|
2003
|
|
|
Euskararen Erabilpena Arauzkotzeko Oinarrizko Legearen arabera, Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza gure herri honek duen izatearen adierazgarririk begi bistakoena eta objektiboena dela aitortu behar da. Era berean, gizabakanakoak euskara jakin eta erabiltzen duen neurrian, hizkuntza hori gizabanakoa bera Euskal Herrian oso osorik integratzeko tresna bihurtzen da.
|
|
2004
|
|
|
Baina baita ere azken sei urte hauetan sozialistek Akitanian eraman duten politikaren onarpena eta ezagupena: Iparraldeari dagokionez, mendiko laborantzari buruzko erabakiak, hala nola Euskal
|
Herriko
berezko konbenioa. Besteak beste, euskara eta euskal kulturaren aldeko politika hastapen bat bideratzen duena.
|
|
|
1 Euskara, hizkuntza europa rra, Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza da. Euskararen erabilera gizarteko maila guztietara hedatuko da.
|
|
2006
|
|
|
Euskara Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza dela.
|
|
2007
|
|
|
Euskara Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza izateaz gain, EAEko hizkuntza ofiziala1 da. Administrazio publikoei dagokie, beraz, eskubide hau, beste eskubide guztiak bezala, bermatzea, gizartean euskararen ezagutza eta erabilera areagotuz.
|
|
|
•" Euskara, Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza baita, Euskadiko hizkuntza ofiziala izango da, gaztelaniarekin batera, eta hiritar guztiek dute bi hizkuntzak ezagutu eta erabiltzeko eskubidea.
|
|
|
1716tik aurrera, euskal herrialdeek ez bestek atxiki zioten nolabaiteko autonomiari Espainiako Monarkian, ez beren merezimenduengatik, besteen hutsegite estrategikoengatik baizik. Ordutik aurrera, errege erreginak eta ministroak, aduanak Ebrotik Pirinioetara eraman nahi zituzten hemengo merkatari batzuek bultzaturik, zelatan izan ziren Euskal
|
Herriko
berezko araubidea ezeztatu eta Espainian merkatu bakar bat sortzeko. Ustekabean, lau herrialdeen arteko elkartasuna areagotu zuten, gehienbat, bistan denez, Hirurak Batekoen artekoa.
|
|
2009
|
|
|
Horretarako, euskara bere lurraldean lehentasunezko hizkuntza izatera bideratu behar dugu. Euskara delako Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza, eta ondorioz berak lukeelako gure herriaren bizi hizkuntza.
|
|
|
Horretarako, euskara bere lurraldean lehentasunezko hizkuntza izatera bideratu behar dugu. Euskara delako Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza, eta ondorioz berak lukeelako gure herriaren bizi hizkuntza.
|
|
|
Euskal Herri euskalduna, euskaraz biziko den herria berreraikitzea. Euskara Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza da, horregatik nahi dugu euskaraz bizitzeko egoerara berriz ere iristea. Euskaraz biziko den herria dugu helburu, beraz eta berau eraiki nahi dugu.
|
|
|
Inposizio, azpiratze horrekin bukatuko lukeen ofizialtasuna behar dugu euskal herritarrok euskararentzat. Batetik, ofizialtasun horrek Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza euskara dela jasoko luke. Bestetik, Euskal Herri osoan euskara lehentasunezko hizkuntza eta ezagutu beharrekoa izendatuko luke.
|
|
2010
|
|
|
Hiru gunetan banatzen dira: batean, Euskal
|
Herriko
berezko zuhaitzak ditugu; bigarrengoan, gurea bezalako klima duten Asiako eskualdeetatik datozenak; eta erabilera produktiboa dutenek osatzen dute hirugarren eremua. Arboretum en heliosziametroaren plaza, anfiteatroa eta erakustaldietarako gunea ere aurkituko ditugu.
|
|
2012
|
|
|
Mobilizazioak egonezin soziala erakutsi du: batetik, krisi ekonomiko egoeran Sarkozyk sostengatzen duen kudeaketa neoliberalaren desegokitasuna, eta bestetik, Ipar Euskal
|
Herriko
berezko instituzioaren hizkuntzaren auzia barne eskakizunaren aurrean gobernuaren axolagabekeria. Mobilizazioetan Euskal Herriko gatazkaren konponbide demokratikoa bideratzeko bake prozesua presoen auzia barne ez direla aintzat hartzen islatu ere da.
|
|
|
Jardunean aritu ostean, uste dut euskarak eta euskal hiztunen errespetuak ere nire politikagintzaren muinean egon behar duela, badakidalako euskaldunoi gure nazioaren eraikuntzan berez ez zaigula ezer oparituko. Euskara Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza dela onartzen du Euskal Autonomia Erkidegoko Estatutuak, eta euskara, gaztelaniarekin batera, ofiziala dela. Egia esan, urrutiegi geratzen zait Gernikako Estatutua, gure belaunaldikoek ez baikenuen hura bozkatzeko aukera izan.
|
|
|
Gatazken konponbidean hizkuntzari zentraltasuna edota erreferentzialtasuna emateak ondorio hobeak ekarriko ditu, eta hori egiaztatu ahal izan da nola antzinaroan hala historia garaikidean zehar. Hain zuzen ere, horrexegatik jarri behar eta nahi dugu euskararen, Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntzaren auzia agenda guztietan, garai berriari begira egoki koka dadin.
|
|
|
Euskara da Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza eta normalizatu beharrekoa.
|
|
|
Eta ezinbesteko jauzia da inposizio horiekin bukatuko lukeen ofizialtasuna lortzea. Ofizialtasun horrek Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza euskara dela jasoko luke. Euskara lehentasunezko hizkuntza, berezkoa eta ezagutu beharrekoa dela ezarriko luke.
|
|
|
Gatazken konponbidean hizkuntzari zentraltasuna edota erreferentzialtasuna emateak ondorio hobeak ekarriko ditu, eta hori egiaztatu ahal izan da nola antzinaroan hala historia garaikidean zehar. Hain zuzen ere, horrexegatik jarri behar eta nahi izan dugu euskararen, Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntzaren, auzia agenda guztietan, garai berriari begira egoki joka dadin.
|
|
2014
|
|
|
Eta nola ote liteke 1997ko LAGetan" funtsezko garrantzia" zeukan gai bat erabat desagertzea 2012ko LAG berrietatik? LAG berriek askotxo hitz egiten baitute" gure nortasuna sendotzeaz" (22 orrialdetan aipatzen da nortasuna4, alajaina), Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza — EAEko Autonomia Estatutuaren 6.1 artikulua gogorarazi behar da? — arraroki kontuan hartu gabe.
|
|
|
Euskadiko Autonomia Estatutuak 1979an ezartzen du 6 artikuluan ezen euskarak (Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntzak) izanen duela, gaztelaniak bezala, hizkuntza ofizialaren izaera Euskadiko Autonomia Erkidegoan, eta biztanle guziek dutela bi hizkuntzak ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea. Orobat adierazten da araudiak eta bitartekoak ezarriko direla euskararen jakitea ziurtatzeko (Jefatura del Estado Español, 1979).
|
|
|
Oso fenomeno nabarmena izan zen bai pinturan, bai eta gaztelaniaz idatzitako literaturan (Baroja, Unamuno, Maeztu) ere. Bestetik, garrantzi berria hartu zuten Euskal
|
Herriko
berezko kultura elementuek eta hainbat elkarte sortu ziren haiek babestu eta ikertzeko. Baionako Euskal Museoa (1924) dugu kezka horren adibide.
|
|
|
Kalkula ezazue Euskal
|
Herriko
berezko hazkunde tasa eta hazkunde tasa erreala.
|
|
2015
|
|
|
Euskal
|
Herriko
berezko produktuen artean" ikurra" da Idiazabalgo gazta Elizbururen arabera. Eta" inguruko produktuekiko sentsibilitatea geroz eta handiagoa" dela kontuan hartuta, zentzuzkoa da Eroski kooperatibak Idiazabalgo gaztaren alde egindako apustua.
|
|
|
Areago, EAEko paisaiaren arautegi ezarri berriak, zehazki, aukera egokiak irekitzen dizkio lurraldea eta hiriak antolatzeko arau eta planetan euskara ikuspegia txertatzeari. Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza kultura ondarearen zati garrantzitsua delako, garrantzitsuena ez bada.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza kulturaondarearen zati garrantzitsua delako.
|
|
|
EAJk, Ezker Abertzaleak eta Ezker Anitzakeuskal lurraldean euskarari estatus berezia edo bereiztua eskaintzen dien bitartean, PSE EEk etaPPk euskara gaztelaniarekin parekatzen dute. Gainera, lehen hiru alderdiek euskararen estatusbereiztua Euskal Herrira zabaldu dute; alegia, euskara Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza, ondare kultural eta identitate zeinu moduan onartzen dute. PSE EEk eta PPk, ostera, EuskalHerria ez dute buruan hartzen eta PPk euskara eta euskal kultura Espainiar Estatuaren parte joizan ditu.
|
|
|
EAJren kasuan erro etniko kulturaleko nazionalismoa agerikoa da. Alderdiak euskararimodu esklusiboan Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza, ondare kultural bereizgarri eta funtsezkoidentitate zeinu estatusa atxikitzen dizkio eta horrek euskal hiztunen euskaraz jardutekoeskubidea aitortu eta egikaritzera darama, baita euskararen normalizazioarekin konpromisoerabatekoa agertzera ere, hizkuntza politika aktibo eta orobiltzailea proposatuz. EzkerAbertzalearen kasuan be, euskal nazionalismoa begi bistakoa da, baina EAJrenagandik erabatdesberdina.
|
|
|
Guzti horrek hizkuntza eskubideak ulertzeko moduan ere badueragina: euskara Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza nazionala izanik, euskal hiztun komunitateagorengo hizkuntza eskubideen jasotzailea da eta euskara ikastea gaztelania hiztun elebakarreiexijitu beharrekoa.
|
|
|
Gaurko egoera politikoa kontuan hartuz, ELBk sustengatzen du Euskal Herriko departamendu baten eraikuntza. Denbora berean, beste egitura eta batasun batzuekin galdegiten du Euskal
|
Herriko
berezko unibertsitate bat, euskararen ofizialtasuna eta Euskal Herriko Laborantza Ganbera[...] Hegoaldeko gatazka
|
|
2016
|
|
|
Hona, esate baterako, hiru printzipio orokor: 1) euskara da Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza: inon erabiltzekotan hemen erabiliko da, eta guri dagokigu, ez beste inori?
|
|
|
Helduen euskalduntzean hamarkada luzeetako eztabaida da doakotasunarena. Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza ikasteagatik ordaindu egin behar ote den. Euskaltegiaren eta mailaren arabera desberdina da prezioa, baina 300 bat eurotik gora joaten da ikasturteko gastua.
|
|
|
Ipar Euskal Herria, ostera, industriagunerik gabe, turismo goiztiarraren jomuga eta nekazaritza eremua izango zen, eta euskal nazionalismoarentzat nahiz futbolarentzat hainbeste jarraitzailerik edo sostengurik gabeko ingurumena. Frantziaren mendeko hiru euskal probintziek Frantziako Iraultzaren ostetik galduak zeuzkaten Erdi Arotik eratorritako lege eta eskumenak, euren foruak alegia, baina Garat anaien Ipar Euskal
|
Herriko
berezko departamendua sortzeko ekimen aitzindaritik haratago, ez zen bertan euskal nazionalismorik luzaroan egituratu. Zentzu horretan, litekeena da industrializazio ezak eragin zuzena izatea euskal mugimendua ezarri ez izatean, eta aldi berean futbol ekitaldiak Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan gizarte eraginik ia ez edukitzean.
|
|
2018
|
|
|
1. – Euskara Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza da eta, gaztelania bezala, Euskal Autonomia Erkidegoko toki erakundeen hizkuntza ofiziala, eta, alde horretatik, erakundeon jardueretan erabilera normal eta orokorreko zerbitzu hizkuntza eta lanhizkuntza izango da. Edonola ere, bermatu da herritarrek benetan egikaritu ahal izatea toki erakundeekin harremanak izateko orduan hizkuntza ofiziala hautatzeko duten eskubidea eta, hortaz toki erakundeek hizkuntza horretan artatzeko duten betebeharra, hartarako behar diren neurriak harturik.
|
|
|
Baina, ikerketarik egin beharrik gabe, aspalditik da horren jakitun Espainiako hizkuntza nazionalismoa baita Frantziakoa ere eta, horregatik, euskararen debeku, ukapen eta zapalkuntzan oinarritutako gaztelaniaren eta frantsesaren hizkuntzakeriatik bultzatutako helburu linguizida ezkutatuz, aldarrikapen hauxe egiten dute behin eta berriro gaztelania eta frantsesa euskararen maila berean jartzeko: euskara Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza da, baina gaztelania eta frantsesa ere bai. Gaztelania eta frantsesa euskararekin alboz albo, maila berean jarrita, euskarak Euskal Herrian bertako hizkuntza gisa duen berezkotasuna eta zilegitasuna lortzea da Espainiako eta Frantziako hizkuntza nazionalismoek Cervantes eta Moliereren hizkuntzak gurean bertakotzeko eta etxekotzeko darabilten estrategia.
|
|
|
Beraz, Estatus Berriak autodeterminazio eskubidea jaso lukeela uste dugu, eta baita eskubide hori egikaritu ahal izateko prozedura ere.3 Euskara: Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza denez, euskara Euskal Herriko hizkuntza nazionala dela argi utzi luke egitasmo politiko berriak. Hori dela eta, administrazioak behar besteko neurriak hartu behar ditu euskara funtsezko eta lehentasunezko hizkuntza bihurtzeko, eta hori agertu behar da estatus berrian.
|
|
2020
|
|
|
" 13 artikulua. Erabilera normala eta orokorra. Euskara Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntza da eta, gaztelaniarekin batera, ofiziala Euskal Autonomia Erkidegoan. Hortaz, modu normalean eta orokorrean erabiliko da Euskadiko toki entitateetan eta Euskadiko tokiko sektore publikoa osatzen duten gainerako entitateetan, baina beste hizkuntza ofiziala inolaz ere mugatu gabe.
|
|
|
Euskal mendizaleak lehenengo aldiz Everestera igo zirenean, munduko mendi altuenaren konkistari buruzko liburua idatzi zuen Felipe Uriartek, espedizio hartako kideak. Liburuaren jatorrizko bertsioa espainolez sortua zen, baina mendizaleek Joxean Artzerekin hitz egin zuten lana euskaratu eta Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntzan kaleratzeko lehendabizi. Esan eta egin.
|
|
|
Hortik ondorioa: kopeta handia behar da —eta lotsarik ez— Euskal
|
Herriko
berezko hizkuntzaz hitz egiten ez dakien politikari bat aurkezteko.
|
|
2022
|
|
|
Mobilizazio horien ondotik sortu zen Batera plataforma 2002 urtean, lau aldarrikapen nagusiren inguruan: euskal departamendua, euskararen ofizialtasuna, Ipar Euskal
|
Herriko
berezko unibertsitatea eta laborantza ganbera.
|