|
2023
|
|
|
|
Lan
honen helburu nagusia toki erakundeen finantza jardueraren gainean toki erakundeez gaineko lurralde erakundeek (Estatuak, autonomia erkidegoek eta lurralde historikoek) egiten duten kontrola aztertzea da. Kontrol horrek esamolde berezia du gure antolamendu juridikoan:
|
|
|
|
Lan
hau egiteko iturri ezberdinak erabili izan ditut. Ez dut lege azterketa bat bakarrik egin.
|
|
|
|
Lan
honen amaieran, azkenik, egindako azterketaren ondorio nagusiak azaltzen dira. Ondorio horiek lanean zehar agertzen diren hausnarketen laburpena izateaz gain, etorkizunean gaia aztertzeko geldituko den oinarria izan daiteke.
|
|
|
|
Lan
honen lehenengo zatian argi utzi nahi izan dudan bezala toki erakundeen bilakaera historikoan zehar toki autonomia kontzepturantz zuzendutako tentsioak ugariak izan ziren eta hori lortzeko lanak eta ahaleginak handiak izan ziren. Erdi aroko udal" libre" horretatik hasita, aro modernoan gertatutako zentralizazio ahalegina eman zen eta konstituzionalismoarekin, zentralizazioa ahaleginarekin jarraituz, kontrolak areagotu ziren.
|
|
|
Bilakaera historikoa kontrolaren ikuspuntutik garatu dudanean, behin baino gehiagotan adierazi dut udal finantza jardueraren gaineko kontrolak oso handiak izan zirela.
|
Lan
honetan ere finantza jarduera definitzean eta geroago toki autonomiaren eta finantza jardueraren inguruko harremanen inguruan hitz egitean kontrolei zuzeneko erreferentzia egin diet. Finantza zaintza zati honen bigarren epigrafean definitzean ere adierazi dut finantza jardueraren gaineko kontrolek duten maila.
|
|
|
|
Lan
honetan berdin da zein den ikuspegia: estatikoa edo dinamikoa.
|
|
|
Logikoa denez, toki ogasunen oinarrizko printzipioetariko bat autonomia bada, batasun printzipioa ere jokoan sartu behar da.
|
Lan
honen lehenengo zatian batasun printzipioa aipatu dugu autonomiaren mugei buruz hitz egitean. Gauza berdina esan litzateke toki erakundeen finantza autonomiaren esparruan.
|
|
|
Salbuespen klausula horiek edo foru lurraldeen berezitasunak jasotzen dituzten klausulak garrantzi handia daukate.
|
Lan
honetan, EAErako Ekonomia Itunaren642 eragina tributu jardueratik harago doala adierazi da. Lurralde historikoen finantza jarduera osoaren gaineko araua da Ekonomi Itunean zehazten dena.
|
|
|
Ideia hori zuzeneko lotura dauka epigrafe honen hasieran adierazitako" hurbiltasun printzipioarekin".
|
Lan
honetan behin baino gehiagotan azaldu dudanez, toki autonomia printzipioarekin batera gauzatu beharreko kontrol guztiek egin ahal izateko eta toki erakundeen jarduera hobetzeko laguntasuna emateko hurbilen dagoen administrazioak jardun behar du. Hori horrela, gaia jorratzeko erabili behar den ikuspuntua honakoa da:
|
|
|
Biak bereiztea ikuspuntu dogmatiko batetatik egoki ikus daiteke, baina bien arteko loturak eta bien arteko eraginak argiak dira.
|
Lan
honetan toki erakundeen finantza jarduera aztertzean, diru sarrerak eta gastuak banaezinak direla esan dugu: ez dago gasturik diru sarrera barik, baina ezin daiteke diru sarrerarik egon aurrekontu jarduera barik.
|
|
|
|
Lan
honen lehenengo zatian aipatu dugu kontrol jarduera edo kontroleko administrazio harremana informazioa ematearekin batera hasten dela. Zati honetan ere aipatu egin dugu finantza jardueraren gainean emandako informazioa ez dela soilik TAOLren 56 artikuluak aipatutako laburpenean gelditzen.
|
|
|
Epigrafe honetan ikuspegi ezberdinak ikertuko dira, ikuspuntu zehatzak ikusi ostean nire ikuspegia ere adieraziko dut, baina ez dut emaitza zehatzik emango.
|
Lan
honen helburua ez da finantza zaintzaren organo eskudunaren gaineko eztabaida argitzea, finantza zaintzaren esparru materiala aztertzea baizik. Esangura horretan, LARRAZABAL BASAÑEZekin bat egiten dut honakoa adierazten duenean:
|
|
|
Toki erakundeak izendatzeko tokiko gobernuen nomenklatura erabiltzen da, eta hori ez da aitzindaria Espainiako ordenamendu juridikoan, baina ezta kasualitatea ere, eta, nire ustez, Autonomia Printzipioari errespetua eta edukia ematen laguntzen du, bere dimentsio politikoenean" 257 Esan dugu EAEko lurralde historikoen toki erakundeek izaera berezia dutela eta horren aitorpena toki autonomian argi ikusten da.
|
Lan
honetan toki autonomiaren printzipioaren inguruan luze hitz egin dut eta hori erakunde berme bezala nola garatu den. Nire ustez EAEko toki erakundeetako autonomia printzipioa urrunago eraman nahi du ikuspegi moderno bat emanez.
|
|
|
" Toki ogasunak arautzen dituzten hiru foru arauek oso antzeko edukia dute, eta, aldi berean, Toki Ogasunei buruzko Legearen Testu Bateginean ere antzeko edukia dute, toki zergei eta aurrekontu araubideari buruzko erregulazioa horretatik kanpo uzten badugu; izan ere, alderdi horietako bakoitza lurralde historikoetako foru arauetan arautzen da" 296 Tokiko finantza jarduerari buruzko arau ezberdinak egon arren, guztiek ikuspuntu harmonizatua daukate eta norabide berdinean jotzen dute, bakarra izango balira bezala.
|
Lan
honetan ezberdintasunak aipatzen direnean arau konkretuak markatzen duen ezberdintasuna adieraziko dut, baina amankomunak diren xedapenak komentatzerakoan ez da ezer adieraziko. Hori horrela, tokiko finantza jardueraren gainean (diru sarreren aldean eta gastuen aldean) honako arauketa297 jaso dezakegu:
|
|
|
ENDEMAÑO AROSTEGIk ematen duen definizioan argi uzten denez: ...k diziplina unitario jakin baten mende jartzen ditu beste administrazio erakunde batzuk[...] zaintzapeko erakundearen antolaketari, egintzei edo jarduerari buruzko administrazio ahal jakin batzuk aitortuz (legezkotasun edo egokitasun kontrolak, baimenen, onarpenen, eteteen, errekurtso ebazpenen eta abarren bidez jarduten direnak; kargu izendapenen eta birmoldaketen aurkakoa izan daiteke)" 429
|
Lan
honetan finantza zaintzaren esparruak jorratzean, zaintzaren esku hartzea non ematen den ikertzean, autore honek adierazitako eskema jarraituko dugu eta finantza zaintza ematen den prozedura bakoitzean zein motatako kontrola ematen den adieraziko da (lege kontrola edo aukera kontrola) eta zein kontrol teknika erabiltzen den zehaztuko da (informazioa ematea eta horren ondorioak, baimenak eta beste...
|
|
|
|
Lan
honetan landu dugun finantza zaintzako kontzeptua zabala da. Ez da bakarrik finantza zaintzaren esamoldearekin legeetan adierazten dena, baizik eta izaera ekonomikoa izan dezaketen eta udalez gaineko kontrolpean dauden udalen jarduerak.
|
|
|
|
Lan
honen lehenengo zatian adierazi dugun bezala, kontrola administrazio esparru ezberdinetan eman daiteke: jardueran, egintza konkretuetan eta organoetan.
|