|
2000
|
|
|
Batzuetan, autobidean azeleragailua sakatu eta 130, 140, 150 hartu izan ditut kasik egokiagoa da nituen esatea, harik eta bat batean ertzainei antzeman, eta bat batean balazta  tzen nuen arte. Eta Dabidek, ertzain sartu aurretik,
|
baina
batez ere gero, nire bizitzan poliziarena egin izan duela iruditzen zait, eta harekin galga sakatzen bizi izan naizela. Biok bidaiatu behar bagenuen, autoa beti berak gidatuko zuen, oporretan berak erabakiko zuen nora joan, zineman berak hautatuko zein film ikusi..., eta ni beti ados, ustez eta nik nahi nuena ere horixe zela.
|
|
|
Beldurrak hilik, komunean ezkutatu zen, eta han geratu zen harik eta lapurrek alde egin zutela ziurtatu zuen arte. Orduan niri deitu zidan, kirioak airean zituela,
|
baina
batez ere lotsaren lotsaz zer esan, nola esan ez zekiela. Nire aholkuen kontrara, gertakariak bere alde azaldu nahi hartan eta lana behar bezala egin zuela adieraztearren, nahitara zauri bat eragin zion bere buruari.
|
|
|
zazpi urte, familia sarritan zama astuna gertatu izan zaigu Dabidi eta bioi, gero eta harrapatuago gintuen armiarma sarea (etxekoen erritmoa, janariak, batez ere haurrak zirela-eta gure gain zamatzen zituzten espektatibak...). Nor berean aski gustura egon gintezkeen,
|
baina
bata bestearenean normalena da zen arrotz sentitzea; irribarrea azkenean izoztu egiten zitzaigun, asko luzatzen den argazkilari baten aurrean bageun  de bezala. Noizbait plan bat ere bururatu zitzaigun:
|
|
|
Billek, sentitu ez ezik, eraman ere, urrunera eraman du, eta hanka sartu du, baina berriro diot: bere hutsa mundu osoaren aurrean onartu behar izan du, eta ez nire aurrean bakarrik, nork eta munduko herri asko botoi bat sakatuz birrindu eta porroka dezakeen pertsonak, eta pertsona horrexek barkamena eskatu dizue,
|
baina
batez ere, berriro diotsuet, niri eskatu dit. Eta zuei ere, herri tribunaleko kide guztioi, zuen kontzientziak pixka bat aztertu, eta barka dezazuela eskatzen dizuet.
|
|
2001
|
|
|
Ama, aurreko mantal urdinez jantzita, zopa zerbitzatzen ari da, txukun txukun; aita ogi apurrak jaten; semea, leihotik begira. Jangela honek ere lau horma ditu,
|
baina
bat kendu egingo dugu antzezpena hobeto ikus dadin. Lehen horman margolan fauvista bat dago; bigarrenean, margolan naif bat; hirugarrenean, bi margolan:
|
|
|
Baita ere nola gero, hemengoaz ari naiz, bat batean aldatu zen giroa eta bestelako eguraldia sortu. Arana Goiri eta Azkue ez ziren talde berekoak euskarari buruz,
|
baina
bat etorri ziren, nor baino nor amorratuago, Larramendiren kontra, eta bi horien inguruan bazen noski jende gehiago, lehen mordoskaka eta gero samaldaka. Zerbaitek, orain ukituko ez dudan zerbaitek, ekarri zuen bestetan etsai edo zirenen erabateko ukamen hori.
|
|
|
Larresororekin edo ari banintz, bestelako arrazoibideak atera nituzke,
|
baina
bat gatozela uste dut orain dihardugunok zenbait oinarriri buruz. Hizkuntzak, hizkuntza bakoitzak, alegia, ez gizontzen gaituen mintzatzeko gaitasunak?
|
|
2002
|
|
|
Ia ez zebilen autorik,
|
baina
bat agertu orduko, bazter bazterreraino arrimatzen zen aita, bidea hain zen estua eta ikuspen laburrekoa. Ez zuen hitzik egiten, autoa gidatzen jarria baitzuen arreta osoa.
|
|
|
ironia era krudel edo mingarrian erabil  tzen denean hitz egiten da sarkasmoaz; Hugo Pratt-en komikietako batetik ateratako aipua erabiltzearren," sarkasmoaren eta ironiaren artean, korrokaren eta suspirioaren arteko alde berbera dago". Berriz ere, adibide bat baino gehiago dago euskal literaturan,
|
baina
bat gomendatu nahi dut bereziki: Javi Cilleroren" Irakurzale amorratua" narrazioa, euskaltzain guztientzat derrigorrezko irakurketa izan lukeena (Hollywood eta biok bilduman dago).
|
|
2003
|
|
|
Ez da harri  tzekoa azkenean lehertu izana. Agonia denona izan da,
|
baina
batez ere harena. " Ez dik meritu handirik, ez", pentsatu du," arratsaldero mekanoa hartu eta garabi berbera egiteak.
|
|
|
Ene alde Aresti Bilboko poeta zenaren hitzak kanta ditzaket: " Etarren amek negar egiten dute beren semeak hiltzen dituztenean,
|
baina
batez ere beren semeek hiltzen dutenean". Ez ahal da argi?
|
|
|
Haragia eta espiritua hain dramatikoki kontrajartzean, ulergarria da kristautasunak birjintasuna eta kastitatea jotzea giza egoera guztietan garbiena. Hala izan zen San Pabloren garaitik,
|
baina
batez ere Kontrarreforma katolikoaren ondoren. Ama Birjinaren figura indartu eta, XVII. mendetik aurrera, kastitatearen bertutearen gaineko tratatuak ugaldu zituzten.
|
|
|
Izan ere, 1760an, berez James Mcpherson eskoziarrak asmatu arren, Ossian bardo gaelikoarenak omen ziren poemen argitaratzeak herri txikien kulturarekiko interesa piztu zuen Europako zenbait intelektual kontrailustratuengan. Herder bera ere aritu izan zen euskaldunez,
|
baina
batez ere Humboldt hizkuntzalari prusiarra âeta Herder-en jarraitzaileaâ izan zen Euskal Herriaren irudi erromantikoaren zabaltzailea; berak egin zuen antzinako ohiturak eta hizkuntza misteriotsua gogotik gordetzen zituen herriaren erretratu sentikorra. Humboldtek sartu zituen, gainera, erromantikoen ideiak Euskal Herrian.
|
|
|
Inazio Astigarraga predikariaren berotasuna dela eta, Bergarako Akordioa gertatu eta berehalakoa dela pentsa daiteke, oraindik ez baitauka oso garbi hitzarmen horretako emaitza. Misiolariak garaipentzat har  tzen du foruak salbatu izana,
|
baina
batez ere erlijio kristaua gorde izana," gure Guraso santuac gandic arturico maiorazguia". Erlijioak eta elizgizonek pairatu duten jazarpena agerian geratzen da hitzotan; eta baita" euscal errian, eta euscaldunac" egindako jazarpena ere:
|
|
|
euskalduna, fisikoa nahiz mediatua. Gizarte diglosikoan murgildurik, den denak euskalduntzea amets liluragarria da, utopia eskuragarria, agian;
|
baina
batez ere epe laburrean eskuraezina. Bitartean, apurron jarduera elebakarra da biziraupen eta garapenaren ardatza; nahi baldin bada, aberri eleanitzean, baina jarduera elebakarra da aterabide bakarra guretzat, euskaldunontzat.
|
|
2006
|
|
|
Eta Edurnek intuizio ezin hobea zeukala esaten zuten. Lekukoen deskribapenak oinarritzat harturik susmagarrien erretratu robotak osatzeko, jakina, eta baita aspaldiko hilotzen aurpegiak berreraikitzeko ere,
|
baina
batik bat denboran zeharreko proiekzioak egiteko: horretarako dohain berezia zuen.
|
|
|
Txorrotak egiten zaizkit deigarri. Fantasiazkoak dirudite,
|
baina
bat egiten dute errealitatearekin geometria ez euklidearraren arabera. Pozik adituko lituzkete hauen plano kurbatuak Gauss-ek, Bolyai k, Lobachevsky k, Riemann-ek.
|
|
|
kanpoko landarediaren lurrinak estaliko zukeen. Bi usainak naturalak,
|
baina
bata bestea baino atseginagoa. Begira:
|
|
|
Ez nekien zertaz ari zen,
|
baina
bat batean dena nekiela konturatu nintzen. Ametsak mututu ziren, munduak lilura eta zentzua galdu zituen, ez nintzen jada sirenen hotsak entzuteko gai izango:
|
|
|
Oso ondo ulertzen nuen Angelorentzat ez zuela batere atsegina izan behar ni bezalako baten kargu egin beharrak. Aspaldi ikusi ez zuen ahaide urrutiko batek hala eskatu ziolako, horregatik nengoen ni Angeloren etxean; hori zen, behintzat, nik ezagutzen nuen azalpen bakarra,
|
baina
bat batean guztiz barregarria iritzi nion argibide horri. Bere senean dagoen inork ez du urlia ezezagun baten ardura hartzen, are gutxiago urlia hori judua bada, pasaporte faltsua badu, bere nazioko legeen ihes baldin badabil.
|
|
|
Ostatu bila nenbilela esan nion. Triestera iritsi nin  tzenetik, hiruzpalau apopilo etxe ezagutu nituela,
|
baina
batean ohea zimitzez betea zegoelako, bestean, berriz, atsegin ez nuen jendaila klasearen sartu irten gehiegi, ez ninduela bakar batek ere konbentzitu. Gehiegizko atrebentzia ez bazen, aholkua eskatzen niola, berak ezagutuko zuela ostatu egoki eta merkeren bat.
|
|
|
Gogoratu kontribuzioa ordaintzeko epea hilabetearekin amaitzen dela. Apuntatuta utzi nizun egutegian,
|
baina
bat batean zalantza sartu zait zure buru kaskar horrekin egutegiari begiratzea ez ote zaizun ahaztuko. Joan eta ordaindu, sin falta.
|
|
|
Abantailak? Asko,
|
baina
batez ere ukitu demokratiko ukaezina izanen lukeela eta haren aurkako iritziek demokratikotasun label ezaren zama astun eta eramanezina izanen luketela.
|
|
2008
|
|
|
–Nire lagunak ziren, baina badakizu bizitzak,
|
baina
batez ere politikak, banandu egin gintuen. Zuen herri madarikatu honetan asko bezalaxe, bestalde.
|
|
|
–Zure aitak ez zaitu orain behar. Nik behar zaitut,
|
baina
batez ere zure buruak behar zaitu.
|
|
|
Bazkalostean, Rosa etxetik irten berri, laino trinkoak ez ziren orban gris batzuk besterik zeruan,
|
baina
bat batean eguzkia ezkutatu dute, eta mahastietako, galsoroetako, lur sail idorretako argi urretsua itzaltzen da. Airean, berriz, sasiak masustaz gainezka daudeneko usain berezi hori sentitzen da.
|
|
|
[New sensations I.] Boladatan oso nahasia egoten naiz. Eta xehatua, xehe xehe egina,
|
baina
batik bat nahasia, oso oso nahasia. Eta ez nuen uste gisa horretan ongi egon zitekeenik, baina halaxe da, probatu dut, iritsi zait hori ere, eta diot:
|
|
|
Inpotentzia ikaragarria sentitzen nuen, inorekin komunikatu ezinik, nekaturik, urduri, eta Chongqingerako hegaldia galtzeko arriskuan. Inpotentzia ikaragarria, bai,
|
baina
batez ere, negargura da sentitzen nuena. Negargura itzela, gero eta jasanezinagoa.
|
|
|
Eguerdia zen eta  aireportua pil pilean zegoen, jendez mukuru, eta maleten ondoan geratu ginen gure bidaia lagunak noiz iritsiko zain. Urduri geunden denok,
|
baina
batez ere Itsaso eta Erre, Marisa eta Puru koadrilako lagunak zirelako. Nolakoak izango ote ziren Laida Ju eta Xiao Maren?
|
|
|
Harrera ikaragarri handia zen, dotore baino dotoreagoa, erdian eskalinata eder bat eta piano bat zuena. Bai probintziakoa bai hiriburukoa, biak ziren lau izarretako hotelak,
|
baina
bata eta bestearen artean alde ederra zegoen. Gurea halakoa bazen, ezin imajina dezaket nolakoa izango ote den guri ez baina iparamerikarrei eskaini ohi dieten Hilton ospetsua!!
|
|
2009
|
|
|
Gizon batek hankak zabaldu zituen eta luze ibili zen betazalak igurtziz, begirada umil eta malenkoniatsuz. Beste batek zigarreta bat hartzeko keinua egin zuen,
|
baina
bat batean gogoratu zen non zegoen eta doktorearen gomendioak etorri zitzaizkion akordura. " Akituta daukazu bihotza.
|
|
|
Hango beroak, musikak eta inguruan etengabe biraka zebilzkion aurpegi haiek gero eta estuago sentiarazten zuten eta gezurrezko euforia batean murgiltzen,
|
baina
bat batean lasaitu zen pentsatu zuenean: " Baina hau guztia amets bat baino ez da izango, espekulazio hutsa, nire paziente bakarrak emakume atezainak, langile xumeak, nire bezero taldea osatzen duten emakume langileak badira.
|
|
|
Alde batetik, Araozko familiaren mira sentitzen zuen, sarri amets egiten zuen arreba Mirentxurekin, baserriko bizimoduarekin; bestetik, ordea, Arantzazuk mundu berri bat erakusten zion, bizitzaren alde berri bat; Iñigok denetik ikasi nahi zuen: zientzia, historia, musika, marrazketa, poesia; diziplina gogorrak eta fraide batzuek noziarazten zizkioten zigor fisikoek, atzera eginarazi ordez, grina natural oldarkorra pizten zioten barruan, eta grina hura lagunekin berdintzen zuen batzuetan,
|
baina
batez ere futbolean, pilotan edo mendian, harrietan gora, basahuntzen pare, bizi energia erabat askatuz. Noizbehinka justiziazale bihurtzen zen, eta fraide gazte batzuei aurre egiten zien, ikusirik nola jotzen zituzten ikasleak.
|
|
|
Gure taldea osatzen zuten neskek eta andrek, gazteak edo zaharragoak zirelako, ez zeukaten zure adin bueltako alabarik ez ilobarik. Esango nuke haien alaba edota iloba ere bazinela zu hein handi batean; eurek halakorik ez zeukatelako, bai,
|
baina
batik bat zu zeu ere maitagarria zinelako eurentzat (eta edonorentzat). Trankiltasuna ematen zidan niri haiek nola hartzen zintuzten ikusteak.
|
|
|
Bestetik, urte askotako euskararen obragintzan,
|
baina
batez ere Eusko Jaurlaritzako erantzukizunetatik hizkuntza politikaren kudeaketan lau urtean izandako eskarmentuan dago saiakera honetako gogoeten oinarria.
|
|
|
Eskerrik asko Socori, beste hainbat gauzaren artean berari zor baitiot jakitea zeinen zaila den eta zenbaterainoko ahalegina eskatzen duen etxetik euskaraz tutik jakin ez eta heldutan, irakaskuntzan eta lagunartean euskara erabiltzeko batere modurik ez izanda, halere, euskaldun berri izatera iristeak, non eta gaur oraindik euskararik gabe bizi litekeen Herrian. Guztiok,
|
baina
batez ere euskaldun zaharrok, zorretan gaude euskaldun berriekin, hizkuntza bizikidetza ahalbidetzeko berealdiko ahalegina egin dutelako.
|
|
|
Berrian irakurri dudanez, mestizajea munduaren sorreratik beretik existitzen dela defendatzen zuen. Ez nuen haren pentsamenduaren puntu konkretu hori ezagutzen,
|
baina
bat dator haren gainerako ideiekin. Egunkariak antropologoaren beste ideia asko azpimarra zezakeen, baina mestizaiaren antzinakotasunarena hautatu du eta poztu egin nau horrek.
|
|
|
Esatariak ez zuen zaldunaren goitizenik aipatu,
|
baina
bat batean oroitu nintzen: nire lehendabiziko irakurketa liburuak El Bueno deitzen zion semea sakrifikatzeko prest zegoen aita ezin krudelagoari...
|
|
|
Elkarteak berehalako oihartzuna izan zuen kritika musikalaren munduan eta kulturaren arlo guztietan. Oso erakargarria izan zen ikuspegi filosofikotik begiratuta,
|
baina
batez ere mugimendu katalanistarekin lotua izan zelako, nazionalismo musikala ordezkatu baitzuen, eta modernista katalanen artean mundu germanikoak prestigio handia izan baitzuen.
|
|
|
Ordea, ez dut piper egiten komunikabideen eskolan: ikasi dut zein orrialdetan ipini gustuko txostena, baita non ezkuta hain gustukoa ez dudana... ikasi dut argazkien jokoa, izenburuen jukutria,
|
baina
batez ere erreparatzen dut, hedabide bakoitzak zer gordetzen duen argitaratzeke... argitara emanak ez baino, jakin beharrekoa desagertzeak askoz hobeto kalifikatzen baitu ETBren nahiz egunkarien azpilana. Eta, horretan ezin dut piperrik egin...
|
|
|
sorgin belarra, txori kardua, baratze kardua ere bai, lore hori nahiz urdin moredunak... deigarria nola hosto lapaitz edo uztaoa kirten luxe berdeekin dagoen tente... eta anis belar edo mihilu tortodunak, gordin gordin, horixkatuta... San Joan loreak harro daude, millorri edo ekilore bakan batzuk ere bai, eta zikuta edo astaperrexila harroen eta ugarien, astaperrexil handi itsusia ere bai,
|
baina
batez ere astaperrexil ttikia, dotore jantzia, gaxterik jaioberritan, zeru kolore urdinxka, eta gero xuri grisean... plantagotar belarrak berde berritan, baina loretara ez dute pizt egin. Hirusta eta pagotxa bai, moreak bezala lore zuridunak, pagotxa hankaluzea ere bai, hosto ttikerragoz lotsati...
|
|
|
|
baina
bat galtzekotan
|
|
|
Komunitatea ala indibiduoa? Libre gaude hego bat edo bestea mozteko
|
baina
bat moztera bortxatuta. Horrelakoa da, hain zuzen, nazio estatuaren demokraziaren askatasuna.
|
|
2010
|
|
|
Ez dakit bar horrek irekita irauten duen. Berrogeita hamarretik gora izen mahairatu ziren
|
baina
bat ere ez zitzaigun gustatu. Orduan nik behin galdetu nion hitz batez gogoratu zen Xabier Aizpurua.
|
|
|
Kolpetik jabetu haiz ondo asko hekiela heuk ere norengana jo holako kasu batean, eta argi ikusi dun heure burua engainatu nahian henbilela, onartu nahi ezta. Elkarrekin ibili zineten garaiak etorri zaizkin gogora,
|
baina
batez ere utzi eta gerokoa, lehenbiziko urte gogor eta luze hura âhark eska, heuk ukaâ, eta handik hona joan diren beste laurak, lantoki berean elkarrekin, pasilloetako enkontru saihestezinak, kafe makinaren ondoko egonaldi deserosoak; begiratu hits eutsigaitzak. Batek nahi ez duela etendako harreman baten zailtasunak.
|
|
|
Atseden hartzeko gogoaz gainera, jakin minak ere tira egiten zion. Ordu arte telefonoa piztu gabe eta kanpoko munduaren berririk jaso gabe eutsi zion,
|
baina
bat batean errealitate hari aurrez aurre begiratzeko ordua ere iritsi zela pentsatu zuen. Telefonoan jasotako deiak eta mezuak miatu ondoren, korreo elektronikoa kontsultatuko zuen eta gero Buenos Aireseko prentsa digitala, galeriako gorabeheraz berririk ematen ote zuen.
|
|
|
1968an, Luis Espinal Boliviara heldu zenean, giro oso txarra zegoen nazio hartan politikan eta sozial arloan. Langile harrigarria zen, hainbat ekintzatan ahalegindu zen idazle, maisu, kazetari...,
|
baina
batez ere herriari bere errebindikaziorik handienetan laguntzen. Denekin izan zituen arazoak:
|
|
|
Beste iskanbila handi bat sortu zen 1990 urtean, Ameriketako Estatu Batuetan hain zuzen ere. Aspaldiko arazoa zen
|
baina
bat batean zabaldu zen Ipar Ameriketan eta mundu osoan. Asko izan ziren neska mutikoekin joko lizunak egin zituzten apaizak eta baita gotzainen bat ere tartean.
|
|
|
Egiaz, gertakari haren oroitzapen izugarria gordetzen dut, zorigaiztokoa. Guztiz bidegabeki, zitalkeria politikoaz jokatu zutelako PPk, PSE EE PSOEk eta Batasunak; bakoitzak bere arrazoiak zituen, elkarren kontrako zirenak,
|
baina
bat hartu zuten gizon zintzo eta prestu baten aurka jarduteko. Gutxi izango dira beren jarduera politikoan Juan Mari Atutxa bezain zintzoak.
|
|
|
Gure ekonomiari kanpoan ateak zabaltzeko lan egin dugu SPRIren delegazio eta bulegoen bidez. Euskarari eta euskal kulturari munduko ate eta leihoak zabaldu nahi izan dizkiogu unibertsitateetan irakurle sarea antolatuz; Amerikan, Asian eta Europan, Euskal Etxeen bidez, gazte eta helduei euskarazko eskolak eskainiz. Eta, Euskaditik kanpoko presentziaz ari garela, nola ahaztu mundu osoan zehar,
|
baina
batez ere Ipar eta Hego Amerikan, barreiaturik dagoen euskal diasporarekin harremana sendotzeko egindako lana.
|
|
|
Krisi hari emandako erantzunari,
|
baina
batez ere" krisiei" emandakoei esker lortu dugu ondoren lortu dugun hazkundea, burujabetzari zuzen loturik doana; autogobernu handiagoak ongizate handiagoa sortzeari eman dio bidea. Estuki lotuta daudelako hazkundearen eta ongizatearen maila, alde batetik, eta pertsonen heziketa maila, bestetik.
|
|
|
Hain juxtu, Isabela Eraso hura, Lesakan bizi baitzen Elamako istiluok gertatu zirenerako, Goizuetan Fraixkurekin izandako iskanbila lotsagarri haietatik ihesi joana. Eta halabehar honek, berriz ere, Berdabioren bertsoa ekarri dit burura,
|
baina
batez ere, Aita Jorge Riezukoak erdaraz emandako zentzuan [290]: Si recordaras lo que antaño hiciste en Elama... si aquel difunto hubiera tenido partidarios en Lesaka.
|
|
|
Udazkeneko ilbeheretan, urteko zarbatxoak bildu eta ukendua egiten dute barruko axal berdexkarekin. Aparta da ukendu gozagarria, bai zorneari tiraz zauriak garbitzeko,
|
baina
batik bat erredurak gozatu eta saneatzeko, eta kimio saiotan errez lehortu zaizun azala goxatzeko. Hostoak eta batik bat loreak, begitako gaitzak, erreumak, handituak, sukarra eta hainbat ondoez sendatzeko erabili ohi dira.
|
|
2011
|
|
|
–Esan dezadan, lehenengo eta behin, jarraitu zuen Václav Mánesek?, jende askok nahasten duela gnostizismo hitza agnostizismoarekin,
|
baina
bata eta bestea ez dira gauza bera; gehiago esango dizuet: termino biak antonimoak dira, zeharo kontrakoak.
|
|
|
Umeak, zer esan? Umeak gogoko ditut, noski,
|
baina
batez ere zureak direlako, eta ondotxo dakizu! Horregatik, berdin berdin maite ditut mutikoak eta Aline, honen aita ez naizen arren.
|
|
|
Taxi bat agertu eta parean gelditu da. Oraindik une batez argitzen jarraitu dute ispiluaren alde banatako bi bonbilla elektrikoek,
|
baina
bat batean ispilua ilundu eta ezabatu bezala egin da. Gero berriro agertu da, handiagoa, formaz aldatua, ohearen oinean, Élianeren gelan.
|
|
|
Onar dezagun: Zine mintzatuko laburbideak harrigarrienak, ustekabekoenak, gertatzen zaizkigula ere, Irène Némirovskyk bertan amore ematen du modako klixeen aurrean?" beltzak jazz jotzen", amerikanismoak, bihotz handiko prostitutak, kale bustia, farolak?,
|
baina
batez ere, juxtu juxtu baizik ez du saihestuko happy end bat, benetan produktore bat lortzeko zori zorian egon izan balitz bezala. Bidezkoa da hori pentsatzea, gero berehalaxe beste lau gidoi idatziko baititu eta behar bezala laga Filme Autoreen Elkargoan, bere agente Alfred Blochen kargura, eskubideak negoziatzeko.
|
|
|
Gainera, etxean arma hotsa eta jendearen joan etorria sumatzen zen. Susmo txarra hasi ziren Butroikoak hartzen eta mahaitik altxatzen hasi ziren,
|
baina
bat batean gizon mordoa azaldu zen alde batetik eta bestetik eskuetan armak hartuta eta gainera etorri zitzaizkien Butroikoei. Kolpe latzak izan ziren eta Butroiko gehienak bertan geratu ziren hilik, haien artean Butroiko jaunaren seme gaztea, baina Butroiko jauna bera, Juan Perez, larri zauritu bazuten ere, bizirik atera zen.
|
|
|
Kronista hauek bizkaitarren edo euskaldunen edo kantabroen historia kontatu nahi izan ziguten, eta arreta berezia jarri zioten leinuen historiari. Gaztelaniaz idatzi zuten,
|
baina
batek edo bestek euskarazko testuak ere tartekatu zituen bere narrazioan: kantu zaharrak, esaerak, prosazko testu laburrak edo hitz solteak.
|
|
|
Emakume gutti,
|
baina
bat, gazte bat harrautu zuten. Bueno, neska hau talde batian joaki zen eta guardia zibilak alto eman, tiroka hasi eta portugesak lasterka.
|
|
|
Ez da unea prozesua esplikatzekoa baina bai, gure gaia dela eta, esan beharra dago, 1524an, Hondarribia Gaztela erreinuak bereganatu zuela. Lehenagotik Hondarribian nafarrak eta hauen adiskide ziren frankoak zeuden bertakoak eutsi nahian,
|
baina
bata eta bestea zela, 1524an Gaztelak irabazi zuen partida hura.
|
|
|
Azkenean iritsi ginen ibaira eta han ere guardia franko zegoen. Denbora asko galdu genuen,
|
baina
bat batean euria hasi zuen eta karabineroak pitin bat baztertu zirenez, guk errepidea pasa genuen euriak ateratzen zuen zarata aprobetxatuz. Ez zuen atertu gau osoan, eta blai eginda eta berandu iritsi ginen baserrira.
|
|
|
Espainian ere gauzak gaizki zebiltzan,
|
baina
bat batean Primo de Rivera jeneralak hartu zuen agintea (1923ko irailaren 13a) eta dena aldatu zen. Gobernu berriarekin gauzak hobeto zeuden; uzten ziguten ateratzen eta instrukzioak ere bukatu ziren.
|
|
|
Ibaira ordu batean iritsi ginen, zeharkatu eta Tomasek erdiak Atakako pasabidera eraman zituen eta ni besteekin baserri ingurura joan nintzen. Ordubete baino gehiago itxaron genuen,
|
baina
bat batean euria gogotik hasi zuenez, karabineroa postuan sartu zen eta zakurrak bezala makurtuta pasatzeko aprobetxatu genuen. Gozamena zen gazteak pasatzea; hura zen korri egiteko modua.
|
|
|
Jendea erruz topatuko duzu, hori bai, eta, horregatik ausaz,
|
baina
batez ere levante temosotik babestu gura genuelako, egun batean bizikletan joan ginen kilometro batzuk harago dagoen kala batera. Xarma berezia zeukan lekuak:
|
|
|
Nik zalantza asko ditut, nire bizitzaz, nire izateaz, nire bilakaeraz, eta gu denonaz ere bai,
|
baina
batez ere nire gauzez. Orduan, horrelako testimonioak entzuten ditudanean, kalean norbait hurbildu eta esaten badit" aizu, lehengoan entzun nuen zure halako kanta eta ze ederra, zenbat gustatzen zaidan eta ze nolako poza ematen didan, eta zer nolako emozioa sortzen", orduan ni justifikatuta sentitzen naiz, benetan sentitzen naiz justifikatuta, eta esaten diot nire buruari:
|
|
2012
|
|
|
Gerra Zibila eta ondorengo berrogei urteetako egoera, batetik, eta azken ia bost hamarkadetako terrorismo egoera, bestetik, ez dira, inondik ere? parekagarriak,
|
baina
batak eta besteak jendearengan sorraraziriko saminaren mekanismo psikologikoak ez du ematen oso ezberdinak direnik (eta mekanismo horiek antzeko beste gatazka batzuetan pairaturiko oinazetan azaldu ohi direnekin konparatuz gero ere aldeak ez omen dira horren nabarmenak gertatzen diote adituek).
|
|
|
Moisesaren bila joan zen Malen ganbarara, eskaileratan gora pauso biziaz; hautsa ongi kenduta ekarri zuen logelara. Bezperatan hark emandako argizariaren usain gozo leuna botatzen zuen moisesak; argi zegoen ez zela berria,
|
baina
baten batek txukun asko zaharberritu zuen, eta baten bat hura Malen zen. Asteak lehenagotik antolatuta zeuden izarak, burusiak eta estalkia hartu zituen Malenek armairutik.
|
|
|
–Dena neukan prest institututik garaiz ateratzeko,
|
baina
batekin eta bestearekin egon beharra sortu zait eta badakizu, azkenean... –erantzun dio Inasek, harrian eskuak garbitzen dituen bitartean?.
|
|
|
Emaztea eguzkia hartzen utzi, eta, biraoka, senarrak jauzi egin du lehendabiziko olatuaren kontra, bigarrenaren kontra, hirugarrenaren kontra. Lehen kolpea beti da bere aldekoa, aurrera egiten du besoak gogor luzatuz,
|
baina
bat bateko erasoaren ondoren, olatua da gizonaz jabetzen dena, eta zurrunbiloan harrapatzen du, gizonak kontrola galtzen du, olatuak arrastaka darama abiapuntura. Olatu bila doa berriro.
|
|
|
Hildakoak ezin ditu begiak zabaldu,
|
baina
bat batean, barre zantzoka hasten da. Senideak, lagunak, ezagunak ahoa bete hortz gelditzen dira, zertzuk esan dituzten errepasatuz beren kabutan.
|
|
|
|
baina
bat batean famatuaren hilotza
|
|
2018
|
|
|
Edozeri esango lioke baietz, beharbada. " Sustantzia berezia dauka,
|
baina
batekin ez du asko eragiten, lasai; niri asko gustatzen zait, bai zaporea, bai efektua. Tori, dastatu", esaten dio eskua luzatuz.
|
|
|
Txikiak baina sarkorrak, ziztatzaileak. Ez zuen liburu eta egile horien berri,
|
baina
bat batean Erdi Aroko pasadizoetatik bere egunerokora erori da. Erabateko zaintzapean bizitzea..., psikofarmakoen erabilera masiboa..., joera uniformatzailea...
|
|
|
Aldapan gora, eguraldi gorriaren erasanaren erdian, sarritan gogoratu nintzen Ana eta Biktorren gurasoekin ere;
|
baina
batik bat Penba galtzeko posibilitateak larritzen ninduen. Gure bilaketak merezi al zuen hainbeste sufrikario eta oinaze?
|
|
2019
|
|
|
Bata bestearen ondoan daude,
|
baina
bata bestetik urruti begira. Lalek Gitaren arnasa entzuten du.
|
|
|
aurrez prestaturiko janariak, izoztuak, galletak, txokolatea, litxarreriak, alkohola, igaro ahala orgatxoa betez noa begietatik sartzen zaidan aurreneko gauza hartuz. Orgatxoa ia betea dudala, fruta eta barazkien sailera jo dut, hein batean erruduntasun sentimendu arin batek bultzaturik,
|
baina
batez ere Aneri gosaltzeko laranja zukua gustatzen zaiolako.
|
|
|
–Amaitu erreportajea, ni afaria prestatzera noa, horrek distraitu egingo nau. . Neure arreta guztia jarri dut afarirako barazkiak xehatzen, negarrik ez egiten, Kristinaren aurpegian ez pentsatzen,
|
baina
batez ere negarrik ez egiten. Malkoei eustearena aise lortzen dudan gauza da, urte askotako praktika daukat.
|
|
|
Azken gauetako batean, horixe gertatu zitzaidan niri Nekatoeneko logelan. Gauminean, kolpe bortitzak inpentsan esnaturik, leihoa beldurrak hilik eta kontuz  kontuz zabaldu, eta hantxe topatu nituen bi zozoak, erlaitzean mokoz gora;
|
baina
bat gorpu zegoen eta besteak, ni bezain izutua, hegan alde egitea lortu zuen. Zer esango ote zion Gobriasek Dariori, nola interpretatuko ote zuen zozoaren heriotza hura?
|
|
|
Egunkarien bulegoak errotzen ziren bertan, altzairuz eta berinaz txirikordatu dorre gora eta handiosetan. Patxiren aburuz, gezurra eta manipulazioa ereiten zuten herritarren buru muinetan, edozein gaitan,
|
baina
batez ere euskal arazoaren sailean: hondar urteetan, gudariak terroristak deitzen zituzten, deblauki.
|
|
|
" Bi liburu nahi ditut, edozein,
|
baina
bat izan dadila jatorrizkoa, haren itzulpena bestea", agindu diote Babelgo liburutegiko liburuzainari. Jatorrizkoa bakarra da, hizkuntza bakarrean emana dago.
|
|
|
Udazkenak badaki koska dezentekoak ateratzen,
|
baina
batez bestekoak, 40 urtekoak hartuaz gero, honako ondorio hauek aterako ditugu: Pontevedra kapitain, batez ere abenduan alde dezente ateratzen duelako:
|
|
2020
|
|
|
Duartek altzaria giltzaz itxi, eta galtzetako patriketako batean sartu zuen. Bizkor eta urduri samar egin zuen hura dena, aulkia askatu, altzariraino joan, itxi eta giltza gorde;
|
baina
batez ere bera ikustean zuzendu zion begirasun zorrotzak eta begitarte serioak eman zioten atentzioa Anxelari; bistan zen lehen egin zuen aurkikuntza hura garrantzi betekoa zela, misteriotsua izateaz aparte, noski.
|
|
|
maite zuen guztia akelarre ero hartan nola suntsitzen zen ikus zezala nahi zuten); begiak Pazoko dorrean josiak zituen eta, aldian behin, bere pixaz zikindutako argazkiari begira begira egoten zen. Koadroak ere erre zituzten, artista lagunek, beren talentuaren onena eskainiz, familiari oparitutakoak;
|
baina
batez ere liburuak kiskali zituen suak, liburu asko, berak amestutako liburutegi haietan pilatuak zituen guztiak, irakurri nahi zuenak non irakurri izan zezan, eta, semantika ederreko hitzezko tresna haien bidez, pentsatu nahi zuenak pentsa zezan. Beatrizek, bere emazteak, maite zituen liburuak nola erretzen ziren ikusi zuen eta Anak, bere bihotzeko alabak, maite zituenak ere bai.
|
|
|
Tximistargi bat gau ilun eta bonbillarik gabeko batean. Argi errainu esplikaezin bat,
|
baina
bat batean guztia esplikatu zuena esplikatzeko beharrik izan gabe, dena argi zegoelako.
|
|
|
Hurrengo bazkarian pollo asado zen menua. Zertxobait jan nuen,
|
baina
bat batean ikusi eta entzun nituenak oroituz kanpora joan nintzen botaka botaka oka egitera, alta ez zen lehen aldia oilasko jaten nuena.
|
|
|
Oraingoak kontatuta ere bai. Bertute asko zituen,
|
baina
bat aukeratu behar izanez gero, eskuarekin nola ipintzen zuen baloia.
|
|
|
Hainbat opari, oroigarri, esku erakutsi, omenaldi eta abar izan ditut nire bizitzan zehar,
|
baina
bat aipatuko nuke beste guztien gainetik. 2005ean, Zarautzen bertan, Foru Aldundiak Gipuzkoako Seme Kutun izendatu ninduenekoa.
|
|
|
Arterago aipatu dizuet epaileekin ez nuela ia inoiz ika mikarik izan,
|
baina
bat badaukat gogoan. 1971an izan zen, Romareda zelaian, Zaragozaren aurka.
|
|
|
Ez da erraza bat aukeratzea eta, bestalde, ez zait oso bidezkoa ere iruditzen neure burua hainbeste zuritzea,
|
baina
bat datorkit burura. Hain zuzen, Murtziako Marshall jokalariari egindako geldiketa.
|
|
|
Basaurin ez nuen ezer ezagutzen. Ez nekian ostatu hori non zegoen,
|
baina
batari eta besteari galdetuz iritsi nintzen. Nagusiak Zeberiokoak ziren.
|
|
2021
|
|
|
Baina ez dugu sufritzeko astirik: uda igarotzera abiatzeko zorian gaude eta erabat sinetsita gaude udaldian pertsona egokia aurkituko dugula; ia bihozminik gabe bereizten gara begi biribileko lagunarengandik, ziur ziur egonik trenak pertsona egokiaren ondora eramango gaituela; eta laguna, halaber, ziur da berak beste horrenbeste aurkituko duela; auskalo zergatik,
|
baina
bat batean ziur gaude pertsona egokia udako oporretan aurkituko dugula. Joan doaz udako hilabete luzeak, aspergarriak eta bakardadean; gutun amaigabeak idazten dizkiogu lagunari; huts egindako enkontruaz kontsolatzeko, kontu handiz jasotzen ditugu familiako aspaldiko ezagunek edo senide zaharrek gutaz emandako aldeko iritziak, eta lagunari transkribatzen dizkiogu; hark ere antzeko gutunak egiten dizkigu, senide zaharrek haren adimenaz edo ederraz emandako aldeko iritziekin.
|
|
|
zokorik ustekabekoenetan ernatzen dira, izen bitxiak dituzte, eta kanpotik ez da ondo sumatzen zer ote diren: giro gauekoa, exotikoa eta lausoki bekatuzkoa jariatzen dute, eta egun argiz barneratzean, argiantz misteriotsu bat aurkitzen da, lanpara urdinxka meheek doi doi barreiatua; badira belusezko alfonbrak eta beltzez pintatutako paretak,
|
baina
bat batean kamusturik eta nahasirik sentitzen gara mahai gaineko azukre ontziekin, marroi koloreko azukrez beterik baitaude, hemen darabilten kanabera azukrez. Luze gabe ohartzen gara leku hauetan ez dela ezer arrarorik gertatzen, eta barrenean ez dela kafe argi eta epela baizik edaten, esnearekin moteldua.
|
|
|
Baina Albak mastekatu egin zituen, Kraken, erleak mastekatu zituen ahora sartu zizkion orduko, Rohypnolek nahimena galarazi baino lehen. Hil aurretik, erle batek zizta egin zion mihian, eta beste batek, berriz, ezpainen barruko muki mintzean,
|
baina
bat ere ez zen eztarrira bizirik heldu, eta Alba ez zen ito. Mario gela hartara zu hartuta itzuli zenean, komisariordeak hilik zegoelako itxura egiten segitu zuen.
|
|
|
Ogi bero ketsuak ni neu hartzera nindoan,
|
baina
baten bat jarri zitzaidan atzean.
|
|
|
Mario Santos zuhurra zen, eta haren kronikak ongi idatziak ziren beti. Lumarekin dotore,
|
baina
batez ere jarreraz dotore. Ez zegoen aferarik bere onetik aterako zuenik, nire purrustadak leuntzen ere zituen haiek niri erasotzeko edo prentsaurrekoetan polemika pizteko baliatu ordez.
|
|
|
Nik, inozo, herritik lekoreko baserrira lagundu nion. Ez zen gure artean desegokirik gertatu, zain egon nintzaion atarian,
|
baina
baten batek bakarrik itzultzen ikusi gintuen, lastategitik bata bestearen ondoan irteten ikusi gintuela esan zuen, esamesa zabaldu zen eta nire familiak jakin zuen, gure aitak, mundu guztiak. Inork ez zidan sinetsi ibili txiki bat besterik ez zela izan esan nuenean.
|
|
|
LucÃak munduko naturaltasun guztiarekin luzatu zion gutuna Davidi, irakur zezan; aspaldiko lagun zaharrak balira bezala eman zion,
|
baina
batez ere aurreko gauean halako eztabaida latza izan ez balute bezala, eta beren artean gertatu ziren gauza itsusi guztiak ordurako ahaztuta baleude bezala.
|
|
|
Gizona burutik nahiko nahastuta bazagok lehendik ere, ez daukak eskubiderik hik entzun nahi duana atera arte estutzen jarduteko, hortxe saka eta saka! Ulertzekoa duk harrituta egotea beste gutun horrekin, LucÃaren amaren eskuetara iritsi zela esaten duan horrekin, bai eta morroi hori liburutegian agertu izanarekin ere,
|
baina
batek ez zeukak zerikusirik bestearekin. Gizonak berak argi esan dik!
|
|
|
Zergatik? Ba senarrak bi billete eskatu zituelako,
|
baina
bat joan etorrikoa eta bestea joanekoa baino ez, emazteak ez baitzuen itzulerarako billeterik beharko!
|