|
2000
|
|
|
II.
|
Mundu
Gerra amaituta metal eskaria areagotzean, Karrantzako minerala Alemania, Belgika eta Ingalaterrara bidaltzen hasi zen. Horretarako, gurdietan jaisten zen Lanestosako El Polvorin auzoraino eta handik Limpias herriraino garraiatzen zen, ondoren itsasontzietan kargatzeko.
|
|
2003
|
|
|
Haatik, II.
|
Mundu
Gerra amaituta, prozesua berriro jarri zen abian, orduantxe (1946an) sortu baitziren mundu osorako merkatuaren eta gidari nagusiditugun Munduko Bankua eta Nazioarteko Diru Funtsa. Bi urte geroago, berriz, 23estatuk alde askotariko merkataritza sistema bat hitzartu zuten:
|
|
2008
|
|
|
Bigarren
|
Mundu
Gerra amaituta, Frantzia osoak gurasorik ez zuten umeen egoerari aurre egin behar zion. Wallonek bere ideologia marxistak bultzaturik, arazo horiek konpontzen parte hartu nahi izan zuen.
|
|
2009
|
|
|
Euskadin gerra amaitu eta batera hasten du Aberasturik bere lana eta EuzkadikoJaurlaritzak eta euskal alderdi politikoek Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu bitarteangaratu zituzten politiken berri ematen du bertan.
|
|
|
Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu eta Franco agintetik botatzeko eta diktadurarenkontrako jardunen berri ikus daiteke bertan
|
|
|
Espainia erregimen faxistabihurtu zen, Alemaniak eta Italiak Franco babestu zuten bezala. Gutxienez Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu arte.
|
|
|
Bide berari ekin zion berak baino lehen Gure Herria kultur hilabetekariak (gerora bi hilez behin kaleratuko zuten). 1921etik 1939ra arteko lehen aro bat izan zuen kazeta horrek (zeina, lehen esan dugun moduan, alemanen etorrerak moztu baitzuen), eta II.
|
Mundu
Gerra amaitutakoan berragertu zen, 1950ean.
|
|
2010
|
|
|
1940az geroztik eta II.
|
Mundu
Gerra amaitu bitartean, Amerikatik garatu zituztenerrefuxiatuek ekimen politiko eta kultural gehienak. Europatik harantz izandakotxandakatze horren lekuko zuzena dugu Euzko Deya.
|
|
|
Dena den, hamarkada luze batez, «Gerra Hotza» delakoa gauzatu arte, Francoren aldeko jarrerarekin batera «demokraten» traizioa begi bistan laga arte, aldaketapolitikoaren ametsak nagusi ziren erbesteratuen artean. Amerikaratu berriek, orduraarte, pentsatu zuten posible zela 1939ko galerari buelta ematea, eta jakina, Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu zenean, itxaropen hori nabarmen indartu zen. Bainanazioarteko bloke politiko militarren egituratze berriak laster hoztu zituen aldaketarako beharrezkoak ziren nazioarteko laguntzak eta ekimenak.
|
|
|
Azken esaldiaren lehenengo zatia bete zen, bigarrena ere bai, baina ondorioakez ziren izan errepublikanoek nahi izan zituztenak. II.
|
Mundu
Gerra amaitu eta iabatera beste gerra bat hasi zen munduan, Gerra Hotza izentzat hartu edo emanzitzaiona eta honetan Francoren erregimenak, Mendebaldeko demokrazien ustetan, komunismoaren kontrako ezinbesteko rola zuen jokatzeko.
|
|
|
Oro har, erbesteko Errepublikako gobernuakezarritako xede nagusiekin bat zetozen nazioarteko politika mailari dagokionezJaurlaritzaren helmuga politikoak. Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu ondoren lauurratsetan gauzatu behar zen Errepublikaren berrezarpena, hots, San FrantziskokoBiltzarraren eskutik Francoren gobernuko gaitzespena, San Frantziskoko Biltzarrean parte hartzen zuten estatuen Francoren gobernuarekiko harreman diplomatikoen etena, Errepublikako gortetan osatutako behin behineko gobernu errepublikazalearen indartzea eta, azkenik, Nazio Batuen Erakundearen go...
|
|
|
1 Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitu ondorengo lehen bi urteetan, alegia, 1945eta 1947 bitarte, gaitzespen gogorra eta isolamendu diplomatikoa jasanbehar izan zuen Francoren erregimenak. San Frantziskoko maiatzeko Biltzarraren ostean, 1945eko abuztuaren 31n onetsi zuen Mexikoko gobernuakJose Giralen Errepublikako gobernua; irailaren 10ean Guatamelakoak; azaroaren 7an Panamakoak eta azaroaren 8an Venezuelakoak.
|
|
|
Politikoki, Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitzear eta ondorioz Ardatza osatzenzuten idarrak azpiraturik, gudaosteko Europako diseinu politikoaz eta nazioartekopolitika bideratzeko Nazioen Elkartea ordezkatuko zuen nazioarteko erakundeazhitz egiteko garaia zen. 1941eko abuztuan Platentia Bay ko bilerak fruitutzat emanzuen Atlantikoko Itunaren ondoren «Espainia Kasuak» nazioarteko debate zaratatsua sortuko zuela garbi zegoen guztientzat.
|
|
|
Munduko Mendebalde kapitalistan Ameriketako Estatu Batuen (AEB) lidergoargiarekin munduratze uhin berria hasi zen II.
|
Mundu
Gerra amaitzearekin batera.Garai horren abiaburua Bretton Woods en hitzartutako nazioarteko diru eta finantza sistema da. Txanponen arteko truke tasa finkoen sistema horretan, kapitalenzirkulazioaren gaineko kontrolak onartzean eta Europa zein Japoniako berreraikuntzak merkataritzaren nolabaiteko isolatze testuinguruan garatzeari baiezkoa ematean, garai honen hasieran nazioartekotzea motela izan zen.
|
|
|
Ameriketako Estatu Batuetako hiruautogintza ekoizle erraldoien (Ford, Chrysler eta General Motors) garai puntakoeneanautogintza oso kontzentratua zegoen Detroit hirian... II.
|
Mundu
Gerra amaitu ostekohurrengo lau hamarkadetan gutxienez Italiako Sassuolo hiria Italiako, eta, beraz, munduko zoladuretarako zeramikaren erdigunea izan da. Garai gorenetan, Txina etaEspainiako lehia jasan baino lehen, 1980ko hamarkadan alegia, urteroko esportazioenbalioa 800 milioi dolarretara heltzen zen.
|
|
|
Bigarren
|
Mundu
Gerra amaitzear zegoenean, potentzia garrantzitsuenak (45 herrialde) Bretton Woods (New Hampshire) hirian bildu ziren Rooseveltpresidenteak deituta gerra osteko Nazioarteko Diru Sistema berria diseinatzeko.Nazio Batuen Moneta eta Finantza Konferentzia honek hiru aste iraun zuen etabertatik Bretton Woods eko sistema berria atera zen, baita sistema hau zaintzekoinstituzioak ere, Nazioarteko Diru Fu... Nahiz eta ezadostasun nabarmenak eduki, biek, etabaita gainerako agintariek ere, garbi zeukaten helburua nazioarteko harremanekonomikoak bultzatzea bazen ezinbestekoa zela arau monetarioak garbiak izateaeta argi zeukaten, orobat, ordena monetarioa ezinbestekoa zela bi mundu gerrenarteko historia ez errepikatzeko.
|
|
2012
|
|
|
XIX. mendeko nazio estatuak mundu publikoaren eta pribatuaren artekobanaketa zilegitu egin zuen. Legediak eta ezarritako politika publikoek egoera horisendotu zuten, eta justizia arduratu zen horrela ezarritako ordena iraunarazteaz.Emakume anitz egoera horren aurka altxatu eta mugimendu sufragistan antolatuziren; baina Lehen
|
Mundu
Gerra amaitu arte itxaron behar izan zuten boz eskubidea eskuratzeko. Bigarren Mundu Gerraren amaieran Mendebaldeko herrialdegehienetara zabaldu zen.
|
|
|
«Washingtongo kontsentsuak» iragana eta geroa bereizten ditu «arazo nazional»deritzanean, estatu pobretu eta menderatuen bideragarritasunaren arazoaz gain.Mendebaldeko inperialismoak ez du inoiz ere modu hain labur eta zuzeneanadierazi horren inguruan duen politika. Horren bitartez, bere mundu nagusitasunafase luze batean finkatu nahi du, II.
|
Mundu
Gerra amaitu ondoren Bretton Woodenezarri zuenarekin gertatu zen bezala, edo, hori baino lehen, W. Wilson presidenteyankiaren hamalau puntuekin gertatu zen bezala, 1918an.
|
|
|
Estatuen askoren hazkuntza herri indigenen lurretan dauden baliabideak ustiatuz burutu da. Prozesu hori II.
|
Mundu
Gerra amaitu zenetik gauzatu da etengabe. Gerra osteko ekonomiek hazkuntza hasteko zuten lehengaien beharra nabaria zen (zura, mineralak eta, batez ere, energia hidroelektrikoa, etab.). Eskuratzen errazak ziren lehengaien eskaintza agortzeko zegoenez, beharrezkoa egin zen urrunago ziren lurralde eta produktuen esplotazioa burutzea.
|
|
2015
|
|
|
Nazioen Ligak ere ekarpena egingo du zentzu horretan behin I.
|
Mundu
Gerra amaituta, «aginte sistema»29ren bitartez. Horrek Frantziari eta Erresuma Batuari emango die Palestina, Transjordania, Irak, Siria eta Libano herrialdeen «kontrol administratiboa», Europako potentzia kolonialen beste eskualde batzuk ere haien kontrol zuzen edo zeharkakoaren menpe utziz.30
|
|
|
Holokaustoaren ondoren zenbait estatuk kontzientzia gaiztoa izan arren, inperialismoak estatu sionista sortzea eskualdean gendarme indartsu bat mantentzeko saiakera bat izan zen AEBren eta Mendebaldeko aliatuen aldetik, arabiarrek ez zezaten aukera inperialismoaren interesen markoan kokatzen ez zen biderik. Eta, batez ere, II.
|
Mundu
Gerra amaitzean piztu ziren indar antikolonialistak isilarazteko.
|
|
|
39). Kontraesanak nola hala konpondu eta II.
|
Mundu
Gerra amaitu ondoren Mendebaldeko inperialismoa bloke bakar gisa eratu zen AEBren hegemonia pean10 Aliantza horrek gaur egun arte funtzionatu du, nahiz eta noizbehinka kontraesanak azaleratu eta barne liskarrak egon diren erregio zehatz batzuetako lidergoengatik edota aliantzengatik.
|