|
2010
|
|
|
Julien Vinson Parisen jaio zen 1843an,
|
baina
aitaren ogibidea dela-eta umetan Indiara joan zen eta bertako hizkuntzak eta ingelesa ikasi zituen 1852 tartean. Berriro Europan, Nancy-ko Ur eta Oihanetako Eskolan graduatu zen, eta Baiona aukeratu zuen destino gisa, non euskal hizkuntzaz jabetzea eta aztertzea deliberatu baitzuen 1866 aldera, eta izen handiko espezialista bihurtu zen luzaro barik.
|
|
|
Egon izan naiz nire aitarekin etxe batean, beste batean eta gehiagotan ere,
|
baina
aitak ez dit eskaini etxerik, ez dit esan: hau duk gure etxea.
|
|
2011
|
|
|
—Ez zekiat oso ondo,
|
baina
aitak erraten duenez, maizterrak garelako.
|
|
2013
|
|
|
Lehenbizi, eskua hartu zion pultsua begiratzeko, eta normal aurkitu zion. Pultsuak ez zuen adierazten Julianek ezer txarrik zeukanik,
|
baina
Aitak ez zekien zer izan zitekeen, eta otoitz egin zuen berriro. Gaua zen ordurako.
|
|
|
Garaitsu horretan, gurasoak miseria gorrian zeudela jakin zuen, eta laguntza eskatzen ziotela. Zalantzarik gabe, Mexikotik errazagoa izango zitzaion laguntza hori bideratzea;
|
baina
Aita Palouri bere kezken berri eman zionean, gurasoei laguntzeaz Kolegioa arduratuko zela hitzeman zion hark, eta Alta Californiaren konkista espiritualari ekin behar zion taldean joateko konbentzitu zuen. Aldi baterako izango zelakoan onartu zuen Lasuenek, batere susmatu gabe erabaki hura betiko zela, eta Kalifornian emango zituela hurrengo hogeita hamar urteak.
|
|
|
1835eko ekainean, baimenik eskatu gabe, misioa bertan behera utzi, itsasontzia hartu eta Sonorara alde egin zuten. Arauen kontrako ekintza zen, apostasiatzat hartzeko modukoa,
|
baina
Aita Nagusiak haiekin bat egin eta legezkotzat jo zuen.
|
|
|
Coloradoko kokalekuetako komandante gisa, Baylon guardian utzi zuen badaezpada, inolaz ere susmatu gabe Yuma nazioaren altxamendu osoa pizteko zorian zegoela. Meza hasia zegoen,
|
baina
Aita Garcesek bertan behera utzi zuen bataila hasi zenean.
|
|
|
Arricivitaren liburu honetatik hartua da Juan Saroberi buruzko kontakizuna. nean, egun huraxe aproposa iruditu zitzaion indioen bila joan eta bizia barkatuko zitzaiela hitzemateko, eta ezin gogotsuago eskaini zuen bere burua horretarako. Eskoltatzat zeukan ofizialak eginahal guztiak egin zituen Aitari asmo hura burutik kentzeko, barbaroek ez dutela ongia estimatzen gogoraraziz, are gutxiago fraideen izaera, eta bi hilabete lehenago ere fraide bat hila zutela;
|
baina
Aitak erantzun zion saiatu egin behar zuela, ea hainbeste arima Infernutik libratzen zituen, hara joango baitziren erremediorik gabe muino hartan hiltzen baziren, zeren eta apostatak izateaz gain sakrilegio, hilketa eta lapurretarik handienak eginak baitzituzten; eta bera hiltzen bazuten, Jainkoagatik hilko zela.
|
|
2014
|
|
|
Domund a zen beste mugarri bat, urtero urtero gure etxean eztabaida bera sortzen zuena. Ez zen zalantzan jartzen txinatartxoak bataiatzeko dirua bildu behar zenik,
|
baina
aitak ez zigun kalean banderatxoak jarri eta diru eskean ibiltzen uzten, esaten zuen bere alabak ez zirela eskaleak. Gure eskola kideen gurasoek ez zuten, berriz, horrelako iritzirik eta guri debekatzen zigutena egiteko baimena zutenekin ibiltzen ginen, baina banderatxoak eta metalezko eltzeitsua ukitu gabe, hurrengo urtean aitak iritzia aldatuko zuelako esperantzaz.
|
|
2015
|
|
|
Ataulfo Urmeneta tanpez zendu zen 1953ko urriaren 23an. Migel Jabierrek jarrai zezakeen bere karrera militarra,
|
baina
aita zenak utzi lanpostuak ahalbidetu zion Iruñera itzultzea. Haurride gehienak alde eginak ziren etxetik, nor bere bizitza egitera.
|
|
|
Eta, zehazkiago esanda, itzultze horretan ez dute denek berdin jokatzen. Badira, izan ere, fundamentalismo katolikoarengandik zein mugimendu berriengandik ihes egin nahi dutenak, baina fedea berreskuratuz; badira desertuak dakartzan etsipen eta noraezak sorrarazitako ezinegonagatik berriz ere federa itzuli direnak,
|
baina
aitaren etxera damuturik itzuli barik; hau da, Vattimok defendatu bezala, itzultze hori ez da damuturik aitaren etxera itzultzen den umearen kasua, bilatzen dena euskarria baino ez da-eta, erlijioaren beraren alde baikor eta positiboa.
|
|
2016
|
|
|
Baina Diharasarri, kaskagogor, konformeegi ez omen zen geratu, eta Erromara jo zuen justizia eske. Ez zuen lortu erabakiaren aldaketa,
|
baina
aita santuak bere zerbitzaile hartu zuen. Lan frango izkiriatu zituen, hekien artean Maulen olerki sariketa batean garaile suertatu Madalen Larralde saratarra hamabortz urtetan illa, 1896.ean, edo 1897.ean ageri San Antonio Paducoa, Mariaren haurren esku liburua edo Giristino legea laburzki, baina orain gehien interesatzen zaizkigunak bere bi itzulpen hauek datezke:
|
|
|
Oteiza horrezaz, bestalde, ezer gutxi dakigu, Juan Iruretagoienaren ikerketei esker, bai ezaguna dela 1803.ean Albizturren jaio Juan Jose Bizente Oteiza Izuzkiza Mugerza Albisu izan zitekeela guri interesatzen zaigun gizona. Bere amaren aldetik giputzak zituen erroak, Errezil eta Zumarragakoak,
|
baina
aitaren aldetik, guziz nafarrak, Arriba, Lakuntza eta Azkaratekoak hain zuzen ere. Aita eta aitatxiaren lanbideei jarraikiz, bera ere medikua izan zen.
|
|
2017
|
|
|
Andoaingo baserrietan bai akaso,
|
baina
Aita Zabala ez zen gaztetxeko zokoak miatzen ibili. Ezin jakin zer egingo zukeen paper puskok eskuartean ibili balitu, hauspotu ez behintzat!
|
|
2018
|
|
|
Duvoisinen amak medikuntza ikas zezala nahi zuen,
|
baina
aita hil zitzaion 1830ean zein karrera aukeratu erabaki aurretik, eta, handik hilabete bira Uztaileko Iraultza piztu zelarik, aduanako guardetan ingresatzera deliberatu zen, hobe beharrez. Guarda soil sartu zen 1831ko martxoan, eta urratsik urrats brigadier orde, brigadier, tenientekapitain egin zuten 1852an, gradu horrekin bizi zelarik Donibane Lohizunen 1856an, Bonaparte printzea ezagutu zuenean, horrek Euskal Herrira egindako lehen bidaian.
|
|
|
Baratzeko ateak katazulo bat zuen arren, murru gainetik salto eginda edo pikondoaren adarretatik behera sartzen ziren katuak. Hirian, Pamplonako etxean ere katuak izan nahi zituen Martak,
|
baina
aitak debekatuta zion. Auto batek kateme bat harrapatu zuen behin atari aurrean, eta hurrengo hiru egunetan negar intzirika entzun zuten katakumea.
|
|
|
—Biki bereziak ziren, ama berarenak
|
baina
aita desberdina zutenak. Ez dakit zer gertatu zitzaien, baina jainkoengandik zerbait nahi zuenak baldintzaren batekin lortzen zuen beti.
|
|
2019
|
|
|
—Jatetxe bat daukagu. Lehen aitak eta amak eramaten zuten,
|
baina
aita hil zenetik amak bakarrik.
|
|
2020
|
|
|
Jakin bazekien profitatzen" karreteran bizitze" hura bere azalpen askorik gabeko ihesaldietarako. Hogeita zortzi urte bete zituenetik, beraz, Olcoz gaztea politika aferetara itzuli zen,
|
baina
aita onartzera behartu zuen itunaren baitan, estatuko zein probintziako instituzioetan edozein kargu errepresentatibo hartzeari uko eginda.
|
|
|
—Ez nuke esan behar,
|
baina
aita larri aski dabil. Duela bizpahiru urte biriketako minbizia diagnostikatu zioten.
|
|
2021
|
|
|
Nor izanen ginateke gaur egun aurkikuntza haien guztien oroitzapena galdu izan bagenu zenbait mendez Egiptoko eta Mesopotamiako zibilizazioen hizkuntzak eta jakintzak ahantzi genituen bezala? Elias Canettik, alemanez idazten zuen autore sefardi bulgariarrak —abizen espainiarrekoa,
|
baina
aitaren aldeko arbasoek Cañete kendu eta Canetti abizena hartu zuten—, erantzun hau eman zion galderari: garai bakoitzak aurrekoekiko kontaktua galduko balu, mende bakoitzak zilbor hestea moztuko balu, etorkizunik gabeko fabula bat besterik ezin izanen genuke sortu.
|
|
2022
|
|
|
Baina aldaketa jasaten duenean, gurasoak blokeatu egiten dira eta alabaren eskuetan uzten dute zaintza. Amak bai, une batean jarrera aldatu eta semea ikusten sartu nahi du,
|
baina
aitak ez, aitak eraso egiten dio, arrisku bat ikusten du Gregoriorengan familiarekiko".
|
|
|
Laster egiaztatzen du garai haietan bizi dela une horretantxe aita, eta zantzu itxaropentsua iruditzen zaio, horixe erakarri nahi duelako aitaren gogora, berarekin ikasi zuten gazteen izena jakin nahi duelako. Edozein momentutan zulatu daitekeen zorua zapaltzen ari denaren arretaz egiten du hitz, galdetzen dio aitari nor dagoen berarekin une hartan,
|
baina
aitaren erantzunak beste norabide bat hartzen du, esaten dio agian gau osoan egin dutela lan baldin eta agindutako enkargua bete nahi badute. Aitaren gogoak ez du enborrik, milaka adar ditu, milioika adaxka eta bidezidor horietatik dabil abiada zoroan, batetik bestera, bidea non hasi eta non bukatzen den jakin gabe.
|