|
2003
|
|
|
Haitz zorrotzen puntak eta zugaitzen adarrak zast zast zast igarotzen zitzaizkion ondotik eta oratu ezinik, bera gero ta arinago sartzen zan gelditu gabe lur azpitik munduaren bihotzera buruz. Alde batetik bazekian berak dana gezurra zana, hantxe bertan oratzen baizituan izarak eta ohea,
|
baina
ezin zuan kendu burutik leize sakonetik behera erortzeak ematen zion bildurra, eta etsituta saiatzen zan adarren bati oratzen.
|
|
|
Bazkalostean, jokatu zituan musean partida batzuk lagunekin kafean, bai ta frontoira eta gero Victoria karrikako ardantegietara joan ere,
|
baina
ezin zuan kendu burutik Iziartxu eta bere amaren misterioa.
|
|
|
Seguru!... Intensinorik onenagaz hasi naz beragaz berbaka, gauzak bixon arte astiro astiro pentsetako,
|
baina
ezin leike.
|
|
|
lehenengo bertso biak, irudi ederren bat eskaintzen deuskue (izaditik harturikoa, batez be); hurrengo biak, eskalearen gogoa agertzen dabe zuzen zuzenean. Itxura baten, zati biok ez dabe euron artean zerikusi handirik (logika hotzean, behinik behin);
|
baina
ezin ukatu badagoala, ederraren aldetik.
|
|
|
Eleiza bakarrak arpegi bi,
|
baina
ezin bananduak: agirikoa eta ezkutukoa.
|
|
|
Baina ez zen gehiago hurbildu eta hor geratu zen, goiak bere altxorrik zainduena gora eta behera laztantzen ziola. Izerditan hasi zen, izterrok astindu nahian;
|
baina
ezin. Geldi geldirik, jarki ezinik...
|
|
|
Lehenengo aukera erabili ohi dut, kalera botatzea, alegia, baina azkenean horrekin be aspertu egiten zara. Armarik eraginkorrena gurasoen mehatxua da,
|
baina
ezin zara ibili gurasoekin hitz egingo duzula esaka beti; hori etsita zaudenerako gorde behar duzu, eta gurasoak ezagutu, jakina; ikasle txarrenen gurasoak dira euren umetxo maitagarriak gehien babesten dituztenak eta Unaxek eskua luzatu eta Arantxarena hartu zuen, samurkiro. Arantxak hotzikara sentitu zuen, ustekabean harrapatuta, baina ez zuen kendu.
|
|
|
Gustora egingo neuke,
|
baina
ezin dot. Orain honek askatzen banau, joan egingo naz.
|
|
|
Hala izatekotan, erantzuna garbi ikusi artean ez zuen beste ahaleginik egingo. Burua nahastuegi zeukan bidea argitasunez ikusteko,
|
baina
ezin utzi euren artean sortutako giroa aldendu zedin.
|
|
2004
|
|
|
Leihoan ditu begiak, baina ez du ezer ikusten. Ikusi nahi du,
|
baina
ezin ikusi. Begiak astun ditu ta beheratu egiten zaizkio.
|
|
|
Olazaharko Koldoren mozorroa du. Kendu nahi du burutik,
|
baina
ezin.
|
|
|
Hilkutxa baten barruan dago, fraile jantzirik. Handik irteteko ahaleginak egiten ditu,
|
baina
ezin.
|
|
2005
|
|
|
Barnetik sofritzen duten gehienak ez ote litzateke osagarri onean? Zenbatek ez dute beren buruaz beste egiten, osagarri onean direlarik, berdin oso gazterik,
|
baina
ezin jasanezko har batek barnetik jaten dituelakotz.
|
|
2006
|
|
|
Tranbian bera bakarrik joian, trikili trakolo. Imajinatu ezineko herriak arin igaroten ziran bere begien aurretik, nekez irakurten ebazan izenak, une batez jaio zan etxea ostera be ikusi ebala uste izan eban,
|
baina
ezin... eta azken geltokia, Lurralde Miresgarria. Hantxe itxi eban tranbiak, kale erdian bakarrik itxi be.
|
|
|
Izen harek burrunba egiten eutsan burmuinean, barru barrua kiskaltzen eutsan, txikitan aitak garondoan egiten eutsazan atximurdurak baizen mingarri. Horregaitik lehiatzen zan ezabatzen, zigorkada basatien oihartzunagaz,
|
baina
ezin, emaztearen oihuak ezabatzea lortzen ez eban moduan.
|
|
2007
|
|
|
Ordu erdiz ez badozu granotxuai ikutzen, ez dozu ia azkurarik. Ahalegindu naz,
|
baina
ezin izan dot autokontrolik lortu.
|
|
|
Haizea ez dabil jesarri ahal nazan lekuetan. Kantsauta nago
|
baina
ezin naz etxun, gehiago nahastauko nintzateke ta. Azkenean ailegau gara.
|
|
|
beste leku bat topau behar dot. Rio arriskutsua dala dinoe,
|
baina
ezin naz berton geratu. Dutxau eta gero, garbi sentidu naz, baina inguruari begiratzean zikinkeria azalean inketan jatala igarri dot.
|
|
|
Gatxa da ha zelakoa dan esatea. Erraza da glaziarraren neurriak emotea,
|
baina
ezin dabe adierazo zeinen zirraragarria dan. Isil isilik egon gara... eta glaziarra entzun dogu berbetan.
|
|
2008
|
|
|
Hauez gain, iritzi emaile baten esanetan," horretan eragin gehiago dute editorialek egiten duten ahalegina obraren ezagutza kritikoa sustatzeko, edota irakaskuntzaren merkatuan sarrarazteko eta iraunarazteko". Instituzioek gerora lagun dezakete,
|
baina
ezin dute inoren arrakasta bermatu.
|
|
|
Farolduna jausi egin da irristada baten eta potzuan amatau da argizaria. Besteari be poxpoloak busti edo, behintzat, kaxearen lakarrean raasst eta raasst egin arren, argi izpiren bat bai,
|
baina
ezin biztu. Hantxe ilunetan noraezean.
|
|
2009
|
|
|
Hor da gazte brabu hori, ta hasi da
|
baina
ezin dau altza ezpatea, ta:
|
|
|
Oinordekoa eta bere ezkontidea etxearen jaube gazteak ziren; oinordekoa aukeratzen zen momentutik (ezkontzaren unea erabiltzen zen erabakia formalizatzeko), gazteak ziren etxearen ondasun guztien benetako jabeak,
|
baina
ezin zituzten edozein modutara erabili.
|
|
2011
|
|
|
Monika Etxebarriak euskaraturiko lehenengo eleberria dugu hau,
|
baina
ezin uka daiteke administrazioko itzultzaile interprete emandako urteetan bereganatutako ikasbidea onuragarri suertatu zaionik. Haren itzulpena bitarte dela ikusiko dugu zergatik uste zuen Sartrek unibertsoa beltza baino ezin dela izan, gizakiak animalia ilun eta makurrak garela.
|
|
|
Euskaraz gaur egunean (eta iraganean ez bezala) itzulpen dezente argitaratzen da eta, garrantzitsuagoa dena, dezenteak. Literatura Unibertsalaren bildumarekin egiten ari diren lana dugu, akaso, adibiderik behinena,
|
baina
ezin ahaztu literatur Nobel saridunak euskaratzeko antolatzen den Jokin Zaitegi saria edo joandako azken urte honetan izandako sorpresa atsegin eta bakanak, Paul Auster-en itzulpen" aldiberekoa" edota Groucho Marxen autobiografia, horien artean. Peaceful soldadua eta Txoria eleberriekin, gazteleraren filtrotik iragazi gabeko bi lan eta bi autore ezezagun ekarri nahi izan dituzte euskarara.
|
|
|
Francoren aldekoen artean hil zala adierazoten dau eleizeak kanonizatu izanak. 1936 urtean hil zan,
|
baina
ezin izan dogu jakin zelan. 1940 urtean senitartekoek Busturiko herritar lez enpadronau eben.
|
|
|
Berak, hori agindu eutsenean, ez ekian berbaldia euskeraz izango zanik, eta erderaz gertauta ekarri eban. Aurreko gau guztia egin ei eben lan hori euskeratzen Antonio Zavalagaz batera beste jesuita bik edo, bata Gaizka Barandiaran zala;
|
baina
ezin izan eben lan hori burutu.
|
|
|
In castilano, in castilano!" esan eustanean, nik, erdi italieraz (ez uste izan italieraz egiten dakidanik) erdi gazteleraz: " ba, ondo dago; esan neutsuen lez, lagun handiago izango naz,
|
baina
ezin naz etorri hemendik aurrera".
|
|
|
Ea zer zan hori, mutil eta neska alkarregaz, gauez, abade batek eroatea. Begirunea neutsan,
|
baina
ezin izan nintzan egon hau erantzun barik: " Bai, erromesaldi horri itxaroten dagoz ezer egin gura badabe egiteko!" Baina hori zan orduan baten baino gehiagoren pentsaerea.
|
|
|
Aita Emiliano Barandiaraneri esan neutsan egun baten: " Zu, zeuk egindako mezea abestu gura dogu,
|
baina
ezin daiteke hiru ahots zurira eta gizonezkoen ahots batera dala jarri?". " Ez" izan zan batbateko erantzuna.
|
|
|
Aparteko graziaz esaten eban biziena osatzeko botikea asmauta egoala,
|
baina
ezina zala aurkitzea: abadearen eta kamineruaren izerdia nahastauta.
|
|
2013
|
|
|
Sarrera lerro hauei amaiera eman aurretik, ezin ditut ahaztu ikerketa ibilbidean bidaide izan ditudan lagunak. Espezialki, Patxi gogoratu nahi dut, uste bainuen ikerlana bukatuta ikusiko zuela,
|
baina
ezin izan du. Orobat, Amorebieta Etxanoko Udala eta Labayru Ikastegia aipatu behar ditut, haien laguntzarik gabe ez nukeen ikerlana bukatuko, eta bi erakunde horiekin batera Ines Gandarias, Andoni Agirrebeitia, Adolfo Arejita, Miren Ibarluzea eta Iñaki Sarriugarte, 2011ko deialdiko Santiago Onaindia bekaren epaimahaikideak.
|
|
|
Gerraren eta errepresioaren oroitzapenak lantzean, Salbador Zapirainen helburuetako bat injustizia eta zapalketa salatzea zen,
|
baina
ezin zituen ahaztu gerran eta osteko errepresioan hildako biktimak. Izan ere, egilearen identitatea memorian uztartzen da iraganaren aitortzarekin.
|
|
2015
|
|
|
Giro artistiko eta estetikoari dagokionez, gerraurreko loralditxoaren ostean, non, ikusi bezala, artearen autonomiaren lehen aldarriak (Lizardi eta Lauaxeta) gorpuztu ziren, bultzada aurrerazale hori eten egin zen. Ekoizpen literarioak aurrera egin zuen nola hala,
|
baina
ezin esan daiteke euskal sistema literario autonomorik zegoenik. Erbestean hainbat lan eman ziren argitara (Martin Ugalde, Jokin Zaitegi, Andima Ibiñagabeitia...) eta Parisen Jon Mirandek eta Txomin Peillenek sortutako Igela aldizkaria ere hortxe zegoen, Arestik sortutako Kriselu argitaletxea bezala.
|
|
|
Baina gauza batzuk ezin dizkiagu katilupean gorde hi, nik hori guztia konprenitzen diat, zer eginen diok ba, itxurak gorde egin behar dituk, batez ere unibertsitate erlijiosoetan eta, arrazoi puntta bat ere badutela aitortzeraino iritsiko nintzatekek,
|
baina
ezin konprenitu dudana, eta behingoa barkatzekoa duk xarra, baina ez baitakit zenbakarrena den honez geroz, ba esaten nian bezala, hasitakoa bukatu egin, ezin konprenitu dudana, edo hobeki esateko, gehiago ezin soporta dezakedana, euskal unibertsityarena duk, eta hitz batek bestea, noren izenean ari zaizkiguk xarra, zer oholkia duk hau, idiak min eta gurdiak soinu, mihina leku bustian zegok bai, ...
|
|
2017
|
|
|
Gure ontasuna da dyferentziala baizik izan, bere baitan gaiztakeria izpiren bat edo beste ere, gutxienez, baduena. Ez dugu zertan ontasunaren ideia baztertu,
|
baina
ezin dugu xaloki onartu ontasun esentzial baten ideia, sinesgaitz agertu behar dugu horren aurrean ere. Ontasun perfektua ukatzea, bermea ez bada ere, baldintza ezinbestekoa da jokabide justuago batera hurbiltzeko aukerarik izateko.
|
|
|
Nik uste dot Mungiakoak irabazi dauela,
|
baina
ezin neike ziur esan...
|
|
|
Beasaingo Loinaz Saria behin irabazi neban eta Idiazabal, Lazkao, Legazpi eta Ordizian be ez nintzan garaipenetik urrun ibili. Ordizikoa, lasterketarik zeharrenetarikoa da,
|
baina
ezin izan neban irabazi. 53an, Hortensio Bidaurreta naparrak hartu eustan aurrea.
|
|
|
Denbora tarte honetan, berrogeita hamar testu baino gehiago" igo dira sarera" (orain arte sarea baldin bazegoen, zerbait erortzeko arriskuagatik izaten zen), baina argotean ezin dira horrela deitu, postak baizik. Idazki horiek ia dozena bat eta erdi kolaboratzailek sortu dituzte,
|
baina
ezin diet bloggerrak edo blogariak deitu, barre egingo lukete eta. Gai ugari jorratu dira, horixe baitzen kontua; eta ikuspegi ezberdinak erabili dira, blogari aniztasuna emanez.
|
|
2018
|
|
|
Gogora ekarri zuen, nola kalera irteten zen bakoitzean ere, saihetsean bere pausoei jarraitzen zien geriza bat sumatzen zuen, eta burua bueltatuaz batera, han ikusten zituela, batean andrezkoa, bestean gizonezkoa. Gps a, leku kokatze zehatza jakin eta kontrolatzeko sistema, gainetik kendu gabe zuen sentsazioaz bizi zen,
|
baina
ezin zuen frogatu, eta ez zegoela gainera nori frogatu ere erabaki zuen, zergatik ze senarraren aginduz baitzebiltzan; hori jakina zen. Ez zegoen nori salaketa egin.
|
|
|
Autora sartu edo sartu ez, zer egin ezean zegoela, Augusto ote zen gaua, ala bera ote zen benetako gaua, eta senarra beti zelataka zuen gauontz basati harrapatari handia, galdez hasi zen bere buruari;
|
baina
ezin izan zuelarik erantzun garbirik aurkitu. Kotxera igo bezain laster, itolarria sentitu eta okadaka hasi zen, maletan zekarren moriles ardo zuri botilatik trago on baten premia bizia igartzen zuelarik.
|
|
2019
|
|
|
Neurosi paralizante horrek berak darama protagonista maitasun harremanetan ere izuaren mende jokatzera: Julia izeneko emakume euskalduna maite du,
|
baina
ezin dio harremanari behar bezala erantzun; bestalde, Susana izeneko maitale katalandarrarekin harreman sexual eta librea du, baina ez du harekin ere harreman afektiborik eratzen, bakardadea uxatzeko bakarrik erabiltzen baitu. Arantxa Urretabizkaiak (2011: 39) bere hitzaldian oroitu zuen moduan:
|
|
|
Bigarren laguna Lore," Ondarretako bainularia" da; Faustino berarekin maitemindu da, baina Cesarrekin ezkonduta dago eta oso gizonaren menpe ageri den pertsonaia femeninoa da. Ez da pozik bizi, banandu nahi luke,
|
baina
ezin du, senarrak xantaia egiten baitio, bananduz gero salatu egingo duela63 Harreman honetan tratu txarrak iradokitzen dira, Lorek bere senarrak ez duela jotzen onartu arren, haren eskuetan hiltzeko arriskua azpimarratzen du (443). Erabat lotuta dauka:
|
|
|
" Orduan nik galdetu nion ea jakinarazi zion ni nintzela historiarik inportanteena[...] eta berak baietz segurtatu zidan. Adolfo delakoa goibelduta geratu zela ere esan zidan, eta hark gureak ez zuela amaiera onik izango bota ziola, behin funtzionatu ez duenak ez duelako sekula funtzionatzen, eta ez zitzaion arrazoirik falta, baina orduan a ze putakumea pentsatu nuen, eta hala esan nion Florari, putakume galanta hori,
|
baina
ezin jarraitu izan nuen, ordu laurden berandu baitzebilen, eta etxean hitz egitekotan geratu ginen (180).
|
|
|
ere galdetu nion, ez nazazu utzi baino lehenago beharbada" (170). Hurrengo orrialdean" gogora ekarri nahi nuke,
|
baina
ezin dut, zeren, bat batean, edana nuen alkohol guztia zainetara hustu balitzait bezala izan baitzen" esaten du. Ondoren, bi orrialde aurrerago elkarrizketa berriro osorik eraikitzen du asko pentsatu ondoren, baina," ez dirudi oso sinesgarria" esaten du eta orduan, aurrerago (173) berriro elkarrizketa berreraiki eta:
|
|
|
Poliomielitis gaixotasunaren ondorioz, ezgaitua geratu zen. Lurrean eserita ikus daiteke eta esango litzateke maldan gora igo nahi duela han goian dagoen etxeraino iristeko,
|
baina
ezin duela. Obra honek herstura, desesperazioa eta ezintasuna transmititzen ditu; beraz, eleberriko protagonistek sentitzen dutena nahiko ondo lotu daiteke azal honekin.
|
|
|
Eleberrian musikak eta pinturak garrantzi handia dutela ikusi dugu,
|
baina
ezin diogu amaiera eman atal honi nobelan agertzen diren bi iragarkiak aipatu gabe; bata umoretsua eta bestea ironikoa. Jarraian ikus dezakegun Netol garbikariaren (17) iragarkia, esaterako, Hanbreko Benito pertsonaia deskribatzeko erabiltzen da:
|
|
2021
|
|
|
31 Ikasleei irakurtzearen esperientzia eskaini behar zaiela baieztatzen du Colomerrek (2001), sarritan ez baita berez sortzen edo espontaneoa den zerbait. Zentzu horretan, behartzea estrategia bat dela dio,
|
baina
ezin dela, ordea, nagusiena izan, eta seduzitzeaz mintzatzen da: " Zenbat eta partekatuagoa eta sozializatuagoa izan irakurketa gela batean, orduan eta gutxiago jo behar da preskripziora" (op.).
|
|
|
Horrezaz gain, teoria oinarri duen metodologia memoristikoen bidezko lanketa proposatzen dela baieztatzen dute GIR1 ek eta LIR3 k, eta kostata egiten dela eguneroko errealitatearekin konexiorik. Mugimendu literario edota garai jakinen ezaugarriak jakitea ondo dagoela eta beharrezkoa dela iruditzen zaie,
|
baina
ezin dela horretara mugatu diote eta lanketa beste nonbaitera iritsi behar dela. LIR1 ere bat dator iritzi horrekin:
|
|
|
Mutiltxoa. Zazpi hilabeterantza joian haurdunaldia,
|
baina
ezin eutsi, antza, eta umeak mundura etortea erabagi eban. Jaio zanean, Maitek umea besoetan euki eban eta haren negarrak entzun ebazan, baina atoan eroan eben inkubagailura.
|
|
|
Kimera baserria, Zornotzako San Antonio auzoan. Basili amaxearen aitamen batzuk egin dodaz lehenago,
|
baina
ezin dot itxi halako andra bateri aparteko atal bat eskaini barik. Gorpuzkera sendokoa eta handikoa zan.
|