|
2006
|
|
|
Zein dira Elkarrizketaren ideia nagusiak?
|
Nola
murriztu daiteke bi polo horien arteko arraila. Bakearen aldeko lan bideetako bat, Zibilizazioen arteko Aliantzak proposatzen duen bezala, desberdintasun ekonomikoen amaiera eta pobrezia errotik kentzea da.
|
|
2007
|
|
|
|
Nola
murriztu honelako komisioen kostua inbertsio produktuetan?
|
|
|
|
Nola
murriztu maileguengatiko komisioak?
|
|
2008
|
|
|
|
Nola
murriztu gure ur aztarna
|
|
|
komunitatea.
|
Nola
murriztu. Berokuntza zentzuz erabiltzea, behar denean bakarrik argiak piztea edo ur beroaren tenperatura jaistea, ariketaren amaieran zenbaki gorririk ager ez dadin laguntzen duten neurriak dira.
|
|
2009
|
|
|
Zientzialariek hiriko bi ospitale nagusietan gurutzatu zituzten datuak eta larrialdietako sarrerak. so2 aren metro kubiko bakoitzeko 10 mikrogramoko handitze bakoitzeko, gaixotasun kardiobaskularren erregistroak %3 handitzen ziren.
|
Nola
murriztu sufre gasak Ekologistak Martxan taldeak esan du gas horien eragina jaitsi egin dela azken urteotan, oro har. Arduradunek diote berogailuetako galdaretan erregaiak ordeztea dela arrazoi nagusietako bat:
|
|
2010
|
|
|
Bestalde, herrialdeak uraren benetako prezioari egokitu dakizkioke eta kontsumoan eraginkortasun neurriak hartzera behartu.
|
Nola
murriztu aztarna ekologikoa WWFren txostenaren arabera, baliabideen kudeaketa berarekin jarraituz gero, gizateriak bi planeta ditu 2030ean eta ia hiru 2050ean. GKE horren arduradunen arabera, aztarna ekologikoa murrizteko ahalegin handiena energian eta elikaduran egin behar da.
|
|
|
Berotegi efektua eragiten duten gasen emisioen %68, azidotzaileen emisioen %73 edo ozono troposferikoaren emisioen %69 sortzen dutela kalkulatzen da.
|
Nola
murriztu daiteke inpaktu hori? “Europako kontsumitzaileen %90ek baino gehiagok dio ingurumenaren babesa garrantzitsua dela haientzat, baina gehienek ez dute kontsumo iraunkorrik” Kontsumo pribatua hobetu egin daiteke etxebizitzetako eraginkortasun energetikoa handituz, ibilgailu pribatuetako gastua garraio publikora aldatuz edo pentsamoldea aldatuz, bai elikagai, altzari, arropa, etab. Eragin txikiko jarduerak ere kontsumi daitezke, hala nola hezkuntza, komunikazioa, aisia edo kultura, betiere garraioaren erabilera tartean badago.
|
|
2012
|
|
|
Horiek guztiak kopuru ertainak dira, banku batzuek ez dute ezer kobratzen eta beste batzuek bikoitza baino gehiago eskatzen dute.
|
Nola
murriztu daiteke txartelen gastua. Kreditukoen ordez, zordunketakoak aukeratzea.
|
|
|
|
Nola
murriztu behar ez diren gastuak Irudia: Steve Woods Krisi ekonomikoak, soldaten prekarietateak, laneko segurtasunik ezak eta langabezia handitzeak espainiar asko gero eta soldata, paga edo pentsio baxuagoekin bizirautera behartzen dute, eta, beraz, familien batez besteko diru sarrerak hilabetez hilabete murrizten dira.
|
|
|
Gainera, klima aldaketaren ondorioek larriagotu egin ditzakete herrialdeen arteko desberdintasunak.
|
Nola
murriztu berotegi efektuko gasak NBIPren txostenak gomendio batzuk ematen ditu BEGen emisioak geldiarazteko hemendik 2020ra giltzarri izango diren sektoreetan, eta zenbatesten du murriztu daitekeen co2 kantitate baliokidea: Energia eraginkortasuna industrian:
|
|
2013
|
|
|
Gainera, zenbat eta urte gehiago izan giro kutsatuaren eraginpean, orduan eta arrisku handiagoa. Horregatik, hartu beharreko neurri nagusia da poluzioa Izan ere, ondorio asko dituzte osasunean, eta ez biriketako minbizian bakarrik; PM 2,5 partikulak finagoak dira, birikan eta barrualdean sar daitezke, eta odolean zehar bidaiatu eta beste leku batzuetan eragin dezakete; PM10 partikulak, berriz, handiagoak dira, biriketan metatzen dira», dio Xavier Basagañak, CREALeko ikertzaileak.
|
Nola
murriztu biriketako minbiziaren arriskua Indibidualki, «biriketako minbizia izateko arriskua murrizteko, saiatu egin behar da. gutxi poluitutako eremuan bizitzea, eta hori egingarriagoa da dirua izanez gero», adierazi du.
|
|
|
Lehen hilabeteetan baliteke bere jantziak erabiltzea, pixkanaka, baina arropa horiek deserosoak izan daitezke.
|
Nola
murriztu gastua eta ez erosi arropa berria. Gakoa bikoteko jantzietara jotzea da, Trapezando blogak planteatzen duen bezala.
|
|
2015
|
|
|
Baina orain dela urte batzuk baino dezente gutxiago ordaintzen den arren, komeni da zenbait jarraibide betetzea mugikorraren fakturan ez pasatzeko, zerrenda honetan jasotzen diren aholkuak bezala.
|
Nola
murriztu datuen kontsumoa mugikorrarekin aurrezteko. Atzerrian mugikorra erabiltzeari buruz hitz egitean, baliteke gastua kontrolatzea erraza dela pentsatzea, une oso jakinetan bakarrik erabiltzen bada.
|
|
|
Irudia: Elena Santos
|
Nola
murrizten duzu gastua mugikorrean. Datu konexio aktiboa uztea erabakitzen bada, komeni da kontsumo muga bat ezartzea.
|
|
2017
|
|
|
EFSaren arabera, 10.000 edo handiagoa den MOE batek arrisku txikia du substantzia genotoxikoen eta kantzerigenoen kasuan.
|
Nola
murriztu akrilamida Akrilamida bezalako substantzien murrizketa elikagaigintzaren eta kontsumitzailearen ikuspegitik egin behar da. Lehen kasuan, Europako Batasunak jardunbide egokiak ditu substantzia jakin batzuk prozesatzean substantzia gutxiago sortzeko.
|
|
|
Etapa horrek planetarean izan duen eragina, halaber, hozkailu biltegiratzearen energia beharraren, autoa supermerkatura eramatearen eta, batez ere, ondorengo ontzi eta hondakin uren kudeaketaren ondorio da.
|
Nola
murriztu elikagaien ingurumen inpaktua. Elikagaien ingurumen inpaktu horien tamaina neurtuz, ekoizpenean parte hartzen duten enpresek neurriak eta estrategiak diseinatzen dituzte haiek murrizteko, eta inpaktuak handiagoak diren etapetan zentratzen dira ahaleginak.
|
|
|
Egia esan, ziurtatu zuten ez dela segurua, gehiago handitzen baita harraskatik beste edozein eremutara bakterioak zabaltzeko arriskua.
|
Nola
murriztu arriskuak oilasko haragiarekin Oilaskoa garbitu eta ondo prestatu ez ezik, kontsumoaren intoxikazioak saihesteko neurri nagusietako bi ere kontuan hartu behar dira, besteak beste: Oilaskoa hozkailuan gorde, beheko aldean, zukuak jan ez ditzaten eta beste elikagai batzuk kutsa ez ditzaten.
|
|
2018
|
|
|
|
Nola
murriztu zabor elektronikoa?
|
|
|
hozkailuetan eta aire girotuko gailuetan dauden gas hozgarriak eta olioak, izpi katodikoen hodi telebistetako hauts fosforeszentea, eta, ohartarazten duenez, “ingurumenean eta pertsonen osasunean eragin kaltegarria izan dezaketen pilak eta kondentsadoreak”.
|
Nola
murriztu zabor elektronikoa? 1 Kontsumo elektroniko arduratsua egitea. Behar baino tresna gehiago ez erostea eta mugikorraren bateriaren bizitza luzatzen ikastea zabor elektroniko gutxiago sortzeko jarraibideak dira.
|
|
|
ingurumena babestea, printzipioz, baita. Baina su elektrikoek planetaren hiru modalitateetan duten eragina nabarmen murriztu daiteke, baita gasa hobetu ere, elektrizitatea sortzeko energia berriztagarrien parte hartzea handitzen bada.
|
Nola
murriztu zure gastua eta sukaldeko co2 emisioak. Janaria prestatzeko, eraginkorragoa da etxetresna elektrikoak ordena honetan erabiltzea:
|
|
|
|
Nola
murriztu karbono aztarna hirian bizi bazara?
|
|
|
|
Nola
murriztu zure aztarna ekologikoa bidaiatzen duzunean
|
|
|
«bidaiariek elikagai prozesatu gehiago kontsumitzen dituzte eta gehiago mugitzen dira, edo etxean daudenean baino CO2 emisio handiagoak eragiten dituzten garraio motekin» Arunima Malik, Sidneyko Unibertsitatearen azterketa berria (Australia).
|
Nola
murriztu zure aztarna bidaiaria. Izan ere, turista batek karbono aztarna handiagoa du etxean baino plazer edo lan bidaietan.
|
|
|
Hala ere, ez dugu beti energia gutxiago gastatuko edo gure kontsumitzeko modua hobetzeko tarte hori izango dugu.
|
Nola
murriztu ditzakegu gure ordainagiriak egoera horretan bagaude. Gure ohiturak gehiegi aldatu gabe, berehala aurrezteko modua potentzia elektrikoa jaistea da.
|
|
2019
|
|
|
Atsedenik edo ariketarik egin behar al da?
|
Nola
murriztu dezakegu. Andrés Ariza doktoreak, Ciudad Realeko Ospitale Nagusiko erreumatologoak, zalantza horiei erantzun die Espainiako Erreumatologia Elkartearekin batera, dekalogo honekin:
|
|
|
AETSAS (Asociación Española de Técnicos en Salvamento Acuático y Socorrismo) eta ESS (Escuela Segoviana de Socorrismo), itotzearen aurkako borrokan diharduten eta ikertzen duten bi erakunde.
|
Nola
murriztu kopuru horiek eta nola saihestu itotzea. Irudia:
|
|
|
Espainiako etxebizitza sektorearen energia gastuari buruzko Eurostaten 2011ko azterketa baten arabera, “berokuntza zerbitzua zen energia eskatzaile handiena, sektorearen kontsumo osoaren erdia inguru, eta, ondoren, etxetresna elektrikoak, ur bero sanitarioa, sukaldea, argiztapena eta aire egokitua”.
|
Nola
murriztu kontsumoa. Hispacoop en dokumentuak sakondu egin ditu kontsumitzaileen portaerak, eta hurrengo urteetarako legeak nola egin daitezkeen ikusi du.
|
|
2020
|
|
|
Baina beste asko ez.
|
Nola
murriztu kutsatze kasuak kasu horietan. Zer neurri hartu behar ditugu familian elkartuko bagara?
|
|
2021
|
|
|
Ildo horretatik, Mediterraneoko dieta da gomendagarrienetako bat, hainbat ikerketaren arabera, batez ere zuntz eta antioxidatzaile ugari duelako.
|
Nola
murriztu bularreko minbiziaren arriskua Mediterraneoko dieta minbiziaren prebentzioan Fruta fresko eta barazkietan ugaria denez, dieta mediterraneoak C, bitaminak, karotenoak (antioxidatzaileak), mineralak, zuntza (funtsezko faktorea da zenbait minbizi motari aurrea hartzeko, hala nola koloneko minbizia) eta elikagaiak ez diren substantziak ematen ditu. Baina, gainera, dieta mediterraneoak beste ezaugarri batzuk ditu, osasun ona ematen dutenak eta pisu egonkorra mantentzen eta gaixotasun karentzialak nahiz kronikoak prebenitzen laguntzen dutenak:
|
|
|
|
Nola
murriztu nerabeek atrakatzeagatik kontsumitzen duten alkohola Diputatuen Kongresuan atrakatze bidezko kontsumoari aurre egiteko proposatu den ideia bat edari alkoholdunen publizitatea, sustapena eta salmenta mugatzea da, batez ere gehiegi edatea eragiten duten eskaintzei dagozkienak, hala nola, barra librea, ‘free bar’, ‘happy hour’, 2 × 1, 3 × 1 edo antzeko beste batzuk.Bea... Hala ere, har daitekeen neurririk garrantzitsuena prebentzioa dela uste du.
|
|
|
Horren bidez, elikadura osasungarria kontrolatzen da eskoletan, informazioa ematen da osasun laguntzaren bidez, eta jarduera fisikoa sustatzen da adingabeen artean.
|
Nola
murriztu gastu horiek obesitatean Aditu guztiak bat datoz kanpaina horiek guztiak ez direla aski gizentasunaren arazoa konpontzeko. ELGErako, beharrezkoa da etiketa bat izango duen politika sorta bat ezartzea.
|
|
|
Irudia: Eroski Consumer
|
Nola
murriztu animalia proteinen kontsumoa Grafikoan eta taulan ikusten denez, arrain, haragi eta esneki kantitate txikiak sartzea proposatzen du planetako dietak. Izan ere, gure osasunerako eta ingurumenerako aldaketa positibo batek animalia proteinako produktuak murriztea edo ezabatzea dakar, eta, aldi berean, elikagai integralei ematen zaie lehentasuna.
|
|
|
|
Nola
murriztu elikagai hondarrak ikastetxeetan
|
|
|
Iraunkortasunean heztea funtsezkoa da gure garaian, eta ikaskuntza horren zati batek elikadurarekin eta baliabideen aprobetxamenduarekin du zerikusia.
|
Nola
murriztu daiteke ikastetxeetako elikagai hondarrak. Jantokiaren kudeaketa hobetzeaz gain, ikasleek eta haien familiek zeregin garrantzitsua dute aldaketan.
|
|
2022
|
|
|
|
Nola
murriztu elikagaien ekoizpenaren eta salmentaren ingurumen inpaktua
|
|
|
Hori ez zaie aplikatzen fruta osoen azukreei, ezta esnekien laktosari ere.
|
Nola
murriztu ogiaren gatza zaporea aldatu gabe. Seguru ez dugula igarri, baina ogia orain dela urte batzuk baino gutxiago gazitzen da.
|
|
|
Eguneroko hamar ideia, baliabideak aurreztu eta iraunkorragoak izateko Imagen: iStock
|
Nola
murriztu ingurumen inpaktua NBEko Klima Aldaketari buruzko Adituen Gobernu arteko Taldearen (IPCC) azken txostenak pertsonen eta etxeen erabakiak hartzea balioesten du, emisio globalak murrizteko. Lan horren arabera, kontsumo ohiturak aldatuz gero, CO2-aren emisioak %40 eta %70 artean murriztuko lirateke.
|
|
|
Gaur egun, boluntarioak erabiltzen dira laborategietan, merkatuko hainbat markatarako fikziozko supermerkatu gisa.
|
Nola
murriztu begiak Harvardeko Osasun Publikoko Eskolak zenbait aholku ematen ditu elikagai batzuen bulkadak murrizteko: Modu orekatuan jan proteina eta zuntz ugariko elikagaiekin, asetzaileagoak izan daitezen.
|
|
2023
|
|
|
Imagen: mac231
|
Nola
murriztu radona etxeetan. Esan bezala, ia eraikin guztietan dago radona, batez ere beheko solairuetan eta zorupean, eta barruan metatzeko joera du.
|
|
|
Horregatik, medikuaren aginduz baino ez dira gomendatzen.
|
Nola
murriztu berenjenetako mingostasuna. Mingostasuna, batez ere, solasonina delako gertatzen da.
|
|
|
Airearen poluzioak biriketako eta bihotz hodietako osasuna kaltetzen du, eta gaixotasun neurodegeneratiboetan (dementzia, alzheimerra, parkinsona, esklerosi anizkoitza edo alboko esklerosi amiotrofikoa) eragiten duen neuroinflamazioarekin ere badu zerikusia.
|
Nola
murriztu daiteke arrisku hori. Prozesu oxidatiboen, sukoien eta metabolikoen arduradunei esposizio hori mugatzeko irtenbide bakarra izango litzateke kutsadura atmosferikoa murrizteko neurriak bizkortzea, biztanleria gutxiago kutsatzen duten energia eta garraio iturrien erabileraz kontzientziatzea eta kutsadura handiko garaietan zaurgarriak diren biztanleen aire zabaleko esposizioa murriztea.
|