|
2000
|
|
|
Beno, ba Ipar Irlandakoak dira seiak, nongoak ez dut gogoratzen. Duncanek bakoitzaren jatorria aipatu zidan,
|
baina
ezin izan nituen izen solteak baino harrapatu: Belfast, Armagh, Antrim...
|
|
|
txori baten kausaz. Auskalo ze distantzia luze egin zuen perikito hark nire etxeraino,
|
baina
ezin nuen pentsatu ondoko kaleko etxe batetik egin zuenik ihes, ezpada ehundaka kilometroko distantziatik. Frantziatik edo Albaniatik, gutxienez.
|
|
|
Ezin dut sinetsi. Barkatuko didazu, Bitakora,
|
baina
ezin dut oraindik ondo ulertu honek guztiak zer esan nahi duen. Galduta nago, baztertuta, ahaztuta, bakarrik, inoiz baino bakartiago.
|
|
|
Ezin nuen hitzik egin, ezin nuen negarrik egin, joder, ezin nuen ezer egin. Berari begira egon naiz orduan,
|
baina
ezin nuen gehiago eta estu besarkatu dut nire gorputzaren kontra, musuz betetzen nuela. Rocíok lasaiago ematen zuen, eta bere besoek ez ninduten hain tinko lotzen.
|
|
|
Fede itsuak, ordea, itsutzen gaitu eta bertzeen salatzerat eta haien ezabatzerat eramaiten gaitu... eta pentsu bategatik bertzeen ezabatzea da, hain zuzen ere, ene pentsuak ezin onar dezakeena. Halarik ere, aitortzen dut ezen neke eta gaitz dela, pentsuaren bidetik, mundu sendo baten lantzea; izan ere, pentsua arrazoinaren esparrua da, bai,
|
baina
ezin ahantz daiteke ezen arrazoinak zalantza duela bere egunorozko ogi... halako tailuz, non segur dagoenean ere ez baitago segur, zeren arrazoinak, zalantza bat itzali orduko, pizten baitu bertze bat... pizten ditu bi, edo piz ditzake anitz, zalantzen katea infinituraino luzatuz.
|
|
|
Eta maisu haien bidez ezagutu nituen maisuen maisu ziren Elizako jakintsu eta doktoreak —jondone Agustin Hiponakoa, edo jondone Tomas Akinokoa, konparazione, aitzinetik ere zertxobait ezagutzen nituenak, batik bat aita Bartolo me ren irakaspenei esker—, baita haien hainbat liburu ere, zeren liburu haien argitan edirenen bainuen, itxuraz, iturri zaharra, zeinari baitzerion, nonahi den eta noiznahi den, betiko ur berri gardena. Eta, halatan, bada, zinez eta minez entseiatu eta ahalegindu nintzen saindu haiek urratu zituzten bideetan barrena egiterat,
|
baina
ezin izan nuen. Zeren iturri zaharrari zeriòn betiko ur gardena, ene imajinazinoaren lurretarat heldu bezain fite, lohitzen eta lokazten baitzen.
|
|
|
KORRIDAREN kontu hauek bazterrerat utzi eta bertze zerbaiti ekin nahi nion,
|
baina
ezin... Zeren, gogoan dudalarik aitak arkabuzez akabatu zezena eta zezenaren burua —edo burezurra eta adarrak, hobeki, zeinak urtebete gabe sala nagusiko apal batean ipini baitzituen—, bertze zerbait komentatu nahi bainizuke, aitzina egin baino lehen.
|
|
|
ez zuela deus ere gordetzen, alegia, eta zen bezalakoa onartzen zuela etxeko iragana... nahiz eta ez nagoen oso segur, zeren eta iragan hark bere kontradikzionea baitzuen, kontzientzian barrena itzal bat bezala luza zekiokeena, eta uste dut ezen itzal hark ere egitekorik aski eman ziola, ez dakit bizitza osoan, baina bai bizitzaren azken aldian. Eta segur nago eta gero eta segurago nago ezen itzalpean nahi izan zuela itzal hura,
|
baina
ezin izan zuela, halako suertez, non itzalak itzali baitzuen aitona bera ere, finean.
|
|
|
Eta gitarra hartu, begiak hertsi, eta bertze kanta bat kantatu zuen. Eta nik ere begiak hertsi nituen, eta hegaldatzerat entseiatu nintzen,
|
baina
ezin izan nuen, buruan nerabilelako zer gerta zitekeen eta zer gerta zekidakeen, baldin osaba itzarri, eta eskaileretan beheiti etortzen bazitzaidan.
|
|
|
" Ordea, Indiak urrunegi daude ni harat joaiteko... eta hura ez da eneganat etorriko nehork erraiten ez badio, zeren zinez bainago harekin izan nuen jokabideaz damu, eta harekin mintzatu nahi bainuke, hil aitzin..." Haatik, bat batean argi bat piztu balitzaio bezala, erantsi zian: ...Halarik ere, gutun bat skriba diezaioket Villagrandeko dukeari, zergatik ez?, zeren haren eskua, bai, luzea baita, eta zeren dukea zorretan baitago etxegoiendarren leinuarekin"; eta, handik aitzina, hire amak kontatu zidaan nola prometatu zion dukeak zuen aitari ezen markes titulua emanen ziola eta Urbiaingo herria markeserri izendatuko zuela, hire aitak kanoi eta fusilen tratua bete ondoren,
|
baina
ezin izan zuela bere hitza bete, zeren, dukea azken urratsa emaiteko puntuan zenean, ahakartu baitzen aldi batez, bertze kontu batzuengatik, erregeren balidoarekin, zeinak ukatu baitzizkion, hartaraz gero, zor zizkion fabore, garazia eta abantail guztiak, aitaren markes titulua tartean. Eta hire amak hura guztia erran zidaan, eta bertze zerbait ere erraiterat zihoakidaan, baina nik ere hartua nian neure erabakia orduko, zeren, hasteko, itsasoa utzi nuenetik bortz hilabete baineramatzan lehorrean, gogait gaixto eginik, halako suertez, non itsasorat berriro itzultzeko asmotan bainengoen, eta zeren aitzakia ezin hobea izan baitzitekeen hura enetzat ere, Mundu Berria ezagutzeko eta obra on baten egiteko... eta zeren erakutsi nahi bainion neure buruari ezen ez nengoela artean ahiturik, adinean sartua egon arren; eta, hala, arrazoin haiek guztiak buruan nituela, erran nioan hire amari:
|
|
|
Eta, bidean aitzina gindoazela, mila burutazio nerabiltzan gogoan, eta orain gauza bat bururatzen zitzadan, orain bertze bat,
|
baina
ezin asmatu nuen nola laxa nezakeen nik buruko korapilo hura, zeinak baininderaman eskumuturretako bertze korapilo hartarat.
|
|
|
ordea, haren urruntasunak, aitarenak ez bezala, hunkitu egiten ninduen eta erakartzen. Eta mementu hartan ere hunkitu egin ninduen, haren hitzak —urrunak bai,
|
baina
ezin doiagoak eta justuagoak ere: " Zeren, Joanes apez izaitekotan, zinezko apez izaitea nahi nuke, Jainkoak zinez eta minez deitua..." — laguntzan etorri zitzaizkidalako eta aterabide bat eskaintzen, nondik ihes egin ahal izan bainuen.
|
|
|
Badakizu: Mattin ahantzi nahi nuen, zeren noiznahi den itzal egiten baitzidan,
|
baina
ezin izaiten nuen.
|
|
|
—Barka, seme,
|
baina
ezin erran dizut hori, zeren, erranen banizu, ez bailitzateke sorpresarik izanen...
|
|
|
Irri egin nahi izan nion,
|
baina
ezin izan nuen, osaba Joanikoten irri etsiaz oroiturik...
|
|
|
—Gaur goizean hilerrira joan behar nuen, adio erratera,
|
baina
ezin izan dut, konprenitzen duzu. Ez nuen indarrik, ez kemenik...
|
|
2001
|
|
|
Bakarrik geratu naizen batean, barregura etorri eta algaraka hasi naiz. Gizon gazte bat sartu da bagoira orduan
|
baina
ezin izan diot eutsi eta barre txikika hasi naiz. Gizonak ondo nagoen galdetu dit.
|
|
|
Eguraldia ederra eginen du, itsaso bare eta eguzki betearekin. Bi kolore besterik ez dira izanen, urarena eta elurrarena, urdina eta zuria,
|
baina
ezin sailkatuzko konbinazioak eta ñabardurak sortuz. Eguzkiaren efektuak miresgarriak izanen dira izotzen kontra, izotz batzuek kolore morea hartuko dute itsasoaren berdinean, beste batzuk gorritu eginen dira, barru argia balute bezala.
|
|
|
Itsasoa izoztuta ikusiko da bistak antzematen duen distantzia osoan. Itsasoaren gainean ibili ahal izango zarete,
|
baina
ezin izango duzue nabigatu. Izotza gogorra izango da eta irristakorra, baina, izotz bloke itsatsiz osatzen denez gero, ez da zelaia izango.
|
|
|
‘Zurekin joango nintzateke,
|
baina
ezin dut gauetik irten, ’ esango dizu Ametsen Maisuak tristurarekin. ‘Baina, galduta bazaude, joan zaitez ostertzean argitasun pixka bat ikusten den alde hartarantz... ’
|
|
|
‘March tenientea naiz, ’ esango dizue militarretako batek. ‘Ontzian etortzen ahalegindu gara, izotza apurtuz,
|
baina
ezin izan dugu... ’
|
|
2002
|
|
|
–Ez zela damutzen esan zidan –jarraitu zuen Imanolek berearekin– Ez zela erraza azaltzen,
|
baina
ezin zela damutu. Grina grina zela, ezinezkoa zela justifikatzea.
|
|
|
Imanolek bere burua geldiarazi nahi izan zuen. Ulerkortasuna eskatu zuela bazekien,
|
baina
ezin zuen jasan.
|
|
|
–Ama, barkatu. Ez nuen hori egin nahi,
|
baina
ezin dut, ezin dut...
|
|
2003
|
|
|
Goizeko bigarren etxean sartu zen handik gutxira,
|
baina
ezin izan zuen grabaziorik egin. Gaixorik zegoen informantea.
|
|
|
Pausaldi bat utzi zuen. Gu bion artekoaz gogoratzen ari zela iruditu zitzaidan,
|
baina
ezin da horretaz segurantzarik izan. Bera izan zen berriro pentsamenduen haria eten, irribarre triste bat egin, niri masailean laztan labur bat utzi eta alde egin zuena.
|
|
|
Sentipen bikoitz berbera dago liburuko pasarte zirraragarrienetako batean: Erratzuko eskolan bi maistra, bi emakume gazte, elkarren lagun bihurtzen direnak; bata guardia zibil baten emaztea, bestea torturaren traumatik osatzen ari den euskalduna; honek hari bihotza zabaldu nahi lioke, sufritu dituen izugarrikeriak kontatu, saiatu ere egingo da pare bat aldiz...
|
baina
ezin. Ipuin bat ematen duela dio egileak une batean; niri beste kontakizun ezagun bat etorri zait burura:
|
|
|
–Ezin dut gehiago. Saiatuko nintzela agindu nion Oskarri, ahaleginduko nintzela bera ulertzen,
|
baina
ezin dut.
|
|
|
Esan nizun. Agintzen jarraitu nahi luke, beharbada,
|
baina
ezin du. Eta bera ere konturatzen da horretaz.
|
|
|
Nik ere egon nuke, baina ezinezkoa zait. Oso notizia txara da guretzat,
|
baina
ezin naiz zitara azaldu. Esan dizut, ospitalean nago.
|
|
|
Esan dizut, ospitalean nago. Lasai, ez da deus,
|
baina
ezin naiz inolaz ere uztailaren 10eko bilelara joan. Amarekin istripu bat izan dut autoan.
|
|
2004
|
|
|
Inork ezin dezake imajinatu ere egin ikusi ezik. Badakit kontatzen dizuedan honek min emango dizuela,
|
baina
ezin gara isildu; gehiago ez.
|
|
|
Eta horixe duk egia, egia bakarra. Sekulako pena sentitzen diat barrenean,
|
baina
ezin diat deus egin. Karreretako behorra atera zaidak, eta ni bezalako asto batentzat gehitxo.
|
|
|
Ez bat eta ez bi, txikiaren handinahiak honen nortasuna errotik aztora dezake nonbait, eta marrazoaren aho zuloan jartzen ditu ezkailu guztiak. Bigarrena ez da ez horretara heltzen; arrain txikiaren ezin biziaz kontzientzia badu,
|
baina
ezin du halere handiarekiko sumatzen zaion halako miresmen liluragarria erabat ezkutatu. Jon Sudupe dugu gogoan, auzigai hauetan aspalditik eta gogotik ahalegintzen den saiolaria.
|
|
|
Hau ez da tokia noski euskal hezkuntzaren auzi horretan sakontzeko,
|
baina
ezin bada, hala eta guztiz ere, isil isilik gelditu gure euskaltzaleari iradokizun txiki bat egiteke. Labur bezain trinko:
|
|
|
–Lehenbiziko puntuan gure hizkuntzaren diagnosia egin dugu eta argi ilunak atera dira, inoiz ez dugu izan aginte politikotik gertutasunik eta horrek ere adierazten du euskararen bilakaerak ez duela harreman nahitaezkorik botere politiko eta ekonomikoarekin. Eragina ezin da ukatu
|
baina
ezin dugu horretan soilik pentsatu, bestela ondorio bezala euskaldungoaren politizazioa litzateke eta ni hori gainditzearen alde nago?. Esan bezala, lagunartean zegoen nafar abokatu eta idazlea aitorpen hori egitean.
|
|
|
–Bigarren zehaztasunaren arabera, euskal esparru komunikatiboa, gure kasuan, ez du hizkuntzak soilik definituko. Hau da, baditugu faktore linguistiko eta soziolinguistikoak funtsezko elementuak direnak euskal esparru kultural eta komunikatibo horren konfigurazioan,
|
baina
ezin dira horren inguruan egituraturiko erreferentzia bakartzat hartu?. 382 Jakina, euskararen bazter izaerak ez du biderik ematen euskal herritar guztien komunikazio esparrutzat hartua izateko. Hizkuntza normalduetan ez da sortzen horrelako zalantzarik, baina euskaldungoak ez du nonbait komunitate autonomo baten kategoriarik erdietsi oraindik.
|
|
|
Badaude gauza batzuk, eta ustea da bat, barruan gorde behar dituzunak, bereziki inguruko denek uste dutenean Livia Scola deitzen zarela, horrela agertu zarelako beti jendearen aurrean, eta uste dutenean (dudarik ez dutenean) beste italiar normal bat zarela, iragan normalekoa eta etorkizun normalekoa, Triesten barik Arezzon edo Sienan jaiotakoa, normal normal, italiar guztiak jaiotzen diren moduan. Liviak pentsatu egiten ditu gauzak,
|
baina
ezin ditu esan.
|
|
|
Ahotsa argiarekin batera sartu zen nire buruan. Pentsatzen saiatzen nintzen, bai bainekien kinka larrian nengoela,
|
baina
ezin nuen gogoratu zer zen gaizki zebilena, zer zela eta kezkatu behar nuen. Nahi nuen bakarra zera zen, argi itsugarri hartatik ihes egin, ilunpe minik gabekoen baitan babestu.
|
|
|
Gizon honek lankideak izanen zituen. Kanpoan ez dut inor ikusi,
|
baina
ezin gara fidatu. Goazen; bizkor ibiliz gero, gaur gauean Suitzan izan gaitezke eta.
|
|
|
Aitak luzatzen zidan orria hartu bai,
|
baina
ezin izan nuen irakurri. Besaulkitik jaiki nintzen.
|
|
|
–Sentitzen dut, messieurs,
|
baina
ezin dizuet lagundu...
|
|
|
Lepoko giharrek protesta egin zuten, baina haien oinaze mezuak ahul, lausoki sentitzen nituen, ozeano bare baten hondotik helduko balitzaizkit bezala. Leihotik sartzen zen argia apala zen,
|
baina
ezin nuen zehaztu goiza ala arratsaldea ote zen. Begiradaz, nengoen gela aztertu nuen, zantzu lagungarriren baten bila.
|
|
|
Ana... zera, zure ama izugarri tematu zen kontu hartan. Nire ustez, bestela egin genitzakeen gauzak,
|
baina
ezin izan nuen iritziz aldarazi. Ez dakit zer kontatuko zizun amak, baina aspalditik ez ginen ongi moldatzen elkarrekin.
|
|
|
Gainera, gorputzak atseden pixka bat behar duela esaten omen zioten Amaiari. Zaletasun hura laudagarria bai,
|
baina
ezin zela ona izan hainbesterainoko sukarra. Mireia, ordea, tematu egin zen.
|
|
|
Bennettek hasperen egin zuen beste behin. Ameriketako Estatu Batuetako Defentsa idazkaria zen,
|
baina
ezin kaka egitera ere bakarrik joan! Batez ere Dorre Bikien kontu lazgarriaren ondoren.
|
|
|
Robertek bazekien –hain ondo! – bere gaitz nagusietako bat harrokeria izan zitekeela,
|
baina
ezin izan zuen geldirik egon. Pieza guztiak lurrera bota zituen besoko mugimendu azkar batez.
|
|
|
Semea aurreratu egin zaio eta Arregi jaunak haginka egin die ezpainei. Semearen begi argituak ikusi ditu eta egia esan nahi,
|
baina
ezin du. Butakatik jaiki da eta edari altzaritik atera duen likoreaz kopa bat bete du.
|
|
|
Alexengatik izango ez balitz, Maria eta Olatzekin bueltatxo bat ematera aterako litzatekeela pentsatu du Leirek,
|
baina
ezin du Alex etxean bakarrik utzi. Aste barruan gauetan baino ez dute ikusten elkar eta asteburua heldu eta ez du berak bada ihes egingo lagunengana.
|
|
|
Ikuskizunaren ordua heldu da eta Nadia magnesioak zuritutako Aleksanderren eskuei begira dago. Haren ahotsa entzun du emaidazu suertea, maitea esanez,
|
baina
ezin izan du eskua ahora eraman eta airean musu bat bidali, suerte, maitea erantzunez bezala. Bere eskua geldirik gelditu da izterraren gainean, porlanezkoa izango balitz bezala, lepoa gogortu egin zaio eta begirada galdu.
|
|
|
Intziri zaratatsua bota nahiko luke, aienez betea eta ileari tira egin. Gustatuko litzaioke,
|
baina
ezin du. Lepoa tente duela geldi geldirik geratu da.
|
|
|
Isildu zirenean eskerrak eman nizkien,
|
baina
ezin izan nuen esaldi bakar bat ere osatu, hizketan hasten nintzen bakoitzean eteten baitzidaten haien oihuek, zure seme bat nahi dugu, zure alaba bat, bikiak, hirukiak...!
|
|
|
Baina une labur bortitz haien ondotik hutsune izugarri bat zabaltzen zitzaidan, eta hutsune haren barruan ezereza... eta neure buruari esaten nion ezerez hura bizkargaineratu eta aurre egin behar niola bizitzari,
|
baina
ezin eutsi beruna baino astunagoa zèn ezerez hari eta, zama hura neure gainera kargatu bezain laster, azpian harrapatzen ninduen, nola altzairuzko xafla zapal batek eulia. Harik eta egun batean hustasuna bizi indarrari gailendu zitzaion arte...
|
|
|
Nire konbertsioa ez baita bat batekoa izan, pixkanakakoa baizik. Hala, bada, Nobel saridunaren hitzak entzunda gero, harri eta zur nengoen,
|
baina
ezin etsi, hala ere, haren gorpuzkirik gabe, denik txikiena bazen ere. Eta orduan esan diot:
|
|
2005
|
|
|
–Naroak ez du ulertu, berari begira esan badu ere, baina Urkok ez du argitu esaldiaren esanahia– Kontua da soldatak asperdura mailarekin bat egiten duela, eta gaur egun horri zelan uko egin. Erakutsiko nizkizueke erakundeentzat prestatzen ditudan software paketeak,
|
baina
ezin esan zirraragarriak direnik. Hobeto telefonoz hain modu nahasian kontatu didaana berriro errepikatzen badidak.
|
|
|
–Neuk ere sentsazio arraroa dut barruan, har moduko bat,
|
baina
ezin dut zer den zehaztu. Uste duzu hala ere lehengo Amets bera naizela?
|
|
|
Naroa esaldia hausnartzen geratu da, ihardesteko berbarik gabe. Erantzuna bihotzean daroala sentitzen du,
|
baina
ezin ezpainetarako bidean forma eman. Korapilo batek galarazten dio.
|
|
|
–Hemen gelditu, mesedez –eskatu dio Ametsek taxistari. Zer egin pentsatu nahi du,
|
baina
ezin. Taxian ezin dira betirako geratu, baina zelatariak egonda etxeak ere ez du sobera erakartzen.
|
|
|
–Ez,
|
baina
ezin esan inguruan ez zeudenik. Agerian ez ziren egongo, polizia handik zebilenez gero.
|
|
|
Metro pare batera egon denean, ordea, seko gelditu da. Norbaiten zain bai,
|
baina
ezin bere zain izan: neska hau panpina osoa bada, izan, baina argazkikoarekin batere antzik ez.
|
|
|
–Ez bereziki. Ez dakit jet lag izango den,
|
baina
ezin itzartuagorik nago. Are gehiago, uste dut loak hartzea kostatu egingo zaidala.
|
|
|
Gutunaren ingurukoak ezinegona sortzen bazidan, Irantzurenak ez gutxiago. Burmuinak, gelditzen zitzaidan zentzu apurrak, gurea bukatuta zegoela esaten zidan etengabe,
|
baina
ezin nuen berarekin igarotako uneak gogoratzeari utzi. Saltsa guztiei botatzen nien eta hori berari asko gustatzen zitzaiolako zen; nik gozoegi uzten zituela uste nuen, batzuk behintzat, baina bera joan eta gero saltsa guztiei botatzen jarraitzen nuen.
|
|
|
Ez dut esango ez nuela gogoratzen; egunero gogoratzen nintzen Irantzu eta bere hondartzako etxeaz,
|
baina
ezin nuen ezer egin. Nire iritziz, joatean ate guztiak itxi zizkidan; bere etxe berriko ateak, besteak beste.
|
|
|
Azkenik, negar egiteko ere nekatuegi, lo gelditu ziren ume biak. Arreba ere ohean sartu zen,
|
baina
ezin izan zuen lorik egin.
|
|
|
Bataioan egin zuenaz edo esan zuenaz gogoratzen ahalegindu nintzen,
|
baina
ezin nuen ezer berezirik oroitu. Taldeko argazkiak, aita irribarretsua, harro bere seme berriaz eta agian arduratuta ere bai, baina hori ere normala da.
|
|
|
–Hau nire lantokia da, ama, ezin naiz nahi dudanean irten, badakizu ondo gustura jango nukeela zuekin batera, mahaian eserita,
|
baina
ezin dut.
|
|
|
Hogei gradu inguru zeuden eta kilkerrek berean jarraitzen zuten etengabe. Ez dakit neronek nahita ala bera bakarrik etorri ote zen,
|
baina
ezin izan nuen burutik kendu irudia: Anderren bihotza xerratan ebakita kristalezko azpil moduko batean.
|
|
|
Kontua zen argazki liburuak mugitzen jarraitzen bazuen, berehala igarriko ziola liburuzainak. Liburutegitik albait arinen alde egin nahi zuen Mateok, beraz,
|
baina
ezin esango zion gizonari isiltzeko, edo hurrengo batean kontatuko ziola. Sekula entzun barik zegoen, gainera, aitite Julianen kontu haiek.
|
|
|
Eta denbora asko egon gara libelula urdinari begira,
|
baina
ezin izan dugu harrapatu. Putzu baten erdian zegoelako.
|
|
|
" Ez dut errepikatuko –neure artean–,
|
baina
ezinak tristerik uzten nau".
|
|
|
Lagunak, kabinako zatiak errepidera eramateari utzita, gu baretzen saiatu ziren,
|
baina
ezin. Heldu batzuk ere hurbildu ziren:
|
|
2006
|
|
|
Geroz eta azpimarratuagoa aurkitzen da euskararen ezgaitasun" berezko" aren aldea247, baina ez da uzten gehitu gabe: " Es éste un idioma rural, sin tradición literaria, y el hacer con sus materiales y valiéndose de su capacidad de formar derivados un idioma de cultura nos costaría muchísimo más esfuerzo que el adoptar el castellano nos ha costado" 248 Beraz, ahalegin gehixeagoz,
|
baina
ezin ezinezkoa ez da euskara antzaldatzea, eta literatura eta zientziarako trebatzea. Ezagutu ere, ez ditu zentzuzkotzat jotzen, baina ezagutzen ditu, horretantxe ahalegiten ari direnak (esate baterako, bere bi lehiakideak Diputazioaren katedrarako):
|
|
|
Aurreko egunean bidalia. Deika dabilela dio,
|
baina
ezin duela harrapatu. Abisatu egin nahi diola.
|
|
|
Ez du ahorik zabaldu. Eta haren ahotsa gogoratzeko saiakera egin du azken egunetan,
|
baina
ezin izan du.
|
|
|
Isilik geratu da, mingaina burdinazkoa bihurtuta. Galdetu nahi
|
baina
ezin izan du ezer esan.
|
|
|
–Bi estatua eta... biktima bakarra. Sentitzen dut,
|
baina
ezin dizut hori guztia orain azaldu –erran zuen Anek, bere burua arnasa hartzera behartuz– Geppert jauna, uste dut nire erruz hil dutela emakume hori. Bisita egin nion, eta galderak egin nizkion hildakoetako bati buruz.
|
|
|
Bazekien erokeria hutsa zela,
|
baina
ezin zuen saihestu Arotza berriz ere hiltzen hasia zelako ideia. Asmatzen zituen arrazoi zentzuzkoak izu olatuen artean itotzen ziren.
|
|
|
lurra oso trinkoa zen eta, antza, zain lodi batek gogor harrapatzen zuen altxorra. Labanaz zaina ebakitzen saiatu zen,
|
baina
ezin. Harria bezain gogorra zen.
|
|
|
–Zaila da erratea –erran zuen– Egiptoko arteari buruzko interesa zabaldu zenetik, barra barra dabiltza kopiak. Honek oso itxura ona dauka,
|
baina
ezin erran. Nahi baduzu, ezagutzen dudan irakasle bati erakutsiko diot.
|
|
|
Ordenagailu eramangarria ere sartu zuen bidaia zorroan, eta, Eguzkienean telefono instalaziorik ez zegoela gogoratuta, uhin bidezko modem garesti bat erosi zuen. Ez zion grazia handirik egin dirua hala xahutzeak,
|
baina
ezin zen Internetik gabe bizi, aitortze hutsak ergel samarra sentiarazten bazuen ere. Sakelako telefonoak seinale ahula hartzen zuen mendi haietan, baina gehienetan ongi funtzionatzen zuen.
|
|
|
–Sentitzen dut,
|
baina
ezin dugu halako daturik telefonoz eman. Ulertuko duzu.
|
|
|
Baina egia erran, ni ere kezkaturik nago. Atzoko Audi gris hark egonezina sortzen dit –sorbalda zabalak goratu zituen– Tira, baliteke gorabehera horiek inolako garrantzirik ez izatea,
|
baina
ezin dugu baztertu beste norbaitek interesa edukitzea afera honetan.
|
|
|
–Erran nizun bezala, oso arraroa litzateke hogei urte geroago Arotza berriro agertzea. Bai, onartu behar dut badaudela zantzu kezkagarriak,
|
baina
ezin dugu baztertu dena gure irudimenak sortutakoa izatea.
|
|
|
anatomia. Hori dela-eta, bertan behera utzi nituen kanpora joateko planak; bestela lagunekin joango nintzen kanpinean aste pare bat pasatzera nora edo hara,
|
baina
ezin eramango nituen anatomiako apunte eta liburuak motxilan.
|
|
|
Paradisua eta infernua, txanponaren bi aldeak ezagutu nituen denbora gutxian: gero, pentsatzeko geratzen zaizkizun une bakan horietan, konturatzen zara bizimodu horrek gero eta gutxiago duela zerutik, gero eta gehiago infernutik,
|
baina
ezin zara gurpil horretatik irten, edo ezin irten zaitezkeela iruditzen zaizu, eta zuloaren barruraino egiten duzu.
|
|
|
Azkar asko oroitu zen erokeria hori nondik atera zen,
|
baina
ezin ezer esan, eta gu biok joan ginen ustezko salatari salatuaren tabernara, non bezerorik gabeko Hankapalok beti bezalako adeitasun eta alaitasunez hartu gintuen, nire kontzientziaren zamarako.
|
|
|
Martxorako gurutzatu zituen Uralak, eta Errusiako aldean zegoen. Bazekien mendebaldera joan behar zuela, handik bakarrik zetozkiola libertatea eta lasaitasuna,
|
baina
ezin zuen harantz abiatu paperik gabe. Iparrera jo behar izan zuen, jendearen eta patuaren apetaldiak bultzatzen zuten aldera.
|
|
|
–Enekotek erreginaren gomendio gutuna erdietsi dik, onar hazaten. Ez ditek nornahi hartzen,
|
baina
ezin ukatuko zitean Erresumaren eta Fedearen alde bizia eman duen baten ilobarendako. Biarnoko elizaren kontura emanen diate eskola, ohantzea eta jan edana.
|
|
|
Luze hitz egin genuen, bidaiaz, etxeaz, ontziolaz..., denetarako izan genuen astia. Buruan nerabilen galdera,
|
baina
ezin nuen aurrerapausorik eman, ez nuen egokierarik ikusten. Eta halako batean, solasaldi hartan indarra hartuz, ordura arte inori egin gabeko itauna egiten ausartu nintzaion:
|
|
|
–Isildu behar denean isiltzen saiatu naiz,
|
baina
ezin nuen gehiago; orain hemen geratu behar dugu!
|
|
2007
|
|
|
Begiak erdizka itxita eta zigarroari tiraka entzuten genuen Roberrek ekarritako musika, gehienetan etzanda eta gora begira; aldian aldian, ordea, aldatu egiten zen gure etzatoki hartatik begi erdi itxiekin ikusten genuena: zeru sabaia izaten zen askotan, bizikletak hartuta mendi aldera joanda baldin bageunden,
|
baina
ezin lagunak egunero konbentzitu: Rober alferkeriaz ibiltzen zen beti, eta Eduren umoreak erabakitzen zuen alde batera edo bestera.
|
|
|
–Barkatu,
|
baina
ezin gaituzu gu biok parean jarri kasu honetan. Zu orain arte haren neska laguna izan zara, eta ezin duzu zuen arteko historia eder hori pikutara bota momentuko beroaldi batengatik.
|
|
|
Horren lasai dirudi masaila kristalaren kontra. Barkatuko didazu, esan dio azkenean, norbaiti kontatu behar nion, badakit ez zaitudala ezertaz ezagutzen,
|
baina
ezin dut gehiago: nire aita hil berri da, duela pare bat ordu.
|
|
|
–marmar egin dio Selmak, pentsamendua igarrita?. Nik ez dizut edatea debekatzen,
|
baina
ezin dizut alkoholik saldu, Calle. Eta neuk baino hobeto dakizu zuk hori.
|
|
|
Minutuak joan ahala urduri jartzen hasi da. Jada irabazle da, ziur,
|
baina
ezin da gordelekutik irten, Danielek aurkitu behar du. Baina Daniel ez dator.
|
|
|
–Poltsa? pentsatu zuen segituan aitonak,
|
baina
ezin zen izan, hitzari zegozkion sei laukitxoetatik lehena beteta baitzuen jada, hain juxtu, o, letrarekin.
|
|
|
Harrerako gizonari galdetu genion ba ote zekien zein ospitaletara eraman zituzten. Herrikora ez, hori argi zuen, hiriko ospitale nagusian egongo ziren seguru asko,
|
baina
ezin zigun halakorik ziurtatu.
|
|
|
Azkeneko kongresutik bueltan, Mickey saguaren buruaren forma zuen arkatza erosi zenion aireportuan,
|
baina
ezin duzu gogoratu non gorde zenuen. Zer den mila aldiz galdetu zizun semeak, eta zuk beste hainbeste aldiz erantzun isilik egoteko eta joateko pijama janztera.
|
|
2008
|
|
|
Igarri nizun aspaldi, baina Agurtzane nire laguna da. Ez dizut esango gustuko ez zaitudanik,
|
baina
ezin dut. Bere etxean ez behintzat.
|
|
|
Eta, esaldia bukatu ahala, jiratu nahi
|
baina
ezin izan zuen, maisuak besotik heldu ziolako.
|