|
2009
|
|
|
Gaur, otsailak 27, Gipuzkoako Foru Aldundian, ageriko bilkura egin du Euskaltzaindiak, eta
|
azken
urtean hil diren sei euskaltzain oso, ohorezko eta urgazle hauek omendu ditu:
|
|
|
Alfred Morel Fatio() hispanista frantses handiaren ikasle, jarraitzaile eta ordezkoa izan zen Collége de France n maisuaren
|
azken
urteotan(); kadira horretan eman zituen gaztelaniazko klaseekin batera euskarazkoak, berau izanik ziur aski unibertsitate batean euskarari buruzko klaseak eman zituen lehena. Halaber, Baionako Societé des Sciences, Lettres et Arts eko kidea, RIEVeko kolaboratzaile arrunta eta Eusko Ikaskuntzaren III. Biltzarrean (Gernika, 1922) partaide izan zen.
|
|
|
Mikhaïl Gorbatxov;... Hizkuntza bakoitzak bere sistema, bere transkripzio praktikoa, erabiltzen du, hizkuntza bakoitzaren grafiara eta ahoskerara moldatua.Nazioarteko sistema onarturik ezean, bide hori hobetsi du Euskaltzaindiak euskararako, hau da, euskararako transkripzio praktiko bat erabiltzea. Erabaki hori hartzeko orduan, xehe aztertu du
|
azken
urteotako erabilera, eta argi ikusten da euskal entziklopedietan, euskarazko komunikabideetan eta euskarazko eskola liburuetan eta literaturan euskararako transkripzio praktikoaren bidea guztiz hedaturik dagoela, transkripzio praktikoa gauzatzeko orduan kasu gutxi batzuetan aldaera bat baino gehiago ikusten bada ere. Horregatik, jatorrizko hizkuntza aurrean izanik, gure inguruko hizkuntzen transkripzio praktikoak azterturik, eta nazioarteko sistema ere kontuan izanik, euskararako transkripzio sistema praktiko bat arautu du Euskaltzaindiak, eta 156 araua plazaratu(
|
|
|
Luze eta zabal ihardungo nuke, ahal banu, bere kudeatzaile ardura nagusian. Aitor dezadan, hogeitamasei urtetan, eskuineko eskua izan dudala,
|
azken
urteotan kudeatzaile arduran. Uste dut gauza berbera aitortuko duela Andres Urrutia euskaltzainburuak ere.
|
|
|
Euskal Herrian
|
azken
urteotan indartu den fenomeno bat jorratuko da beren beregi: etorkinen gaia euskararen perspektibatik, hain zuzen.
|
|
|
Nolatan gaurkotu liteke hizkuntza bat nonahi baliatzeko, hiztunen gaurko zein bihar eta etziko hizkuntza beharrak asebetetzeko hizkuntzaren gizarte erabileraz kezka eta ardura erakutsi gabe. Horiek horrela, hizkuntzaren erabileran eragina duten gizartearen alde guztiak, bai eta hiztunek bizi dituzten kultura arauak, itxaropenak eta testuingurua ere biltzeko zein haietan eragiteko eratu zuen Euskaltzaindiak Jagon Saila. Sailaren barruan dagoen Sustapen Batzordeak,
|
azken
urteotan, euskal gizartean puri purian dauden gaiak aztertu eta aztergai izan dituen gaiei buruzko iradokizunak egin ohi ditu ia urtero.
|
|
|
Iaz burututako Jardunaldietan euskararen egoera eta bilakaera aztertu ziren kontsumoaren arloan. Aurten, berriz, Euskal Herrian
|
azken
urteotan indartu den fenomeno bat jorratuko da beren beregi: etorkinen gaia euskararen perspektibatik, hain zuzen.
|
|
2010
|
|
|
Jean Haristchelarrek esan duenez, liburua Juan Mariren gustukoa izango zen, hor parte hartu dugunok gure ikerketaren emaitza eskaintzen diogulako berari. Pello Esnalek, azkenik, Juan Mari Lekuona ez ezik,
|
azken
urteotan hil diren beste kide batzuk ere ekarri ditu gogora: Alfontso Irigoien, Joxe Mari Aranalde eta Antonio Zavala, horiek guztiak gurekin daude esan du euren barruko kezkak, egitasmoak eta proiektuak ere gurekin daudelako
|
|
|
Gaur egun, hiztegia aztertzeko eta lan arauemailea egiteko, corpusetan oinarritu behar da, eta halaxe egin du Euskaltzaindiak
|
azken
urteotan. Testu klasikoak Orotariko Euskal Hiztegiaren corpusean ditu bilduta eta XX. mendeko lagin aski adierazgarria XX. mendeko corpus estatistikoan.
|
|
|
Hemen sortu, 1889 urteko azken egunean, hemen hazten hasi eskolan eta etxeko eta lur lanetan, hamalau urterekin apaiz izateko erabakia hartu eta Baliarrainen latin eta beste ikaskuntzetan bi urte eman ondoren, Gasteizko Seminarioan sartu zen eta 8 urtetan(
|
azken
urte erdia Burgosen) apaiz ikasketak burutu eta 1914an apaiztu zen gure euskaltzaina izango zena. Ordenatu ondoren, 23 urte, gerra etorri arte, Gasteizko Apaizgaitegian irakasle izango da, hiru lurraldeen garai hartako Elizbarrutiak egoitza Gasteizen zuen-eta.
|
|
|
Ordenatu ondoren, 23 urte, gerra etorri arte, Gasteizko Apaizgaitegian irakasle izango da, hiru lurraldeen garai hartako Elizbarrutiak egoitza Gasteizen zuen-eta. Gizakiekiko zientziak maite zituen gure maisua izango zenak, Deus scientiarum Dominus (Jaungoikoa zientzien Jauna) Pio XI.aren lemapean lan egin nahi zuen eta Gasteizen irakasle izan zen
|
azken
urteetan Erlijioen zientzia konparatua, Giza paleontologia eta Fisika teorikoa irakatsi zituen.
|
|
2011
|
|
|
Euskal Herriaren eta Armeniaren arteko lotura kultural eta linguistikoak aztertzearen eta sakontzearen aldeko zen. Euskal kulturaz klaseak ematen zituen Unibertsitatean eta,
|
azken
urteotan, euskara ikastaroak ere.
|
|
|
Bigarren aldaketari dagokionez, OEHren bertsio honek
|
azken
urteotan agertu diren materialak bereganatu ditu. Horien artean garrantzizkoena, bistan da, Lazarragaren eskuizkribua da.
|
|
|
Espainiako Zientzia eta Berrikuntza Ministerioan, Euskaltzaindia ikerkuntzarako entitate gisa inskribatu da. Akademia sorreratik bertatik ikerkuntza lanetan dabil buru belarri, baina
|
azken
urteotan areagotu egin du arlo horretan egiten duen ahalegina. Hala bada, Euskaltzaindiaren Hiztegia.
|
|
2012
|
|
|
Adierak eta adibideak lanak Hiztegi Batuko lehen 20.000 hitzak dauzka, beren definizio, kategoria gramatikal, espezialitate, erregistro eta euskalki markekin, aditz erregimenekin, eta benetako erabileratik jasotako adibideekin. Ibon Sarasolak azaldutakoaren arabera,
|
azken
urteetan argitaratu diren euskal hiztegi elebakarrak kontuan hartu dira. –Gaur egungo teoria eta teknika lexikografikoaren arabera egin da esan du.
|
|
|
Ondoren, Antton Currutcharry irakasleak ondo baino hobeto laburbildu zigun Nafarroa Baigorri Kintoa historia, ordubeteko hitzaldian. Haren osagarri, Urepeleko alkate izan zen Maria Antoinette Etxarren andereak,
|
azken
urteetako Kintoa mendietako larreen erabileraz hitz egin zuen, jendeari argitasunak emanez.
|
|
2013
|
|
|
Gainera, eta hala azpimarratzen zuen Martxelo Otamendi Egunkaria ko zuzendariak,. Nafarkaria kazetarien, kolaboratzaileen, zutabegileen eta idazleen trebalekua ere izan da. Gehigarri honetan idatzi dute Nafarroak
|
azken
urteotan euskal letrei eskaini dizkien lumarik ezagunenek?. Zerrenda luzea, oparoa da:
|
|
|
Euskarak Nafarroan izan duen iragana eta egungo egoera aztertuko dira, eta etorkizunari buruz hausnartuko da. Era berean,
|
azken
urteetan egin diren eta egiten ari diren egitasmoen berri jasoko da.
|
|
2014
|
|
|
–Ohorerako baino, lanean jarraitzeko deia duzue hau. Begien bistakoa da eta horretan ari garela
|
azken
urte hauetan, uste baitugu Euskaltzaindiak bere ateak ireki behar dizkiela euskararen arloan egunotan bizien dabiltzan sektoreei. Hor ari zarete zuek ere, andrazko zein gizonezko, idazletzan, kazetaritzan, zientzian, teknikan, administrazioan, irakaskuntzan, ikerketan eta bestelakoetan.
|
|
|
Videgainek zehaztu duenez, Euskera agerkaria
|
azken
urte hauetan berriztatua izan da, munduan gaindi obratzen diren beste agerkarien artean bere maila ezagutua izan dadin, egiten diren ebaluaketen iragazkietatik iganik. Euskera agerkaria paperean ez ezik web sarean ere agertzen da eta B maila ez baita guti erdietsi du CRIC deitzen ebaluaketan.
|
|
|
Gaur, abenduaren 11n, Euskera agerkariaren zenbaki berriak aurkeztu ditu Euskaltzaindiak, Baionan, Akademiaren Ipar Euskal Herriko ordezkaritzan. Euskera Euskaltzaindiaren agerkari ofiziala da, 1920an sortu zen eta
|
azken
urteotan ahalegin berezia egin da, garai berrietara egokitzeko. Xarles Videgainen esanetan, egindako indarrak fruitu ekarri du.
|
|
2015
|
|
|
Gehiegizko garbizalekeria girotik, gaurko euskarak, bere lexiko patrimoniala hitz berriekin osatzeaz gainera, nazioarteko terminologia ere bereganatzen du. Irakaskuntzarako ere egoki moldatu da, eta oinarrizko bibliografia euskaraz prestatu dugu
|
azken
urteotan. Argi frogatu da, beraz, euskarak kultura eta zientziarako balio duela?. Hala ere, oztopo ugari dago oraindik.
|
|
|
euskaldun hiritarra ere aintzat hartu izan eta bere hizkuntzan tratatua izatea, bai ahoz eta bai idatziz ere?.. Horretarako gaineratu du ez dago ezinezkorik, eta borondatea nahikoa da. Izan ere,
|
azken
urteotan, gure hiri nagusietan batez ere, gaztelaniaz gainera, atzerrikoaren fabore, frantses, ingeles eta alemanez ere eskaintzen zaio zerbitzua arrotzari?.Euskara bizitza publikoan baztertzen dela esan du, eta, portaera honek euskarari aurrera egiteko hegoak mozten dizkio, eta nahitaez heriotzara darama. Paisaia linguistikoa, hau da, inguratzen gaituzten kartelen hizkuntza ia bakarrak gaztelania eta frantsesa diren bitartean, euskaldunok gurea ez den herrian bezala biziko gara, eta bigarren mailako hiritarrak izango gara?.. Salbatzeko esan du Xabier Kintanak euskarak kaleko erabileraren borroka irabazi beharra dauka?.
|
|
2016
|
|
|
Horren abantaila erabili eta erabiltzen dena jasotzea da, baina sistematikotasuna galtzeko arriskua ere badu. Eta horixe da, hain zuzen,
|
azken
urte hauetan lantaldeak egin duena: hutsuneak izan zitzaketen gaiak berariaz aztertu eta hiztegia osatu.
|
|
|
Toponimiaren garrantzia eta liburuak egiten duen ekarpena azpimarratu dute Martinez de Lunak eta Urrutiak. Foru diputatuaren esanetan,
|
azken
urteotan, Arabako toponimia nagusia normalizazio prozesuan murgilduta dago eta erakunde publikoak prozesu horren sustatzaileak dira. –Babes horren erakusle bikaina da argitalpen hau gaineratu du Arabako toponimia nagusiko izenei ikuspegi global batetik heltzen dien lan mardula baita.
|
|
|
Hizkuntzen Historia sozialaren iker alorra gorako bidean dator
|
azken
urteotan. Euskaltzaindiak berariazko bilduma,. Etxeberri?
|
|
|
Orain arte indarrean egon den PLan Estrategikoa ebaluatzea eta Plan Estrategiko berria diseinatzea izango da lehen egitekoa. Horrez gain,
|
azken
urteotako ildoari eutsiz, Akademiak egiten dituen lan eta ikerkuntza proiektuak gizarteratzea, elkarte erakundeen arteko harremanak indartzea eta erabiltzaileen beharrei eraginkortasunez erantzutea izango dira aldirako lehentasunak
|
|
|
Erabakia jakin ostean, Zuzendaritzak adierazi du bere lehen egitekoa izango dela orain arte indarrean egon den Plan Estrategikoa ebaluatzea eta Plan Estrategiko berria diseinatzea. Horrez gain,
|
azken
urteotako ildoari jarraituz, Akademiak egiten dituen lan eta ikerkuntza proiektuak gizarteratzea, elkarte erakundeen arteko harremanak indartzea (bereziki euskararen eremuan lanean ari direnekin) eta erabiltzaileen beharrei eraginkortasunez erantzutea izango dira aldirako lehentasunak.
|
|
|
Horretarako, landu nahi dugun gai horretako hainbat aditu gonbidatzen ditugu, eta horien gogoetak baliatzen ditugu guk ere geure gogoetak egiteko. Tokian tokiko herri taldeak gonbidatzen ditugu, eta horiekin zuzenean lan eginez antolatu ditugu
|
azken
urteotako jardunaldiak. Baina jardunaldion egitekoa ez da hori bakarrik.
|
|
|
Inork ez zuen horrelakorik espero, baina ordutik ez da ezelako dokumentu arauemailerik publikatu. Aurrerapauso handiak egin dira
|
azken
urteotan, garai batean Arango aldaerak bazuelako babes berezi bat, baina hortik gora ezer gutxi. Dokumentu hori publikatu zen arte, erabakiak borondate onez hartzen ziren, nolabait esateko, eta 83an hartu ziren erabaki asko guk arau bihurtu ditugu, gizarteratu direlako, hein handi batean.Hezkuntzan ere lan zorrotza egiten ari dira, Akademiako kidea den Ròsa Maria Salgueiro idazkariak aitortu duen moduan:
|
|
|
Euskaltzaindia ere Durangon izango da, Akademiak ez baitu hutsik egin orain arte, 51 aldiak ezagutu dituela, berta bertatik.Horrela, Euskaltzaindiak
|
azken
urtean editatutako edozenbat lan eramango ditu Azokara, tartean, Hiztegi berria eta Erlea aldizkariaren 10.a, Azkue sarietako ipuinekin eta Juan Manuel Etxebarriaren liburuarekin batera.
|
|
|
Euskal Herriko liburugintza eta diskogintzaren ekoizpena ezagutzera ematea. Finean, helburuak ez dira asko aldatu; bai, ostera, Azokaren beraren funtzionamendua eta zabalkundea.Beste behin, hutsik egin barik, Landako Gunean izango da Euskaltzaindia,
|
azken
urteotan eginiko ahaleginak jendarteratzeko prest.
|
|
2017
|
|
|
Honela, EAren Ipar Euskal Herriko burua izan zen 1988tik 1997ra bitartean. Halaber, Baionako Udalean zinegotzi izan zen 1993tik 1995era bitartean.Bizitza oparoak baditu bere sariak, eta gorazarre asko jaso ditu
|
azken
urteetan ekintza gizonak. Besteak beste, 1996an, EIZIEko ohorezko kide izendatu zuten; 1999an Manuel Lekuona Saria eman zion Eusko Ikaskuntzak; eta, 2006an, euskaltzain emeritu izendatu zuen Akademiak.EkintzaileaLangile porrokatua izan zen Piarres Charritton, eta horren adibide dira berak egindako literatur ikerketa, edizio, itzulpen eta bestelakoak.
|
|
|
Piarres Charrittonen ezagutza egin nuen Maule Lextarreko Saint François (d. Assise) ikastetxe katolikoan, eta ikasturteetan; gaztelania irakatsi zigun garai hartan. Batxilergorako
|
azken
urteetan ginen mutiko gazteak bulkatu gintuen Eskualzaleen Biltzarrak urtero eskoletan antolatzen zituen lehiaketetan parte hartzera, eta hor hasi nintzen ni ere euskaraz idazten. Bigarren maila bukatzean, Angerseko laborantza ingeniari eskolan sartzen lagundu ninduen.Gero, 1957an eta 1958an, Eskualdun Gazteriako kapilau edo omonier lanetan ari zelarik hobeki ezagutu nuen, eta harenganik asko ikasi euskaldungoaz eta euskal mugimenduaren historiaz.
|
|
|
Diozu azken hamarkada hauetan eta Ipar Euskal Herrian ez dela asko aldatu antzerkiaren egoera; ez omen dago profesionaltasunera jauzirik. Zergatik uste duzu ez dela aldaketa hori suertatzen. Erran dudan bezala,
|
azken
urteetan berpizte interesgarria gertatzen ari da, motibazio berri bat, gizarteak ez baitu euskara horrenbeste baztertzen, gizarteak beste harreman bat sortu baitu euskararekin. Motibazio berria nabarmena da, baina horrek ez du kentzen euskaldunen kopurua ez dela emendatzen, eta antzerkiak publikoa behar du.
|
|
|
pertsona izen bat, leku izen bat edo izen arrunt bat. Horren arabera erabakitzen da, tradizioak edo
|
azken
urteetako erabilerak finkatutako izenik izan ezean, izen eratorria erabiltzea (adibidez, Akemenes pertsona izenetik akemenestarrak izeneko dinastia sortu zen) edo mailegatzea, jatorri izenetik abiatuta sortzen den dinastia izena gure kultura ingurunean erabiltzen den izenaren formatik urrun gelditzen bada (adibidez, Nasr pertsona izenetik narstarrak izeneko dinastia izena atera beharrean, nazaria...
|
|
|
gizartean elkarteak eta idazleek duten presentzia areagotzea, idazlearen estatusa babestea eta idazle berriak erakartzea. Helburuak lortu dira. Helburu horiek hasieratik izan ditu Elkarteak eta gu, Zuzendaritza Batzordea,
|
azken
urte hauetan ere horren zereginean jardun gara. EIEren eta idazleen presentzia gizarteratzen ahalegindu gara, batez ere.
|
|
|
Sei urte egin ditut Elkartean modu aktiboan lanean (bi urte zuzendaritzan eta lau lehendakari bezala), eta tarte horretan Elkartea ezagutu dut, bertako lan-talde profesionala, hainbat Erakunde eta Elkarterekin dagoen harremana, lehendik ezagutzen ez nituen bazkideak... Etapa guztietatik ikasten da zer edo zer eta honek ere balio izan dit horretarako.Argi dago, behintzat, euskarazko literaturan emakumezkoak
|
azken
urteotan hartutako lekua EIEn ere islatu dela, ezta. Bai, baina nik gehiago esango nuke emakumea ari dela bere lekua aldarrikatzen, bilatzen eta, kasu batzuetan, baita hartzen ere (orokorrean ari naiz, gizarteari begira). Baina oraindik urrun gaude benetako berdintasunetik eta iruditzen zait kosta egiten zaigula aulki ezberdinetan (publikoetan, batez ere) eroso sentitzea.
|
|
|
Baina oraindik urrun gaude benetako berdintasunetik eta iruditzen zait kosta egiten zaigula aulki ezberdinetan (publikoetan, batez ere) eroso sentitzea. Bide onetik goaz, bai, baina oraindik asko dago egiteko egoera normalizatu batera iritsi ahal izateko.Baina euskal literaturan aspalditik dagoen joera begi bistakoa da...Euskal literaturan
|
azken
urteetan eman diren ahots propio eta bereziak emakumezkoak direla esango nuke eta, dudarik gabe, testuinguruaren araberakoa ere bada sorkuntza. Esan nahi dut ez dela gauza bera emakumezko edo gizonezko jaiotzea, XX. mendean edo XXI. aren atarian, Euskal Herrian edo Afrikan...
|
|
|
12:00etatik aurrera Arabako euskaldunak aktibatzeko
|
azken
urteotan egindako ahaleginak aletuko dira. Horretarako, Montehermosoraino hurbilduko dira Asier Lafuente (Agurainen 75 Ordu Euskaraz ekimeneko kidea), Maddalen Agirre (GEU Elkarteko teknikaria), Iñaki Lazkano (Oihaneder Euskararen Etxeko teknikaria eta Lazarraga Kultur Elkarteko kidea); Pilar Ansotegi (Gutxisolo Elkarteko kidea), eta Josemi Reguero (Gasteizko IKAko arduraduna).
|
|
|
Mikel Arregi (Euskarabidea Euskararen Nafar Institutuaren zuzendaria): . Egitasmo garrantzitsua da, baita Nafarroan ere, non euskaldunen kopuruak gora egin duen
|
azken
urteotan. Baina orain euskaldun horiek aktibatzea falta da, euskaraz bizi daitezen?.
|
|
2018
|
|
|
Amiküze eskualdeko eskuaraLiburu honek urte luzeetako lana dakar, Nafarroa Behereko goi alderdiko ibar bateko euskararen azterketa sakona. Indarra galduz doa euskara Donapaleu buru duen Amiküzeko eskualdean, gizartean ahul dago, horregatik,
|
azken
urteetan adineko jendeekin egonez mintzoa biltzea eta aztertzea izan da helburua. Horretarako, Amiküzeko eta ondoko ibarretako herrietara jo du egileak, grabazio luzeak egitera:
|
|
|
49 herritara jo du, adineko euskaldunen etxeetan jarduki du datu biltzen. Bestalde, eskualdeko euskal testu historikoak aztertu dira.Liburuaren hondarrean interes handiko etnotestu luzeak ageri dira,
|
azken
urteetan Amiküzeko hamabost herritan bildu ixtorioak eta baita ibarraren muga ondoko Zuberoako bost herritakoak ere, historikoki Donapaleu eta Maule bitarteko ardatz geografiko ekonomikoan hizkuntza nola gorpuztu eta bilakatu den leialtasun handiz erakusten digutenak.Sestaoko toponimiaJorge Luis Tejedor ikerlariak Sestao herri zahar berriaren bilakaera historikoaren ezagutzarako ekarpen preziatu... Erregistro bakoitzaren azterketak testuinguru historikoa eta metalinguistikoa gorpuzten ditu eta, horrenbestez, ezagumen bide anitz libratzen ditu, nahi beste proiekzio ahalbidetuz.Gainera, herriaren bilakaera historikoaren ezagutzarako oso ekarpen preziatua egiten du, etimologia zientziaren eremutik ikusita.
|
|
|
Eta ez dira horiek berba hutsalak: sare sozialetan gaude Youtube, Instagram, Twitter eta Facebook en; Hiztegia digitalizatu genuen 2016an, eta aldian aldiko aldaketak sarera igoko ditugu sei hilabetero;
|
azken
urtean egin ditugun liburuak euskarri digitalean atera ditugu baita, guztion eskura jarriz; aurten webgunea aldatuko dugu, erabiltzaile arruntaren mesedetan; Euskal Herriko gizarte eragile eta erakunde ofizialekin etenbako harremanak ditugu, beraiekin edozenbat egitasmo antolatu eta partekatu ditugula; gure egoitzen ateak zabaldu ditugu, musika emanaldiak eta bisita gidatuak eskainiz publiko zaba... hain zuzen, aldi berriari, XXI. mende korapilatsu baina itxaropentsu honi, ilusio berrituarekin ekiteko deia, denok baikara ezinbestekoak euskara biziberrituko badugu.Euskaltzaindiak nahi du, eta behar du, euskararen alorreko eta, oro har, euskal kulturaren eta bestelako alorreko gizarte eragileekin batera jardun, ahalik eta modu zabalenean.
|
|
|
Orain dela 11 urte, ordena kronologiko bati jarraituz hasi ziren Bilbo Zaharra euskaltegikoak, eta
|
azken
urteotan irizpidez aldatu eta bestelako bideak jorratzen hasi dira, baina helburua beti izan da berdina: euskal literaturaren altxorrak ezagutarazi eta lan horien egileei gorazarre egin.
|
|
|
dela jaso dutena. . Horretan ari gara
|
azken
urteotan, uste baitugu Euskaltzaindiak bere ateak ireki behar dizkiela euskararen arloan egunotan bizien dabiltzan sektoreei. Hor ari zarete zuek ere, andrazko zein gizonezko, literaturan, kazetaritzan, zientzian, administrazioan, irakaskuntzan, ikerketan eta bestelakoetan.
|
|
2019
|
|
|
Ikerketa eta esperientzia lotzearen premiaz ere mintzatu zen, ingelesaren ahoskera irakastearen gaineko ikerketa bederen, oso ugaldu delako
|
azken
urteetan. Irakasleek, bestalde, ezagutza fonetikoak behar lituzketela aipatu zuen,, eta bi hizkuntzetan?.
|
|
|
–Lankidetza leiala. Hitza hartu duenean, Uxue Barkosek oroitarazi du Nafarroako Jauregia lehenago ere izana dela Euskaltzaindiaren Osoko bilkuren, lankidetza hitzarmenen eta bestelako ekitaldien agertoki, bi aldeek azken ehun urteetan izan duten harremanaren emaitza. Lotura horrek, Barkosek adierazi duenez,, gorabeherak izan ditu, historiaren beraren gorabeherak, baina esateko moduan gaude
|
azken
urte hauetan egonkortasuna erdietsi dela?. Ildo horretan, lehendakariak berretsi nahi izan du Gobernuak Euskaltzaindiarekin duen lankidetza konpromisoa eta, era berean, gogorarazi du, ahal dugun heinean, laguntzeko prest gaituzuela eta izanen gaituzuela?.
|
|
|
Azkenik, Sánchezek Azkue Biblioteka eta Agiritegia bisitatu ditu; bertan, euskaltzainburuak Akademiaren artxiboko harribitxi batzuk erakutsi dizkio, eta Euskaltzaindiak
|
azken
urteotan editatutako hiru faksimile oparitu dizkio.
|
|
|
Biok herri maitale eta abertzale. Bide luzea egin dugu elkarrekin,
|
azken
urteotan makal xamar ibili zaren arren.
|
|
|
2018an
|
azken
urteotako lan kopuru bertsua aurkeztu zen, %8, 41 (2017an, %8, 96). Guztira 333 tesi defendatu ziren, horietako 33 euskaraz.
|
|
|
–Asko edo gutxi, ia beti aurreratzen dira lehen lekukotasunak eta ugaltzen hitzen azterketa diakronikorako ezinbesteko diren aldaera ezezagunak eta hedadura dialektalak. Honekin batera,
|
azken
urteetan ezagutu diren lekukotasun berriak edo lekukotasun ezagunen inguruko azterketa filologiko eguneratuenak ere baliatu dira emaitza aipagarriekin?.
|
|
|
10 jardunaldi akademiko, 8 argitalpen, bi erakusketa, 7 ekintza artistiko kultural, sare sozialetan eta webguneko erabiltzaileen artean izandako gorakada nabarmena... . Euskaltzaindia euskal gizarteak bultzatu zuen duela ehun urte, eta
|
azken
urte honetan konturatu gara gizartearen hauspoa badugula, beraz, jarraituko dugu lanean, euskara sustatu eta aitzinatzen?.
|
|
|
Euskaltzaindiak bere ondarea digitalizatzeko ahalegin handiak egin ditu
|
azken
urteotan. Orain, beste hiru argitalpen jartzen ditu euskal gizartearen esku, doan:
|
|
|
Liburua idazteko oinarri nagusietako bat Joan Mari Torrealdai eta Imanol Murua Uriaren Euskaltzaindia, ekin eta jarrai (Euskaltzaindia, 2009) liburua izan da, obra mardul horrek Akademiaren 2009ra arteko historia kontatzen baitu. Baina beste iturriaskotara ere jo du Zabalak, eta liburu hartan agertzen ez diren kontuasko biltzen dira honetan; bereziki,
|
azken
urteei eskainitako atalean. –Euskaldun askok Euskaltzaindia erakunde zaharkitutzat dute eta, lausoa bada ere, beldur moduko bat diotela iruditzen zait, hiztunak epaitu eta zigortzeko sortutako erakundea balitz bezala.
|
|
|
Akademiaren
|
azken
urteei dagokienez, gizartearekin harremanetan jartzeko eta herritarrak zerbitzatzeko egiten ari den esfortzua islatu nahi izan du liburuan Juan Luis Zabalak,, ahalegin nabarmena baita?.
|
|
2020
|
|
|
Sarrera gutxi bai, baina 689 azpisarrera “moldatu edo findu” dira 2019ko azken sei hilabeteetan. “Aurreko urteetan corpusetik jasotako forma berriak aztertu dira, baina
|
azken
urteotan Orotariko Euskal Hiztegiko (OEH) azpisarrerak berraztertu dira, horietako hainbat hiztegian jaso gabe zeudelako”, aitortu du Urkiak. Azpisarrera horiekin tradizioko forma batzuk berreskuratu dira, eta gaur erabiltzen direnek izan dute lehentasuna hiztegian sartzeko.
|
|
|
Bide horretatik, euskalkiek asko aberats dezakete euskara batua, baina kontrako norabidea ez da ahaztu behar. Euskalkiak asko pobretu dira
|
azken
urteetan eta alde horretatik, gaur egun, bere euskalkian itxuroso hitz egin nahi duen gazte batek beharrezkoa du irakurzaletasuna eta ereduzko hedabideak jarraitzea. Horrela ez bada, ez du sekula egundoko, gaitzeko edo alemaleko erabiliko eta etengabe kristona esango du.
|
|
|
Euskaltzaindiak bere ondarea digitalizatzeko ahalegin handiak egin ditu
|
azken
urteotan. Orain, beste hiru argitalpen jarri ditu euskal gizartearen esku, doan:
|
|
|
Azpimarratzekoa da, Arturo Campiónek ez bezala, José Agerrek bizitzako
|
azken
urteetan eman ziola euskaraz eta literaturaz idazteari. Arturo Campiónek 30 urte baino lehen idatzi zituen ezagutzen zaizkion euskarazko idatzi urriak eta bere Gramatika erraldoia ere bai.
|
|
|
Gainera,
|
azken
urteetan indexatu (homologatu) egin da Euskera, ebaluatzaileak jarri dira, prozedura estandarizatu, zuzenketa linguistikoa egiteko HIZBEA zerbitzua sortu da... Eta, ikerketari dagokionez, agerkaria honako zerrenda eta datu baseetan aurki daiteke:
|
|
|
Euskaltzaindiaren Azkue Bibliotekaren katalogoan; Akademiaren webgunean; Latindex katalogoan; Inguma datu basean; ISOC datu basean; Linguistic Bibliography datu basean; eta Dialnet datu basean. Horrezaz gainera, kalitate adierazleak ere eskuratu ditu Euskerak
|
azken
urteotan (CIRC eko C maila; MIARen 8.0). Beraz, eduki guztien digitalizazioa etenbako eraberritze horren azken ahalegina baino ez da.
|
|
|
Euskerak izan duen etenik gabeko eraldaketan, beste pausu bat baino ez da oraingo hau,
|
azken
urteetan indexatu edo homologatu egin baita agerkaria, ebaluatzaileak jarri dira, prozedura estandarizatu, zuzenketa linguistikoa egiteko HIZBEA zerbitzua sortu da...
|
|
|
Azkenik, Alex Vadillo eta Elena Urzelai Gasteizko Udaleko Euskara Zerbitzuko teknikariek Arabako hiriburuan
|
azken
urteotan egindako ahaleginak ekarri dituzte mintegira: emandako dirulaguntzak, antolatutako kanpainak Anhitzak topaguneak eta bestelako ekimenak...
|
|
2021
|
|
|
Gaur egun, corpusak ezinbestekoak dira edozein ikerketa egiteko. Hiztegia aztertzeko eta lan arauemailea egiteko lana ere corpusetan oinarritu behar da, eta halaxe egin du Euskaltzaindiak
|
azken
urteotan. Testu klasikoak Orotariko Euskal Hiztegiaren (OEH) corpusean ditu bilduta eta XX. mendeko lagin aski adierazgarria XX. mendeko corpus estatistikoan.
|
|
|
Mintzola Ahozko Lantegia 2008an sortu zen. Bertsolaritzatik abiatuta, ahozko tradizioaren gaineko hausnarketari eta ahozkotasunari loturiko diziplinen arteko elkarreragina bultzatzea izan du helburu
|
azken
urte hauetan guztietan, gizartearen premia berriekin uztartuz eta, era berean, diziplina hauek indartuz. Horretarako, bertsolaritzaren ikerketan sakontzen eta, horietan landutako hausnarketak gogoan, euskaraz diharduten beste ahozko kultur sorkuntzetara eta nazioarteko beste kantu inprobisatuetara zubiak eraikitzen saiatu da azken hamarkada honetan.
|
|
|
Azken hogeita bost urte hauetan argitaratu diren gramatikek baliatzen dituzten kontzeptuak aintzat hartu dira Gramatika berria egiterakoan. Honela, kontuan hartu dira
|
azken
urteetan egindako ikerketa teorikoak, baina deskribatzailea da gramatika hau, ez teorikoa.
|
|
|
Talde batek adostutako lanak dira. Gure kasuan, Euskaltzaindiaren Gramatika batzordearen lana; gainera, deskribatzaileak dira gramatika horiek, ez dira gramatika teorikoak, baina kontuan hartzen dituzte
|
azken
urteetan egindako ikerketa teorikoak; izan ere, gramatika modernoak egungo ikerketen sintesi izan ohi dira. Horrez gain, gramatika hauek tradizioaren eta modernitatearen arteko oreka bilatzen dute.
|
|
2022
|
|
|
LAUTAN HIRUren helburu nagusiak ez dira aldatu
|
azken
urteotan: euskarazko antzerkia hauspotu nahi da (antzezlan guztiak euskaraz emango dira); antzezlanak erakusteko guneak eskaini nahi zaizkie sortzaileei; eta Bilboko Zazpikaleetako giroan eragin nahi da, kultura aukerak zabalduta.
|
|
|
Aurten, bi proiektu nabarmendu daitezke: alde batetik, Joakin Lizarragaren lexikoaren azterketaren emaitzak Mendaur Bilduman argitaratzea, Nafarroako Gobernuak
|
azken
urteotan finantzatu duen ikerketa lan zabalari amaiera emateko; bestetik, Euskaltzaindiaren parte hartzea eta aholkularitza Etxauribarko etxeen izenak biltzeko proiektuan.
|
|
|
Mintzola Ahozko Lantegia 2008an sortu zen. Bertsolaritzatik abiatuta, ahozko tradizioaren gaineko hausnarketari eta ahozkotasunari loturiko diziplinen arteko elkarreragina bultzatzea izan du helburu
|
azken
urte hauetan. Horretarako, bertsolaritzaren ikerketan sakontzen eta euskaraz diharduten beste ahozko kultur sorkuntzetara eta nazioarteko beste kantu inprobisatuetara zubiak eraikitzen saiatu da azken hamarkada honetan.
|
|
|
Euskarabideako zuzendari kudeatzaile Mikel Arregik euskararen ezagutzaren inguruko datuak gogoratu zituen sarrera hitzaldian. Izan ere,
|
azken
urteotan ezagutzak nabarmen egin du gora Nafarroan eta lau gaztetik bat euskalduna da, baina euskaraz komunikatzeko erraztasuna lehen handiagoa zen orain baino. Bere esanetan, “gaitasun erlatiboan aldaketak ematen ari dira, haien profila aldatu baita, gehienek euskara ez dutelako etxean jasotzen, baizik eta eskolan”.
|
|
|
Sorkuntza, euskara eta hezkuntza lotu zituen bere hitzaldian Yolanda Arrieta idazleak. Erabileran gainbehera handia nabaritu du berak
|
azken
urteotan, ez bakarrik ahozkotasunean. Sortzaileak azaldu zuenez," Ni-a ―bakoitzak barruan daraman berezko hori―ahuldu egin da, gune eta hari afektiboak ere solte dira eta, ondorioz, harremanak ere ahuldu dira.
|
|
|
Mintzola Ahozko Lantegia 2008an sortu zen. Bertsolaritzatik abiatuta, ahozko tradizioaren gaineko hausnarketari eta ahozkotasunari loturiko diziplinen arteko elkarreragina bultzatzea izan du helburu
|
azken
urte hauetan. Horretarako, bertsolaritzaren ikerketan sakontzen eta euskaraz diharduten beste ahozko kultur sorkuntzetara eta nazioarteko beste kantu inprobisatuetara zubiak eraikitzen saiatu da azken hamarkada honetan.
|
|
|
Elena Martínez de Madinak eginiko ikerlanak urteetako peskizak biltzen ditu. Honela, ikertzaileak Gasteizko udalerri osoko toponimia aztertu du
|
azken
urteotan, hots, hiria bera eta 64 herri. Gaur, lan erraldoi horren zortzigarren ahalegina aurkeztu da.
|
|
2023
|
|
|
Udalak eta Euskararen Akademiak 2020an izenpetutako hitzarmenari esker onomastikari ataundarrak egin zuen toponimia bilketa lana aztertu eta atontzeko aukera izan da
|
azken
urteotan.
|