Hordagok 1978an egin zuen edizio faksimiletik aterata daude,
|
baina
gaur egun agortuta dago eta zaila izan daiteke obra hura eskuratzea. Eranskin horietara jotzeko oharrak egiten dira, baina ez daude eranskinetan lanean zehar aipatzen diren sermoi guztiak.
|
|
|
Bi esparru horiek aintzat hartuta, eta IKTak ikastola guztietan ondo txertatu eta garatzeko, 2002tik aurrera IKT Plana garatu izan da ikastoletan. Planaren garapena 10 ikastola piloturekin hasi zen,
|
baina
gaur egun ia ikastola guztietan garatzen da.
|
|
2016
|
|
|
Orduko jaunttoak dira salatzen Matalasen ahotik,
|
baina
gaur egun ere segur oihartzun lukeela esaldi honek. Segur gaurko kargudunak salatuko lituzketela euskaldunak gaur egun herriko lurrak eta etxaldeak berdin berdin saltzen direlarik.
|
|
2017
|
|
|
Euskararen politika publikoak zilegitasuna irabazi du, bai,
|
baina
gaur egun bere hazkundeari loturiko zailtasunei aurre egin eta egokitu behar zaie.
|
|
|
egoki bat obratuko litzatekeela. Noski ez liteke aski,
|
baina
gaur egun herri bakoitzak
|
|
2019
|
|
|
Gero eta jende prestatuagoa ari da zerbitzuetan lanean, euskarazerbitzu bati esanahi berriak, aterabide berriak, estrategia berritzaileak eransteko gero eta gaitasun handiagoa duten teknikariak ditugu. Formazio soziolinguistikoa oraindik sistematizatu gabe dago akademiaeremuan,
|
baina
gaur egungo teorizazioa ondo murtxikatutako langileak ditugu, oro har. Eta, beren ekimenez, galgak galga, berritzen goaz.
|
|
|
Euskal Kultur Erakundearen zuzendaria, pantxoa Etxegoin (Arantzazun sinatu zuten,
|
baina
gaur berriro sinatu nahi izan dute).
|
|
|
Alfabetatze Euskalduntze Koordinakundea (Arantzazun sinatu zuten,
|
baina
gaur berriro sinatu nahi izan dute).
|
|
2021
|
|
|
aberezain/ abeltzain, arimazain, artxibozain, artzain, atezain, baratzezain, bidezain, diruzain, erizain, erlezain, ertzain, etxezain, euskaltzain, ganaduzain, haurtzain, itzain, labezain, liburuzain, mahaizain, sabeltzain, txerrizain, udaltzain. Egia da gehienetan bigarren osagai gisa ageri dela zain;
|
baina
gaur gutxi erabilia dela esan arren, sarrera eman dio Euskaltzaindiaren Hiztegiak, izen kategoriakoa dela esanaz. Badu, beraz, beregaintasuna.
|
|
|
egun izenetik eguneko eta egunetik sortzen dira, baina egun adberbiotik egungo eta egundik. Gailur hitzak gailurretik egiten du,
|
baina
gaur adberbioak gaurtik.
|
|
|
Horrelaxe ere gehiago ageri da gaurko idazleen artean. Holaxe gehiago ageri da tradizioan,
|
baina
gaur egun honelaxe bezalatsu, hain segur batzuek ereduzko formatzat hartzen ez dutelako, nahiz azken urteetan gehiago erabiltzeko joera ikusten den.
|
|
|
Garrasi egin zuen, edo egin uste zuen, behinik behin (Jon Muñoz); Azpitituluan ikusi uste izan dut nik benetako titulua (Berria); Noiz edo noiz pentsatu izan dut gutako bakoitzak film batean egon uste duela (Rey). Modalitatea adierazteko Iparraldeko euskalkietan bakarrik erabili da tradizioan gogo izan,
|
baina
gaur euskara estandarrera ere hedatu da: Gero egin gogo dituzun ongiak eta deskarguak (Axular); Holako afera txarrez ere mintzatu gogo du bere bisitan (Herria); Gaur ordea, azken aldietan baino borondate gehiagorekin abiatu gogo du (Bidegain).
|
|
|
36.10d Postposizio buruan raino atzizkia duten tu arteraino eta n arteraino formak arte soilarekin eginiko formen erabilera bertsua dute; arte soilarenak ez bezala, testu zaharrenetan dokumentatuak daude hauek. Arteraino postposizioa dutenak ohikoak dira azken muga adierazteko (sartu arteraino, sar arteraino; sartu den arteraino; sar dadin arteraino); adizki jokatuko n arteraino forma zerbait erabilia izan da iraupeneko aldiberekotasuna adierazteko ere (dirauen arteraino),
|
baina
gaur egun ez da ohikoa adiera horretan. Aldaera, bizkaieraz:
|
|
|
Ekialdeko euskalkietan erabiltzen da forma hau. Lehenagoko garaietan no eta ino aldaerak zituen,
|
baina
gaur egun no aldaera nagusitu da; forma hori darabilten Hegoaldeko autore bakanak dira ino aldaera hobesten dutenak.
|
|
|
34.5.3g Ekialdeko testuetan ber enklitikoa ere erabiltzen zen orainaldiko baldintzazko perpausetan (Arkord gira halaber, lekhu orotan orazioniak hon direla, onsa egiten badira ber, Tartas), perpausaren baldintza izaera indartuz,
|
baina
gaur egun erabilera hau ere zaharkiturik gelditu da.
|
|
|
ni, hi, gu, zu → ni, hi/ zu, gu, zuek. Edo, beste hitzetan esateko, gaurko zu zatoz hori lehenago plurala zen, pertsona bat baino gehiagori egiten zion erreferentzia,
|
baina
gaur egun singularra da. Horrek asimetria sortu du aditzaren morfologian (ikus § 18.1c).
|
|
|
Horregatik, beharbada, eta nola askotan bakarrik erabiltzen ditugun, izenordaintzat ere hartu izan dira zenbaitetan (ikus, adibidez, Euskaltzaindiaren Hiztegia eta OEH). Oro Iparraldeko euskalkietan erabili izan da tradizioan,
|
baina
gaur egungo literaturan aski hedatua da. Dena, singularrean, bizigabeekin erabiltzen da, eta denak plurala bizidun nahiz bizigabeekin3.
|
|
|
Adberbializazioa erabat burutu duten hitzak ditugu lehenbiziko sailean. Horrelakoak dira, hasteko, historian kasu marka baten bidez sortu adizlagunak,
|
baina
gaur egun hiztunek halakotzat ez dituztenak: aurten, hemen eta abar.
|
|
|
Iparraldean ez da tuaz erabiltzen, eta Hegoaldean biak erabiltzen dira, tuz eta tuaz. Literatura tradizioan, tuaz dago zabalduagoa Hegoaldean,
|
baina
gaur egungo erabileran tuz ari zaio nagusitzen. Ikus ditzagun tradizioko adibide batzuk.
|
|
|
21 Mitxelenak ezin bestekoa edo euskera idatzi zuen;
|
baina
gaur estandarrerako araututako formen arabera egokitu dugu testua.
|