|
2016
|
|
|
Jende askok entzuten ditu tertulia horiek irratiz edo ikusten ditu telebistaz. Carmen Martinez Bordiu hor dago,
|
baina
beste zaletasun hori ere hor dago. Nik askotan pentsatzen dut:
|
|
2017
|
|
|
Gure ondoan eserita zegoen gizonari Iturriaga haren baserrira eramateko gogoa piztu zitzaion bat batean. Zerbait irakatsiko ziola usteko zuen,
|
baina
beste behin Iturriagak umore propioaren erakustaldia egin zuen.
|
|
|
Soinuarekin Mardu zen, eta kantuan, ni. Guk egiten genuen lana,
|
baina
beste guztiak etzan egiten ziren edozein bazterretan. Eta limosnarekin etorri zirenean, poltseroa falta zen.
|
|
|
Hogeita lau ordu pasa eginda bukatu nuen nik. Batzuk haserretu egin ziren,
|
baina
beste batzuek arrazoia eman zidaten. Beste ibilera bat, oraindik gogorragoa, egin nuen Elosiagako kuadrilla batekin, baina ez naiz luzatuko.
|
|
2018
|
|
|
Hori gertatzen da, oro har, gizarte osoan eta esparru askotan. Eta, gainera, badaude prozesu batzuk, isilak, non alde batetik inkorporazio progresiborako bide batzuk zabalduta dauden,
|
baina
beste kontrabide diskurtsibo eta praktikoak ere badauden. Gai horretan borroka sinboliko bortitza dago.
|
|
2019
|
|
|
Eta irribarre handiago batekin bukatu nuen kanporaketako prozesua. Egia esan, saioa bukatu ondoren aukera gutxi ikusten nituen txapelketarako billetea lortzeko,
|
baina
beste saioak joan, saioak etorri, aukeraren batekin iritsi nintzen azken unera arte. Azken saioa bukatuta, gai jartzailea hasi zen sailkapen zerrenda irakurtzen… Lehengo bost plaza, hasieratik erabakita… Gero, saioen irabazleak, eta gero, puntuazioaren arabera… eta hemezortzigarren postua… Manu Bendala!
|
|
2020
|
|
|
Andoni puntuala da bertsotara doanean,
|
baina
beste gauza batzuetarako ez. Behin, abuztuan, Zubietan kantatu eta Andoniri ahaztu egin zitzaion biharamunean familiakoekin eta lagun batzuekin oporretara joan behar zuela.
|
|
|
Ehunka ziren. Batzuetan data, tokia eta bertsolarien izena jartzen zuen,
|
baina
beste batzuetan ez.
|
|
|
|
baina
besteen askatasunak
|
|
2021
|
|
|
«Bat baino gehiago erotuko da artxibo hau ordenatzeko ahaleginean». Berak bazekien anabasa handi xamarra zeukala, eta gauza asko zeuzkala bideratuta,
|
baina
beste asko bazterrean utzita. Hori bazekien berak eta ez zuen horrekin lotsagarri geratu nahi.
|
|
|
J.I.– Ikusi egin behar zen artxiboa nola zeukan! Hil zenetik hamabost bat egunera Xabierrera joan ginen Frantxis Lopez de Landatxe, Koldo Mitxelena Kulturuneko orduko zuzendaria eta biok, 2009ko urtarrilaren 15 edo 16an, eta artxiboan gauza asko ordenatuta zeuden,
|
baina
beste asko nahastu xamar.
|
|
2022
|
|
|
Zerbait daki galderak egiten dizkion horrek, baina oker dabil: bikotea dauka aspaldi, urteak, Pello Urionaren lehengusina baino ederragoa, askozaz ere atseginagoa; autora bidean datorren neska hori gustatzen zaio bai,
|
baina
beste modu batean. Egiten dituen mugimenduak gustatzen zaizkio, ibilera, hitz egiteko manera, ironia, barre erdia, kuadrillako lagunak gustatzen zaizkion moduan, bere anaia nagusia gustatzen zaion moduan, amama bezala, izeko Pilar.
|
|
|
Kontua da ordubeteko emanaldi bat izanda, pixka bat geratu zaigun arantzatxoa hori izan da: mugatuta geratu garela, eta amatasunaren zati bati eman ahal izan diogula patxada, eta arakatu ahal izan dugula,
|
baina
beste asko, ia denak, geratu zaizkigula esploratzeko.
|
|
|
«Ez da erraza hitz gutxitan laburbiltzen zer izan den bertsolaritza Euskal Herriarentzat. Jolas xalo eta soil bat izan da,
|
baina
beste hainbat jolas konplexu, arranditsu eta garesti baino sakonagoa eta benetakoagoa».
|
|
|
Andoni Egañak kontatu du petaloena, eta hori bakarrik ezagutzen dugu. Niri petaloenak ez dit balio, probatu dut,
|
baina
beste denok zer egiten dugu. Nik marrazkiak egiten ditut errimen alboan, ikusita errazago egiten zaidalako gogoratzea.
|
|
|
Ez da erraza hitz gutxitan laburbiltzen zer izan den bertsolaritza Euskal Herriarentzat. Jolas xalo eta soil bat izan da,
|
baina
beste hainbat jolas konplexu, arranditsu eta garesti baino sakonagoa eta benetakoagoa.
|
|
|
Horra hor jokoa –euskal lurraldean hainbat haserre, xextra, sesio eta liskar eragin duen jokoa– barru barruan sartuta bertsolaritzaren eremuan. Bertsoak lehendik ere eragingo zuen sesiorik,
|
baina
beste dimentsio bateko eragina izan zuen Azpeitiko bertso saioak. Jolasetik gutxi dute, oso gutxi, ondoren bertsolariek elkarri jarritako bertso mingarriek.
|
|
|
Joseba Zulaikak jokoa bertsoaren aberraziotzat jo zuenetik hiru hamarkada baino gehiago igaro diren honetan, ez du ematen konplexu handirik dagoenik kinielak kantu errimatuarekin lotzeko –eta, zer esanik ez, sailkapenak, kanporaketak, puntuak eta puntu erdiak– Besterik gertatzen da, ordea, hitzezko lehiarekin. Ahozko inprobisazioak bere bereak ditu konfrontazio dialektikora daramaten mekanismoak,
|
baina
beste kultura batzuetako inprobisatzaileen aldean aski zibilizatua izan da bertsolari jendea, oro har. Maltako għana kantarien modalitate lehiatsuena, esaterako, poliziak jazarri du urte luzez, ahozko demek borroka bortitzetan amaitzen zutela eta.
|
|
2023
|
|
|
Bien bitartean, Olague ez zegoen besoak gurutzatuta. Lehenik eta behin, Perusanzena ezagutu zuen lapurreta egin zioten momentuan,
|
baina
beste bien nortasuna jakitea falta zitzaion. Eta nork emango horren berri, eta taldeko Ignazio Armasa bidelapurrak.
|
|
|
Zergatik? Bada, dirudienez, Armasa izan behar zelako Olagueri egin zitzaion lapurretan parte hartu behar zuen laugarren kidea,
|
baina
besteek ez zioten ezer esan dirua gutxiagoren artean banatu ahal izateko. Armasaren mendekua ez zen, ez, nolanahikoa izan:
|
|
|
Haren aginduetara 1858an aduanetako lana utzi, eta itzulpengintzan murgildu zen buru belarri. Biblia osoaren euskarazko itzulpena izan zen arlo horretan egin zuen lanik mardulena,
|
baina
beste hainbat ere ekarri zituen.
|
|
|
Ulibarrik zortzi egunetan egutegia ateratzen bazuen berak ordainduko omen zizkion inprentako gastuak. Ulibarrik atera zuen almanaka garaiz,
|
baina
besteak xentimorik ere ordaindu ez. Ikus daitekeenez, euskarazko kazetaritzari egin izan zaizkion burlak eta iruzurrak bere sorburutik bertatik datoz.
|