|
2000
|
|
|
Poema horretan neke handirik gabe atzematen ditugu Lizardiren eraginak poesiaren pertsonifikazioan eta aditz trinkoen erabileran, berbarako,
|
baina
batez ere poetak begiak lauso, malkotan edukitzeak, dakarkigu Lizardi akordura. Bai, sentimentalkeria hori ere Lizardiri zor dio gure poesiak, eta poeta berez malkontzi hutsa delako usteak baluke arrazoirik Salbatore Mitxelenaren formula eder hura irakurrita," zeinen ederra den olerkaritza/ biotzak min duenean!".
|
|
2001
|
|
|
Guztiek amankomunean dauzkaten ezaugarriak zeintzuk dira? Berezitasun identitarioaren kontzientzia eta aldarria, Estatu" zanpatzailearekiko" salaketa, alderdi edo administrazioaren ordezkaritza eskasa, historia nazionalarenberridazketa, jatorrien mitifikazioa, hizkuntzaren gaurkotzea komunikazio gisa
|
baina
batik bat komunio gisa, desberdintasunari arraza isuria ematea, intelektualen funtzioga rrantzitsua, taldearen berezitasun etnikoa lehenestea.
|
|
|
Honek ez du ikastoletara (baina baita horra ere!) mugatzen bere kritika: irakasle errudunik bada,
|
baina
batez ere edukietan dago gakoa: irakasten direnetan eta ezkutatzen direnetan.
|
|
|
Tonua mezuaren zati integratzailea da. Hemen jaso ditudan materialetan ere bai,
|
baina
batez ere abertzaletasunaz irakurri dudan guztian, harritzekoa da tonua: zenbat mespretxu, irain, deskalifikazio, iseka eta burla.
|
|
2002
|
|
|
Komunitate islamiko batean pobreenen bazterketa soziala leuntzen duten elkartasun mekanismoak daude. Guztiek,
|
baina
batez ere aberatsenek, lagundu behar dietede rrigorrezko limosnaren bidez —zakat— gutxien dutenei. Gutxi batzuen aberastasuna neurriren batean musulman txiroenen alde jartzen den heinean soilik da legitimoa.
|
|
2003
|
|
|
Industria bultzatzaile haien hamaikagarren oinord ekoa, hots, XX. mendearen erdian karguaz jabetu zen ekonomia ministroa, ohartu zen kultur ekoizpena errentagarriizan zitekeela, ez bakarrik hiritarren osaera mentalerako, baizik eta baita ondasun gisa ere publikoari saltzeko —bai etxeko publikoari saltzeko,
|
baina
batez ere kanpokoari, turistei. Orduan, kulturari," ondasun" (objektua) kulturalari," ondareari" eta kultur" p roduktuen" sustapenari ekonomiaren neurria ezarri zitzaion eta ez bakarrik errentagarritasunsozialarena.
|
|
|
Susaren iruzkin zerrenda ikustean, gauza bat suertatzen da deigarri: zenbat egile, zenbat liburu, zenbat iruzkingile,
|
baina
batez ere, zenbat prentsa idatzi ezberdin dagoen artikulu horiek guztiak argitaratuak izan ahal izateko! Horrek eman dit ezuste ona.°
|
|
2004
|
|
|
Zinemagintzak bere hizkuntza duelaulertu eta hizkuntza hori ikasi. Margolariek euren koadro etan esan nahi digutena ulertzen saiatu... mila gauza aipa daitezke
|
baina
batez ere ausardia eta kemena aipatuko nituzke. Jarduera garestia izanik, baliabide ekonomiko eskasekin, prozesu luze eta neketsua izaten delako.
|
|
2005
|
|
|
13 Slow Mugimenduak —Slow Food Movement, izatez— baditu ideia egokiak fasteretik ospa egiteko, prezipitaziotik aldentzeko, A Motako koronario arriskutik (existitzen al da?) eta igogailuaren histerismotik urruntzeko,
|
baina
batez ere gu salbatzera ez baldin badator ez dakigun zer nolako erremedio ‘zen new age mistikoekin’ (ikus Gleick 1999, 245h or.).
|
|
|
Maiz esan ohi da" Hobe bakerik txarrena, gerrarik onena baino". Esaldi hori Cum mica salishartu behar da, hau da,
|
baina
bat zuk erantsiz. Guk umetan Bernardo Lopez Gartfaren Dos de Mayo poema ikasi behar izaten genuen.
|
|
2006
|
|
|
122436? Jakina egon badaudela 52 ere irakurriko dituztenak,
|
baina
bataz bestekorako berriro etorriko zaigu ondo erdiko zifra hautatzea: 24.
|
|
|
Hala ematen du itxura batean, baina ez da. Txikia, polita izango da ala ez da izango,
|
baina
batez ere beharrezkoa da orekarako, erroa da, amaren etxea da.
|
|
2007
|
|
|
Oso apalki izan arren, liburugintza ere suspertzen ari zen, kopuruz zerbait,
|
baina
batez ere lekukotasunez, euskal literaturaren historia gure eskuetan jarriz, bertantxe eta bero bero. Euskal Literatura bat izana zela jakin eta sentitzeko parada izan genuen, bi liburutako orrialdeetan:
|
|
|
Agian orain bezalatsu, orduan ere lumako jendea ibiltzen zen bereziki mokokalari. Arantzazura jende asko joaten zen dantza eta festara, hirietako polizia eta Guardia Zibilen kontrolen ihesi, euskaltzale eta ez euskaltzaleak, errepublikarrak ala komunistak,
|
baina
batez ere abertzaleak. Josebaren gutun hau ere hamahiru folio eta erdi luze da, uztailaren 14an hasi eta hurrengo egunetan jarraitua.
|
|
|
Balio gutxi du esentzialismoak. Hemen ere nondik gatozen bai,
|
baina
batez ere nora goazen da galdera nagusia. Ez du balio errua beti besterena dela esaten ibiltzea.
|
|
|
...ordezkariak izan ohi direnak— ukatu egiten dute dena delako estatuaren baitan babestu beharreko gizatalde nazionalak badaudenik, eta horren ondorioz ez dute beharrik ikusten estatu mailako edo estatuez gaindiko babes sistemarik eratzeko30 Badira, bestalde, nazio anitzetako estatu horietako beste hainbat ordezkari politiko estatuaren baitan nortasun berezia duten gizataldeak badirela diotenak,
|
baina
bat datoz gaur egun dagoen babes sistemarekin. Aldiz, gutxietsitako gizatalde nazionaletako herrikideak, hau da, babesa eskatzen dutenak, hain zuzen, ez daude guztiz konforme dagoen babes sistemarekin, bai estatu mailakoekin bai estatuez gaindikoekin —Europar Batasunekoak eta Nazio Batuetakoak, batik bat— Horrenbestez, gaur egun dagoen babes sistema ahul hori osatzea eta garatzea eskatzen dute31, eta, halaber, sistema horrentzako berme eraginkorrak ezartzea.
|
|
2008
|
|
|
Horrek esan nahiko luke, beharbada, orain hasten direla benetako arazoak, orain arteko gure koitak esne bitsetan bizi den jendearen denbora pasa zirela, gizarte burges ondo bizi baten buruko min existentzial hutsal samarrak, oinazeak oinaze; seinale litzateke, halaber, gobernuarekiko azken mus partidan burnien aldeko apustua egin zutenek hordago ustela jo zutela, norberaren kartak eta aurkariarenak baloratzen jakin gabe. Denon,
|
baina
batez ere beraien, kalterako.
|
|
|
Biga behar banitu lehenetsi, hor ezar nitzake Mihimena eta Bodarin ikusgarriak, biak estilo ezberdinetakoak,
|
baina
bata bestea bezain atsegingarria.
|
|
2009
|
|
|
Azken hiru erakusketa hauen ernamuina memoria da, minaren memoria,
|
baina
batez ere, izenburuak garbi uzten zuen bezala, denbora ez dela distantzia. Ezin ditugula ahaztu, nahita ere, lagunak; beti datorrela bueltan haien oroitzapena.
|
|
|
Ekialdeko Berlinen jaioa 1947an, Filosofia eta Matematikak ikasi zituen Leningradon. Erakusketak egin izan ditu,
|
baina
batez ere arte kritikari gisa eta bere komisario lanagatik da ezaguna. Horregatik, eta idatzi dituen liburuengatik.
|
|
2011
|
|
|
Maiatzean zendu zen Ramon Fernandez Duran ek idatzita utzi zuen ordena eza eta kaosaren eztanda biziko ditugula hurrengo urteotan gailentzen ari diren joerak ez badira zuzentzen, gutxi batzuen aberastasun metaketarako gosea ekidin ezean, eta bete betean asmatzen ari da ekologista madrildarra bere profezia ilun horietan. Statu quo sozio-ekonomikoaren inplosioarekin, munduan zehar
|
baina
batez ere Europa zaharrean, matxinadak eta erreboltak nonahi agertzen dira. Ingalaterrako auzo baztertuetan udan piztutako sugarretan maila dezenteko gazte askok euren kontsumismorako joera kaxatik pasatu gabe ase zitekeela deskubritu zuten, eta jende asko harritu da.
|
|
|
Nazio Askapena borroka ereduarenak egin zuenekoa izan zitekeen ere balizko disko horren titulu egokia, gertakari biak lotzeko modukoa. Gaddafi pasa den mendeko 60ko hamarkadan mundu osoa
|
baina
batez ere Afrika osoa zeharkatu zuen deskolonizazio prozesuaren ondorioa zen. Nazio Askapen Fronteak izan ziren milaka lekutan —Aljeriatik Vietnamera, topikoak dioen legez— indar kolonialak kanporatu eta eraikuntza nazionalari ekiteko instrumentuak.
|
|
|
Populismo sozialistaren mezuak besarkatu zituzten lidergo horiek kasu askotan, eta, AEBen edo SESBen inperialismoaren eta tokian tokiko potentzia kolonial ohien kontrol nahien kontrako borroketan, Mendebaldeko garapen ereduaren mimesi antzuetan eta ustelkeriaren ur lohietan ito ziren, kasu gehienetan, lidergo horiek. Egon ziren Julius Nyerere, Patricio Lumunba edo Thomas Sarkanda bezalakoak —euren herrietarako garapen endogenoaren bidea amestu zutenak eta amets hori garesti ordaindu zutenak—,
|
baina
batez ere egon ziren Mobutu, Bokassa edota Chevalier bezalakoak. Askapen nazional eta sozialaren erretorika mantenduz herria odolustu —bere adiera guztietan— zutenak, tiranoen zerrenda loditu zutenak.
|
|
|
Horrela, lehen 23 kapituluak Arrifen (Magreb edo Ipar Afrika, kasu askotan) historia deskribatzera dedikatuta daude, erromatarren garaitik abiatuz
|
baina
batez ere XIX eta XX. mendeko gertakariei pisu (eta leku) handiago emanez, gaur egunera arte (Fronte Polisarioaren borroka aipatuz amaitzen da (336 or.), azken data 2005 delarik). Orobat, historia osoa iruzkinduz eta narratuz, baina hizkuntzari arreta berezia emanda.
|
|
2012
|
|
|
Espainiako kartzeletan sakabanaturik ezin dute ezer aportatu, bakarrik biktimismoz gaixoturiko sektore batzuen mendeku gosea asetzea. Euskal gizartean preso horiek kaleratzeko eta hurbiltzeko ekimenak ugaritu dira —eta ez soilik zentzu kuantitatiboan, kualitatiboan ere—,
|
baina
batez ere onartu da gatazka politikoa normalizatuta dagoenean edozein proiektu pertsonal zilegi dela eta ez dagoela On eta Gaizkiaren artean marra markatzen duen proiektu iraultzaile orohartzailerik. Disoziatuak eta irreduktibleak eta zuri eta beltzen arteko grisak onartu eta babestu ditu gizarte honek, damutzearen fenomeno tristea gurean eman ez delako pozik.
|
|
|
Orain arte, azken urteotan Pasealekuko gaztetxean ikusi ditugu, eta hango geletan itzela zen muntatzen zen kultur panorama. Kontzertuak, hitzaldiak, filmak, eztabaidak...
|
baina
bat nabarmentzekotan, Kafea eta galletak ekimena. Hilero, disko bat hautatu, musikariak gonbidatu eta kafea hartuz solasaldia egin, diskoa aditu, taldea jotzen ikusi.
|
|
2013
|
|
|
Horrela, bada, 2003tik jada,
|
baina
batez ere 2007tik aurrera, modu esanguratsuan igo da zinemaren finantzaketa, eta nabarmen igo da hartara baita produkzio kopurua ere.
|
|
|
Krisiak zeharkatutako planetan haserrea eta sumina dira nagusi, politikariekiko eta oro har kontu publikoen gidariekiko desafekzioa nabarmena da, haien beldurra eta ezinegona bezain nabarmena, bide batez esanda. Logika orok esaten du orain dela bi urte zenbait arabiar herrialdetan sortutako eztanda sozialek edonon piztu dutela,
|
baina
batez ere Europan eta Mendebaldean, non populazioaren mobilizatzeko errepertorioa historikoki oso finkatuta dagoen, non gizarte mugimenduek oraindik sekulako indarra gordetzen duten, non iraultzarako eta aldaketarako kultura politikoa erabat errotuta dagoen.
|
|
|
Orain gutxi Occupy Wall Street mugimenduari buruzko kritika latza irakurtzeko parada izan dugu, bere buruarekiko maitemindu den mugimendua, salatzen du egileak, Slavoj Zizekek, modako filosofoak, hain zuzen ere horren arriskua nabarmendu ziela arrapostuz. Inperioaren bihotzean errebolta handia eragin zuen mugimendu horrek,
|
baina
batez ere sortu du, Madrilgo suminduek bezala, sekulako lurrikara... editoriala. Zenbat liburu eta ikerketa plazaratu dira fenomeno horiek aztertzeko, edo Thomas Frank-ek salatu bezala, suminduekiko maitemina adierazteko?
|
|
|
Komatxoen artean kanpoko izendatzen ditudan horiek, ia guztiak espainiarrak dira eta etxe nagusia Espainian dute, nahiz eta horietako batzuek hemen filial edo elkarte bat baduten. 45 dira aurten, eta horien artean badaude elkarteak ere,
|
baina
batez ere hezkuntza proiektuak lantzen dituzten nagusiak dira gehienak. Irakaskuntzaren alorrean 11 kokatu ditut, unibertsitateak batez ere.
|
|
2014
|
|
|
1956an sortu zen aldizkari hura izan da gure ikur nagusia orain arteko ibilbidean. Bestela ere bai,
|
baina
batez ere aldizkariaren bidez plazaratu ditugu gure lanak eta gure konpromisoak. Taldearen izaera bera aldizkariari lotua ulertu dugu maizenik; baina beste hainbat plazatan ere parte hartuz (Egan, RIEV, Euskera, Sancho el Sabio, Karmel, Anaitasuna, Gogoa, Euskaldunon Egunkaria...).
|
|
|
Datuak, izan ere, egoerak ezagutzeko eta ulertzeko behar ditugu,
|
baina
batez ere egoerak aldatzeko. Eta euskararena aldatuko bada, zergatien bila joan dugu.
|
|
|
Bigarren eragile handia Mogelen Peru Abarka da, terminologia modernoaren aurka ari delako, baserritarraren apologia eginez. Mogel baino honantzago, gero, eskola bat baino gehiago izan dugu,
|
baina
batez ere aranazaleen eskola.
|
|
2015
|
|
|
" zu zara desterratuta zatozena". Bai esan nion,
|
baina
bat batera arnasa gabe utzi ninduen. Berak bilatu zidan ostatua, jaten eman zidan, eta dirua ere bai etxetik bidaltzen zidaten bitartean.
|
|
2016
|
|
|
Zer, nork, noiz, non...
|
baina
batez ere nola
|
|
2017
|
|
|
Badirudi estrategia honetan Kontseiluak orain gutxi plazaratu duen nazioarteko protokoloak mugarria jarriko duela (ikuskizun dago, hala ere). Dena dela, eskubideak izatea ondo dago (eta gehiago behar ditugu, jakina),
|
baina
batez ere eskubide horiek gauzatzen baditugu. Bestela, papera dira, eta papera diren eskubideek ez dute beste eskubideek izaten duten eragina, inondik ere.
|
|
|
Klase eta jatorriari dagokienez, antzeko zerbait esan dezakegu. Horrekin lotuta Kate Milletek azaldu zigun pertsonala politikoa dela, nola jartzen dut jokoan nire pertsona,
|
baina
batez ere nire umeen pertsonak (edo gorputzak). Non kokatzen ditut?
|
|
2018
|
|
|
Kontua da, edozein inkestatako zenbakiak (notazio objektibatzaile horiek) hitzez edo ekintzez esplikatzen ez baditugu, abstrakzioak adierazten dituztela, dotore bai eta agian ikusgarri ere bai,
|
baina
batez ere partzial. Eta, beraz, testuinguru bat (testuzkoa edo ahozkoa) osatzen hasi dugu zenbakien inguruan:
|
|
2019
|
|
|
Marko diskurtsibo horiek posizio ideologiko ezberdinetako alderdien artean ikus daitezke,
|
baina
batik bat ezkerreko alderdi eta pentsalarien artean nabarmentzen direla esan dezakegu. Hor kokatzen dira artikulu honetan jorratu ditugun erreferentzia nagusiak eta aztertutako kasuak.
|
|
|
Etika bakoitzak bere moralitatea du,
|
baina
batek bestea osa lezake. Justiziaren etikak denok berdin berdin, diferentziak kontuan hartu gabe, tratatzen bagaitu, injustua izateko arriskua du.
|
|
|
haur sendo (indartsu) aberats eta gaitua. Beharrak badituela ahaztu gabe,
|
baina
batez ere bere ahalmenak, errekurtsoak eta eskubideak azpimarratuz.
|
|
2020
|
|
|
Ni Durangokora joan nintzen. Sartzerik ez nuen lortu,
|
baina
baten batek ikusi eta salatu egin ninduen: 30.000 pezetako isuna.
|
|
|
Konturatuko dira Azurmendi hausnartzaile razionalista umila baizik ez dela. Eta pentsatzaile ona dela,
|
baina
batez ere ulertzaile fina. Entzuten jakitea mintzatzen jakitea baino inportanteagoa da.
|
|
2021
|
|
|
kultura, automaitasuna eta polimaitasuna; sortu ta sortuz bizitzen gera eta deuseztuz hil, gehitu genuke; krisi guztietan irekitzen da aldaketarako aukera bat; ezpata dantza baino soka dantza eraginkorragoa izango dugu... Zenbaki honetan ageri diren hainbat ‘hala ere’ Izan ere beti dago
|
baina
bat, esaten da, baina baita ‘hala ere’ bat ere, Lourdes Iriondok kantatu bezala. Hala ere.
|
|
2022
|
|
|
Duguna dantza taldeaz gain, Euskaldunon Biltoki, Karrikiri eta Zaldiko Maldiko elkarteetako lagunak ere aritu ginen antolaketan. Motibazio ezberdinetako eragileen arteko lankidetzak fruitu ederra eman zuen, bai plazan,
|
baina
batez ere hilabeteak iraun zituen eta euskara hutsean gauzatu zen prozesu aberasgarrian. Proiektu horretarako elkarlanak utzitako zapore gozoa izan zen Iruinkokorako legamia.
|
|
|
Euskal dantza, euskara bezala, hizkuntza autonomo eta osoa da, eta beraren bitartez mundua bizi eta konta dezakegu, Argia dantzari taldearen azken hamarkadetako lan moldeak erakutsi digunez. Diziplinarteko kulturgintza esperientziek agerian jarri digute dantzak bere horretan,
|
baina
batez ere elkarrekintzanduen gaitasuna gizarte artikulaziorako zein herrigintzarako. Dantzak jendea euskarara erakartzeko ahalmena du, eta dantzatzea den esperientzia kolektibo gozagarritik partituz, ekarpen garrantzitsua egiten du euskalgintza eta euskal kulturgintzaren sistema saretzeko bidean.
|
|
2023
|
|
|
Aisiako liburuak gorakada dotorea izan du, iazko 126 titulutik 148ra. Ekoizpen orokorrean pisu txikia duen arren (%5, 9), hainbat urtetan ez behera
|
baina
batez ere ez gora ibili ondoren, azken bietan goranzko joera nabaria bizi du. Gizarte modernoan duen garrantziagatik, ederra litzateke joera hori egonkortu edo indartuko balitz, pixkanaka kontsumo diglosikoari ihes egin diezaiogun.
|