|
2001
|
|
|
|
Hizkuntza
gutxitu baten gainbehera iraultzen hasteko, edo Joshua A. Fishman-ek Reversing Language Shift bezala izendatu zuen gisako prozesuan abiatzeko, euskalgintzak aditu eta teknikarien premia handia duela esan duguarestian. Baina halako profesionalak non eta nola sortueta trebatu?
|
|
2007
|
|
|
|
Hizkuntza
gutxitu batean espresatzen diren taldeek, leku guztietan, konponbide justuak bilatzen dizkiete euren arazoei. [...] Ordenamendu juridiko egoki bat, esparru soziolinguistikoan, oinarrizkoa da bakeari eta egonkortasunari begira.269
|
|
2010
|
|
|
Borontate ona duela onartzeko prest nago, baina astirik ez dugu gehiago deskubri dezan guk egin dugun bezala hizkuntzaren salbaziorako gurutze bidean leuntzen dugun oztopoaren gibelean zer tranpa berri sortuko den.
|
Hizkuntza
gutxitu bat ez da berpizten errezeta merke batekin, abentura honetan sartu ginelarik uste genuen bezala. Harritzen gaituzte Parisko lege biltzarrean gai horretaz ari direnean, holako jende eskolatuek jalgi ditzaketen animalekeriekin, beste denborakoak iduri, gure amatxik ere gehiago baliatzen ez dituenak, adibidez uste zuelarik, gaixoak, euskal abertzaletasunak erretreta kenaraziko ziola.
|
|
2011
|
|
|
–
|
Hizkuntza
gutxitu bat hiztun gutxi dituen hizkuntza bakarrik da.
|
|
|
–
|
Hizkuntza
gutxitu bat hiztun gutxi eta erabilera esparru eta funtzioak murriztuak dituen hizkuntza ere bada.
|
|
|
Hizkuntza ordezkapena gertatzen da kontaktuan dauden hizkuntzen eta kulturen artean batek (edo batzuek) besteak (edo besteek) baino botere handiagoa dauka (te) lako.
|
Hizkuntza
gutxitu baten debekua izan daiteke hizkuntza ordezkapena bultzatzen duen begien bistako arrazoietako bat. Baina badira bestelako arrazoi batzuk ere.
|
|
|
Baina eskolan hizkuntza irakastea ez da nahikoa.
|
Hizkuntza
gutxitu baten erabilera esparruak ugarituko badira, ez dago hizkuntza hori etxeko edo familiako esparruetara mugatzerik, ezta irakaskuntzara mugatzerik ere.
|
|
|
–
|
Hizkuntza
gutxitu bat indartzeko nahikoa da eskolan irakastearekin.
|
|
2012
|
|
|
3
|
Hizkuntza
gutxitu batek eskain ditzakeen pertsuasio abantailak lortzeko, hizkuntzarekiko aktitudeetan dago gakoa, eta ez hizkuntza horren ezagutzan edo erabileran. Horrek dituen ondorio guztiekin, jarraian ikusiko dugunez.
|
|
|
|
Hizkuntza
gutxitu batek eskain ditzakeen pertsuasio abantailak lortzeko, hizkuntzarekiko aktitudeetan dago gakoa, eta ez hizkuntza horren ezagutzan edo erabileran.
|
|
2013
|
|
|
Hizkuntza gutxituen testuinguruan aurkitzen den beste ezaugarri bat izan ohi da hizkuntza gutxitu bat hitz egiten duten hiztunen artean hizkuntza gutxitua eta hizkuntza nagusia nahastea (ikus Musk, 2010).
|
Hizkuntza
gutxitu bateko hiztunek hizkuntza nagusira kodea aldatzearen atzean dauden arrazoien artean dago hizkuntza gutxitu horretan baliabide faltan sentitzea. Eta hizkuntza estandarraz gain tokian tokiko aldaerak (gure kasuan euskalkiak) eduki edota jakiteak hiztunaren hizkuntza errepertorioa zabaltzearekin hiztunaren baliabideak ugaritu egiten ditu eta kodez aldatu beharrik ez sentitzea ekar lezake.
|
|
2015
|
|
|
–
|
Hizkuntza
gutxitu bateko hiztun arruntek (agian maite badute ere) ez dute aintzakotzat hartzen beren hizkuntzaren egiazko balioa, erabilpen eskasekoa ikusten dutenean. Laster beren hizkuntzaz herabe izango dira, ezkutatu egingo dute jendearen aurrean, azkenean guztiz baztertuz eta arbuiatuz bukatuko dute, hizkuntza handiago batean berak ere handiagotu egingo direlakoan.?
|
|
|
Hizkuntza gutxituen testuinguruan aurkitzen den beste ezaugarri bat izan ohi da hizkuntza gutxitubat hitz egiten duten hiztunen artean hizkuntza gutxitua eta hizkuntza nagusia nahastea (ikus Musk, 2010).
|
Hizkuntza
gutxitu bateko hiztunek hizkuntza nagusira kodea aldatzearen atzean daudenarrazoien artean dago hizkuntza gutxitu horretan baliabide faltan sentitzea. Eta hizkuntza estandarrazgain tokian tokiko aldaerak (gure kasuan euskalkiak) eduki edota jakiteak hiztunaren hizkuntzaerrepertorioa zabaltzearekin hiztunaren baliabideak ugaritu egiten ditu eta kodez aldatu beharrik ezsentitzea ekar lezake.
|
|
2016
|
|
|
Amazonian baldin badaude munduaren birikak, euskararenak, hein handi batean, Gipuzkoan daude.
|
Hizkuntza
gutxitu batek irauteko ezinbesteko ditu arnasguneak; euskara nagusi den gune geografikoak dira herriak, eskualdeak edo hiri barruko eremu zehatzak izan litezke. Herri txikiak dira asko.
|
|
|
ondarea, nortasuna eta helburu pertsonalak.
|
Hizkuntza
gutxitu bat eta nazioarteko hizkuntza bat ikastearen artean hainbat desberdintasun daude: baliabide gutxi daude, baliteke komunikabideetan ez egotea, eta hizkuntza menderatzen dutenak biztanleriaren %0, 4 (Guernesey-n) edo %0, 2 (Man uhartean) badira, solaskideak aktibo egon behar dira hizkuntza menderatu ahal izateko.
|
|
2017
|
|
|
Euskarazko produkzioaren inguruan zenbait azterketa egin ondoren eta zenbait lan argitaratu ostean1, eta bertan emandako datuen eta eskainitako iritzi ponderatuen eragina hain ezdeusa izan dela ikusirik, Uztaro aldizkariaren 100 zenbakiaren omenez, beste mota bateko testu bat prestatzea pentsatu dut.
|
Hizkuntza
gutxitu batean argitaratutako aldizkari zientifiko bat plazaratzearen aldeko apostuak ez duelako gutxiago merezi. Has gaitezen beraz.
|
|
2018
|
|
|
Demagun ehun urte barru.
|
Hizkuntza
gutxitu bateko idazle, EIZIE, Donostia.
|
|
2019
|
|
|
|
Hizkuntza
gutxitu batek trantsizioa egiteko adina baliabide badu, IKTek hizkuntza gutxituaren mantentze nahiz suspertzearen alde egin dezakete.
|
|
|
GUTXITUEN ORIGINALTASUNAREN HASTAPENA.
|
Hizkuntza
gutxitu batean idazteak originala izateko probabilitateak areagotzen ditu.
|
|
2020
|
|
|
Agian gure kanpainak erdaldunak liluratzera bideratu ditugulako isiltzen ditugu gure minak eta agertu nahi dugu beti jator.
|
Hizkuntza
gutxitu batean bizitzea zer den ez dakienak ordea nekez ulertuko ditu gure sentipen eta beharrak. Bitxia da gainera feminismoa, LGTBI, Black Lives Matter eta beste hainbat zapalkuntza ikusarazten eta jendartean barneratzen ari diren unean, euskaldunok zein mutu gauden jabetzea.
|
|
|
|
Hizkuntza
gutxitu bat ikasi.
|
|
2021
|
|
|
hizkuntza biografia, abestia, artelana, elkarrizketa, ikus entzunezkoa, eta abar.
|
Hizkuntza
gutxitu batean idatzita, diseinatuta, kantatuta... egon behar zuen; eta horretaz gain, eGAko hizkuntza ofizialetako batean (euskara, ingelesa edo gaztelania).
|
|
|
Iñigo Astiz eta Anari izan ziren atzo, jaialdiaren lehen egunean, eta Miren Agur Meabe egongo da gaur Olga Novo poeta galiziarrarekin hizketan, Beñat Sarasolak gidatutako Txikitik idaztea handi solasaldian.
|
Hizkuntza
gutxitu batean idazten duten poetak izanik, bat egiten dute hainbat sorkuntza esperientziatan, sistema literario ezberdinetakoak izanik ere.
|
|
|
Kezkagarria da, gaur egun, gazteen artean gaztelania eta euskara berdintzeko joera.
|
Hizkuntza
gutxitu baten hiztuna izateaz kontzientzia txikia dute; izan ere, ez dira ohartzen bi hizkuntzen arteko berdintasunik ezaz (Ortega, Amorrortu, Goirigolzarri, Urla, 2016; Dobaran, 2017).
|
|
2022
|
|
|
UEFAk homologatutako entrenatzaile ikastaroak euskaraz egin ahal izango dira, lehen aldiz, Gipuzkoako Futbol Federazioaren eta Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politika sailaren arteko akordio bati esker. UEFA C eta UEFA B ikastaroak egin ahal izango dira euskaraz —UEFA A eta UEFA Pro ikastaroak ere badaude—
|
Hizkuntza
gutxitu batek lehen aldiz ireki du UEFAren atea. “Garrantzitsua da albistea, orain arte ez geneukalako aukera hori”, adierazi du Beñat Larrañaga Gipuzkoako Futbol Federazioko presidenteordeak.
|
|
2023
|
|
|
•
|
Hizkuntza
gutxitu batean hitz egiteak dauzkan ondorioei buruz hausnartzen lagundu, estres linguistikoa edo barne gatazka maila indibidualean kokatu beharrean, maila estruktural eta sistemikoan ulertzeko17 Bistan da ulermen hori hainbat kontzeptu soziolinguistiko azaltzetik harago doala: hiztun gisako sentimenduak lantzea, gizarte mailako dinamika diglosiko naturalizatuak zalantzan jartzea edo munduko hizkuntzen ezagutza eta balio ekolinguistikoa sustatzea, esaterako18.
|
|
|
|
Hizkuntza
gutxitu batean proiektu komunikatibo bat gurearen gisan eta neurrian eusteko gai diren komunitateak ez dira hainbeste munduan. Horregatik, etengabe errepikatu dugu komunitatea dela BERRIAren proiektuaren sostengua eta etorkizunerako bermea, eta berriro errepikatuko dugu.
|
|
|
«Oso lagungarria izan zait inguruan daukadana modu aberasgarriagoan ikusteko, ulertzeko, gozatzeko eta bizitzeko».
|
Hizkuntza
gutxitu baten aktibista izatea are nekezagoa da gorra izanda, Ruiz de Angulok kontatu zuenez: «Gorra eta emakumea izanda, bidea gogorra da entzuleen komunitatean, baina baita gorren komunitatean ere».
|