|
2023
|
|
|
Tributu zuzenbidearen arauekin zein Administrazio zuzenbidearen arau orokorrekin lege hutsunea bete ezin daitekeenean bakarrik aplikatu ahal da Kode Zibila. Bestalde ere, ezin ahantz daiteke zenbait kasutan Zuzenbide erkide hori Merkataritzako zuzenbidea edo
|
Lan
zuzenbidea bera izan daitekeela.
|
|
|
|
Lan
zuzenbideko zein egoeratara bil daiteke kasu hori?
|
|
|
|
Lan
zuzenbidearen esparruan, enpresaburuak aukera desberdinak ditu, une bakoitzean behar duen lan eskua lortzeko. Aurreko gaian (ikusi 3 gaian) ikusi da enpresaburuak kontrata eta azpikontratak edo aldi baterako laneko enpresak balia ditzakeela lan eskua lortzeko, eta, halakoetan, ez dela zerbitzuak ematen dizkioten langileen lan enpresaburu, nahiz eta, batzuetan, nolabaiteko erantzukizunak izan horiei begira.
|
|
|
Bada, EAEOn alienazio edo alteritate moduan erabiltzen da, hau da, bulegoen alde hitzartutako lanbide jarduera bezala.
|
Lan
zuzenbidean, berriz, badakigu inorentasunak zer esan nahi duen, batik bat, inorentasuna merkatuan dagoenean, aztertzen ari garen lan harremanetan gertatu antzera (ikusi 1 gaia, 1.3).
|
|
|
1.2.3
|
Lan
zuzenbidearen bilakaera Espainian
|
|
|
(B)
|
Lan
zuzenbidea sortzeko oinarriak()
|
|
|
(C)
|
Lan
zuzenbidea eratzea()
|
|
|
(D)
|
Lan
zuzenbidea II. Errepublikan()
|
|
|
(E)
|
Lan
zuzenbidea Francoren garaian()
|
|
|
(F)
|
Lan
zuzenbidea trantsizio demokratikoan()
|
|
|
(G)
|
Lan
zuzenbidean gauzatutako aldaketak 1978ko Konstituzioaz geroztik
|
|
|
1.3
|
Lan
zuzenbidearen ezaugarriak
|
|
|
|
Lan
zuzenbidetik ihes egiteko joera horri estu lotuta, nabarmendu behar da" gune ilun" asko dagoela. Bada," gune ilun" horiek oraindik eta gehiago zailtzen dute lan kontratua dagoen ala ez erabakitzea.
|
|
|
|
Lan
zuzenbideko" gune ilunak" kontzeptua erabiltzen da lan zuzenbidearen aplikazio esparruaren mugan dauden zenbait egoera aipatzeko, denak ere zerbitzuak ematearen ingurukoak. Horrela, horietako batzuk lan zuzenbidera biltzen dira eta beste batzuk ez.
|
|
|
2
|
Lan
zuzenbidearen oinarri eta eginkizunak
|
|
|
|
Lan
zuzenbidearen oinarria da, horren testuingurutik ondoriozta daitekeenez, lan kontratuak zein harreman juridiko eratorri eta harreman horietan enpresaburuek eta langileek dituzten aurkako interesak orekatzea.
|
|
|
|
Lan
zuzenbidea sortu zen gizarte auzia juridikoki bideratzeko, eta gaur egun ere lanabes garrantzitsua da gizartea antolatzeko. Bateko, lan harremanak modu baketsuan gauzatzeko mekanismo egokiak eskaintzen ditu; bada, harreman horiek ahalbidetzen dute guztion ongizaterako ondasunak eta zerbitzuak ekoiztea.
|
|
|
|
Lan
zuzenbidearen bigarren eginkizuna da gutxieneko arauak eta aginduzko arauak ezartzea alderdien kontratu autonomiaren gainetik, bai eta langileari eskubide ukaezinak aitortzea ere. Ondorenez, lan kontratuak errespetatu behar du lerrun handiagoko arauek ezarritako gutxieneko edukia; izan ere, hori egin ezean, lan kontratua deuseza izango da.
|
|
|
|
Lan
zuzenbidearen bigarren eginkizun horren arabera definitzen dira, berebat, lan kontratuaren eginkizunak. Horrela, lan kontratuaren eginkizun arautzaileaz hitz egin ahal izateko, lan kontratuak hobetu ditu goragoko arauek gutxieneko izaerarekin ezarritako baldintzak.
|
|
|
(a)
|
Lan
zuzenbideari buruzko eskuliburu orokorrak irakurtzea. Modu horretara, aztertu beharreko gaiaren edo interesgarritzat jotako gaiaren inguruko ideia orokorrak eskuratu ahal izango dira, bai eta bibliografianahiz jurisprudentzia erreferentzia berriak ere.
|
|
|
© Artikulu zehaztugabeak eta, beraz, esangura hertsian, lan edukirik ez dutenak.
|
Lan
zuzenbidearen ikuspuntutik artikulu horiek garrantzia izan dezaten, beraien edukia lantokian edo lan harremanekin zerikusia duten inguruabarretan islatu da: 14 artikulua (berdintasun formala eta bereizkeriarik eza); 15 artikulua (bizitza eta osotasun fisikorako nahiz moralerako eskubidea); 16 artikulua (ideologiaeta erlijio askatasuna); 18 artikulua (intimitaterako eta norberaren irudirako eskubidea); 20 artikulua (adierazpen askatasuna); 21 artikulua (bilerak egiteko eskubidea); 22 artikulua (elkartzeko eskubidea); 24 artikulua (epaile eta auzitegien babes eragingarria lortzeko eskubidea).
|
|
|
|
Lan
Zuzenbidea
|
|
|
1.1
|
Lan
zuzenbidearen kontzeptua 21
|
|
|
1.2
|
Lan
zuzenbidearen testuinguru historikoa 22
|
|
|
1.2.2
|
Lan
zuzenbidearen sorrera kapitalismo garaian 27
|
|
|
1.2.3
|
Lan
zuzenbidearen bilakaera Espainian 32
|
|
|
1.3
|
Lan
zuzenbidearen ezaugarriak 48
|
|
|
Irakurle hori, eskuartean duzu"
|
Lan
Zuzenbidea" eskuliburuaren 6 argitaraldia. Bada, aurreko argitalpena eguneratu da, 2022ko irailetik edozenbat arauk eragindako eraldaketak aintzat hartzeko.
|
|
|
1.2.2
|
Lan
zuzenbidearen sorrera kapitalismo garaian
|
|
|
1.1
|
Lan
zuzenbidearen kontzeptua. 1.2 Lan zuzenbidearen testuinguru historikoa:
|
|
|
1.1 Lan zuzenbidearen kontzeptua. 1.2
|
Lan
zuzenbidearen testuinguru historikoa: 1.2.1 Lanaren arauketa kapitalismoaren aurreko garaietan.
|
|
|
1.2.1 Lanaren arauketa kapitalismoaren aurreko garaietan. 1.2.2
|
Lan
zuzenbidearen sorrera kapitalismo garaian. 1.2.3 Lan zuzenbidearen bilakaera Espainian.
|
|
|
1.2.2 Lan zuzenbidearen sorrera kapitalismo garaian. 1.2.3
|
Lan
zuzenbidearen bilakaera Espainian. 1.3 Lan zuzenbidearen ezaugarriak.
|
|
|
1.2.3 Lan zuzenbidearen bilakaera Espainian. 1.3
|
Lan
zuzenbidearen ezaugarriak. —2 LAN ZUZENBIDEAREN OINARRI ETA EGINKIZUNAK.
|
|
|
1
|
Lan
zuzenbidearen kontzeptua, testuingurua eta ezaugarriak
|
|
|
1.1
|
Lan
zuzenbidearen kontzeptua
|
|
|
|
Lan
zuzenbidea arauen eta printzipioen sistema da, helburu duena lan kontratuak eratorritako harremanak arautzea.
|
|
|
1.2
|
Lan
zuzenbidearen testuinguru historikoa
|
|
|
Jakina, une horretara arte, lana arautu zen, baina garai historiko bakoitzean indarrean zeuden bestelako erakunde juridiko batzuen mende, eta kontuan hartu gabe lana arautu behar dela justiziarako eta gizarte bakerako lanabes gisa.
|
Lan
zuzenbidearen eta ekoizpen sistema kapitalistaren arteko loturak berarekin dakar lehenengoaren sorrera eta bilakaera izatea bigarrena estatu bakoitzean hedatzea eta garatzearen mende.
|
|
|
Azkenik, hitzarmen kolektiboetatik bereizi behar dira LAELk ekonomia mendekotasuna duten langile autonomoei (EMLAei) begira araututako Lanbide Intereseko Akordioak (ikusi 13 artikulua).
|
Lan
zuzenbidetik at dagoen esparru horretan, EMLAk ordezkatzen dituzten elkarteei edo sindikatuei eta langile horiek zein enpresarentzat gauzatu euren jarduera eta enpresa horiei ahalbidetu zaie jarduera hori gauzatzeko modu, denboraeta leku baldintzak ezartzea, bai eta kontratazioaren beste baldintza orokor batzuk ere. Akordio horien kontratu izaera nabarmena da, Kode Zibilaren xedapenen babesean itundu behar direlako, eta euren eragingarritasun pertsonala mugatzen delako alderdi sinatzaileetara eta, hala denean, autonomoen elkarte edo sindikatu sinatzaileetan afiliatutako pertsonetara, afiliatu horiek horretarako esanbidezko adostasuna eman dutenean.
|
|
|
|
Lan
zuzenbidearen ezagutza iturri garrantzitsua da; izan ere, auzitegiek ezin dute jurisprudentzia hautsi. Horixe ondoriozta daiteke JSALren 193.c), 207.e) eta 219.1 artikuluetatik, arestian azaldu denaren ildotik.
|
|
|
2
|
Lan
zuzenbidearen printzipioak
|