|
2003
|
|
|
Eta haren muxua kopetan. Gaur ez dago horrelako txanponik,
|
baina
garai hartan asko erabiltzen ziren berrogeita hamar xentimoko edo pezeta erdiko txanpon haiek.
|
|
2004
|
|
|
Hizkuntza arazoak genituen, txikitatik eskolan gaztelania hitz egitera behartuak geunden, baina abilezia urria geneukan horretan, eskolara joatea zigor bat bezala zen. Saminduraz ikusten dut orain hori,
|
baina
garai hartan oso gogorra zen zerbait bezala gogoratzen dut?. 449
|
|
|
Urte batzuk pasatu dira,
|
baina
garai hartan aipatzen zenuen Di Ruggeroren izena, esaten zenuen Pietro Di Ruggero, eta jendea zoratu egiten zitzaizun. Ez ardoagatik, ze oraindik ez zuen mahasti erdirik ere, ezpada mendian egin zituen balentriengatik.
|
|
|
Haiek baino lehentxeagokoa, berriz, beste esperientzia hura nuen, igande arratsaldeetan tabernara etortzen zen psikiatrarena, gaur egun hobeto ulertzen dudana, baita beste dimentsio batekin ikusten ere,
|
baina
garai hartan arrasto berezirik utzi ez zidana, nire jarrera sexualari dagokionez... hutsune afektibo bat bai ordea, bere momentuan kontatu dudanez.
|
|
2007
|
|
|
Carlos Mejía Godoy y los de Palacagüina, izen osoa esatera. Musikari nikaraguarrak,
|
baina
garai hartan Espainian arrakasta gaitza lortu zutenak. Geroago jakin genuen, sandinistek Somoza diktadorea bota zutenean, matxinoen aldekoak zirela eta horregatik zebiltzala, nonbait, erbestean.
|
|
2009
|
|
|
Txoritan ari ginen, badakizu, karabinekin eta. Orain debekaturik dago,
|
baina
garai hartan sekulako hamaiketakoak prestatzen genituen. Asteburu hartan Berriogoitiko neska batzuk gonbidatzekoak ginen eta... tira, horrek ez du axola, barkatu...
|
|
|
Handik pikotxa eta pala hartuta, hilotzak zeuden tokira joan ginen. Orain galsoroak eta daude toki horretan,
|
baina
garai hartan sasia besterik ez zen. Harrizko gurutze zahar bat zegoen handik hurbil.
|
|
|
–Arraroa ote den? Bai,
|
baina
garai hartan dena zen arraroa?.
|
|
2010
|
|
|
...n Más allá del bien y del mal irakurtzerakoan hantxe ikusi, eta irakurtzen hasi orduko argi bat piztu baitzitzaidan oroimenaren gelarik ilunenean; geroztik, bospasei liburu itzuliak ditut euskarara, baita munduko poeta handi batzuen poemak ere, zure akuiladari zor diot, Damaso, maila handi batean, neure ahalegin hori, bihotzez eskertzen dizudana?, eta ez nuke gaur lan handirik esaldia itzultzen,
|
baina
garai hartan, astindu ederra eman zenidan, Damaso, mailutzar batekin buruan jo baninduzu bezala; eta mailukadak Axularrengana eraman ninduen, jakina, zeinak aspaldi esan baitzuen problema euskaldunona zela eta ez euskararena; garai batean, haatik, gaiarekin obsesionatuta ibili nintzen: irakurtzen nuen egunkarian gaztelerazko esaldi bat, ahalegintzen nintzen buruz itzultzen?
|
|
|
Izan ere, Domingo kontsekuentea zen, bai, baina bide okerretik zebilen; ulertu ere, ulertzen nion jarrera, jakina, nik ere neure krisia izan bainuen, Jainkoagandik urrundu ninduena, neure buruaz beste egiteko punturaino ia;
|
baina
garai hartako gizona ere banintzen. Domingo baino askoz lotuagoa ere bai, bistan da?, eta aurreiritzi asko nituen, baita betiko inertziak ere, anaia deskalifikatzera eta nik neuk eraiki niòn idulkitik botatzera bultzatzen nindutenak, buruan bainuen, besteak beste, Domingok Jainkoaren laugarren manamendua hautsi zuela:
|
|
|
Eskola kontuetan ni izaten nintzen buru, eta kalekoetan bera nagusi. Banaketa horrek, urteek aurrera egin ahala, beharbada niri emango zidan nolabaiteko lehentasuna,
|
baina
garai hartan kaleko saltsak eta giroak gaur ez bezalako munta zeukaten gure bizitzetan, eta ikasgaietan txapeldun izateak txori kakaren balioa zeukan harrapaketan, txabolak egiten edo harri jaurtiketan nabarmentzearen aldean. Eskolako aulkiberoa nintzen honek ere onartzen zuen hori; zer esanik ez, beraz, kaleko erregea zen Mikelek.
|
|
|
Izan ere, Domingo kontsekuentea zen, bai, baina bide okerretik zebilen; ulertu ere, ulertzen nion jarrera, jakina, nik ere neure krisia izan bainuen, Jainkoagandik urrundu ninduena, neure buruaz beste egiteko punturaino ia;
|
baina
garai hartako gizona ere banintzen —Domingo baino askoz lotuagoa ere bai, bistan da—, eta aurreiritzi asko nituen, baita betiko inertziak ere, anaia deskalifikatzera eta nik neuk eraiki niòn idulkitik botatzera bultzatzen nindutenak... buruan bainuen, besteak beste, Domingok Jainkoaren laugarren manamendua hautsi zuela: izan ere, aita zernahi izan zitekeen, niri ere ez zitzaizkidan sarritan gustatzen haren manerak, baina aita beti aita; buruan nuen anarkistak jainkogabe madarikatu batzuk zirela, eta buruko harrian nituen aspaldi zizelkatutako esaldiak:
|
|
|
...á del bien y del mal irakurtzerakoan hantxe ikusi, eta irakurtzen hasi orduko argi bat piztu baitzitzaidan oroimenaren gelarik ilunenean; geroztik, bospasei liburu itzuliak ditut euskarara, baita munduko poeta handi batzuen poemak ere —zure akuiladari zor diot, Damaso, maila handi batean, neure ahalegin hori, bihotzez eskertzen dizudana—, eta ez nuke gaur lan handirik esaldia itzultzen,
|
baina
garai hartan, astindu ederra eman zenidan, Damaso, mailutzar batekin buruan jo baninduzu bezala; eta mailukadak Axularrengana eraman ninduen, jakina, zeinak aspaldi esan baitzuen problema euskaldunona zela eta ez euskararena; garai batean, haatik, gaiarekin obsesionatuta ibili nintzen: irakurtzen nuen egunkarian gaztelerazko esaldi bat, ahalegintzen nintzen buruz itzultzen... eta askotan ezin izaten nuen; euskara malda gora egiten zitzaidan, beraz, gazteleraren aurrean...
|
|
2013
|
|
|
Baina garai hartan... Orain oso argi dago,
|
baina
garai hartan, ikerketak hasi genituenean, asko kostatu zitzaigun. Ni bizi nintzen tokian, adibidez, bizilagun askok, lagun askok, hitza ukatu zidaten; ordu arte nire lana txalotzen zuen jendea zen, komunikabideetan eta ETAren eta GRAPOko komandoen kontra ikusten nindutenean animatzen ninduen jendea, baina Galindo jenerala espetxeratzeko eskatu nuenean, ez zuten ulertzen nola gal genezakeen denbora horretan, ETAk atentatuak egiten jarraitzen zuen bitartean.
|
|
2014
|
|
|
Autobusetik kanpo baturik zirudiena autobusera igotzean banatu egiten zen, ordea. Futbola izan zitekeen,
|
baina
garai hartan politika izaten zen eztabaidagai nagusia metro erdiko haien artean. Pentsa.
|
|
2015
|
|
|
Scarlattiren CD bat kopiatu eta oparitu zidan, noizbait kantata horiek elkarrekin interpretatuko genituen esperantzaz, seguruenez. Egun izen ona lortzen ari da barrokoaren mundutxoan, entzun dudanez,
|
baina
garai hartan tematia izatea zen haren xarma bakarra. Azkenean, etxera gonbidatu nuen bakarrik nengoen asteburu batez, Monteverdiren madrigalak entzuteko aitzakiaz.
|
|
|
mahai baten inguruan zeuden EAJ, HB, Ezker Batua, EA, UA... Aldiz, PSOE eta PP ez zeuden,
|
baina
garai hartan horiek guztiak hor eserita egotea berria zen?. EAJren jarreran eta estrategian eragina izan zuela uste du Fernandezek:
|
|
|
Euskal Herriko egoera ez da hori, ordea, edonork dakien bezala. Marc Legasseren idazlanak ezagutu izan banitu bestelakoa izango zen igual nire aburua
|
baina
garai hartan hitzez hitz hartua nuen neure fede berriaren katexima, eta gogoan dut behin batez, trenean, Legorretako Joxemarittorekin eztabaidan nola aritu nintzen, aberria zela eta ez zela; ez da egia eztabaidatu genuenik ere: nork bere iritzia bota zuen.
|
|
|
Hego Amerika edo, hobeto, Afrika aldera joango nintzela, hango ezeukien alde zerbait egiteko, misiolari laiko moduan edo. Orain ugari dira Gobernuz Kanpoko Erakunde zibilak, hirugarren mundu deritzan horretan laguntzen dabiltzanak, edo kooperante in ternazionalistak bestela,
|
baina
garai hartan ez zen horrelakorik, edo nik behintzat ez nuen ezagutzen. Hortik misiolari laikoaren ideia xelebre samar hori:
|
|
|
alde batetik, bere lengoaia propioa aurkitu eta garatu behar izan du erritmo bizian, beste arte diziplinekin berdinduko bazen; eta aldi berean, pinturaren baitan sfumato teknikak edo akrilikoaren sorrerak suposatu zuten iraultzaren maila bereko aurkikuntza teknikoak egin behar izan ditu oso epe laburrean. Griffithek Dickens hartzen zuen eredu,
|
baina
garai hartan James Joyce ia ia iristear zen literaturan. Atzerapen horren pisua nabari zen lehen urrats haietan.
|
|
|
Ez da, ordea, egia. Azpiegiturari buruzko bilerak egiten zenituzten, hori hala da,
|
baina
garai hartan ez zenuten politikari buruz apenas hitz egiten.
|
|
|
Ezkongabeak eta adingabeak ziren biak, artean 21ak bete behar baitziren nagusi izateko. . Bitxia da,
|
baina
garai hartan alabaren hankartean kokatzen zen familiaren ohorea?. Alta, semeen kasuan desberdina zen afera, guztiz:
|
|
|
Gaur egun ez litzaidake batere, azkenean neu ere DVDra pasatu bainaiz, mundu guztia bezala;
|
baina
garai hartan ez nuen nire altxor zinematografikoa inolaz ere galdu nahi. Klasikoen bilduma egiten nenbilen, bi asterik behin ateratzen ziren zine faszikuluak txintxo erosiz, eta halaxe esan nion:
|
|
|
1960 hamarkadan irauli zen egoera, batasunaren aldekoak bildu, eta eredu argia, zehatza eta egokia aurkeztu zutenean. Aurrerapauso ikaragarria gertatu zen euskara batua, ondorengo urteetako jardunak erakutsi duen bezala,
|
baina
garai hartan izandako eztabaida garratzek bitan banatu zituzten euskaldunak. Uste izatekoa denez, gauzak guztiz atera ziren bere onetik eztabaida giroan:
|
|
|
Xalbador Garmendiaren irudiko, bestalde, logikoa zen Anaitasuna eta Zeruko Argiak ziotena,
|
baina
garai hartan pentsaezin bezain gauzaezin ei zen euskara hutsezko egunkari bat:
|
|
2016
|
|
|
Izan ere, giro sozial eta politikoa benetakoa izateaz gain, Bassanik berak eta bere familiak ere jasan zituzten faxismoak indarrean ipini zituen lege arrazialak eta haien ondorengo bazterkeria; senitarteko batzuek, pasarte batean iradokitzen zaigun bezala, nazien errausteko labeetan izan zuten akabua. Berak, zorionez, ihes egin ahal izan zuen,
|
baina
garai hartan Ferrarako giro antifaxistan mugitzen zen, eta horren ondorioz kartzelara sartu zuten 1943ko maiatzean, bi hilabetez, faxismoa erori zen arte. Urte hartantxe ezkondu eta Florentziara joan zen bizitzera, nortasun faltsuaz.
|
|
2017
|
|
|
Txikitatik deitu izan zien amona Gracielak horrela,
|
baina
garai hartan Lunak ez zekien limoiondo haren atzean zenbat abentura zeuden, orain bai, ordea. Eta Violetari gaia nola atera pentsatzen hasi zen berriro.
|
|
|
Sentitzen dut beste istorio hura
|
baina
garai hartan mutil koskor bat besterik ez nintzen sekula ez nuen izan zurea bezalako amarik zenbait fintasun erakusteko hori jakinda alferrik sufritzea besterik ez luke egingo bai arrazoia duzu alferrik litzateke Candaceri ere ez noski
|
|
2018
|
|
|
Guztiarekin ere, ongi deritzot inflexio puntuez mintzatzeari, baina iraganera begiratuz soilik ohartzen naiz halakotzat har daitezkeela une haiek. Noski, gaur egunetik ikusita, irudi du gertaera erabakigarriak izan zirela, munta handikoak,
|
baina
garai hartan ez zitzaidan inondik ere iruditzen hala zirenik. Are gehiago, bazirudien ezin konta ahala egun, hilabete eta urte neuzkala Kenton andereñoarekiko harremaneko gorabeherok konpontzeko, hau da, nahi beste aukera izango nuela holako edo halako gaizki ulertuak zuzentzeko.
|
|
|
–Talde asko saiatu duk,
|
baina
garai hartako musika bezalakorik ez dik inork egin, ez orduan, ezta geroago ere.
|
|
|
–Amateurismoa diozu,
|
baina
garai hartako politikariak ez al ziren poliedrikoagoak, beregainagoak?
|
|
2019
|
|
|
–Ze goxoa, murmurikatu zuen?. Egiaz ez dut uste Garaiok bere biktimen koipea eramaten zuenik,
|
baina
garai hartako pentsaera superstiziosoak motibo bat bilatzen zuen hainbesteko krudelkeria azaltzeko.
|
|
|
Noiz bihurtu zen Irene maitasun seinaleekiko hain hotza? Idazleak lausoki oroitzen zituen amak zenbat maite zuen esanez egiten zizkion laztan amultsuak,
|
baina
garai hartatik denbora asko igaro zen; gehiegi.
|
|
2021
|
|
|
Hori horrela da, bai,
|
baina
garai hartan nik ez nuen ikusten neure burua horrelako istorio bat kontatzen. Pentsatzen nuen nirekin lotutako istorioak konta nitzakeela bakarrik.
|
|
2023
|
|
|
Amak sabelean zeraman haurra galdu zuen". Ume koskorra zen,
|
baina
garai hartako une batzuk ez ditu sekula ahaztuko. " Amonak bere melhfa ri lotu gintuenekoa bidea oinez egiteko.
|
|
|
" Bolada batean menderatzaile samar jokatzen zuen, mokoharro ere bai zenbaitetan. Irmo hitz egin izan zuen beti,
|
baina
garai hartan irmoegi hitz egiten hasi zen. Regañona ospea hartu zuen herrian.
|